OGOLNOPOLSKI
INFORM ATOR
iPfasBKfirs&w
S P I S T R E Ś C I
O nowy stosunek do maszyn. A. M y k — Zasady planowania produkcji w świetle zagadnień ekonomicznych. Inż. M ieczy
sław Spodar — K ilk a uw ag o budowie program u produkcji.
Inż. K azim ierz Szydzikowski — Obniżenie kosztów własnych produkcji. Współzawodnictwo na odcinku oszczędności w pro
dukcji. O praw idłow ą sprawozdawczość służby zaopatrzenia.
Praca decyduje. D Z IA Ł T E C H N IC Z N Y : Surowiec ponowny.
0 możliwościach w ykorzystania trocin. Czyszczenie maszyn 1 motorów elektrycznych. Ruchomy szybkobieżny uchwyt.
W S P Ó Ł Z A W O D N IC T W O I R A C J O N A L IZ A T O R S T W O : K o m isja usprawnień ocenia w y n ik i. J. Z arajczyk — U spraw nie
nie pakowania pasty. Racjonalizatorzy P M w Lublinie. D P M — K ra k ó w prem iuje swoich racjonalizatorów. S Z K O L E N IE Z A W O D O W E : W anda Janelli — N auka w szkole — praktyka w warsztacie. Szkolenie pracowników zaopatrzenia. D Z IA Ł S O C JA L N Y : A. Połednik — K om u należy wypłacać zasiłek rodzinny. Państwowy przemysł miejscowy — dzieciom swoich pracowników. E w ald Podolski — R eferaty socjalne zakładów P M — Szczecin podjęły współzawodnictwo. Z Ż Y C IA Z A K Ł A DÓ W : D r S. K ip ta — Odwiedzam y zakłady przem ysłu m ie j
scowego. Płock uprzem ysławia się... C Z Y T E L N IC Y P IS Z Ą : Rozmowa z czytelnikam i. Co w arto przeczytać.
ot too cr\ © fC\
*—< ^4 ejsu O 55 S O, 3
TJC cti
<xS
CO
O M cd
m Al CO ©
• ai o4 -3
N N Ł3 ca —<
<-> >M rQ
^ i * 0
o a f
i a
SU
<c Bsu
©N O
p> n n < 4
D 2 ia i pr€,_ ' ' KAJOW|!
parfaźa
ACH J ' ¿>§d-P3
M I E S I Ę C Z N I K
C Z E R W I E C 1 9 5 0 R O K V
NR 38 C E N A 100 zł
OGÓLNOPOLSKI Miesięcznik
I N F O R M A T O R
PAŃSTW O W EG O
P R Z E M Y S Ł U M I E J S C O W E G O
R o k 5 C z e r w i e c 1 9 5 0 N r 38 (50)
0 nowy stosunek do maszyn
D o n a jw a ż n ie js z y c h zadań o rg a n iz a c ji p a r ty jn y c h i z w ią z k o w y c h w prze
m yśle należy k rze w ie n ie nowego so cja listyczn e g o s to s u n k u do m aszyn.
Szczególnie d o ty c z y to zagadnienia tz w . „ s ta r y c h “ m aszyn i urządzeń.
J e ś li w przem yśle w łó k ie n n ic z y m w iele m aszyn rzeczyw iście p rz y p o m in a dziś in w a lid ó w p ra c y , to dzieje się to ty lk o z pow odu z le j o b s łu g i, n ie s ta ra nnego czyszczenia, b ra k u tr o s k liw e j o p ie k i w fo rm ie re m o n tó w zapobie
gaw czych i n ie p rze strze g a n ia lu b n a w e t n ie u s ta la n ia p la n ó w ka p ita ln e g o re m o n tu .
D ro g ą niedużych n a k ła d ó w in w e s ty c y jn y c h , przez u sp ra w n ie n ie i szko
lenie o b s łu g i, u spraum ien ie re m o n tu , szersze stosow anie u s p ra w n ie ń k r a jo w y c h i za cze rp n ię tych z doświadczeń z a g ra n iczn ych , m ożna osiągnąć icspaniałe w y n ik i i zm u sić w w iększości w y p a d k ó w nasze „ s ta re “ urządze
n iu i m aszyny do o iciele b a rd z ie j in te n s y w n e j p ra c y p rz y rów noczesnym podnie sieniu ic h sp ra w n o ści, p re c y z ji i szybkości.
N o w y stosunek do m aszyn, ro z w ija n y w szerokich m asach p ra c u ją c y c h , m u s i iść w parze z n o w y m sto su n kie m d y r e k c ji za kła d ó w do o rg a n iz a c ji s łu ż b y re m o n to w e j i słu ż b y ru c h u w ogóle, oraz do bezw zględnej d y s c y p li
n y w p rze strze g a n iu p la n ó w re m o n to w ych .
U t a r ł się u nas s z k o d liw y z w y c z a j o d k ła d a n ia niezbędnych re m o n tó w 1 zanied b yw a n ia p rze g lą d ó w p r o fila k ty c z n y c h m aszyn i urządzeń pod p re te k s te m konieczności ic y k o n a n ia p la n u danego m iesiąca, czy k w a rta łu .
D zie je się to szczególnie ta m , gdzie re m o n t w ym a g a u n ie ru ch o m ie n ia p o d sta w o w ych urządzeń np. pieców h u tn ic z y c h , s iło w n i, k o tłó w itd . na d łu ższy o kre s czasu.
A s k u te k je s t ta k i, że niespodziew ane p o sto je i uszkodzenia urządzeń, zw iązane z przekroczeniem dopuszczalnych g ra n ic u ż y tk o w a n ia bez re m o n tu , p o w o d u ją jeszcze d o tk liw s z e s tr a ty , n iż p rz e rw a na o kre s re m o n tu plano w a n e g o , T a ka s tru s ia p o lity k a nie może b yć na d a l tole ro w a n a .
J a k należy rozw iązać te n p ro b le m ? J a k m ożna u n ik n ą ć d łu g o trw a ły c h p o s to jó w , p rz e s trz e g a ją c rów nocześnie — żelaznej d y s c y p lin y p la n u re m o n tó w ?
N a le ż y za p rz y k ła d e m p rz o d o w n ik ó w p ra c y za kła d ó w sztucznego je d w a b iu i w ie lu in n y c h za kła d ó w przede w s z y s tk im dop ro w a d zić do skrócenia o kre su p ra c re m o n to w ych .
N a le ż y ró w n ie ż zm ienić o rg a n iza cję p ra c re m o n to w y c h . Dośw iadczenie w y k a z u je , że c a ły szereg o p e ra c ji w zakresie re m o n tu może być do ko n y
w a n ych bez u n ie ru ch o m ie n ia zespołu.
S k ra c a ją c czas re m o n tó w , szkoląc b ry g a d y re m o n to w e i k ie ru ją c do nich n a jz d o ln ie js z y c h fa ch o w có w , w zm a g a ją c k o n tro lę sta n u m aszyn, stosując szereg ś ro d k ó w zapobiegaw czych, p rz y g o to w u ją c zawczasu niezbęc n e c z ę ści zam ienne, b u d u ją c bazy re m o n to w e p rz y w s z y s tk ic h w ie lk ic h zakładać i, lu b d la w s p ó ln e j o b s łu g i b lis k o leżących za kła d ó w , m ożem y osiągnąć po
p ra w ę sta n u m aszyn, zw ię kszyć ilo ś ć m aszynogodzin p ro d u k ty w n y c h , za
pew nić Ciągłość p ro d u k c ji i d o p ro w a d zić z czasem do zupełnego p ra w ic w y k re ś le n ia nieprzew idzia nego p o s to ju m aszyn ze s ło w n ic tw a naszego p a now ania.
D ru g im p o d s ta w o w y m c z y n n ik ie m , u ła tw ia ją c y m w p row adzen ie żelaz
n e j d y s c y p lin y na o d c in k u g o s p o d a rki re m o n to w e j, je s t ta k a p opraw a o b s łu g i m aszyn i urządzeń, k tó r a u m o ż liw i przedłużenie o kresu m iędzyre-
m ontow ego. .
Sam ochód źle o b s łu g iw a n y częściej o d s ta w ia n y je s t do w a rs z ta tu i m i
m o to sz y b c ie j w yp a d a z ru c h u , a n iż e li sam ochód, k tó re g o kie ro w ca odpo
w ie d n io p rze strze g a przepisójw ja z d y i e k s p lo a ta c ji wozu. W 1950 r . có ra - częstsze są w y n ik i w sp ó łz a w o d n ic tw a szoferów , p rz e k ra c z a ją c y c h 10 ys.
k ilo m e tró w ja z d y bez k a p ita ln e g o re m o n tu . R ów nież m aszyn iści p a ro w o zów zaczynają przekraczać 100 ty s . k m ja z d y bez n a p ra w bieżących i p łu
k a n ia k o tła . , , ,
R uch te n w in ie n o b ją ć ró w n ie ż obsługę m aszyn i urządzeń zakładów p ro d u k c y jn y c h , w p ły n ą ć na podniesienie k u lt u r y o b s łu g i i b a rd z ie j ra c jo nalne w y k o rz y s ta n ie ś ro d k ó w p ro d u k c ji i stać się p o tę żn ym czyn n ikie m w ych o w a w czym w w alce o n o w y , s o c ja lis ty c z n y stosunek p ra c o w n ik ó w do
m aszyn i urządzeń.
D użą pom ocą w re a liz a c ji ty c h zadań będzie energiczna w a lk a b po
wszechne w p row adzen ie re je s tró w m aszyn i d ru k o w a n ie przepisów o b słu g i m aszyn i urządzeń. N a po d sta w ie ty c h d o ku m e n tó w m ogą ro b o tn ic y pr:se- strzegać w ła ś c iw e j o b s łu g i i k o n s e rw a c ji m aszyn, m ogą też dokszta cac się w znajom ości zaw odu, spraw dzać swe u m ie ję tn o ści.
P odpis złożony przez palacza k o tło w e g o , s tw ie rd z a ją c y , że zapoznał się z p rz e p is a m i o b s łu g i i ponosi odpow iedzialność za ic h przestrzegan ie w zm acnia św iadom ość w a g i w y k o n y w a n e j p ra c y i rów nocześnie zobow ią
zu je do częstego s tu d io w a n ia ty c h przepisów .
Im w ię c e j będzie dostępnie o p ra co w a n ych prze p isó w e k s p lo a ta c y jn y c h i in s t r u k c ji re m o n to w y c h d la danego ty p u i ro d z a ju m aszyn, a naw et w k o niecznych w y p a d k a c h i d la n ie ty p o w y c h , in d y w id u a ln y c h o b ie k tó w , ty m ła tw ie j o p a n u ją ro b o tn ic y i te c h n ic y zasady n a jb a rd z ie j ra c jo n a ln e j o b s łu g i ś ro d k ó w p ro d u k c ji, ty m szyb cie j ro z w in ie się w a lk a o przedłużenie w ie k u użyteczności m aszyn i urządzeń, o skrócenie o kre su re m o n tu , o p rz e d łu żenie o kresu m ię d zyre m o n to w e g o , o „ odm łodzenie“ i m ode rn iza cję naszego p a rk u m aszynowego.
E U G E N IU S Z S Z Y R
N ie k tó re zaga d n ie n ia w a lk i o re a liza cję p la n u gospodarczego nd r o k 1950.
A. FR. M Y K Szczecin
Zasady planomania produkcji
u) świetle zagadnień ekonomicznych
O znaczeniu i po trze b ie p la n o w a n ia napisa
no w ie le i w ycze rp u ją co w w y d a w n ic tw a c h fa c h o w y c h , lecz stosunkow o m a ło m iejsca p o święcono samej m etodyce pla n o w a n ia . P odjęcie zatem pra c pod ty m w ła ś n ie ką te m w id z e n ia je s t zadaniem c h w ili, zadaniem ko n ie c z n y m dla s o c ja liz a c ji g ospod arki n a ro d o w e j.
Z naczny zasięg p la n o w a n ia w ym a g a odpo
w ie d n ic h fo rm d zia ła n ia i o rg a n iz a c ji na w s z y s tk ic h szczeblach s tr u k tu r y p rz e m y s ło w e j, w zg lę d n ie a d m in is tra c y jn e j.
Zadanie, które stoi przed przemysłem pol
skim w roku 1950, polega nie tylko na znacz
nym powiększeniu produkcji, ale i na w y d a t
nym polepszeniu je j jakości i obniżeniu kosz
tów, to jest zwiększeniu wydajności pracy i zmniejszeniu zużycia m ateriałowego na je d nostkę produkcji. W ym a g a to zdecydowanego ze rw a n ia z is tn ie ją c ą w n ie k tó ry c h o gniw ach p ra k ty k ą sporządzania p la n ó w zaniżonych, w y m aga bezw zględnego u ja w n ia n ia w s z e lk ic h is tn ie ją c y c h i n ie w y k o rz y s ta n y c h re ze rw , w y maga w reszcie z e rw a n ia ze s z k o d liw ą ru ty n ą i k o n s e rw a tyzm e m te ch n iczn ym , a otoczenia opieką i p o p ie ra n ia w e w s z y s tk ic h gałęziach p ro d u k c ji w s p ó łz a w o d n ic tw a p ra c y i ra c jo n a liz a to rs k ie j in ic ja ty w y ro b o tn ic z e j.
P la n na ro k 1950 m u si w ię c oznaczać w y d a t
ne polepszenie w s z y s tk ic h p o d sta w o w ych w s k a ź n ik ó w techniczno -e konom icznych. U sta lone w w y ty c z n y c h zadania sta n o w ią ty lk o m i
n im u m tego, co p o w in n o b yć osiągnięte. N ie decyd u je o zdolnościach p ro d u k c y jn y c h ilość p ro d u k c ji o trz y m a n a w okresach poprzednich, ale d e cyd u je ta ilość, k tó ra w y n ik a z obliczeń te ch n iczn ych , te ch n iczn e j c h a ra k te ry s ty k i m a szyny czy urządzenia, k tó ra z k o le i może b yć pow iększona przez pla n o w e u s p ra w n ie n ie o c h a ra kte rze te ch n iczn ym , w z g lę d n ie o rg a n i- zacy j n o -te ch n iczn ym .
D o k o n y w a n y postęp te c h n ic z n y w p ły w a na.
pow iększenie p la n u p ro d u k c y jn e g o i obniżenie kosztów w ła s n y c h p ro d u k c ji, polepszenie ja kości p ro d u k c ji.
R ozw ój gosp o d a rki n a ro d o w e j i podniesienie się poziom u życiow ego mas p ra c u ją c y c h sta
w ia p rz e m y s ł p o ls k i przed koniecznością do
stosow ania się do w z ra s ta ją c y c h w y m a g a ń i po
trzeb. W słu szn ym dążeniu do zw iększenia p ro d u k c ji, należy pam iętać, że p o d sta w o w ym w a ru n k ie m uło że n ia p ra w id ło w e g o p la n u p ro d u k c ji je s t uzgodn ienie go z p la n a m i z b y tu o p a r
ty m i o p o trz e b y r y n k u w ew nętrzneg o. A s o rty m e n t p ro d u k c ji w in ie n być u zg o d n io n y ju ż w tra k c ie u k ła d a n ia p la n u z o d p o w ie d n im i Cen
tr a la m i H a n d lo w y m i. N a le ży stanowczo z w a l
czać s z ko d liw e tenden cje p ro d u k o w a n ia w y r o b ó w z p o m in ię cie m p o trz e b ry n k u .
P odstaw ow ą k o m ó rk ą p la n o w a n ia je s t n a j
niższa k o m ó rk a a d m in is tra c y jn a , to je s t za
k ła d p rz e m y s ło w y . P la n na ro k 1950 łą czy p ia ń fin a n s o w o -p rz e m y s ło w y z p la n e m te c h n ic z n y m w je d n ą całość. Rzecz jasna, że do stw o rze n ia jednego p la n u obejm ujące go część techniczną, p rz e m y s ło w ą i fin a n s o w ą na tle całości zadań p o s ta w io n ych przed p la n o w a niem , w ym a g a się ja k n a jb a rd z ie j szczegóło
wego ro zp ra co w a n ia p la n u w p o d sta w o w e j k o m órce p la n o w a n ia , t j. w zakładzie.
Je że li z a in te re s u je m y się p la n o w a n ie m w przem yśle m ie js c o w y m to s tw ie rd z im y , że je s t ono n ie z w y k le tru d n e ze w z g lę d u na sze
r o k i i z m ie n n y w a c h la rz p ro d u k c y jn y , je d n a k m im o to p rz e m y s ł m ie js c o w y dąży do u sta le n ia m o ż liw ie je d n o lity c h p r o filó w p ro d u k c y j
n y c h d la poszczególnych zakładów .
P la n o w a n ie w przem yśle m ie js c o w y m cha
ra k te ry z u je duża elastyczność, k tó ra w y p ły w a z konieczności dostosow ania p ro d u k c ji prze m y s łu m iejscow ego do z m ie n n ych zleceń prze m y s łu kluczow ego oraz zaspokajania potrzeb szerokich mas ludności, p o trze b uzasadnionych d o kła d n ą analizą ry n k u .
P rz y u k ła d a n iu p la n u w zakładzie p rz e m y s ło w y m n a le ży dążyć do s fo rm u ło w a n ia zadań m o b iliz u ją c y c h cała załogę d la pow iększenia p ro d u k c ji i p odnie sienia w s k a ź n ik ó w te ch n icz
nych, e ko n o m iczn ych i fin a n so w ych .
W p ra c y nad sporządzeniem p la n u , poza k o m ó rk ą p la n o w a n ia i a d m in is tra c ją fa b ry c z n ą w in n a w zią ć u d z ia ł n a jb a rd z ie j u św ia d o m io n a część z a ło g i za kła d o w e j, p rz o d o w n ic y pra cy, ra c jo n a liz a to rz y , n o w a to rz y itp .
P la n z a k ła d u n ie może b yć u w a ża n y za p la n z a w ie ra ją c y je d y n ie w s k a z ó w k i i zadania dla d y re k c ji zakładu, lecz za p la n o b o w ią zu ją cy zarów no k ie ro w n ic tw o ja k i całą załogę za
k ła d u . P la n w in ie n b yć u z n a n y przez całą załogę za je j istotną, życio w ą spraw ę i dlatego m u si b y ć re fe ro w a n y przez a d m in is tra c ję za
k ła d u na zebraniach, gdzie w s p ó ln y m w y s ił
k ie m w drodze k r y t y k i i s a m o k ry ty k i należy w y k ry w a ć dodatko w e, u k ry te re z e rw y , należy
m o b iliz o w a ć załogę z a k ła d u do w a lk i o plan, o osiągnięcie i przekro cze n ie w s k a ź n ik ó w p la nu. Im b a rd z ie j s k ru p u la tn ie będzie sporządzo
n y, p la n za kła d u , im b a rd z ie j uzasadnione te c h n ic z n ie będą lic z b y p la n u , ty m p la n te n będzie posiadał w iększą w a rto ść p ra k ty c z n ą .
W te n sposób p o ję ty p la n stanie się bodź
cem d la k ie ro w n ic tw a i załóg z a k ła d o w y c h do w y s z u k iw a n ia n o w y c h re ze rw , d la pow iększe
n ia i u s p ra w n ie n ia p ro d u k c ji. Im b a rd zie j p la n je s t m o b iliz u ją c y , im b a rd z ie j opiera się na w s p ó łz a w o d n ic tw ie p ra c y — ty m w iększe p o w o d u je w y s iłk i k ie ro w n ic tw a i załóg, ty m bogatsze ro d z i p o m y s ły o rg a n iz a c y jn e i ra c jo n a liz a to rs k ie .
N a le ż y p am iętać o słow ach Józefa S ta lin a , k tó r y ta k c h a ra k te ry z u je p la n p rz e m y s ło w y : „W y soce niesłuszne byłoby określenie planu jako zestawienia liczb i problemów. Plan przem y
słowy jest żyw ą i praktyczną działalnością m i
lionów ludzi pracy“.
P la n na ro k 1950 o p ie ra ją c się w znacznej m ierze na osiągnięciach w s p ó łz a w o d n ic tw a p ra c y , u s p ra w n ie n ia c h i ra c jo n a liz a to rs tw ie
w ska zu je , że n a s tą p ił zasadniczy z w ro t za ró w no w m etodach p la n o w a n ia ja k i m etodach jego w y k o n a n ia . Z w r o t te n m ię d z y in n y m i w y p o w ie d z ia ł w a lk ę św iadom em u z a n iża n iu p la n ó w p ro d u k c y jn y c h , u k r y w a n iu re z e rw p ro d u k c y j
n y c h itd .
D o czego p ro w a d z i p ra k ty c z n ie św iadom e za
n iża n ie planu?
Przede w s z y s tk im u syp ia czujność w w a lce z d z ia ła n ie m w ro g a klasow ego, osłabia w a lk ę o postęp te c h n ic z n y i o rg a n iz a c y jn y , d e m o b ili- z u je postaw ę załóg w zakładach pra cy. P la n m u s i pobudzać a k tyw n o ść k la s y ro b o tn ic z e j, m u s i pobudzać je j in ic ja ty w ę i ofiarność, gdyż od ty c h c z y n n ik ó w zależne są osiągnięcia i rea
liz a c ja zam ierzeń. N ig d y nie w ie m y ja k ie są m a k s ym a ln e m o ż liw o ś c i danego za kła d u pracy, ja k ie tk w ią w jego p la n a ch m o ż liw o ś c i w y k o rz y s ta n ia rezerw .
P oznanie przeszkód ja k im i są niedostatecz
n y stan o rg a n iz a c ji i te c h n ik i p la n o w a n ia w za
k ła d zie , zostanie o m ó w io n y w je d n y m z na
stępnych n u m e ró w naszego pisma.
IN Ż . M IE C Z Y S Ł A W SPODAK
Kilka utuag
o budotuie programu produkcji
P race nad p ro g ra m e m p ro d u k c ji rozpoczyna się od u sta le n ia zdolności p ro d u k c y jn e j p rz e d się b io rstw a .
Często się zdarza, że fa b ry k a m o g ła b y p ro d u ko w a ć w ię ce j, g d y b y w p ro w a d z iła ja k ie ś d ro b ne u z u p e łn ie n ia w sw o im u z b ro je n iu te c h n ic z n ym . M a to m iejsce w te d y , g d y np. przedsię
b io rs tw o w y k o n u ją c ja k ie ś m aszyny, m a o g ra niczoną zdolność w zakresie p ro d u k c ji je d n e j z części te j m aszyny. M ó w im y w te d y , że ta część, lu b to urządzenie lim it u je p ro d u k c ję p rze d się b io rstw a , w yznacza gó rn ą g ra n icę p ro
d u k c ji.
J e ś li zachodzi znaczna n ie w sp ó łm ie rn o ść m ię d zy o g ó ln y m i zdo ln o ścia m i w y tw ó rc z y m i p rz e d się b io rs tw a a m o ż liw o ś c ia m i p r o d u k c y jn y m i w zakresie lim itu ją c e g o p ro d u k c ję urządzenia, to m ó w im y o tw o rz e n iu się tz w . „w ą s k ic h g a r
d e ł“ w p ro d u k c ji.
P rze d się b io rstw o p ro d u k u ją c e la m p y k a r b i
dow e ty p u ko le jo w e g o może w ypuszczać np.
60.000 sztu k la m p rocznie, je d n a k słabo ro z b u d o w a n y d z ia ł d r y k ie r s k i może nadążyć ty lk o d la u z b ro je n ia 40.000 la m p . W ty m w y p a d k u d z ia ł d r y k ie r s k i lim it u je p ro g ra m p ro d u k c ji.
P o sta w ie n ie tego d z ia łu na o d p o w ie d n im po
z io m ie może od ra zu w y w o ła ć rozszerzenie p ro g ra m u p ro d u k c y jn e g o o 33%.
P rz y u k ła d a n iu p la n u dążyć należy do w y k r y c ia w ą s k ic h m ie jsc w p ro d u k c ji i zaopatrze
n ia p rz e d się b io rstw a w p o trzebne urządzenia.
P rz y u s ta la n iu m o cy p ro d u k c y jn e j dąży się do m a ksym a ln e g o obciążenia poszczególnych części za kła d u , do usunięcia ta k ic h s y tu a c ji, k ie d y w je d n y c h d zia ła ch będzie w y k a z y w a ne 100% m o cy p ro d u k c y jn e j, a w in n y c h dzia
ła c h ty lk o 5%.
P u n k te m w y jś c ia d la w ła ściw e g o usta le n ia p ro g ra m u p ro d u k c ji je s t p ra w id ło w e obliczenie zdolności p ro d u k c y jn e j. K o le jn ą czynnością w to k u prac nad p ro g ra m e m p ro d u k c y jn y m je s t u sta le n ie zap o trze b o w a n ia na urządzenia p ro d u k c y jn e . D la o b licze n ia zapotrzebo w ania p rz y jm u je się o trz y m a n e lim it y zadań p ro d u k c y jn y c h podane przez o rg a n y nadrzędne.
O p ie ra ją c się na w s k a ź n ik a c h te c h n ic z n o - e ko n o m iczn ych i n o rm a ch w y k o rz y s ta n ia u rz ą dzeń, oblicza się, ja k i zespół urządzeń je s t po
trz e b n y d la w y k o n a n ia ty c h zadań. O trzym a n e zapotrzebo w anie na urządzenia zestaw ia się z u p rz e d n ią obliczoną zdolnością p ro d u k c y jn ą .
Z e sta w ie n ie to najczęściej w y k a z u je ro zp ię tość p o m ię d zy is tn ie ją c y m stanem urządzeń, a ta k im stanem urządzeń, k tó r y je s t p o trz e b n y d la w y k o n a n ia zadania planow ego. Z dokona
nego zestaw ienia w y c ią g a się w n io s k i.
W n io s k i te m ogą iść bądź w k ie ru n k u r e w i
z ji n o rm , na p o d sta w ie k tó ry c h dokonano o b li
czenia, po czym o p ie ra ją c się na z re w id o w a n ych , aie re a ln y c h n o rm a ch u stala się m o ż li
w ości w y k o n a n ia zadania na bazie urządzeń do
tychczasow ych, bądź w k ie ru n k u o bniżen ia za
p ro je k to w a n e g o przez o rganizację nadrzędną p ia n u p ro d u k c ji, bądź w k ie ru n k u dom agania się przez p rze d się b io rstw o ś ro d kó w na in w e s ty c je niezbędne d la z re a liz o w a n ia p ro g ra m u w ytw ó rcze g o .
W w y p a d k u , g d y zdolność p ro d u k c y jn a oka
zała się w iększa od zleconego zadania p la n o wego — p rz e d s ię b io rs tw o u k ła d a p ia n rozsze
rz o n y w sto su n ku do zadania. T a k i p la n nosi nazw ę k o n trp la n u . Z p u n k tu w id z e n ia gospo
d a r k i n a ro d o w e j ja k o całości je s t rzeczą b a r
dzo ważną, b y w p la n ie zostało u w zg lę d n io n e m a ksym a ln e w y k o rz y s ta n ie zdolności p ro d u k c y jn e j p rze d się b io rstw a .
P rz y u k ła d a n iu p ro g ra m u p ro d u k c y jn e g o ważne je s t ró w n ie ż z h a rm o n iz o w a n ie w cza
sie, poszczególnych części procesu te c h n o lo gicznego p ro d u k c ji. T a k ie zh a rm o n izo w a n ie może w znacznym s to p n iu rozszerzyć m o ż li
w ości p ro d u k c y jn e p rze d się b io rstw a .
W p ro g ra m ie p ro d u k c ji, o b o k ro z m ia ró w ca
ło ro czn e j p ro d u k c ji, okre śla się także ro z m ia r p ro d u k c ji w poszczególnych k w a rta ła c h i m ie siącach, a w szeregu p rz e d s ię b io rs tw u k ła d a się ró w n ie ż p ro g ra m p ro d u k c ji na kró tsze o kresy
IN Z . K A Z IM IE R Z S Z Y D Z IK O W S K I
czasu. W p rze d się b io rstw a ch , gdzie p ro d u k c ja nosi c h a ra k te r m a so w y i s e ry jn y , u sta la się często n a w e t p la n y dziesięcio i pięcio d n io w e .
P o d zia ł p la n u rocznego, na p la n y o b e jm u ją ce kró tsze o d c in k i czasu, p rz y c z y n ia się do ró w n o m ie rn o ś c i p ra c y za k ła d u i zapobiega tzw . szturm ow ości, (g o rą czko w e j p ra c y ) w końcu okresu sprawozdawczego.
S zturm ow ość p o w o d o w a n a je s t n ie ró w n o m ie rn ą pracą p rze d się b io rstw a , s ła b y m i w y n i
k a m i p ra c y na po czą tku okresu spra w o zd a w czego, chęcią n a d ro b ie n ia p rz y k o ń cu tego, czego się n ie z ro b iło w e w ła ś c iw y m czasie.
S zturm ow ość dość głęboko z a ko rze n iła się na p e w n y m etapie w dużej lic z b ie p rze d się b io rstw . S k u tk i sztu rm o w o ści są bardzo n ie k o rz y s tn e d la gospodarki.
P rzeciążenie m aszyn p o w o d u je szybsze zu ży
w a n ie się ty c h m aszyn, o d b ija się u je m n ie na ja k o ś c i p ro d u k c ji. W okresach zwiększonego n a sile n ia sztu rm o w o ści w m iesiącach poprze
dzających ko n ie c ro k u , p o w s ta je o lb rz y m ie za
p o trze b o w a n ie na ś ro d k i tra n s p o rtu itp .
Z p ro g ra m e m p ro d u k c ji ściśle w ią że się p la n te ch n iczn y. Z a p ro je k to w a n ie w ty m p la n ie p rz e m y ś la n y c h i u zasadn ionych z m ia n w orga
n iz a c ji procesu technologicznego p ro d u k c ji może w sposób is to tn y w p ły n ą ć na rozszerzenie zdolności p ro d u k c y jn e j p rze d się b io rstw a . Toteż p la n te c h n ic z n y rozw aża się zazw yczaj w ścisłej łączności z p ro g ra m e m p ro d u k c ji.
Obniżenie kosztóu; młasnijch produkcji
K o szt w ła s n y p ro d u k c ji je s t p o d s ta w o w y m w s k a ź n ik ie m ja k o ś c io w y m p ra c p rz e d s ię b io r
stw a przem ysłow ego . W s k a ź n ik te n o d z w ie r
cie d la w a r u n k i p ro d u k c ji, a przede w s z y s tk im po zio m w y d a jn o ś c i p ra cy, racjonalno ść w y k o rz y s ta n ia su ro w có w i m a te ria łó w oraz stopień m o b iliz a c ji ś ro d kó w p ro d u k c ji.
K o s z t w ła s n y p ro d u k c ji w p rz e d s ię b io r
s tw ie p rz e m y s ło w y m je s t u w a ru n k o w a n y po
zio m e m te c h n ik i i o rg a n iz a c ji p ro d u k c ji. P o
ziom ko sztó w w ła s n y c h je s t z re g u ły niższy w p rz e d s ię b io rs tw ie o w y s o k ie j w spółczesnej technice.
R o z p a trz y m y podstaw o w e c z y n n ik i w p ły w a jące na zm ianę ko sztó w w ła sn ych .
D e c y d u ją c y w p ły w na w ie lk o ś ć ¡kosztów p ro d u k c y jn y c h m a w y d a jn o ś ć pracy.
„ P r z e z z w i ę k s z e n i e w y d a j n o ś c i p r a c y r o z u m i e m y w s z e l k i e z m i a n y s k r a c a j ą c e c z a s
p r a c y s p o ł e c z n i e n i e z b ę d n y d l a p r o d u k c j i d a n e g o t o w a r u “ (K a ro l M arks).
K o szt w ła s n y p ro d u k c ji w dużej m ierze zale
ży od tego, w ja k im s to p n iu w y k o rz y s ta n e są surowce, m a te ria ły , p a liw a , en e rg ia i narzę
dzia.
P rze jście do doskonalszej te c h n o lo g ii p ro d u k c ji, np. od k u c ia do pra so w a n ia na gorąco, w ła ś ciw e pocięcie m a te ria łu , zm niejszenie ilo ści b ra k ó w , w y k o rz y s ta n ie o d pad ków przez zorga
n iz o w a n ie p ro d u k c ji ubocznej, w reszcie udosko
n a le n ie k o n s tru k c ji, w p ły w a ją c e na zm niejsze
nie ciężaru w y ro b ó w , w szystko to zm niejsza zużycie su ro w có w i m a te ria łó w w p ro d u k c ji.
K o szt w ła s n y p ro d u k c ji zależy ró w n ie ż od stop
n ia w y k o rz y s ta n ia zasadniczych śro d kó w p ro d u k c ji, urządzeń i p o w ie rz c h n i u ż y tk o w e j, tj.
c a łk o w ite j zdolności p ro d u k c y jn e j p rz e d s ię b io rs tw a . Inaczej p rze d sta w ia się spraw a, gdy
p rz y ro zp o rzą d za ln ym te re n ie i p a rk u m aszy
n o w y m u z y s k u je się m a k s y m a ln ie m o ż liw ą w ie lk o ś ć p ro d u k c ji, inaczej zaś g d y przedsię
b io rs tw o p ra c u je p rz y obciążeniu n ie p e łn y m . N a le ż y pam iętać, że w ie lko ść p ro d u k c ji w p ły w a na w ysokość ko sztó w p ro d u k c y jn y c h je d n o s tk i w y ro b u . Z w ię ksze n ie ilo ś c i p ro d u k o w a n y c h w y ro b ó w stw a rza p rz e s ła n k i obniżen ia kosztów w ła sn ych .
R ozw ażm y w y d a tk i na m a te ria ły p o d staw o
w e i płace p ro d u k c y jn e — to je s t w s z y s tk ie bezpośrednie ko s z ty p ro d u k c ji. P rz y okreś
lo n y m poziom ie te c h n ic z n y m p ro d u k c ji w y d a t
k i bezpośrednie są w p ro s t p ro p o rc jo n a ln e do w ie lk o ś c i p ro d u k c ji.
N ie k tó re w y d a tk i pośrednie, ja k np. ko szty narzędzi, sm arów , tra n s p o rtu , je ś li n a w e t n ie są w p ro s t p ro p o rc jo n a ln e , to w znacznym stop
n iu zależą od w ie lk o ś c i p ro d u k c ji. Jest to g ru pa kosztów zm ie n n ych , k tó re są c a łk o w ic ie lu b w znacznym s to p n iu uzależnione od w ie lk o ś c i p ro d u k c ji. D ru g ą grupę, nazyw aną ko szta m i s ta ły m i, sta n o w ią w y d a tk i na u trz y m a n ie apa
ra tu kie ro w n icze g o , ogrzew anie i ośw ietlenie . G d y w ię c p rze d się b io rstw o zw iększa p ro d u k c ję , ko s z ty zm ienne w z ra s ta ją odpow ie dnio,
a stałe pozostają n iezm ienne lu b w z ra s ta ją bardzo nieznacznie.
D u ż y w p ły w na p o ta n ie n ie p r o d u k c ji w y w ie ra zm niejszenie lu b zupełne usunięcie s tra t, m a ją cych m iejsce w w ie lu p rzedsiębio rstw ach.
O dnosi się to nie ty lk o do b ra k ó w . Bardzo często s tw ie rd z a m y , że ko szty w łasne p ro d u k c ji p rze d się b io rstw a obciążone są k a ra m i za n ie te rm in o w ą zapłatę ra c h u n k ó w , świadczeń, p o d a tkó w , za prze stó j w ag o n ó w itp . S k ru p u la tn e w y p e łn ia n ie sw oich zobow iązań, u s u n ię cie n ie p o rz ą d k ó w i zw ią za n ych z n im i s tra t, w p ły w a w m n ie js z y m lu b w ię k s z y m s to p n iu na obniżen ie ko sztó w w ła s n y c h p ro d u k c ji.
Is to tn e znaczenie posiaaa tu ró w n ie ż w ie l
kość w y d a tk ó w id ą cych na a p a ra t k ie ro w n ic z y . J e d n y m z w a ru n k ó w obniżen ia kosztów w ła s n y c h p ro d u k c ji je s t u trz y m a n ie ty lk o k o n ie cz
nego m in im u m personelu kierow niczego . B a r
dzo pow ażne obniżenie kosztów w ła s n y c h uzys
k u je m y przez zm niejszenie w y d a tk ó w na zbęd
ne delegacje służbow e, na o p ła ty pocztow o-te- le g ra ficzn e , na p rą d , gaz, opał, w odę i m a
te r ia ły b iu ro w e . Poza ty m w p ro w a d zo n a m u si być zorganizow a na w a lk a z m a rn o tra w s tw e m su ro w có w i p ra c y lu d z k ie j.
S p ecjalną uw agę z w ró c ić należy na nastę
pujące m o m e n ty :
1) z re d u k o w a n ie nadm ierne go personelu n ie p ro d u k c y jn e g o i s k ie ro w a n ie go do d z ia łó w p ro d u k c y jn y c h ,
2) ścisłe stosowanie o b o w ią z u ją c y c h p rz e p i
sów p rz y zaszeregow aniu i p re m io w a n iu p ra c o w n ik ó w ,
3) p rzeprow ad zenie o d p o w ie d n ich badań i ścisłe opracow an ie słusznych i spra
w ie d liw y c h n o rm w y d a jn o ś c i p ra c y i z u życia su ro w có w p a liw , e n e rg ii itp., 4) p rze a n a lizo w a n ie obecnego schem atu o r
ganizacyjn ego i w y c ią g n ię c ie o d p o w ie d n ic h w n io s k ó w celem usunięcia p rz e ro stów a d m in is tra c y jn y c h ,
5) p rzeprow ad zenie sta łe j i system atycznej k o n s e rw a c ji m aszyn i urządzeń te ch n icz
n ych, m o d e li narzędzi — przez co u n ik n ie m y p o sto jó w i p rz e rw w pracy, 6) zorga n izo w a n ie tra n s p o rtu w e w n ą trz
i ze w n ą trz zakładu,
7) n a le żyte m agazynow a nie surow ców i go
to w y c h w y tw o ró w ,
8) w zm o cn ie n ie k o n tr o li ja k o ś c i p ro d u k c ji, 9) zw rócenie specjalne j u w a g i na s tra ty w y n ik a ją c e ze złe j gosp o d a rki m a te ria ło w e j, 10) zm niejszenie w y d a tk ó w n ie p ro d u k c y j
nych.
W y lic z y liś m y tu w ażniejsze w a r u n k i p ro d u k c ji, k tó re o d d z ia łu ją na poziom ko sztó w w ła s n ych. Czasem zachodzą oprócz tego w p rz e m y śle procesy zew nętrzne, k tó re w p ły w a ją na poziom ko sztó w w ła sn ych . Są to przede w szyst
k im z m ia n y w a ru n k ó w w s p ó łp ra c y m ię d zy so
bą. P rze jście od p ro d u k o w a n ia części i zaso
b ó w w e w ła s n e j fa b ry c e do z a m a w ia n ia ic h w in n y c h w y s p e c ja liz o w a n y c h fa b ry k a c h , m o
że do p ro w a d zić do pew nego o bniżen ia kosztów w ła sn ych . R ó w n ie ż zm iana p oziom u cen s u ro w ców, m a te ria łó w , p a liw a , e n e rg ii i ta r y f tr a n s p o rto w y c h w y w o łu je odpo w ie d n ie zm ia n y w kosztach w ła s n y c h p ro d u k c ji p rze d się b io r
stwa.
Sporządzenie p la n u obniżen ia kosztów w ła s n y c h polega przede w s z y s tk im na opracow a
n iu zespołu śro d kó w , m o b iliz u ją c y c h re z e rw y przfedsiębiorstw a i na w y ra ż e n iu skuteczności ty c h zarządzeń w n o rm a ty w a c h p ro d u k c y j
n y c h pla n u .
P ro w a d z i to do zagadnienia p la n u o rganiza
cyjno-techniczn ego, k tó r y polega na u sta le n iu p la n u p ro d u k c ji, na o k re ś le n iu p ra k ty c z n y c h ś ro d k ó w p o trz e b n y c h do re a liz a c ji tego p la n u , na zbadan iu n o rm a ty w ó w w o dniesie niu do p la n o w y c h zam ierzeń p ro d u k c y jn y c h , w reszcie na te ch n iczn o -e ko n o m iczn ych o b liczenia ch elem en
tó w p ro d u k c ji na p la n o w a n y c h n o rm a tyw a ch . P la n o rg a n iz a c y jn o -te c h n ic z n y zasadniczo składa się z na stę p u ją cych części:
1) p la n u o p ano w ania p ro d u k c ji n o w y c h k o n s tru k c ji,
2) p la n u w p ro w a d z e n ia n o w e j te ch n o lo g ii, 3) p la n u o rg a n iz a c ji p ro d u k c ji,
4) p la n u prac n a u ko w o - badaw czych, 5) p la n u n o rm a liz a c ji.
P la n obniżen ia ko sztó w w ła s n y c h opiera się w ła ś n ie na p la n ie ś ro d kó w o rg a n iz a c y jn y c h i tech n iczn ych .
N a le ży tu zaznaczyć, że poprzez p la n o rg a n i
z a c y jn o -te c h n ic z n y p rz e n ik a do p la n u obniże
n ia ko sztó w w ła s n y c h , re z u lta t tw ó rc z e j a k ty w
ności p ra c u ją c y c h — p r o je k ty u sp ra w n ie ń , no
w a to rs tw o .
W o sta tn ich czasach a k ty w n o ś ć ta znalazła sw ój w y ra z w o g ó ln ych a kcja ch o rg a n iz a c ji p ra c y i p ro d u k c ji. A k c je te spo w o d o w a ły w zro st ilo ś c i p ro je k tó w u sp ra w n ie ń . R ea liza cja ty c h p ro p o z y c ji d a w a ła pow ażne re z u lta ty , w p ły w ające na obniżenie kosztów p ro d u k c ji.
O siągnięcia naszego p rz e m y s łu są n ie w ą tp li
we. N o rm y są nie ty lk o z pow odze niem w y k o nyw ane, ale często n a w e t k ilk a k r o tn ie p rz e k ra czane — zw łaszcza tam , gdzie stosowana je st w yższa o rg a n iza cja p ra cy. T a w yższa o rg a n i
zacja p ra c y u m o ż liw iła w ie lk ą skalę w y d a jn o ś ci, dając w re z u lta c ie często re k o rd o w e w y n ik i zespołów, przekraczające n o rm y zasadnicze, ustalone d la d a w n e j o rg a n iz a c ji p ra c y in d y w i
d u a ln e j.
P o w s ta je wobec tego p y ta n ie , czy nasze obec
ne n o rm y w zakładach o d p o w ia d a ją n o w y m w a ru n k o m , n o w e j o rg a n iz a c ji pracy? Czy na
sze obecne n o rm y ustalone w okresie, g d y nie is tn ia ła jeszcze dzisiejsza, w yższa o rg a n iza cja pra cy, dzisiejsze now e m e to d y p ra cy, czy w szy
s tk ie te n o rm y są s p ra w ie d liw e ? N a d ty m za
g a d n ie n ie m p o w in ie n zastanow ić się ka żd y p ra c o w n ik , p ra c u ją c y czy to w zespole, czy in d y w id u a ln ie . Bo cóż to je s t n o rm a s p ra w ie d li
wa?
N orm a spraw iedliw a powinna ściśle odpowia
dać istniejącej organizacji i w arunkom pracy, powinna uwzględniać k w a lifik a c je robotników i typ w ykonyw anych przez nich robót, pow in
na być normą m obilizacyjną, normą postępową.
Słuszna norma staje się w ielką regulującą siłą, któ ra organizuje w przemyśle szerokie m a
sy robotników w okół przodowników pracy.
Słuszne norm y potrzebne są i po to, aby m niej w ydajnych robotników podciągnąć do czoło
w y c h , a b y dośw iadczenia i m e to d y p rz o d o w n i
k ó w p ra c y s ta ły się zdobyczą w s z y s tk ic h ro b o tn ik ó w .
Słuszne, s p ra w ie d liw e n o rm y , dostępne d la szerokich mas — muszą odpow iadać s o c ja li
stycznej zasadzie, za ró w n ą pracę — ró w n a płaca. S e tk i p rz y k ła d ó w w s k a z u ją na to, że n ie w s z y s tk ie n o rm y są na obecnym etapie ro z
w o ju naszego p rz e m y s łu słuszne i s p ra w ie d li
we. M a m y jeszcze w ie le ta k ic h n o rm , k tó re nie o d p o w ia d a ją n o w e j o rg a n iz a c ji p ra cy, n o w y m m etodom i technice pracy.
Is tn ie ją jeszcze n o rm y ta k ie , k tó re n ie w y k w a lifik o w a n y m ro b o tn ik o m p ra c u ją c y m ze
społow o czy b ryg a d o w o , d a ją m o ż liw o ś c i k i l k a k ro tn ie w ię kszych z a ro b k ó w n iż ro b o tn ik o m w y k w a lifik o w a n y m , p ra c u ją c y m in d y w id u a ln ie ze w z g lę d u na c h a ra k te r w y k o n y w a n y c h robót.
Jest jeszcze sporo n o rm f ik c ji, n o rm , k tó re przekraczane są z ła tw o ś c ią o s e tk i procent, a w ię c n o rm d e m o b iliz u ją c y c h , zacofanych, p rze żytych .
„Cóż począć, mówił Stalin na naradzie Stachanow
ców, jeśli dawne normy techniczne przestały rzeczy
wistości odpowiadać, a nasi robotnicy i robotnice zdą
żyli już ta praktyce przekroczyć je pięciokrotnie, dzie
sięciokrotnie? Czyż kiedykolwiek zaprzy sięgaliśmy wierność swojemu zacofaniu? O cóż więc chodzi?
Czyżby zabrakło nam odwagi, aby przełamać konser
watyzm niektórych naszych inżynierów i techników, przełamać dawne tradycje i normy i dać ujście nowym siłom klasy robotniczej? Jedno jest w każdym razie jasne, obecne normy techniczne nie odpowiadają już rzeczywistości, pozostały w tyle i stały się hamulcem dla naszego przemysłu, trzeba je zastąpić nowymi, wyższymi normami technicznymi. Nowi ludzie, nowe czasy, nowe normy techniczne.“
I m y m a m y n o w y c h lu d z i, now e czasy. D la te go nie w o ln o nam przejść o b o ję tn ie obok za
gad n ie n ia n o rm . S ta ra ją c się je u sp ra w n ić m u s im y k ie ro w a ć się ty m , b y uspra w n io n e , słuszniejsze n o rm y p r z y c z y n iły się do p o dnie
sienia in ic ja ty w y i p o m ysło w o ści ro b o tn ic z e j, do upow szechnienia w yższych, lepszych fo rm o rg a n iz a c ji p ra cy, b y m a te ria ln ie zachęcały do tego. N ie w ła ś c iw e u sta w ie n ie szeregu n o rm po
tę g u je z re g u ły szk o d liw e z ja w is k o p ły n n o ś c i k a d r. N o rm y p o w in n iś m y k o n tro lo w a ć bez
ustannie , spraw dzając czy są słuszne, czy nadą
żają za n a m i, czy n ie h a m u ją naszej pracy.
P ro b le m te n m u s i być te m a te m n a ra d w y tw ó rc z y c h , m u si codziennie stać p rzed n a m i ja ko czołow e zagadnienie. M u s im y zdać sobie w p e łn i spraw ę z tego, że w a lk a o p o d w y ż szenie n o rm je s t n a jp o tę ż n ie js z y m orężem po
stępu i u m o ż liw ia nam dojście do wyższego poziom u te c h n ik i, je s t ona n ie o d łą czn ym a t r y b u te m św iadom ego ro b o tn ik a , k tó r y stale w a l
czy o ilość i jakość sw o je j p ro d u k c ji.
T rzeba w ięc:
1) rozszerzyć nowoczesne m e to d y p ra cy w c a ły m p rze m yśle m ie js c o w y m ,
2) pog łę b ić zdobycze uzyskane w latach u b ie g ły c h ,
3) um asow ić w s p ó łz a w o d n ic tw o i r a c jo n a li
z a to rs tw o w szer,egach naszych p ra c o w n ik ó w ,
4) upow szechnić zespołowe m e to d y p ra cy i podnieść średnią w y d a jn o ść pracy, 5) rozszerzyć a kcję p o p u la ry z u ją c ą p o m y
s ły n o w a to rs k ie oraz dośw iadczenia i zdo
bycze Z w ią z k u R adzieckiego,
6) unow ocześnić n o rm y , um asow ić akcję szkolenia oraz zespolić ściślej z p ro d u k c ją in te lig e n c ję tech n iczn ą i ap a ra t ad
m in is tra c y jn y ,
7) podw yższyć d y s c y p lin ę p ra c y i zaham o
w ać p łyn n o ść k a d r,
8) u a k ty w n ić n a ra d y W ytw órcze.
O to hasła, k tó re nam pozw olą, nie ty lk o w y konać, ale i znacznie p rze kro czyć p la n 6 -letni.
K a ż d y nasz co dzienn y w y s iłe k je st n ie ty lk o osiągnięciem państw ow e go p rz e m y s łu m iejsco
wego, je s t to w k ła d w z w ycię stw o id e i postępu i s p ra w ie d liw o ś c i, je s t to w k ła d w ogólno pro- le ta ria c k ie dzieło p o ko ju .
Współzaujodnictmo na odcinku oszczędności w produkcji
W stosunkach so c ja lis ty c z n y c h g ospod arki p la n o w e j r o b o tn ik je s t św iadom y, że w ła ś c ic ie le m uspołecznionego p rze d się b io rstw a je s t p a ń stw o. Z y s k i w ię c p rze d się b io rstw a uspołecznio
nego nie id ą do p ry w a tn e j d y s p o z y c ji k a p ita li
sty, a p rz e c iw n ie sta n o w ią one podstaw ę dalsze
go podnoszenia d o b ro b y tu k la s y p ra cu ją ce j.
S tąd też bezpośrednio w y n ik a f a k t o c zyw isty, że ka ż d y ro b o tn ik w stosunkach gosp o d a rki so
c ja lis ty c z n e j za in te re so w a n y je s t w y n ik a m i p rze d się b io rstw a , w k tó r y m je s t z a tru d n io n y . Z ta k pojętego, socjalistycznego stosunku k la sy ro b o tn ic z e j do sw oich z a k ła d ó w p ro d u k c ji i do p ra c y w n ic h w y k o n y w a n e j, z ro d z iły się nieznane w p rz e d w rz e ś n io w y m okresie ru c h y w s p ó łz a w o d n ic tw a p ra c y i ra c jo n a liz a to rs tw a — n o w a to rstw a .
Z tego samego też ź ró d ła z ro d z iła się w lis to padzie 1949 r. in ic ja ty w a H a jd u c k ic h Z a k ła d ó w H u tn ic z y c h — w e zw a n ia in n y c h z a k ła d ó w do w s p ó łz a w o d n ic tw a w zakresie przyśpieszenia obiegu ś ro d kó w o b ro to w y c h .
S p ra w ą za in te re so w a ł się a k ty w ro b o tn ic z y , p o d e jm u ją c na naradach w y tw ó rc z y c h w y s o k ie zobow iązania — w c h w ili obecnej ju ż daleko zaawansowane w re a liz a c ji. Jeden ty lk o prze m y s ł odzieżow y w y z w o lił z zam rożonych re m a n e n tó w su ro w c o w y c h i to w a ro w y c h k w o tę ponad 4 m ilia r d y zł, p la n u ją c do końca b r. w y zw o le n ie k w o ty ponad 10 m ilia rd ó w zł. L iczn e zobow iązania p o d ję ły ró w n ie ż z a k ła d y p rz e m y słu m iejscow ego — np. E m a lie rn ia i W y tła - cza ln ia „ T y ta n “ w P oznaniu, tk a ln ia m echanicz
na „ Z e f ir “ , Ł ó d zka D m u c h a ln ia S zkła, fa b ry k a chem iczna „H o la “ w Ł o d z i i in.
O cóż w ła ś c iw ie chodzi i co m ogą na ty m p o lu osiągnąć z a k ła d y p rz e m y s łu m ie jsco wego?
N a m a ją te k każdego p rz e d się b io rstw a p rze m ysłow ego s k ła d a ją się ś ro d k i trw a łe (np. b u d y n k i, m aszyny, g ru n ty ) i ś ro d k i o b ro to w e (np.
surow ce, ro b o ty w to k u , g o tó w k a w kasie i w bankach, w y ro b y gotow e, to w a ry w d ro dze, należności od o d b io rc ó w ).
Ś ro d k i o b ro to w e w procesie p ro d u k c ji zu ży
w a ją się i tracąc p ie rw o tn ą fo rm ę , przechodzą w fo rm ę następną; dlatego też trze b a je za
stępować w m ia rę zu ż y w a n ia się: za pieniądze k u p u je się surow ce, k tó re poprzez ro b o ty w to k u sta ją się to w a re m , a k tó r y po sprzedaży p o w raca w fo rm ie pieniądza.
P rz e d s ta w io n y w y ż e j c y k l o b e jm u je d w a o kre sy g łó w n e : okres p ro d u k c ji i okres o b ro tu
(re a liz a c ja p ro d u k c ji).
O bieg ś ro d kó w o b ro to w y c h m ożna obliczać na pod sta w ie czasokresu jednego c y k lu od jego
po czą tku w fo rm ie za k u p ie n ia surow ca do jego zakończenia w fo rm ie zain ka so w a n ia g o tó w k i za dostarczony to w a r, w y p ro d u k o w a n y z tego surow ca; m ożna go też obliczać w fo rm ie w s p ó ł
c z y n n ik a r o ta c ji (ilość c y k ló w zakończonych w ciągu r o k u ), i w reszcie m ożna go obliczać w fo rm ie w s k a ź n ik a e fe k ty w n o ś c i w y k o rz y s ta n ia ś ro d kó w o b ro to w y c h (w a rto ść g o to w ych w y ro b ó w p rz y p a d a ją c y c h na je d n ą z ło tó w k ę ś ro d kó w o b ro to w y c h ).
P la n o w e i ko n se kw e n tn e u sta le n ie ilo ś c i ś ro d kó w o b ro to w y c h u n ie ru c h o m io n y c h w p ro d u k c ji i system atyczne w y c o fy w a n ie te j części śro d kó w , k tó ra je s t zbędna i n ie p o trze b n ie za
m rożona w obiegu oraz czuw anie nad ty m , aby dalszy w z ro s t p ro d u k c ji b y ł in te n s y w n ie js z y od w z ro s tu ś ro d kó w o b ro to w y c h , stało się p rz e d m io te m n o w e j fo r m y w s p ó łza w o d n ictw a . W ycofane b o w ie m sum y m ogą b yć przeznaczo
ne na now e in w e s ty c je i na podniesienie po
zio m u życiow ego k la s y ro b o tn ic z e j.
D la n adan ia w ię ksze j w a g i ta k pożyteczne
m u , ż y w io ło w e m u ru c h o w i a k ty w u ro b o tn icze go, P rze w o d n iczą cy P a ń s tw o w e j K o m is ji P la n o w a n ia Gospodarczego, w y d a ł w te j spraw ie zarządzenie z d n ia 12.IV.1950 r. (B iu l. P K F G , n r 6, poz. 93), w części I któ re g o s tw ie rd za się, że p rze kro cze n ia n o rm a ty w ó w w e w sz y s tk ic h okresach c y k lu obiegu ś ro d kó w o b ro to w y c h w y n ik a ją w s k u te k :
1) niedocią gnięć na o d c in k u p la n o w a n ia zao
p a trz e n ia szeregu za kła d ó w w fo rm ie tw o rz e n ia re z e rw w n o rm a ch zużycia;
2) n ie te rm in o w o ś c i dostaw su ro w co w ych i m a te ria ło w y c h oraz b ra k ó w k o m p le t
ności a s o rty m e n to w e j za rów no zam ów ień ja k i dostaw ;
3) niedostatecznie jeszcze o rg a n iz a c y jn ie i te ch n iczn ie u s p ra w n io n e j p ra c y przed
s ię b io rs tw na s k u te k n ie d o k ła d n e j d o k u m e n ta c ji te ch n iczn e j, b ra k u in ic ja ty w y k ie ro w n ic tw a do przechodzenia na b a r
dzie j nowoczesne m e to d y p ro d u k c y jn e , b ra k u w s p ó łp ra c y m ię d z y w y d z ia ła m i itp .;
4) b ra k u w a lk i o przezw yciężenie w ą skich g a rd e ł p ro d u k c ji, przez p ró b y usunięcia d y s p ro p o rc ji m ię d z y m o ż liw o ś c ia m i p ro d u k c y jn y m i poszczególnych m aszyn i urządzeń, w zg lę d n ie przez in ic ja ty w ę w k ie ru n k u o d p o w ie d n ic h in w e s ty c ji, n ie d ro g ich , a e fe k ty w n y c h ;
5) b ra k u na w ie lu o d cin ka ch n a le żyte j w a l
k i o s k o m p le to w a n ie p a r t ii to w a ró w ,
0 szybkość w y s y łk i i o jakość p ro d u k c ji oraz zh a rm o n izo w a n ie a s o rty m e n to w e go p la n u p ro d u k c ji z p lanem o b ro tu to w a ro w e g o ;
6) złego p la n o w a n ia o b ro tu tow arow ego , k tó re p o w o d u je z a le g iw a n ie p o s z u k iw a nego częstokroć w y ro b u na składach oraz zbędne tra n s p o rty ;
7) n ie te rm in o w e g o p rz e k a z y w a n ia do eks
p lo a ta c ji n o w y c h o b ie k tó w ; w reszcie 8) opóźnień w fa k tu ro w a n iu , k tó re p o d ry
w a ją nie ty lk o o g ó ln y stan fin a n s o w y dostaw ców , ale p o w o d u ją ró w n ie ż p e r tu r bacje u odbiorców .
W części d ru g ie j zarządzenia om ów ione są szczegółowo sposoby p o p ra w y niedociągnięć:
1) w p ro w a d z e n ie w życie system u u m ó w p la n o w y c h w gospodarce uspołecznionej zgodnie z u c h w a łą K o m ite tu E ko n o m icz
nego R a d y M in is tr ó w z d n ia 10 m arca 1950 r.;
2) u p ły n n ie n ie nagrom ad zonych zbędnych 1 n a d m ie rn y c h zapasów surow ców i m a
te ria łó w pom ocniczych przez ic h p rze r z u ty p om iędzy p rz e d s ię b io rs tw a m i p ro d u k c y jn y m i ja k i przez sieć h a n d lo w ą ; 3) opracow anie ścisłych i te ch n iczn ie uza
sadnion ych n o rm zużycia surow ców i m a te ria łó w oraz n o rm zapasów dosto
sow anych do w a ru n k ó w dostaw m a te ria ło w y c h , ja k ró w n ie ż re w iz ję n o rm p rz e sta rza łych ;
4) zm niejszenie — w o p a rciu o z re w id o w a ne n o rm y zapasów m a te ria ło w y c h w p ro d u k c ji oraz zróżnicow ane d la poszczegól
n y c h g ru p n o rm y zapasów to w a ro w y c h w h a n d lu — n o rm a ty w ó w ś ro d kó w o b ro to w y c h p rz e d s ię b io rs tw ;
5) dalsze u s p ra w n ie n ie na o d c in k u p u n k tu a ln o ś c i i k o m p le tn o ś c i dostaw w o p a r
c iu o w zm ożoną d y s c y p lin ę w y k o n y w a n ia u m ó w m ię d z y z a k ła d o w y c h i system u k a r k o n w e n c jo n a ln y c h oraz s a n k c ji;
6) o p e ra ty w n e zre w id o w a n ie p la n ó w zaopa
trz e n ia m a te ria ło w e g o p rze d się b io rstw w k ie ru n k u ic h obniżen ia i dostosowania u d zie la n ych zam ów ień do z re w id o w a n y c h p la n ó w ;
7) w p ro w a d ze n ie do o p e ra ty w n y c h p la n ó w p ro d u k c y jn y c h p rze d się b io rstw — d o staw ców , zm ia n w y n ik a ją c y c h z r e w iz ji p la n ó w zaopatrzenia p rz e d s ię b io rs tw — o d b io rcó w i o d w o ła n ia zam ów ień, k tó ry c h re a liz a c ja m o g ła b y spowodować d a l
sze nara sta n ie n a d m ie rn y c h re m a n e n tó w m a te ria ło w y c h ;
8) w p ro w a d ze n ie w całej p e łn i zasady bez
pośredniego fa k tu ro w a n ia przez ce n tra le z b y tu dostaw p rz e d s ię b io rs tw z p o m in ię ciem c e n tra l zaopatrzenia;
9) opracow anie i p rz y g o to w a n ie w ciągu r o k u 1950 system u bezpośredniego fa k tu r o w a n ia dostaw , nieprzechodzących przez s k ła d y i m ag a zyn y c e n tra l h a n d lo w ych , przez p rze d się b io rstw a dostarczające p rze d się b io rstw o m i o rg a n iza cjo m odbie
ra ją c y m , a to d la w p ro w a d z e n ia tego sy
stem u w całej p e łn i od 1 styczn ia 1951 r.;
10) opracow anie w poszczególnych gałęziach gospod arki n a ro d o w e j k o n kre tn e g o p la n u re fo rm o rg a n iz a c y jn o -te c h n ic z n y c h w k ie ru n k u u s p ra w n ie n ia procesów te c h n o lo giczn ych i k o n s tru k c y jn y c h , dających w efekcie przyśpieszenie obiegu środków o b ro to w ych , tk w ią c y c h zwłaszcza w nie- zakończonej p ro d u k c ji i p ó łfa b ry k a ta c h i w p ro w a d z e n ie ich do o p e ra ty w n y c h p la n ó w te ch n iczn ych p rze d się b io rstw ; 11) z in w e n ta ry z o w a n ie i w p ro w a d ze n ie do
b ila n s ó w zapasów m a te ria ło w y c h w ty c h działach gospodarki, w k tó ry c h dotąd to nie n a stą p iło ;
12) u s p ra w n ie n ie księgow ości i b e z w a ru n k o w e doprow adzenie spraw ozdaw czości r a c h u n k o w e j do stanu bieżącego d la u m o ż liw ie n ia sta łe j o b s e rw a c ji k s z ta łto w a n ia się ś ro d kó w o b ro to w y c h i w a lk i o przyśpieszenie ic h obiegu;
13) pogłęb ienie przez b a n k i fin a n su ją ce k o n t r o li d z ia ła ln o ści gospodarczej przedsię
b io rs tw , zwłaszcza odnośnie czasu tr w a n ia c y k lu p ro d u k c ji i o b ro tu , stan zapasu m a te ria łó w i g o to w e j p ro d u k c ji, w yso kości n o rm a ty w ó w ś ro d kó w o b ro to w ych , przestrzegan ia u s ta lo n y c h te rm in ó w s k ła dania f a k tu r do inkasa oraz stosowanie przez b a n k i s a n k c ji w stosunku do n a ru szających d y s c y p lin ę fin a n s o w ą do w s trz y m a n ia fin a n s o w a n ia w łą czn ie ; 14) u s p ra w n ie n ie re g u la c ji zobow iązań w o
bec dostaw ców , zwłaszcza przez je d n o s tk i b u d że tu państw ow ego;
15) system atyczne w p ro w a d z a n ie i po g łę b ia n ie zasady ro z ra c h u n k u gospodarczego w gospodarce uspołecznionej przez o b e j
m o w a n ie n ią w ciągu ro k u 1950 dotąd nie- u sa m o d zie ln io n ych za kła d ó w oraz przez org a n iza cję w e w n ą trz zakładow ego ro z
ra c h u n k u gospodarczego.
W te n sposób ru c h o d d o ln y o b ją ł całą naszą gospodarkę, n a k ła d a ją c na k ie ro w n ic tw o za k ła d ów p ro d u k c y jn y c h obow iąze k stałego śledze
n ia ru c h u śro d kó w o b ro to w y c h i w y z w o le n ia części, k tó ra nie je s t ko n ie czn ie p o trze b n a do p ro d u k c ji.
Szeroka in ic ja ty w a mas ro b o tn ic z y c h w w alce o oszczędność, re n to w n o ść i gospodarność p rz e d się b io rs tw uspołecznionych, sta je się o bow iąz
k ie m i zapow iedzią z w y c ię s tw a p ra c y p o k o jo w e j
— w y k o n a n ia P la n u Sześcioletniego. (aa)
O pratuidłoiuą sprawozdaujczość służby zaopatrzenia
P a ń s tw o w y p rz e m y s ł m ie jsco w y, k tó r y sta
n o w i u z u p e łn ie n ie p rz e m y s łu kluczow ego, k tó rego p ro d u k c ja w in n a b yć o p a rta p rzew ażnie o m ie jsco w e b azy surow cow e, w łą c z o n y je s t do o g ó ln o p a ń stw o w ych p la n ó w gospodarczych.
W szelka w ię c działalność za kła d ó w p ra c y po d le g ły c h D e p a rta m e n to w i P rz e m y s łu M ie js c o w e go w y k o n y w a n a być m u s i na p odstaw ie o p ra cow anych i z a tw ie rd z o n y c h p la n ó w .
A b y opracow ać te c h n ic z n o -p rz e m y s ło w o -fi- nansow y p la n p rze d się b io rstw a , należy przede w s z y s tk im u s ta lić podstaw ow e założenia,^ k tó re o b e jm u ją ta k ie e le m e n ty, ja k : zdolność p ro d u k c y jn a m aszyn i urządzeń, p rz e w id y w a n a p ro d u k c ja , stan załogi i p ra c o w n ik ó w a d m in i
s tra c y jn y c h , ro d za j i ilość p o trz e b n y c h s u ro w ców, m a te ria łó w , p a liw a , e n e rg ii itp . N a p o d r sta w ie ty c h u s ta lo n y c h w y ty c z n y c h o p ra co w u je się w ła ś c iw y p la n , któ re g o je d n y m z w a ż n ie j
szych d z ia łó w je s t p la n zaopatrzenia m a te ria łow ego.
O ile na o d c in k u p la n o w a n ia p ro d u k c ji, za
tru d n ie n ia , w y d a jn o ś c i m ożna zauw ażyć zro zu m ie n ie ze s tro n y p ra c o w n ik ó w sporządzają
cych odnośnie p la n y , to n a o d c in k u p la n o w a n ia zaopatrzenia w dalszym ciągu w y k o n a n e p ra ce n ie sto ją na w ła ś c iw y m poziom ie.
Zasadniczą tru d n o ś c ią p rz y o p ra co w a n iu p la n ó w zaopatrzen ia są ta k c h a ra k te ry s ty c z n e dla p rz e m y s łu m iejscow ego częste z m ia n y w p r o filu p ro d u k c y jn y m oraz b ra k n o rm zu życia s u ro w
ców i m a te ria łó w , na po d sta w ie k tó ry c h można, znając in n e e le m e n ty p la n o w a n ia , o kre ślić zapotrzebo w anie ty c h m a te ria łó w .
J e d n y m z n a jw a ż n ie js z y c h p ro b le m ó w , k tó r y n a le ży ja k n a jp rę d z e j rozw iązać, je s t zatem u sta le n ie n o rm zużycia su ro w có w i m a te ria łó w . N o rm y te p o w in n y być obliczone przede w szyst
k im w o p a rciu o dane techniczne, a w w y p a d k u niem ożności u zyska n ia ty c h danych, w oparciu 0 dane statystyczne, t j. o rze czyw iste zużycie w okresach, poprzedza jących okres p lanow a ny.
D la te g o też p ie rw s z y m i zasadniczym w a ru n k ie m d la p ra w id ło w e g o opraco w a n ia p la n u zao
p a trz e n ia je s t p ra w id ło w o i d o k ła d n ie p ro w a dzona ra ch u b a m a te ria ło w a , k tó ra p o z w o li na u zyska n ie ścisłych da n ych p o trz e b n y c h do o p ra cow ania pla n u . R achuba m a te ria ło w a p o w in n a być p row adzon a bieżąco, bez dopuszczania do zaległości, aby w każdej c h w ili m ożna b y ło uzyskać w s z y s tk ie dane dotyczące zużycia m a te ria łó w i ic h sta n u w m agazynach.
Z d a w a ło b y Się, że konieczność ta je s t jasna 1 k ie ro w n ic y za kła d ó w p ra c y będą w p ie rw szym rzędzie troszczyć się o w ła ś c iw y stan ra c h u b y m a te ria ło w e j, jednakże należy s tw ie rd z ić , że spra w a m a się o d w ro tn ie , gdyż w w ie lu za
k ła d a c h rach u b a m a te ria ło w a je s t jeszcze za
niedbana, co p o w o d u je zarów no niemożność u zyska n ia ja k ic h k o lw ie k d a n y c h o fa k ty c z n y m zu życiu m a te ria łó w , ja k i u n ie m o ż liw ia prze prow a d ze n ie k o n tr o li p ra w id ło w e g o rozchodo
w a n ia m a te ria łó w , co z k o le i s p rz y ja m o ż liw o ś ciom nadużyć.
T a k i stan ulega system atycznej lik w id a c ji w w ie lu zakładach p rz e m y s łu m iejscow ego, k tó re p rz y s tą p iły do założenia k a rto te k m a te ria ło w y c h .
W lu ty m b r. D e p a rta m e n t P rz e m y s łu M ie j
scowego w y d a ł zarządzenie, dotyczące obow iąz
k u sporządzania i p rz e syła n ia przez D y re k c je P rz e m y s łu M iejscow ego m iesięcznych ra p o r
tó w z o trz y m a n y c h su ro w có w re g la m e n to w a n y c h bez w zg lę d u na źró d ło ic h nabycia z do
sta w k ra jo w y c h .
Z n a k Branża
D ata A r t y k u ł
R A P O R T N r ...
z o trz y m a n y c h su ro w có w re g la m e n to w a n y c h bez w zg lę d u na źró d ło ic h nabycia, z dostaw k ra jo w y c h
w m ie s ią c u ,... 195 . . . r.
N a z w a m a te r ia łu
Je d n . R em a-
O trz y m a n o w m ies, s p ra w o z d a w c z y m
R azem
Z u ż y to
P o z o s ta je R z e c z y w is ta p o trz e b a w ...
L p. G ru p a u ig o b o w ią z u ją c e j
n o m e n k la tu ry m ia rp n e n t
na z k o n ty n g jp o z a k o n t s p ra w o z d m ie s..../5 0
R a p o rty te, k tó ry c h potrzeba uzasadniona je s t koniecznością posiadania d o k ła d n y c h da
n y c h o zu życiu su ro w có w dla o pracow an ia p la nu zaopatrzenia w surow ce d la p rz e m y s łu m ie j
scowego, m ogą b yć bez w iększego w y s iłk u i t r u du sporządzone przez w s z y s tk ie d y re k c je na p odstaw ie d a n ych o trz y m a n y c h z za kła d ó w pracy. Te ostatnie zaś n ie p o w in n y m ieć t r u d ności p rz y sporządzeniu ty c h ra p o rtó w pod w a ru n k ie m , że rachunkow o ść, a zwłaszcza rachuba m a te ria ło w a będą s ta ły na w ła ś c iw y m pozio
mie.
J a k w y n ik a je d n a k z ra p o rtó w , k tó ry c h p ie rw s z y m zasadniczym b łę d e m je st to, że nad
syłane są one ze znacznym opóźnieniem , co z k o le i u n ie m o ż liw ia p rze syła n ie zestaw ienia da n ych przez D e p a rta m e n t P M do w ła ś c iw y c h w ła d z p a ń stw o w ych . N adsyłane ra p o rty nie u w z g lę d n ia ją w s z y s tk ic h danych.
W ty m m ie jscu należy p o d kre ślić, że r u b r y k i ra p o rtu muszą b yć w y p e łn io n e , gdyż bez w y k o n a n ia tego w ym o g u , przesłane ra p o rty stają się c a łk o w ic ie bezużyteczne.
R a p o rty nie m uszą obejm ow ać w s z y s tk ic h su
ro w c ó w i m a te ria łó w , u ż y w a n y c h przez za k ła d y p ra cy, a dotyczącą je d y n ie n ie k tó ry c h re g la m e n to w a n y c h su ro w có w k ra jo w y c h , a m ia n o w ic ie :
1. dla branży hutniczej:
a) żelazo i stal b ) a r ty k u ły śrubow e c) d r u t żelazny
2. dla branży m etalowej:
m etale nieżelazne 3. dla branży chemicznej:
a r ty k u ły chem iczne 4. dla branży drzewnej:
m a te ria ły ta rte i surow iec ta rta c z n y 5. dla branży włókienniczej:
przędza i w łó k n o w szelkiego ro d z a ju 6. dla branży skórzanej:
s k ó ry w szelkiego ro d za ju .
K a ż d y ra p o rt może obejm ow ać ty lk o a r ty k u ły je d n e j b ra n ż y i jednego ro d z a ju , p rz y czym naz
w ę b ra n ż y i rodzaj a r ty k u łó w n a le ży w pisać w p ra w y m g ó rn y m ro g u ra p o rtu w e w ła ś c iw e j ru b ry c e .
S urow ce należy zgrupow ać zgodnie z nom en
k la tu rą , w e d łu g k tó re j D e p a rta m e n t P M p rz e syła p rz y d z ia ły su ro w có w do d y re k c ji. W r u b ryce „G ru p a “ n a le ży w pisać odnośne n u m e ry w e d łu g pow yższej n o m e n k la tu ry , p rz y czym, dla żelaza i s ta li o b o w ią zu je n o m e n k la tu ra „C e n tro -
s ta li“ , a d la a rty k u łó w ś ru b o w ych — nom en
k la tu ra „Ś ru b o n itu “ .
W następnej ru b ry c e podaje się nazw ę su
ro w ca lu b m a te ria łu w e d łu g te j samej nom en
k la tu ry . K o le jn a r u b ry k a o b e jm u je je d n o stkę m ia ry np. kg, m itd .
W dalszej ru b ry c e podaje się stan ilo ś c io w y danego surow ca lu b m a te ria łu na o s ta tn i dzień m iesiąca poprzedzającego m iesiąc spra w o zd a w czy, a w ię c np. w ra p o rcie za m arzec podaje się stan ilo ś c io w y na dzień 28 lutego.
R u b r y k i n ie są tru d n e do zro zu m ie n ia i na
le ż y w n ic h umieszczać ilość surow ca lu b m a
te ria łu o trz y m a n ą w ciągu m iesiąca sp ra w o zdawczego, p rz y czym o bow iązko w o należy od
d zie ln ie podaw ać ilość m a te ria łu o trz y m a n ą 7. k o n ty n g e n tu i poza ko n ty n g e n te m .
W ru b ry c e „R azem “ należy podawać ilość re m a n e n tu na o s ta tn i dzień m iesiąca poprze
dzającego m iesiąc spraw ozdaw czy z sum ow aną ilością o trz y m a n ą w m iesiącu spraw ozdaw czym zarów no z k o n ty n g e n tu , ja k i poza k o n ty n gentem.
W następnej ru b ry c e podaje się ilość zużytego w d a n ym m iesiącu surow ca i m a te ria łu .
K o le jn a r u b ry k a p rze d sta w ia stan na o s ta tn i dzień m iesiąca spraw ozdawczego i sta n o w i ró ż
nicę pom ię d zy r u b ry k ą „R azem “ i r u b ry k ą zużycia.
O sta tn ią ru b ry k ę , obrazującą rze czyw istą po
trzebę w u b ie g ły m k w a rta le należy w y p e łn ia ć ty lk o w ra p o rta c h za ostatnie miesiące k w a r ta łu , tj. za marzec, czerw iec, w rze sie ń i g ru dzień.
J a k w id a ć z pow yższych w y ja ś n ie ń , żądane przez D e p a rta m e n t P rz e m y s łu M iejscow ego spo
rządzanie ra p o rtó w n ie p o w in n o nastręczać n a j
m n ie jszych tru d n o ś c i i należy się d z iw ić , że d y re k c je n ie p o tra fią prze zw ycię żyć ty c h tr u d
ności.
O m a w ia n e ra p o rty sta n o w ią część ob o w ią zu ją ce j spraw ozdaw czości, k tó re j te rm in o w e s k ła danie p o w in n o być chyba z ro zu m ia łe dla w s z y s tk ic h d y re k to ró w d y re k c y j p rz e m y s łu m ie j
scowego i k ie ro w n ik ó w za kła d ó w pracy. N a le ży sądzić, że obecnie n ie za d o w a la ją cy stan te j spraw ozdaw czości u le g n ie pow ażnej p o p ra w ie , co p o z w o li na do kła d n e i te rm in o w e opracow a
nie p la n ó w zaopatrzenia na ro k następny, nie zm uszając D e p a rta m e n tu P M do w y c ią g a n ia k o n s e k w e n c ji słu żb o w ych w stosunku do n ie z d y s c y p lin o w a n y c h p ra c o w n ik ó w lekcew ażących nałożone na n ic h o b o w ią zki. (S. F.)
