X Ogólnopolska Konferencja Bibliotek Szkół Wyższych Niepaństwowych na temat „Przestrzeń informacyjna biblioteki akademickiej: tradycja i nowoczesność”
(Toruń, 9–11 czerwca 2008 r.)
W
dniach 9−11 czerwca 2008 r.odbywała się w Toruniu X Ogól- nopolska Konferencja Bibliotek Szkół Wyższych Niepaństwowych pod ha- słem „Przestrzeń informacyjna bi- blioteki akademickiej – tradycja i no- woczesność”. Jej organizatorami byli Biblioteka Wyższej Szkoły Banko- wej w Toruniu (dalej: Biblioteka WSB w Toruniu), Instytut Informacji Na- ukowej i Bibliologii Uniwersytetu Mi- kołaja Kopernika w Toruniu (dalej: In- stytut INiB) oraz Biblioteka Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu, Wydział Zamiejscowy w Bydgoszczy.
Ideą przewodnią tej jubileuszo- wej konferencji bibliotek niepań- stwowych szkół wyższych było usy- stematyzowanie zagadnień związa- nych z organizacją zasobów biblio- teki akademickiej, wykorzystaniem nowoczesnych technologii i narzę- dzi w zakresie prowadzenia nowo- czesnej działalności informacyjnej i kształtowania komunikacji społecz- nej. Spotkanie służyć miało wymia- nie doświadczeń, prezentacji wyni- ków badań oraz dyskusji teoretyków i praktyków zainteresowanych sze- roko pojętą problematyką kreowa- nia pozytywnego wizerunku bibliote- ki akademickiej w kontekście budowy lokalnych oraz globalnych infrastruk- tur informacyjnych.
Na konferencji wygłoszono ogó- łem siedemnaście referatów, którym towarzyszyły wystąpienia sponsorów prezentujących usługi dla bibliotek.
Ostatniego dnia dla uczestników kon- ferencji zaplanowano warsztaty.
Uczestników toruńskiej konfe- rencji w imieniu organizatorów powi- tała dyrektor Biblioteki WSB w Toru- niu Beata Antczak-Sabala. Oficjalnego otwarcia obrad dokonał rektor Wyż- szej Szkoły Bankowej w Toruniu (da- lej: WSB) prof. zw. dr hab. Jan Głu- chowski, który w swoim wystąpieniu podkreślił kluczową rolę, jaką w struk- turze każdej uczelni wyższej odgrywa biblioteka, i wskazał jednocześnie na nowe wyzwania stojące przed tymi in- stytucjami w związku z rozwojem no- woczesnych technologii. Następnie ze- brani wysłuchali trzech wykładów in- auguracyjnych.
Pierwszy z nich wygłosiła dr hab.
Ewa Głowacka, prof. UMK z Instytu- tu INiB. Prelegentka zaprezentowała koncepcje dotyczące badania jakości bibliotek i kształtowania w nich kul- tury oceny. W referacie szczegółowo omówiono wskaźniki funkcjonalno- ści stosowane w procesie oceny jako- ści bibliotek oraz poszczególne meto- dy badawcze. Zwrócono także uwagę
na potrzebę wykorzystywania nowo- czesnych technologii w obliczu zmie- niającego się charakteru usług, przy- wołując takie zjawiska, jak informa- cja w postaci cyfrowej, e-learning czy Web 2.0.
Kolejne wystąpienie poświęcone było zagadnieniom etycznym związa- nym z użytkowaniem Internetu. Ksiądz dr Piotr Donarski z WSB w Toru- niu omówił zjawisko cyberprzestrze- ni, zwracając uwagę na konieczność przestrzegania podstawowych zasad w świecie wirtualnym, w którym każ- da osoba funkcjonuje jako anonimowa jednostka. Referent podkreślił, że w sy- tuacji rozwoju nowoczesnych techno- logii przestrzeganie podstawowych praw człowieka należy do najważniej- szych wyzwań etycznych stawianych przed użytkownikami sieci Internet.
Ostatni wykład przewidziany w części wprowadzającej konferencji dotyczył działań public relations stoso- wanych w bibliotekach uczelnianych.
Doktor Barbara Bielicka z WSB w To- runiu zwróciła uwagę na rolę bibliote- karzy w procesie przekazywania infor- macji użytkownikom i budowania spo- łeczeństwa opartego na wiedzy. Prele- gentka podkreśliła również, jak ważną rolę w procesie kreowania wizerun- ku bibliotek odgrywają umiejętności komunikacyjne i jak istotne w proce- sie zaspokajania potrzeb informacyj- nych użytkowników jest odpowied- nie przekazywanie wiedzy. Pierwszy dzień konferencji zakończyło wystą- pienie przedstawiciela firmy Wolters Kluwer. W trakcie jego prelekcji za- prezentowana została oferta wydaw-
nictwa specjalizującego się w wyda- waniu publikacji prawniczych i bizne- sowych oraz zajmującego się tworze- niem serwisów branżowych z zakresu prawa, podatków, kadr, budownictwa, oświaty i służby zdrowia.
Drugi dzień obrad wypełniły czte- ry sesje. Moderatorem pierwszej z nich, zatytułowanej „Organizacja współczes- nej biblioteki akademickiej”, była Ma- ria Czyżewska z Wyższej Szkoły Eko- nomicznej w Białymstoku. W tej części konferencji przewidziano prezentację czterech referatów.
Pierwsze wystąpienie poświęco- no wynikom badań ankietowych, któ- re przeprowadzone zostały w celu we- ryfikacji wykorzystania elektronicz- nych baz danych w bibliotekach szkół wyższych niepaństwowych. Ewa Bie- niek oraz Agata Żurowska z Biblioteki WSB w Toruniu przedstawiły typy naj- częściej udostępnianych baz danych oraz dokonały oceny ich popularno- ści zarówno wśród pracowników na- ukowych, jak i studentów niepaństwo- wych szkół wyższych. Autorki zwró- ciły także uwagę na potrzebę dalsze- go promowania dostępu do tego typu źródeł informacji.
W kolejnym referacie przybliżo- no problematykę badań potrzeb infor- macyjnych użytkowników z wykorzy- staniem informacji pochodzących ze strony WWW biblioteki. Barbara Cen- drowska z Biblioteki Głównej Akade- mii Rolniczej w Szczecinie udowod- niła, że strona internetowa może sta- nowić bogate źródło informacji o czy- telniku, pod warunkiem stosowania odpowiednich narzędzi do tworzenia
statystyk, takich jak np. Google Ana- lytics.
Autorką trzeciej prezentacji była dr Małgorzata Kowalska z Instytu- tu INiB. Przedstawiła ona nowe role i specjalności pracowników biblio- tek. Zwróciła uwagę na kształtujący się obecnie zawód brokera informa- cji, podkreślając jego rolę w procesie informowania użytkownika. Ponieważ zawód ten wymaga odpowiednie- go przygotowania merytorycznego i praktycznego, w referacie nie zabra- kło omówienia oferty dydaktycznej polskich szkół i uczelni umożliwiają- cych zdobycie niezbędnych do wyko- nywania tego zawodu kwalifikacji.
Wystąpienie zamykające pierw- szą sesję konferencji wygłosiła Bożena Bednarek-Michalska z Biblioteki Uni- wersyteckiej w Toruniu. W referacie zatytułowanym „Ocena jakości infor- macji w sieci Internet” zwróciła uwa- gę na konieczność dbałości o wiary- godność udostępnianych informacji i przedstawiła cechy, które służą okre- śleniu ich jakości. Referentka omówi- ła również najnowsze rozwiązania technologiczne służące prezentacji da- nych w Internecie. Podkreśliła tym sa- mym, że nawet najlepsze oprogramo- wanie jest bezwartościowe, jeśli nie uwzględnia odpowiedniego zabezpie- czenia przekazywanych treści. Sesję zakończyła prezentacja firmy Arfido, oferującej system biblioteczny prze- znaczony do ochrony i identyfikacji księgozbiorów.
Drugiej sesji – „Nowoczesne tech- nologie w działalności biblioteki” – przewodniczyła dr Małgorzata Ko-
walska z Instytutu INiB w Toruniu.
Zaplanowane w tej sesji wystąpienia poprzedziła prezentacja systemu bi- bliotecznego Prolib, przygotowana przez przedstawiciela firmy Max Elek- tronik z Zielonej Góry.
Pierwszy referat w tym bloku te- matycznym wygłosiły Beata Pach- nicka-Zwierzak i Magdalena Gajew- ska-Marcinek z Biblioteki Politechni- ki Łódzkiej. W wystąpieniu podjęto próbę zdefiniowania roli katalogowa- nia w obliczu rozwoju nowoczesnych technologii. Swoje omówienie znala- zły tu współczesne sposoby porząd- kowania informacji, nowe standardy opisu danych oraz aktualne inicjatywy związane z próbami katalogowania za- sobów sieciowych.
Kolejny prelegent – Mariusz Jaro- cki z Instytutu INiB, w swoim wystą- pieniu przybliżył zagadnienia zwią- zane z wykorzystaniem oprogramo- wania o otwartym kodzie źródłowym w sektorze usług bibliotecznych. Nie- wątpliwą zaletą programów typu open source jest możliwość modyfikacji ich funkcji i dostosowania do potrzeb użytkownika. W większości przypad- ków oprogramowanie to jest bezpłat- ne, dzięki czemu możliwe jest jego szersze wykorzystanie. W referacie krytycznej analizie poddano poszcze- gólne inicjatywy open source, zwraca- jąc uwagę na wciąż niewielkie zaan- gażowanie kadry bibliotecznej w pro- ces rozwoju i rozpowszechniania tego typu oprogramowania.
Trzeci referat przedstawił To- masz Parkoła z Poznańskiego Cen- trum Superkomputerowo-Sieciowego.
Autor omówił Federację Bibliotek Cy- frowych w sieci Pionier i wskazał na potrzebę współpracy międzybiblio- tecznej w tym zakresie. Prelegent pod- kreślił także, że jedynie wymiana in- formacji pomiędzy instytucjami sku- pionymi w jednej sieci, wykorzystanie tych samych narzędzi służących udo- stępnianiu zbiorów oraz możliwość przeszukiwania zasobów kilku biblio- tek jednocześnie mogą zagwaranto- wać lepszą współpracę pomiędzy bi- blioteką a użytkownikiem.
Ostatni referat w tej części kon- ferencji, autorstwa Ewy Chyłkowskiej z Biblioteki WSB w Toruniu, Wydziału Zamiejscowego w Bydgoszczy, poświę- cony był najnowszym rozwiązaniom technologicznym stosowanym w bi- bliotekach nowego typu. Autorka omó- wiła w nim m.in. Wikipedię jako jeden z największych projektów funkcjonują- cych na zasadach open content. W re- feracie dokonano także porównania tradycyjnych zasobów encyklopedycz- nych z ich cyfrowymi odpowiednikami, wskazując, że ich sprawne funkcjono- wanie w dużej mierze zależy od wyko- rzystania odpowiednich narzędzi słu- żących kontrolowaniu jakości treści.
Na koniec drugiej sesji zaprezentowa- no ofertę firmy Blackwell, specjalizują- cej się w udzielaniu pomocy bibliogra- ficznej bibliotekom jak również użyt- kownikom indywidualnym.
Trzecią sesję, zatytułowaną „Usłu- gi informacyjne w bibliotekach”, mo- derowaną przez dr hab. Ewę Głowa- cką, prof. UMK, poprzedziło – zgodnie z przyjętą formułą konferencji – wy- stąpienie przedstawiciela firmy oferu-
jącej usługi dla bibliotek. Tym razem zaprezentowała się firma MOL, specja- lizująca się m.in. w tworzeniu oprogra- mowania i systemów informatycznych dla bibliotek.
Pierwszy z referatów, Lidii Der- fert-Wolf z Biblioteki Głównej Uniwer- sytetu Technologiczno-Przyrodnicze- go w Bydgoszczy, poświęcony został problematyce information literacy. Au- torka scharakteryzowała metody sto- sowane w edukacji informacyjnej bi- bliotek akademickich oraz przedsta- wiła najnowsze rozwiązania techno- logiczne (m.in. technologia Web 2.0) wykorzystywane do oceny efektów kształcenia.
W drugim wystąpieniu, Aureliusza Potempy z Biblioteki Głównej Uniwer- sytetu Ekonomicznego w Krakowie, omówione zostały zagadnienia doty- czące szkoleń bibliotecznych on-line, przeprowadzanych w polskich biblio- tekach akademickich. Autor przybli- żył wybrane formy edukacji użytkow- ników bibliotek, podkreślając korzy- ści wynikające ze stosowania różnych rozwiązań e-learningowych; przedsta- wił także projekty szkoleniowe stoso- wane obecnie w wybranych bibliote- kach w Polsce, poddając je wnikliwej analizie.
Ostatni referat w trzeciej sesji wygłosiła Bernadetta Gągulska, tak- że z Biblioteki Głównej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Autorka skupiła się na prezentacji wirtualne- go wielojęzycznego serwisu informa- cyjnego QuestionPoint. Narzędzie to pozwala na natychmiastowe udziela- nie odpowiedzi na zapytania użytkow-
ników korzystających z zasobów pub- licznych, prywatnych i akademickich bibliotek amerykańskich. W refera- cie szczególnie wnikliwie omówione zostało zagadnienie udzielania infor- macji w języku polskim. Sesję „Usługi w bibliotece akademickiej” zakończył pokaz warszawskiej firmy ABE Marke- ting. Przygotowana prezentacja zapo- znała uczestników konferencji z ofer- tą usługową firmy, specjalizującej się w imporcie oraz dystrybucji obcoję- zycznej literatury naukowej i popular- nonaukowej.
Ostatnią, czwartą sesję konferen- cji − „Komunikacja. Kształtowanie wi- zerunku biblioteki” − poprowadziła dr Barbara Bielicka z WSB w Toruniu.
Pierwszy referat zaprezentowała Wioletta Jachym z Biblioteki Uczelnia- nej Państwowej Wyższej Szkoły Zawo- dowej w Tarnowie. Autorka zwróciła uwagę na zagadnienia public relations, przywołując praktyki stosowane w jej placówce macierzystej. Prelegentka podkreśliła również konieczność od- powiedniego promowania wizerunku biblioteki, która aby zaistnieć w spo- łeczeństwie informacyjnym, musi uwzględniać najnowsze rozwiązania w kontaktach z użytkownikiem.
Kolejne wystąpienie dotyczyło wpływu komunikacji interpersonalnej na wizerunek biblioteki i relacji pomię- dzy bibliotekarzami i użytkownikami.
Emilia Lepkowska z Biblioteki Głównej Politechniki Poznańskiej zaakcentowa- ła w nim wzrastającą rolę odpowied- niego komunikowania się w obliczu powszechnego dostępu do informa- cji i rozwoju nowoczesnych technolo-
gii. Biblioteka jest instytucją pośredni- czącą w procesie przekazywania infor- macji, dlatego aby odpowiednio speł- niać swoją rolę, musi zdaniem autorki uwzględniać najbardziej istotne po- trzeby użytkowników, przyczyniając się tym samym do pozytywnego kształ- towania swojego wizerunku.
Ostatni referat w sesji czwartej przedstawiła Magdalena Karciarz z Bi- blioteki Dolnośląskiej Szkoły Wyższej we Wrocławiu. Referentka omówiła cechy funkcjonalności i użyteczności stron internetowych na przykładzie witryn internetowych bibliotek wyż- szych szkół niepaństwowych. Podkre- śliła również konieczność stosowania odpowiednich rozwiązań umożliwia- jących właściwą prezentację danych w formie elektronicznej.
Drugi dzień obrad zakończyła dyskusja, po której goście udali się na jubileuszowy wieczór do toruńskiego Dworu Artusa.
Na trzeci, ostatni dzień toruńskiej konferencji zaplanowano pięć różno- rodnych warsztatów z zakresu szeroko pojętej praktyki bibliotecznej. W ofercie znalazły się następujące propozycje:
„Poradnik medialny, czyli współ- praca z radiem i telewizją” – zaję- cia przybliżające zasady organizo- wania konferencji prasowych, spot- kań reporterskich, fachowych dys- kusji dziennikarskich oraz przyjęć prasowych,
„Wirtualne usługi informacyjne” – warsztaty dedykowane problematy- ce bezpośredniej komunikacji biblio- tekarzy z czytelnikami z wykorzysta- niem nowoczesnych technologii, –
–
„Narzędzia i metody wyszukiwania w Internecie” – ćwiczenia zapozna- jące z zasobami naukowymi udo- stępnianymi w Ukrytym Internecie oraz metodami oceny funkcjonalno- ści stron WWW,
„Praktyczne i teoretyczne wska- zówki przy planowaniu wyposaże- nia bibliotek. Materiały do oprawy książek, teoria i praktyka” – zaję- cia pozwalające na nabycie podsta- wowych umiejętności konserwator- skich i ich późniejszą weryfikację podczas ćwiczeń praktycznych,
„Elektroniczne bazy danych” – war- sztaty zapoznające z wybranymi komercyjnymi serwisami informa- cyjnymi, rejestrującymi cenne wia- domości ekonomiczne, finansowe, prawne i polityczne.
–
–
–
Z całą pewnością X Ogólnopol- ska Konferencja Bibliotek Szkół Wyż- szych Niepaństwowych zorganizowa- na została na wysokim poziomie me- rytorycznym. Wszystkie wystąpienia prelegentów oraz zajęcia warsztatowe cieszyły się dużą popularnością wśród uczestników. Wydaje się, że o sukcesie konferencji zdecydował zarówno traf- ny dobór referatów, duże zaangażowa- nie bibliotekarzy uczelni publicznych i niepublicznych, jak i owocna współ- praca pracowników naukowych Wyż- szej Szkoły Bankowej oraz Uniwersy- tetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Przemysław Krysiński Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
Działalność Koła Naukowego Specjalistów Informacji
w roku akademickim 2007/2008
K
oło Naukowe Specjalistów Infor- macji zrzesza studentów Instytutu Informacji Naukowej i Bibliologii UMK (dalej: Instytut INiB) interesujących się szeroko rozumianą informacją na- ukową. Jego struktury pozostają jed- nak otwarte także dla studentów in- nych specjalizacji, którzy chcieliby ak- tywnie włączyć się w działania przez nie podejmowane.Koło Naukowe działa już od roku 1979. Początkowo funkcjonowało jako Studenckie Koło Naukowe Biblioteko- znawców, a pieczę nad nim sprawowa- ła wówczas magister, obecnie prof. dr hab. Grażyna Gzella. Choć na począt- ku lat 80. Koło zaprzestało swej dzia- łalności, już w 1985 r. – pod opieką
doktor, a dziś prof. dr hab. Bronisławy Woźniczki-Paruzel – jego praca zosta- ła wznowiona. Od 1996 r., gdy funkcję opiekuna Koła przejęła dr Małgorzata Fedorowicz (wówczas magister), roz- poczęto starania o dołączenie do gro- na uczestników BOBCATSSS1. Tę po-
1 BOBCATSSS jest siecią instytucji kształ- cących w dziedzinie informacji naukowej i biblio- tekoznawstwa. BOBCATSSS to akronim powsta- ły przez połączenie pierwszych liter nazw miast,
