Infrastruktury informacji przestrzennej oraz ich relacje względem dziedzictwa kulturowego

INFRASTUKTURY INFORMACJI PRZESTRZENNEJ

ORAZ ICH RELACJE

WZGLÊDEM DZIEDZICTWA KULTUROWEGO

SPATIAL INFORMATION INFRASTRUCTURES

AND THEIR RELATIONSHIPS TO CULTURAL HERITAGE

Jerzy GaŸdzicki

Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej

S³owa kluczowe: infrastruktura informacji przestrzennej, dziedzictwo kulturowe, geoinformacja Keywords: spatial information infrastructure, cultural heritage, geoinformation

Wstêp

Postêpy informatyki, telekomunikacji i geomatyki stwarzaj¹ nowe mo¿liwoœci dzia³ania w zakresie ochrony zabytków i opieki nad nimi. Informacja o dziedzictwie kulturowym przy-biera nowe formy i staje siê powszechnie dostêpna, zwiêkszaj¹c swój wp³yw na rozwój spo³eczeñstwa informacyjnego. Jednoczeœnie roœnie zapotrzebowanie spo³eczne na informa-cjê o zabytkach jako œwiadectwach historii kszta³tuj¹cych to¿samoœæ narodow¹ i kulturow¹. W artykule niniejszym informacjê o dziedzictwie narodowym rozpatruje siê w aspekcie przestrzennym, k³ad¹c nacisk na jej stosowanie w ramach infrastruktur informacji prze-strzennej. St¹d te¿ pierwszy rozdzia³ artyku³u poœwiêcony jest infrastrukturom informacji przestrzennej w Polsce i Wspólnocie Europejskiej.

Infrastruktury informacji przestrzennej

Koncepcja infrastruktury informacji przestrzennej, zwanej równie¿ infrastruktur¹ danych przestrzennych lub infrastruktur¹ geoinformacyjn¹ powsta³a przed kilkunastu laty w wyniku ¿ywio³owego rozwoju systemów informacji geograficznej (GIS), które by³y niezale¿nie tworzone i przyjmowa³y za podstawê ró¿ne standardy. Od tego czasu infrastruktury tego rodzaju tworzone s¹ z powodzeniem na poziomie krajowym i miêdzynarodowym, na obszarze poszczególnych aglomeracji miejskich, regionów, pañstw i kontynentów, a realizowane s¹ równie¿ pewne inicjatywy w tym zakresie o charakterze globalnym. Istot¹ koncepcji infrastruktury informacji przestrzennej jest interoperacyjnoœæ, czyli wspó³dzia³anie:

m organizacyjne, obejmuj¹ce partnerów wspó³tworz¹cych infrastrukturê, a wiêc

wszyst-kie te urzêdy, instytucje, firmy i organizacje, które s¹ zainteresowane korzystaniem z danych przestrzennych i zwi¹zanych z nimi us³ug,

m techniczne, dotycz¹ce nowoczesnych technologii i standardów informacyjnych i

tele-komunikacyjnych umo¿liwiaj¹cych interoperacyjnoœæ,

m semantyczne, prowadz¹ce do ujednolicenia terminów i pojêæ stosowanych w zakresie

geoinformacji w ro¿nych dziedzinach wiedzy, œrodowiskach i zastosowaniach. Wa¿nym wydarzeniem by³o przyjêcie przez Parlament Europejski i Radê dyrektywy ustanawiaj¹cej infrastrukturê informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE). Dla Polski dyrektywa ta (Dyrektywa, 2007) oznacza zobowi¹zanie terminowego utworzenia polskiej infrastruktury informacji przestrzennej, która bêdzie stanowi³a czêœæ INSPIRE. Sens tego przedsiêwziêcia wyjaœnia siê w preambule dyrektywy (punkt 6):

Infrastruktury informacji przestrzennej w pañstwach cz³onkowskich powinny byæ zaprojektowane tak, aby zapewniæ przechowywanie, udostêpnianie oraz utrzymywanie danych przestrzennych na odpowiednim szczeblu; aby by³o mo¿liwe ³¹czenie w jednolity sposób danych przestrzennych pochodz¹cych z ró¿nych Ÿróde³ we Wspólnocie i wspólne korzystanie z nich przez wielu u¿ytkowników i wiele aplikacji; aby by³o mo¿liwe wspólne korzystanie z danych przestrzennych zgromadzonych na jednym szczeblu organów publicznych przez inne organy publiczne; aby dane przestrzenne by³y udostêpniane na warunkach, które nie ograniczaj¹ bezzasadnie ich szerokiego wykorzystywania; aby ³atwo by³o wyszukaæ dostêpne dane przestrzenne, oceniæ ich przydatnoœæ dla okreœlonego celu oraz poznaæ warunki dotycz¹ce ich wykorzystywania.

Pierwsza koncepcja budowy Polskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej (PIIP) jako komponentu INSPIRE zosta³a przedstawiona w roku 2004 (GaŸdzicki, Baranowski, 2004). Zgodnie z t¹ koncepcj¹ PIIP bêdzie obejmowaæ:

m przepisy prawne i techniczne, w tym standardy zharmonizowane z dyrektyw¹

INSPI-RE,

m powi¹zane ze sob¹, zdolne do wspó³dzia³ania systemy i bazy danych przestrzennych

zawieraj¹ce odpowiedniej treœci i jakoœci dane i metadane dotycz¹ce terytorium Pol-ski,

m technologie informatyczne, telekomunikacyjne i geoinformacyjne, m struktury organizacyjne,

m rozwi¹zania ekonomiczne,

m œrodowiska producentów i u¿ytkowników geoinformacji.

PIIP ma zawieraæ nastêpuj¹ce rodzaje danych:

m dane georeferencyjne i tematyczne okreœlone w aneksach I, II i III dyrektywy

INSPI-RE oraz jej przepisami implementacyjnymi,

m dane georeferencyjne i tematyczne, zwane dalej danymi uzupe³niaj¹cymi, które nie s¹

uwzglêdnione w INSPIRE, ale powinny siê znaleŸæ w PIIP ze wzglêdu na ich istotne znaczenie dla rozwoju kraju,

m metadane opisuj¹ce zbiory wymienionych wy¿ej danych INSPIRE oraz danych

uzu-pe³niaj¹cych.

W PIIP jako infrastrukturze krajowej wystêpowaæ bêd¹ infrastruktury 3 poziomów:

m infrastruktura centralna o znaczeniu i zasiêgu ogólnokrajowym, zapewniaj¹ca

³¹cz-noœæ z infrastruktur¹ europejsk¹ oraz infrastrukturami regionalnymi i lokalnymi,

m infrastruktury lokalne (np. aglomeracji miejskich lub wyodrêbnionych obszarów

tury-stycznych) o znaczeniu i zasiêgu lokalnym.

INSPIRE stanowi zatem inspiracjê dla tworzenia w Polsce infrastruktur informacji przestrzennej na wymienionych wy¿ej trzech poziomach. Dotychczasowe inicjatywy i przedsiêwziêcia w zakresie systemów informacji przestrzennej s¹ lub bêd¹ modyfikowane i modernizowane pod wp³ywem regulacji i przepisów implementacyjnych dyrektywy.

Informacja o dziedzictwie kulturowym

Dziedzictwo kulturowe okreœliæ mo¿na jako zasób zabytków nieruchomych i ruchomych, które ³¹cznie z towarzysz¹cymi im wartoœciami pozamaterialnymi uznawane s¹ za godne ochrony i opieki ze wzglêdu na posiadan¹ wartoœæ historyczn¹, artystyczn¹ lub naukow¹. W artykule niniejszym bierze siê pod uwagê zabytki nieruchome, które, zgodnie z ustaw¹ o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Ustawa, 2003), stanowi¹ w szczególnoœci:

m krajobrazy kulturowe,

m uk³ady urbanistyczne, ruralistyczne i zespo³y budowlane, m dzie³a architektury i budownictwa,

m dzie³a budownictwa obronnego,

m obiekty techniki, a zw³aszcza kopalnie, huty, elektrownie i inne zak³ady przemys³owe, m cmentarze,

m parki, ogrody i inne formy zaprojektowanej zieleni,

m miejsca upamiêtniaj¹ce wydarzenia historyczne b¹dŸ dzia³alnoœæ wybitnych

osobisto-œci lub instytucji.

Do zabytków nieruchomych zaliczyæ nale¿y równie¿ zabytki archeologiczne, które w ustawie traktowane s¹ oddzielnie. Do zabytków tych zalicza siê:

m pozosta³oœci terenowe pradziejowego i historycznego osadnictwa, m cmentarzyska,

m kurhany,

m relikty dzia³alnoœci gospodarczej, religijnej i artystycznej.

Dzia³ania objête ochron¹ zabytków oraz opiek¹ nad zabytkami zmierzaj¹ m.in. do:

m zapewnienia warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych umo¿liwiaj¹cych

trwa³e zachowanie zabytków oraz ich zagospodarowanie i utrzymanie,

m zapobiegania wszelkiego rodzaju zagro¿eniom, m badania i dokumentowania zabytków,

m popularyzowania i upowszechniania wiedzy o zabytkach oraz ich znaczenia dla

histo-rii i kultury,

m uwzglêdniania zadañ ochrony zabytków i opieki nad nimi w planowaniu i

zagospoda-rowaniu przestrzennym oraz ochronie œrodowiska.

Do prowadzenia tych dzia³añ niezbêdne s¹ odpowiednio okreœlone, wiarygodne i aktualne dane o zabytkach nieruchomych, co wiêcej, niezbêdny jest system informacyjny, w którego ramach dane te pozyskuje siê, przetwarza, przechowuje, udostêpnia i popularyzuje.

Podstawê prawn¹ w tym zakresie stanowi rozporz¹dzenie Ministra Kultury w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków (Rozporz¹dzenie, 2004). Zgodnie z tym rozporz¹dzeniem rejestr zabytków prowadzi siê w

formie ksi¹g dla ka¿dego województwa, stosuj¹c podzia³ na zabytki nieruchome, ruchome i archeologiczne. Dla ka¿dej ksiêgi prowadzi siê skorowidz miejscowoœci z wykazem zabytków znajduj¹cych siê na ich terenie.

Ksiêga zawiera nastêpuj¹ce dane o zabytkach: 1) numer rejestru,

2) wpisanie zabytku do rejestru: kto i kiedy,

3) przedmiot ochrony: rodzaj zabytku, okreœlenie otoczenia lub nazwa, 4) zakres ochrony: treœæ rozstrzygniêcia zawartego w decyzji o wpisie, 5) miejsce po³o¿enia lub przechowywania zabytku: dane adresowe,

6) numer ksiêgi wieczystej: tylko dla zabytków nieruchomych i archeologicznych, 7) w³aœciciel zabytku: dane o w³aœcicielu,

8) posiadacz zabytku: dane o posiadaczu, 9) skreœlenie zabytku z rejestru: kto i kiedy, 10) uwagi.

Uzupe³nieniem ksi¹g rejestru zabytków s¹ karty ewidencyjne i karty adresowe zabytków. Pierwsze z nich zawieraj¹ opis cech i wartoœci kulturowych zabytku oraz jego dokumentacjê kartograficzn¹, pomiarow¹ i fotograficzn¹.

Zabytki archeologiczne dokumentowane s¹ w ramach przedsiêwziêcia zwanego Archeologicznym Zdjêciem Polski. Jest ono prowadzone od roku 1978 i doprowadzi³o ju¿ do zarejestrowania niemal pó³ miliona stanowisk archeologicznych. Stosowane s¹ mapy w skalach 1:10 000 i 1:25 000 oraz specjalne karty ewidencyjne.

Zabytki nieruchome s¹ pewnymi obiektami znajduj¹cymi siê w przestrzeni ziemskiej. Dane o takich obiektach nazywane s¹ danymi przestrzennymi lub geoprzestrzennymi. Na podstawie analizy treœci rejestru zabytków nieruchomych wystêpuj¹ce w tym rejestrze dane mo¿na podzieliæ na:

m dane georeferencyjne, przedstawiaj¹ce zabytek jako obiekt przestrzenny, a wiêc dane

okreœlaj¹ce jego po³o¿enie, wielkoœæ, kszta³t, otoczenie i relacje w stosunku do innych obiektów przestrzennych; s¹ to dane adresowe, geodezyjne, katastralne i topograficz-ne, z uwzglêdnieniem map, planów, fotografii oraz opracowañ fotogrametrycznych i teledetekcyjnych wykonanych przy u¿yciu ró¿nych technologii;

m dane tematyczne, korzystaj¹ce z odniesienia przestrzennego stwarzanego przez dane

georeferencyjne i opisuj¹ce zabytek jako przedmiot ochrony i opieki nad nim; w szcze-gólnoœci s¹ to dane o cechach zabytku i jego walorach kulturowych.

Podzia³ ten jest typowy dla systemów informacji przestrzennej (GIS).

Z powy¿szych rozwa¿añ wynika, ¿e system informacji o zabytkach nieruchomych, w tym o zabytkach archeologicznych, powinien byæ tworzony jako system informacji przestrzennej lub geograficznej (GIS), stosuj¹c rozwi¹zania metodyczne i technologiczne w³aœciwe dla tych systemów. Ze wzglêdu na funkcje rejestrowe i ewidencyjne system informacji o zabytkach nieruchomych ma pewne cechy w³aœciwe systemom katastralnym. Celowoœæ stosowania technologii GIS dla ochrony zabytków nieruchomych i opieki nad nimi nie budzi w¹tpliwoœci. Wskazuj¹ na to liczne pozytywne wyniki w tym zakresie. Przyk³adem zastosowania GIS jest System Informacyjny Dziedzictwa Kulturowego S³owenii, którego strukturê przedstawiono na rysunku 1 (Nagliè, 2001).

Rys. 1. Struktura systemu informacyjnego dziedzictwa kulturowego na przyk³adzie S³owenii Centralne miejsce zajmuje system informacji geograficznej wspieraj¹cy dzia³ania objête podsystemami rejestracji, administracji i dokumentacji.

Rysunek 1 jest ilustracj¹ pewnego podejœcia do projektowania aplikacji GIS w zakresie dziedzictwa kulturowego. W sposób klarowny pokazano tu podzia³ na GIS i podsystemy funkcjonalne, uwidaczniaj¹c integruj¹c¹ rolê informacji przestrzennej. Podejœcie to charakteryzuje siê traktowaniem informacji o dziedzictwie kulturowym w izolacji od otoczenia informacyjnego, bez rozpatrywania relacji z systemami informacyjnymi i rejestrami funkcjonuj¹cymi w innych dziedzinach, bran¿ach i resortach.

Powstaj¹ce w zwi¹zku z tym trudnoœci mo¿na przezwyciê¿yæ w³¹czaj¹c system informacji dziedzictwa kulturowego do infrastruktury informacji przestrzennej pañstwa, co pokazano w sposób symboliczny na rysunku 2. W ten sposób uzyskuje siê ró¿norodne, przedstawione ni¿ej korzyœci.

Instytucje i organy odpowiedzialne za informacjê o dziedzictwie kulturowym uzyskuj¹ m.in. mo¿liwoœæ:

m ³atwego dostêpu do aktualnej informacji zawartej w systemach (rejestrach, bazach

danych) georeferencyjnych, np. w systemie katastralnym, a tak¿e w wybranych systemach tematycznych, np. w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzen-nego,

m rozszerzenia wielotematycznych analiz i studiów w zakresie dziedzictwa

kulturowe-go,

m sprawniejszego wykonywania dokumentacji zabytków,

m bezpoœredniego zasilania INSPIRE wymaganymi danymi o zabytkach nieruchomych.



32'6<67(0 $'0,1,675$&-,  3ODQRZDQLHG]LDáD  )LQDQVRZDQLH G]LDáD  3URFHGXU\RFKURQ\ SUDZQHM =H]ZROHQLDQD SUDFH DUFKHRORJLF]QH 32'6<67(0 5(-(675$&-,  &HQWUDOQ\UHMHVWU ]DE\WNyZ 32'6<67(0 '2.80(17$&-,  UyGáD ELEOLRJUDILF]QH ]DVRE\]GM üL PDSDUFKLZXP 'RNXPHQWDFMD SUDZQD ,QZHQWDU\]DFMD

6<67(0,1)250$&-,*(2*5$),&=1(-

'=,('=,&7:$.8/7852:(*2 

 =DVRE\ZáDVQHGDQHR]DE\WNDFK =DVRE\]HZQ WU]QHNDWDVWHUWRSRJUDILDSODQRZDQLHSU]HVWU]HQQH« 

Beneficjentami staj¹ siê równie¿ wszyscy inni u¿ytkownicy infrastruktury korzystaj¹cy z danych o dziedzictwie kulturowym ³¹cznie z innymi danymi georeferencyjnymi i tematycznymi, co pozwala im na uzyskiwanie nowych informacji, przynosz¹cych dodatkowe wartoœci. Wœród tych u¿ytkowników wymieniæ nale¿y internautów wzbogacaj¹cych swoj¹ wiedzê o dziedzictwie kulturowym.

Informacja o dziedzictwie kulturowym w kontekœcie

INSPIRE i PIIP

Infrastruktura INSPIRE ukierunkowana jest na dane przestrzenne i zwi¹zane z nimi us³ugi w zakresie œrodowiska, co stwierdza siê w artykule 1 dyrektywy:

Niniejsza dyrektywa ustanawia przepisy ogólne s³u¿¹ce ustanowieniu Infrastruktury in-formacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (zwanej dalej „INSPIRE”) dla celów polityk wspólnotowych w zakresie ochrony œrodowiska oraz polityk lub dzia³añ mog¹cych oddzia³ywaæ na œrodowisko.

W zwi¹zku z tym treœæ informacyjn¹ INSPIRE okreœlono 34 tzw. tematami, wœród których nie ma tematu dotycz¹cego wy³¹cznie dziedzictwa kulturowego. Jedynym tematem obejmuj¹cym dane o dziedzictwie kulturowym jest temat nr 9 Obszary chronione wymieniony z objaœnieniem, ¿e obszar chroniony jest to:

Obszar wyznaczony lub zarz¹dzany w ramach prawodawstwa miêdzynarodowego, wspól-notowego lub pañstw cz³onkowskich, w celu osi¹gniêcia szczególnych celów ochrony.



_{52'.,:63Ïà'=,$à$1,$} x RUJDQL]DF\MQH 6 < 6 7( 0 * ( 2 5 ( )( 5 ( 1 & < -1 < $ 6 < 6 7( 0 * ( 2 5 ( )( 5 ( 1 & < -1 < % 6 < 6 7( 0 7( 0 $ 7< & =1 < $ ¶ 6 < 6 7( 0 * ( 2 5 ( )( 5 ( 1 & < -1 < 1 6 < 6 7( 0 ,1 )2 5 0 $ & -, ' =, ( ' =, & 7: $ . 8 /7 8 5 2 : ( * 2 6 < 6 7( 0 7( 0 $ 7< & =1 < 1 ¶

Rys. 2. Ogólny schemat infrastruktury informacji przestrzennej z udzia³em systemu informacji dziedzictwa kulturowego

Z pewnoœci¹ bêd¹ zatem uwzglêdniane zabytki stanowi¹ce obszary. Bli¿sza interpretacja tego zapisu znajdzie siê w przepisach implementacyjnych dyrektywy. W przysz³oœci zakres danych o dziedzictwie kulturowym wymaganych przez INSPIRE prawdopodobnie ulegnie zwiêkszeniu.

Nie ulega kwestii, ¿e dziedzictwo kulturowe powinno byæ jednym z priorytetowych te-matów danych uzupe³niaj¹cych Polskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej. W³¹czenie informacji o zabytkach nieruchomych do PIIP jest zadaniem stoj¹cym przed organami admi-nistracji publicznej odpowiedzialnymi za dziedzictwo kulturowe oraz organami odpowie-dzialnymi za informacjê przestrzenn¹.

W wykonaniu tego zadania pomocne bêd¹ niew¹tpliwie:

m prace projektowe i wdro¿eniowe prowadzone w Krajowym Oœrodku Badañ i

Doku-mentacji Zabytków (KOBIDZ) przez Dzia³ Przetwarzania Danych o Zabytkach,

m prace prowadzone przez wy¿ej wymieniony Dzia³ KOBIDZ oraz Biuro Geodety

Woje-wództwa Mazowieckiego, które maj¹ na celu tworzenie i rozwój systemu informacji geograficznej o zabytkach nieruchomych Mazowsza,

m prace badawczo-rozwojowe wykonane przez zespó³ pod kierunkiem prof. St.

Bia³o-usza na rzecz i przy wspó³pracy Urzêdu Marsza³kowskiego oraz Biura Wojewódzkie-go Konserwatora Zabytków Województwa MazowieckieWojewódzkie-go (System, 2004).

Widoczne s¹ potrzeby rozszerzenia zakresu dotychczas prowadzonych badañ nad infor-macj¹ o dziedzictwie kulturowym w jej ujêciu wynikaj¹cym z rozwoju technologii interope-racyjnych. Badania te powinny m. in. dotyczyæ:

m przestrzennej i tematycznej ontologii w systemach informacyjnych dziedzictwa

kultu-rowego,

m norm i otwartych standardów znajduj¹cych zastosowanie w tych systemach, m metadanych opisuj¹cych zbiory danych georeferencyjnych i tematycznych o

zabyt-kach nieruchomych,

m realizacji zadañ ochrony zabytków nieruchomych i opieki nad nimi z zastosowaniem

nowoczesnych technologii informatycznych, telekomunikacyjnych i geoinformacyj-nych.

Wnioski

1. Informacja o zabytkach nieruchomych jest rodzajem szeroko pojêtej informacji prze-strzennej.

2. W systemie informacji o dziedzictwie kulturowym niezbêdne jest stosowanie techno-logii geoprzestrzennych (GIS).

3. Uwzglêdnienie dziedzictwa kulturowego w INSPIRE oraz w Polskiej Infrastrukturze Informacji Przestrzennej jest w pe³ni uzasadnione i wszechstronnie korzystne. 4. Nale¿y wdro¿yæ dyrektywê INSPIRE w obecnie dyskutowanym i szczegó³owo

okre-œlanym zakresie danych o dziedzictwie narodowym; stanowisko Polski w tej sprawie powinno byæ pilnie wyra¿one.

5. Bazy danych KOBIDZ nale¿y rozwijaæ jako komponenty systemu informacji o dzie-dzictwie kulturowym wchodz¹cego w sk³ad Polskiej Infrastruktury Informacji Prze-strzennej.

6. Wykonanie wymienionych wy¿ej zadañ wymaga wspó³dzia³ania organów odpowie-dzialnych za dziedzictwo kulturowe z organami odpowiedzialnymi za informacjê prze-strzenn¹ w pañstwie.

7. Zachodzi potrzeba prowadzenia badañ dotycz¹cych informacji o zabytkach nierucho-mych jako informacji przestrzennej, z uwzglêdnieniem w tych badaniach osi¹gniêæ informatyki, telekomunikacji i geomatyki.

Literatura

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiaj¹ca infrastrukturê informacji przestrzennej we Wspól-nocie Europejskiej (INSPIRE), 2007.

GaŸdzicki J., Baranowski M., 2004: Strategiczne aspekty tworzenia Polskiej Infrastruktury Informacji Prze-strzennej. Roczniki Geomatyki, 2004/2.

Nagliè K., 2001: Cultural Heritage Information System in the Republic of Slovenia. ARIADNE Workshop. Rozporz¹dzenie Ministra Kultury z dnia 14 maja 2004 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków,

krajo-wej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicê niezgodnie z prawem, 2004.

System Baz Danych Przestrzennych dla Województwa Mazowieckiego, 2004. Oficyna Wydawnicza Poli-techniki Warszawskiej.

Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, 2003.

Summary

Progress in information and communication technologies and in geomatics provide new opportunities for protection of monuments and taking care of them. Information about cultural heritage takes new forms and becomes generally accessible, enhancing its impact on development of information society. At the same time, needs for information about monuments as evidence of history shaping national and cultural identity have increased.

Among new organizational and technological possibilities particular attention should be paid to spatial information infrastructures, also called spatial data infrastructures. Their essence is interope-rability:

m organizational, involving all stakeholders, such as governmental agencies, institutions,

compa-nies and other organizations interested in the use of spatial data and spatial data services,

m technical, related to information and communication technologies and geomatics standards which

enable interoperability,

m semantic, leading to unification of geoinformation terms and notions used in various disciplines

and applications.

The information about immovable monuments, characterized on the basis of legal regulations in force concerning cultural heritage, is a kind of broadly understood spatial information and forms a part of the thematic scope of spatial information infrastructure in Poland and in Europe. This entails tasks to be performed in accordance with the INSPIRE Directive and with the needs of information society in Poland.

By the end of the considerations some conclusions and recommendations are presented.

prof. zw. dr hab. in¿. Jerzy GaŸdzicki gazdzicki@post.pl