Załącznik nr 3 do Uchwały nr 531XIJ2008 Senatu Uniwersytetu Jagiellońskiego z dnia 26 listopada 2008 r.
SYLABUS PRZEDMIOTU NA STUDIACH WYŻSZYCH
Lp. Elementy składowe sylabusu Opis
l. Nazwa przedmiotu
Kultura literacka a kultura audiowizualna
2.
Nazwa jednostki prowadzącej Wydział Polonistyki, Katedra Antropologii Literatury i Badań Kulturowych
przedmiot
3. Kod przedmiotu WF.IP.wku/1/3
4. Język przedmiotu polski
Grupa treści kształcenia,
• 5. w ramach której przedmiot
jest •
Grupa treści kierunkowych.
realizowany •
• obowiązkowy do zaliczenia semestru/roku studiów,
6. Typ przedmiotu •
•
•
7. Rok studiów, semestr
I rok SUM, semestr pierwszy i drugi. Specjalność.
8.
Imię i nazwisko osoby (osób)
Dr Roma Sendyka prowadzącej przedmiot
Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź
udzielającej
9. zaliczenia w przypadku, gdy
nie -
jest nim osoba prowadząca dany
przedmiot
10. Formuła przedmiotu
wykład, ćwiczenia
11. Wymagania wstępne Ogólny zakres wiadomości dotyczący studiów kulturowych oraz teorii badań literackich
12. Liczba godzin zajęć
dydaktycznych Wykład – 30 godzin, ćwiczenia - 30 godzin realizowane w systemie studiów stacjonarnych
13. Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi
4
14. Czy podstawa obliczenia średniej ważonej?
Nie
15. Założenia i cele przedmiotu Kurs zaznajamia z badaniami nad wizualnością, ich tradycją i najnowszymi tendencjami. Przygotowuje do prowadzenia analizy zjawisk wizualnych w ujęciu transdyscyplinarnym i wykorzystywania wiedzy o wizualności w studiach literackich.
16. Metody dydaktyczne Kurs składa się z wykładu (15 tygodni) oraz ćwiczeń (15 tygodni) w ramach których odbywają się:
Konwersatoria (krytyczna analiza tekstów teoretycznych) - 4 tygodnie;
Seminaria (prezentacja problemów określonych tematyką zajęć) – 11 tygodni
Konsultacje (organizowane w indywidualnych przypadkach w celu
przygotowania prezentacji seminaryjnej)
17. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu,
Studenci biorą udział w wykładach przygotowując konspekt wybranego tekstu z zestawu lektur uzupełniających.
zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu
W ramach ćwiczeń każdy z uczestników kursu przygotowuje w formie pracy grupowej (zespoły dwuosobowe) prezentację (45 min.) na jeden spośród
zaproponowanych tematów zgodnych z tematyką kursu. Prezentacja powinna być przedstawiona publicznie i poddana dyskusji podczas zajęć, jej forma to plik w programie Power Point, w formie wydruku i zapisu na dysku CD, przekazany prowadzącemu kurs i udostępniony uczestnikom zajęć.
18. Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji
Kurs dotyczy teorii wizualności w kontekście zjawisk literackich (tekstowych).
Poszczególne tematy to a/wzrok – fizjologia, b/fizyka odbicia, teorie perspektywy c/filozofia spojrzenia (Merleau –Ponty, Sartre, Lacan), d/kulturowe teorie patrzenia - „gaze”, e/wizualność f/teoria obrazu, wizerunku, przejawu wizualnego,
g/antropologia obrazu h/badania interdyscyplinarne dotyczące związków literatury i sztuk wizualnych i/visual culture studies k/teoria intermediów l/terminy
kulturowych analiz wizualności: fetysz, idol, spektakl, symulakra, panoptykon, reżim skopiczny, skopofilia, skopofobia, ikonoklazm, voyeuryzm m/badania i propozycje teoretyczne Marshalla McLuhana, Nicolasa Mirzoeffa, Mieke Bal, Normana Brysona i W.J.T. Mitchella. Ćwiczenia dotyczą analiz zjawisk z pogranicza literatury i sztuk audiowizualnych (np. poezja wizualna, sonorna, etnopoezja, happening, tekst w obrazie/obraz w tekście, adaptacja literatury, hiperfikcja, literackie gatunki polimedialne, ekfraza i hipotypoza etc.) 19.
Wykaz literatury
podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu
Maryla Hopfinger, Doświadczenie audiowizualne. O mediach w kulturze współczesnej, Warszawa 2003.
Piotr Sztompka, Wizualność świata i wyobraźnia wizualna, w: Socjologia wizualna.
Fotografia jako metoda badawcza, Warszawa 2005.
Martin Jay, Kryzys tradycyjnej władzy wzroku. Od impresjonistów do Bergsona, w:
Odkrywanie modernizmu, red. R. Nycz, Kraków 1998, tł. Jarosław Przeźmiński.
(fragm z: The Downcast Eyes. The Denigration of Vision in Twentieth-Century French Thought – 1994).
Marice Merleau-Ponty, Oko i umysł. Szkice o malarstwie, tłum. Stanisław Cichowicz, Gdańsk 1996; Widzialne i niewidzialne, tłum. J.Migasiński, Warszawa 1996
Jean-Paul Sartre, Spojrzenie [Le Regard] w: Byt i nicość, tłum. J. Kiełbasa, Kraków 2006.
Hal Foster, Powrót realnego, „Artium Quaestiones” XVIII (2007), tł. M. Bryl
Rosalind E. Kraus, Optyczna podświadomość, tłum. M. Bryl , „Artium Quaestiones”
XVI (2005) (fragm. z: Optical Unconscious, 1994)
John Berger, Sposoby widzenia, tł. M. Bryl, Poznań 1997.
Laura Mulvey, Przyjemność wzrokowa a kino narracyjne, tłum. J. Mach; w:
Panorama współczesnej myśli filmowej, red. A.Helman, Kraków 1992.
Christian Metz, Fotografia i fetysz, „Kwartalnik Filmowy” 2006, nr 54-55.
Roland Barthes, Retoryka obrazu, „Pamiętnik Literacki” 1985, z. 3, tłum. Maria B.
Fedewicz.
Hans Belting, Medium – obraz – ciało. Wprowadzenie do tematu, w: Antropologia obrazu. Szkice do nauki o obrazie, Kraków 2007, tł. M. Bryl.
David Freedberg, Potęga wizerunków, Kraków 2005, tłum. Ewa Klekot
Krzysztof Olechnicki, Antropologia obrazu. Fotografia jako metoda, przedmiot i
medium nauk społecznych, Warszawa 2003.
Georges Didi-Huberman, Obrazy mimo wszystko, Kraków 2008, tłum. M. Kubiak Ho-Chi
Muzeum sztuki. Antologia, red. Maria Popczyk Marshall McLuhan, Wybór pism, tłum. Karol Jakubowicz, Warszawa 1975.
W.J.T. Mitchell, Pokazując widzenie: Krytyka kultury wizualnej, „Artium Quaestiones” XVII (2006), tł. M. Bryl
Nicolas Mirzoeff, Podmiot kultury wizualnej, „Artium Quaestiones” XVII (2006), tł.
M. Bryl
Mieke Bal, Wizualny esencjalizm i przedmiot kultury wizualnej, „Artium Quaestiones” XVII (2006), tł. M. Bryl
Anna Zeidler-Janiszewska, Visual Culture Studies czy antropologicznie zorientowana Bildwissenschaft? O kierunkach zwrotu ikonicznego w naukach o kulturze, „Teksty Drugie” 2006/4
W.J.T. Mitchell, Nie istnieją media wizualne, “Panopticum” 2006/5,
Nicolas Mirzoeff, Imperium obozów, „Czas Kultury” 2004, nr 1, tłum. M.Walkowiak
Mieke Bal, A gdyby tak? Jezyk afektu¸ ”Teksty Drugie” 2007/1-2., tł. M. Maryl.
Mieke Bal, Śmiertelna zgroza, ”Teksty Drugie” 2008/6, tł. K. Kłosiński
Mieke Bal, Krytyka głosu: otwarta partytura twarzy, „Teksty Drugie” 2003/4, tłum.
G. Grochowski.
Gotthold E. Lessing, Laokoon czyli o granicach malarstwa i poezji, tłum. Henryk Zymon-Dębicki, Wrocław 1962
Mario Praz, Mnemosyne. Rzecz o powinowactwie literatury i sztuk plastycznych, tłum. Wojciech Jekiel, Warszawa 1981.
Intersemiotyczność. Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie), red. S. Balbus i in., Kraków 2004.
Ulrich Weisstein, Literatura i sztuki wizualne, tłum. B. Janke-Cabańska, w:
Antologia zagadnień komparatystyki literackiej, red. Halina Janaszek-Ivanickova, Warszawa 1997.
A. Gwóźdź, Intermedialność jako wyzwanie dla (teorii) filmu, [w:] idem, Obrazy i rzeczy. Film między mediami, Kraków 1997;
R. W. Kluszczyński, Film, Wideo, Multimedia. Sztuka ruchomego obrazu w erze elektronicznej, Warszawa 1999;
Dick Higgins, Nowoczesność od czasu postmodernizmu oraz inne eseje, Gdańsk 2000, red. P. Rypson.
