BEZPARTYJNE POLSKO-KATOLICKIE PISMO LUDOWE.
□ • WWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA e k s p e d . m ie s ię c z n ie 1 ,2 0 z ł z o d n o s z e -
iIfcCŁJjJ1<SŁa» n ie m p r z e z p o c z tę 2 0 g r , w ię c e j. W w y p a d k a c h n ie p r z e w id z ia n y c h , p rz y w s trz y m a n iu p r z e d s ię b io r s tw a , z ło ż e n ia p r a c y , p r z e r w a n ia K o m u n ik a c ji, a b o n e n t n ie m a p r a w a ż ą d a ć p o z a te rm in o w y c h d o s ta r c z e ń g a z e ty , lu b z w r o tu c e n y a b o n a m e n tu . Z a d z ia ł o g ło s z e n io w y r e d a k c ja n ie o d p o w ia d a . R e d a k c ja i a d m in is tr a c ja : u l. M ic k ie w ic z a 1 . T e le f o n 8 0 . K o n to c z e k o w e
P. K. O . P o z n a ń 2 0 1 ,2 5 2 . — R e d a k to r p r z y jm u je o d 1 0 — 1 2 .
Sumiennem wykonywaniem obowiązków, budujemy silną Ojczyzną!
Anine-rania • Za o g ło s z . p o b ie r a s ię o d w ie r s z a m m . (7
Uyi UoZCilla ■ la m .) 1 0 g r, z a r e k la m y n a s t r. 4 -ła m . w w ia d o m o ś c ia c h p o to c z n y c h 3 0 g r n a p ie r w s z e j s tr. 5 0 g r . R a b a tu u d z ie la s ię p rz y c z ę s te m o g ła s z a n iu . .G ło s W ą b rz e s k i* w y c h o d z i tr z y r a z y ty g o d n . i t o : w p o n ie d z ia łe k , ś ro d ę i p ią te k . P r z y s ą d o - w e m ś c ią g a n iu n a le ż n o ś c i r a b a t u p a d a . D la w s z e lk ic h s p r a w s p o r n y c h w ła ś c iw y j e s t S ą d w W ą b r z e ź n ie . Z a te rm in o w y d r u k , p r z e p i
s a n e m ie js c e o g ło s z e n ia a d m in is tra c ja n ie o d p o w ia d a .
Nr. 99 I Wąbrzeźno, Kowalewo, Golub, wtorek 25 sierpnia 1931 roku.
Socjalistyczne metody rządzenia.
P r z e p o w ie d n ie B o n a r a L a w , ż e ,,s o c ja liś c i n ie p o tr a f ią • s p r a w o w a ć r z ą d ó w w A n g lji“ , z iś c iły s ię . B y ło to n ie d łu g o p o w o jn ie . M a c D o n a ld c h w a lił s ię , ż e je g o p a r tja r o ś n ie c o r a z s z y b c ie j i ż e w k r ó tc e o n i je g o to w a r z y s z e ,
„ p o k a ż ą ś w ia tu , ja k s ię b u d u je p a ń s tw o s o c ja lis ty c z n e '1. N a to B o n a r L a w b y ły p r e m je r A n g lji, o d p o w ie d z ia ł w y ż e j z a c y to w a n e m i s ło w a m i, k tó r e d z iś
n a b ie r a ją s z c z e g ó ln e g o z n a c z e n ia , a l
b o w ie m r z ą d y s o c ja lis ty c z n e c h y lą s ię k u u p a d k o w i. M a c D o n a ld c h c e je r a to w a ć m e to d a m i o s z c z ę d n o ś c io w e m i, I n ie b y ło b y m o ż e tu n ic s z c z e g ó ln e g o d o k o m e n to w a n ia , g d y b y n ie to , ż e r z ą d s o c ja lis ty c z n y o s z c z ę d z a ć n ie p o w in ie n .
R z ą d y M a c D o n a ld a s ą je d y n e m i r z ą d a m is o c ja lis ty c z n e m i w z a c h o d n ie j E u r o p ie , k tó r e m a ją w ła d z ę n a d p ią tą p r a w ie c z ę ś c ią c a łe g o ś w ia ta . S y s te m ic h r z ą d z e n ia o p a r ty je s t n a z a s a d a c h b ą d ź c o b ą d ź k a p ita lis ty c z n y c h , c h o c ia ż is tn ie ją ta m n ie ś m ia łe p r ó b y r e a liz o w a n ia c z y s te g o s o c ja liz m u . J e s t to e k s p e r y m e n t n ie b y w a ły i h is to r ja ś w ia ta n ie z n a d r u g ie g o t a k ie g o f a k tu . O w s z e m b y w a ły n ie k ie d y r z ą d y s o c ja lis tó w n a p o d o b n y c h o - p a r te p o d s ta w a c h , a le n ig d y ta k w ie l
k a c z ę ś ć k u li z ie m s k ie j n ie z n a jd o w a ła s ię w r ę k a c h w y z n a w c ó w te o r ji w a l
k i k la s o w e j.
D o jś c ie d o w ła d z y M a c D o n a ld a i je g o to w a r z y s z y b y ło p ie r w s z e m z d a r z e n ie m te g o r o d z a ju . W y w a r ło o n o w r a ż e n ie n a w e t n a p r z e c iw n ik a c h s o c ja liz m u , k tó r z y , n o le n s v o le n s , s ą d z i
li, ż e p r z y n ie s ie o n o p e w n e n o w e m e to d y r z ą d z e n ia , m o ż liw e , ż e n a w e t le - K z e o d p o p r z e d n ic h .
M R y c h ło je d n a k o k a z a ło s ię , ż e ta k je s t. Ż e to w ie lk ie d o ś w ia d c z e n ie ,
^ t y n e w h is to r ji, z a w io d ło i o b e c n ie K i e D o n a ld p r a g n ie r a to w a ć s w ą s y tu a c ję m e to d ą o s z c z ę d n o ś c io w ą , d o k tó r e j w a h a łb y s ię u c ie c n a w e t n a jb a r
d z ie j k a p ita lis ty c z n y r z ą d . M a c D o n a ld b o w ie m c ię ż a r ty c h o s z c z ę d n o ś c i k ła d z ie n a b a r k i r o b o tn ik ó w . N ie k to in n y , le c z w ła ś n ie a n g ie ls k i p r o le ta r ja t m a p o n o s ić c a ły c ię ż a r ty c h o s z c z ę d n o ś c i.
W e d łu g z d a n ia k o m is ji, p o w o ła n e j d o z b a d a n ia k w e s tji o s z c z ę d n o ś c io w e j, b u d ż e t a n g ie ls k i b ę d z ie m ia ł d e f ic y tu p r z e s z ło 1 2 0 m iljo n ó w f u n tó w , to je s t p r a w ie d w a r a z y ty le , ile w y n o s i c a ły b u d ż e t p a ń s tw a p o ls k ie g o . N a p o k r y c ie te g o d e f ic y tu n a jw ię k s z ą o f ia r ę m a ją z ło ż y ć b e z r o b o tn i. F u n d u s z b e z r o b o c ia m a b y ć z m n ie js z o n y o 2 0 p r o c ., c o w y n ie s ie z g ó r ą 6 6 m iljo n ó w f u n tó w s z te r lin g ó w ,
A w ię c r z ą d s o c ja lis ty c z n y A n g lji r o z p o c z y n a s w e o s z c z ę d n o ś c i o d r o b o tn ik ó w , c z y li z w r a c a s ię p r z e c iw w ła s n y m w y b o rc o m . C o g o r s z e , r z ą d s o c ja lis ty c z n y s ta n ą ł p o s tr o n ie k a p ita liz m u w b r e w s w o im z a ło ż e n io m id e o w y m . P a r a d o k s te n je s t c h a r a k te r y s ty c z n y d la d z is ie js z e j a g o n ji d o k tr y n y s o c ja liz m u , <
Polska jako przykład Innym państwom
N o w y J o r k . W n ie d z ie ln e m w y d a n iu „ C h ic a g o T r ib u n e " o g ła s z a a r ty k u ł w k tó r y m o m a w ia s iln ą p o z y c ję g o s p o d a r c z ą P o ls k i, w y k a z a n ą w s z c z e g ó ln o -
ś c i w c z a s ie o s ta tn ie g o k r y z y s u f in a n s o w e g o w N ie m c z e c h , s ta w ia ją c R z e c z y p o s p o litą P o ls k ę ja k o p r z y k ła d in n y m p a ń s tw o m .
Imria w iMii loniithśw gM
N c w y J o r k . G u b e r n a to r P e n s y lw a - n ji z w r ó c ił s ię d o p r e z y d e n ta H o o v e ra z p is m e m , w k tó r e m d o m a g a s ię o d n ie g o z w o ła n ia n a d z w y c z a jn e j s e s ji k o n g r e s u a m e r y k a ń s k ie g o . — Ż ą d a n ie s w e m o ty w u je c o r a z b a r d z ie j s r o ź ą c ą s ię n ę d z ą m a s p o z b a w io n y c h p r a c y i z a z n a c z a , ż e p o d o b n y s ta n d o p r o w a d z ić m o ż e d o c ię ż k ic h r o z r u c h ó w g ło d o w y c h .
G u b e r n a to r p o d k r e ś la w s w e m p iś m ie , ż e w s a m y m ty lk o s ta n ie P e n s y l- w a n ji p r z e s z ło je d n a c z w a rta lu d n o ś c i z d o ln e j d o p r a c y je s t b e z ja k ie g o k o l w ie k z a ję c ia , a in s ty tu c je d o b r o c z y n n e o w ła s n y c h s iła c h n ie p o d o ła ją ta k w ie l
k im c ię ż a r o m . Z d r u g ie j s tr o n y r ó w n ie ż i g m in y i m ia s ta n ie s ą w s ta n ie s k u te c z n ie z w a lc z a ć b e z r o b o c ie .
n e j n ie z g a d z a s ię w is to c ie s w e j z e - n u n c ja c ja m i p o lity k ó w n ie m ie c k ic h z o - k r e s u w o jn y , k tó r z y z n ie m a s k o w a n y m s a d y z m e m ć w ia rto w a li ju ż z g ó r y p o k o n a n e g o w r o g a i r a d o w a li s ię z je g o g o d n e j p o z a z d r o s z c z e n ia r o li p o z w y c ię s k ie j d la N ie m ie c w o jn ie , — N ie ja k i F r e ih e r r v o n W a n g e n h e im g ło s ił te z ę , ż e p o lity k , k tó r y z a w ie r a p o k ó j b e z o d s z k o d o w a ń w o je n n y c h , w in ie n b y ć z a s tr z e lo n y ja k o z d r a jc a s ta n u " , — D r , H e lf f e r ic h z a ś w y p o w ie d z ia ł w d n iu 2 0 . 8 . 1 9 1 5 r, p r z e d R e ic h s ta g e m s ło w a : —
„ W r o g o w ie n a s i b ę d ą p o p r z e z la t d z ie s ią tk i w le k li z a s o b ą c ię ż a r m ilja r d ó w " .
J a k ż e s ię lo s y z m ie n iły ! C i, c o w c z o r a j c h c ie li d y k to w a ć , d z is ia j ż e b r z ą ła s k i, b y n ie p ła c ić o d s z k o d o w a ń z a z n is z c z e n ie i r a b u n e k w o jn y .
Ekonomista łotewski chce Polsce sprzedać Inflanty
R y g a . P o d w p ły w e m c ię ż k ie g o k r y z y s u g o s p o d a r c z e g o , ja k i p r z e c h o d z i Ł o tw a , z n a n y e k o n o m is ta ło te w s k i — G r u e n b e r g — w y s u n ą ł s e n s a c y jn y p r o je k t, p r z y m o m in a ją c y s p r z e d a ż A la s k i ( A m e r y c e p r z e z R o s ję c a r s k ą .
G r u e n b e r g z a le c a r z ą d o w i ło te w s k ie m u s p r z e d a n ie L e tg a lji ( d a w n y c h I n f la n t p o ls k ic h ) P o ls c e m o ty w u ją c p r o je k t s w ó j te r n , ż e L e tg a lja n ie je s t o r g a -
n ic z n ie z w ią z a n a z g o s p o d a r s tw e m Ł o tw y i s ta n o w i r a c z e j d la n ie j c ię ż a r , w y m a g a b o w ie m w ie lk ic h n a k ła d ó w p ie n ię ż n y c h .
W e d łu g p la n u G r u e n b e r g a Ł o tw a m o g ła b y z a ż ą d a ć o d P o ls k i z a o d s tą p ie n ie I n f la n t 5 0 m iljo n ó w d o la r ó w , — p r z y c z e m je d n o c z e ś n ie p o z b y ła b y s ię k ło p o tu i u z y s k a ła p o w a ż n ą s u m ę p ie n ię ż n ą .
Koszmar wojny nad ludzkością
Z B R O J E N I A Ś W I A T A W C Y F R A C H . W k r ó tc e n a p ó łk a c h k s ię g a rs k ic h
u k a ż e s ię s ió d m y „ R o c z n ik Z b r o je ń "
L ig i N a r o d ó w . W y jm u je m y z n ie g o p o z y c je b u d ż e to w e p o s z c z e g ó ln . p a ń s tw ś w ia ta z a r o k 1 9 3 1 , p r z e z n a c z o n e n a z b r o je n ia .
O g ó ln a s u m a w y d a tk ó w n a z b r o je n ia w y n o s i łą c z n ie 4 .1 5 7 .9 3 1 .9 5 8 d o la r ó w . — N a c z e le 6 3 - c iu p a ń s tw , ty le p a ń s tw p o d a je r o c z n ik w ty m w y k a z ie , k r o c z ą S ta n y Z je d n o c z o n e A P ,, k tó r y c h p o z y c ja z b r o je ń w y n o s i 7 0 7 4 2 5 .0 0 0 d o la r ó w . D r u g ie m ie js c e z a jm u je Z . S . R . R . z s u m ą 5 7 8 .9 4 3 .0 0 0 d o i., tr z e c ie F r a n c ja z 4 6 6 ,9 6 0 .0 0 0 d o i., c z w a r te W . B r y ta n ja z 4 6 5 .2 5 5 .0 0 0 d o i. ( J e ś li z s u m o w a ć w y d a tk i z b r o je n io w e D o m in jó w
B r y ty js k ic h łą c z n ie z I n d ja m i i d o d a ć je d o w y d a tk ó w W ie lk . B iy ta n ji, s u m a ta w y n io s ła b y 7 2 6 .7 3 1 .0 6 5 d o . , c z y li w ię c e j, n iż d la S ta n ó w Z je d n o c z o n y c h A . P .) Z a W , B r y ta n ją k r o c z ą I ta lja i J a p o n ja z s u m a m i 2 4 8 .9 4 6 ,5 0 0 d o la r ó w i 2 3 6 ,8 6 1 ,5 0 0 d o i. T e s z e ś ć p a ń s tw w y ż e j w s p o m n ia n y c h , d a ją łą c z n ą s u m ę 2 .7 0 4 ,3 9 1 ,0 0 0 d o i., c z y li p r a w ie d w ie tr z e c ie w y d a tk ó w z b r o je n io w y c h c a łe g o ś w ia ta .
S ió d m e m ie js c e z a jm u ją N ie m c y z 1 7 1 ,9 2 3 ,0 4 0 d o la r ó w , ó s m e H is z p a n ja z 1 1 2 .5 8 3 .3 0 0 d o i,, d z ie w ią te C h in y ż 9 4 ,2 8 1 ,6 5 0 d o la r ó w , d z ie s ią te P o ls k a z 9 2 ,0 7 3 ,0 0 0 d o la r ó w .
Cynizm i obłuda niemiecka
D o r z e c z y c o d z ie n n y c h n a le ż ą w N ie m c z e c h m a n ife s ta c je i p r o te s ty p r z e c iw k o tr a k ta to w i w e r s a ls k ie m u , u c h o d z ą c e m u w o c z a c h w s z y s tk ic h p r a w ie N ie m c ó w z a g łó w n e g o w in o w a jc ę n ie -
d o li p a ń s tw a n ie m ie c k ie g o , k tó r e r z e k o m o w s p r a w ie w o jn y n ic z e g o n ie z a w in iło , S z e r o k o p r o w a d z o n a p r o p a g a n d a z a w y k a z a n ie m w in y w o je n n e j n ie p o s tro n ie n ie m ie c k ie j, a le p o p r z e c iw -
F a k t, ż e a n g ie ls k i r z ą d r o z p o c z y n a k a m p a n ję o s z c z ę d n o ś c io w ą , w s k a z u je ty lk o n a to , ż e i r z ą d y s o c ja lis ty c z n e n ie p o tr a f iły u c h r o n ić b o g a te j A n g lji o d k r y z y s u . P r z e c iw n ie , z a p r o w a d z iły ją n a b r z e g p r z e p a ś c i, g r o ż ą c e j k a ta s tr o f ą f in a n s o w ą i e k o n o m ic z n ą .
W r e z u lta c ie w ię c r z ą d y s o c ja lis ty -
c z n e w A n g lji p r z y n io s ły w ie lk ie s tr a ty m a te r ia ln e i z d r a d ę in te r e s ó w r o b o tn i
c z y c h , P r z y k ła d te n o d s tr a s z y n ie w ą t
p liw ie in n e k r a je E u r o p y o d p o h o p n e g o z a w ie r z a n ia s w y c h lo s ó w p r z e d s ta w i
c ie lo m z d y s k w a lif ik o w a n y c h m e to d s ą -, c ja lis ty c z n e g o r z ą d z e n ia ,
— o- -
tticlte ifliiooDO lydKrtl im* nabolih mw
D n ia 1 1 s ie r p n ia b r , b y ł w m , B i- s c h o f s w e r d e r , p o w , R o s e n b e r g , n a c z e l n y r e d a k to r a m e r y k a ń s k ie g o d z ie n n ik a
„ N e w Y o r k H e r o ld " w to w a r z y s tw ie w ła d z n ie m ie c k ic h i m ie js k ic h B is c h o f s - w e r d e r , k tó r z y p r z y b y li d o g r a n ic y , in f o r m u ją c w y m ie n io n e g o r e d a k to r a o b ie g u te jż e i „ n ie s p r a w ie d liw y m p o d z ia le P o m o r z a " , w c e lu p r o p a g a n d y z a g r a n ic ą .
D n ia 1 2 b m . b y ł w B is c h o f s w e r d e r p r z y g r a n ic y s e k r e ta r z L ig i N a r o d ó w , w s a m o c h o d z ie p r e z y d e n ta P r u s W s c h o d n ic h , w to w a r z y s tw ie tłu m a c z a , p r e z e s a O s tm a r k e n v e r e in u , c z y te ż O s tp r e u s - s e n v e r e in u o r a z b u r m is tr z a B is c h o f s
w e r d e r i in n y c h , k tó r z y w s k a z y w a li t e m u ż s e k r e ta r z o w i r z e k o m o k r z y w d z ą c y p o d z ia ł P o m o r z a ,
D n ia 1 3 b m , p r z y b y ł n a g r a n ic ę A n g lik J o h n T u r n e r V a lto n z N o r d b o ld - L o n d o n w to w a r z y s tw ie tłu m a c z a i b u r m is tr z a B is c h o f s w e r d e r o r a z in n y c h , k tó r z y in f o r m o w a li A n g lik a o lin ji g r a n ic z n e j, A n g lik ó w p r z e s z e d ł n a p o ls k ą s tro n ę , z g ło s ił s ię n a k o n tr o li p a s z p o r tó w ( b y ł w p o s ia d a n iu w iz y w ie lo k r o tn e j) i p o s z e d ł z p o w r o te m d o B is c h o f s w e r d e r . C e l p r z y b y c ia d o P o ls k i n a ta k k r ó tk i c z a s w s p o m n ia n e g o A n g lik a , n ie w ia d o m y . P r z y p u s z c z a ln ie c h c ia ł z o b a c z y ć p o ls k ic h f u n k c jo n a r ju s z y . P o r o z u m ie ć s ię z n im n ie b y ło m o ż liw e , g d y ż p o z a a n g ie ls k im in n y m ję z y k ie m n ie m ó w ił.
N a p r z y s z ły ty d z ie ń m a ją p r z y b y ć 4 s a m o c h o d y z k o m is ja m i g r a n ic z n e m i z e s tr o n y N ie m ie c .
N ie m c y o p o w ia d a ją , ż e w k r ó tc e b ę d z ie z m ia n a g r a n ic y , te r n b a r d z ie j/ż e lu d n o ś ć z P o ls k i r z e k o m o c z e k a z u tę s k n ie n ie m p o w r o tu d o N ie m ie c , G r
Str. 2FEDCBA G Ł O S W Ą B R Z E S K IZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA N r . 9 9
K R Y Z Y S N IE M IE C K I W K A R Y K A T U R Z E A M E R Y K A Ń S K IE J ,
tA*
ę. j,
W jed n em z p ism a m ery k a ń sk ich u k a za ł się d o w cip n y ry su n ek w y ra ża ją cy w sp o só b d o b i
tn y w r a ż e n ie, ja k ie o d n ió sł w A m e ry c e n ie
m ie c k i k r y z y s. R y su n e k p r z ed sta w ia św ia t p a tr z ą c y z p rzera żen iem n a w y su w a ją c e g o się z za m u ru p o tw o r a ta k d łu g ieg o , ijak g d y b y n ie m ia ł się n ig d y sk o ń c zy ć . P o tw ó r te n w y o b ra ża
n ie m ie c k i k ry zy s.
C IĘ Ż K IE Z A T R U C IE M IĘ S E M . B r u k sela . N a m a n e w ra c h k o ło B e - v e r l o 5 0 p o d o f i c e r ó w 1 4 p u ł k u a r t y l e r - j i p o s p o ż y c i u m i ę s a u l e g ł o , c i ę ż k i e m u z a t r u c i u .
— o —
I T A M IC H N IE C H C Ą .
B u e n o s A ir e s. R z ą d a r g e n t y ń s k i c o f n ą ł p r z y w i l e j e , u d z i e l o n e w s w o i m c z a s i e o r g a n i z a c j i h a n d l o w e j s o w i e c k i e j w A r g e n t y n i e , c o j e s t r ó w n o z n a c z n e z r o z w i ą z a n i e m t e j i n s t y t u c j i .
—: o :—
R E W O L U C J A N A K U B IE . H a v a n n a . R z ą d p o d a ł d o w i a d o m o ś c i , i ż w o j s k a r e g u l a r n e p r z y p o m o c y s a m o l o t ó w i k a n o n i e r e k w y r z u c i ł y p o w s t a ń c ó w z G i b a r , z d o b y w a j ą c 5 7 k a r a b i n ó w m a s z y n o w y c h , w i e l k ą l i c z b ę k a r a b i n ó w r ę c z n y c h i m i l j o n n a b o i . — L i c z b a r a n n y c h i z a b i t y c h n i e j e s t j e s z c z e u s t a l o n a .
—o—
D E F R A U D A C J A 1 0 0 .0 0 0 .
J a k s t w i e r d z o n o s u m a z d e f r a u d o w a - w a n y c h p i e n i ę d z y w K a s i e C h o r y c h w
T o r u n i u s i ę g a s t u t y s i ę c y z ł o t y c h . D y r e k t o r G o r d o n z w o l n i o n y z o s t a ł z e s t a n o w i s k a , k t ó r e o b j ą ł k o m i s a r z r e w i z y j n y J a k u b o w s k i z P o z n a n i a ,
tom tt i wiW ■ ms
Z A M O R D O W A Ł W Ł A S N E G O S Y N A W g m i n ie L e s z n o , p o w i a t P i o t r k ó w , z a m o r d o w a n y z o s t a ł w l e s i e 2 5 - l e t n i L e o p o l d B e r n e r e r . O j c i e c z a m o r d o w a n e g o , z k t ó r y m r a z e m j e c h a ł , t w i e r d z i ł , i ż n a p a d l i i c h b a n d y c i .
D o c h o d z e n i a p o l i c y j n e w y k a z a ł y , ż e m o r d e r c ą L e o p o l d a j e s t j e g o w ł a s n y o j c i e c . P r z y c z y n ą z b r o d n i b y ł s p ó r o m a j ą t e k .
O b łą k a n ie c w c h le w ie
18 lat więzili w stajni obłąkanego syna.
W a r sza w a , P o lic ja w a r s z a w s k a a - r e s z t o w a ł a m a ł ż o n k ó w K u r k ó w z a p r z e t r z y m y w a n i e w k l a t c e b e z ś w i a t ł a , p o w i e t r z a o r a z b e z o d z i e n i a p r z e z 1 8 l a t o b ł ą k a n e g o s y n a .
S y n K u r k ó w P i o t r , o b e c n i e 4 2 - l e t n i m ę ż c z y z n a , w m ł o d o ś c i p r z e z d ł u ż s z y c z a s p r z e b y w a ł w z a k ł a d z i e d l a o b ł ą k a n y c h . P o p e w n y m c z a s i e r o d z i c e o - d e b r a l i g o z z a k ł a d u i u m i e ś c i l i w c i e m n e j s t a j e n c e , g d z i e u r z ą d z i l i c o ś w r o d z a j u c e l i , z a o p a t r z o n e j w m a l e ń k i e o - k i e n k o , p r z e z k t ó r e p o d a w a n o m u s t r a w ę . D r u g i m l o k a t o r e m s t a j n i b y ł k o ń .
W ł a d z e z a w i a d o m i o n e o t y m f a k c i e , w y d e l e g o w a ł y u r z ę d n i k ó w p o l i c j i , k t ó r z y z j a w i l i s i ę o n e g d a j w m i e s z k a n i u K u r k ó w n a S t a r e m B r u d n i e , n a j e d n e m
U p r o w a d ze n ie m isjo n a r z a .
( K A P ) D w a j m i s j o n a r z e - j e z u i c i z H o n a n w C h i n a c h , o j c o w i e H i d a l g o i A r i t o , p o r w a n i p r z e z b a n d y t ó w k o m u n i s t y c z n y c h , o d z y s k a l i w o l n o ś ć d z i ę k i o d w a d z e i p o m y s ł o w o ś c i p e w n e g o c h r z e ś c i j a n i n a . D z i e l n y ó w c z ł o w i e k p o s t a r a ł s i ę o t o , ż e p e w n e g o d n i a n a w a r t o w n i k ó w , p i l n u j ą c y c h j e ń c ó w , w y z n a c z e n i z o s t a l i ż o ł n i e r z e w o j s k r e g u l a r n y c h , p r z e b r a n i w u n i f o r m y o d d z i a ł ó w c z e r w o n y c h . Z o s t a w s z y s a m i , w a r t o w n i c y c i u c i e k l i , i u p r o w a d z i l i z s o b ą o b u m i s j o n a r z y . U c i e c z k a u d a ł a s i ę , c h o c i a ż m ę ż n i ż o ł n i e r z e , ś c i g a n i p r z e z k o m u n i s t ó w , m u s i e l i s i ę b r o n i ć .
— o—
Z G O N G E N . D Y R E K T O R A Z A K Ł A D Ó W G IE S C H E G O .
D o w i a d u j e m y s i ę , ż e w d r o d z e z P a -
r y ż a z m a r ł g e n e r a l n y d y r e k t o r Z a k ł a - p i e c t w a P o l s k i e g o w W a r s z a w i e , n a d ó w G i e s c h e g o , D w o r z a ń c z y k , b y ł y w i - ( p r o ś b ę o r g a n i z a c y j w j e j s k ł a d w c h o - C Ó R K A Z A M O R D O W A Ł A O J C A .
D o n o s i l i ś m y o z a b ó j s t w i e P i o t r a M a k o w s k i e g o w Ł a g i e w n i k a c h P o k l a - s z t o r n y c h . B a n d y c i , k t ó r z y r z e k o m o n a p a d l i d o m , z a b i l i s t a r u s z k a .
Ś l e d z t w o u s t a l i ł o , ż e z a b ó j c z y n ią M . b y ł a c ó r k a j e g o H e l e n a W o ź n i a k . — W s p ó ł u d z i a ł w z b r o d n i w z i ę l i b r a c i a i s z w a g r o w i e o r a z m ą ż z b r o d n i a r k i
z p r z e d m i e ś ć W a r s z a w y . K i e d y p o l i c j a p r z y b y ł a n a m i e j s c e , K u r k a n i e b y ł o w d o m u . Ż o n a j e g o , p o c z ą t k o w o u d a w a ł a , ż e n i e r o z u m i e , o c o c h o d z i . — W r e s z c i e o t w o r z y ł a d r z w i s t a j n i . C h o r e g o w y d o b y t o z w i e l k i m t r u d e m z e s t a j n i i w y p r o w a d z o n o n a d w ó r . O b ł ą k a n y p r z e d s t a w i a ł w y g l ą d w p r o s t o - k r o p n y , n i e d o u w i e r z e n i a :
N a g i s z k i e l e t , o b c i ą g n i ę t y s k ó r ą i p o k r y t y w r z o d a m i , d ł u g ie n i e s t r z y ź o n e w ł o s y i t a k i z a r o s t .
N a z a p y t a n i e o b ł ą k a n y n i e o d p o w i a d a ł , z a s ł o n i ł j e d y n i e d ł o n i ą o c z y , n i e p r z y z w y c z a j o n e d o ś w i a t ł a d z i e n n e g o . — N i e s z c z ę ś li w e g o u m i e s z c z o n o w s z p i t a l u , n i e l u d z k i c h r o d z i c ó w o d d a n o d o d y s p o z y c j i s ę d z i e g o ś l e d c z e g o .
c e m i n i s t e r P r z e m y s ł u i H a n d l u . Ś . p . D w o r z a ń c z y k u c z y n i ł w i e l e d l a s p o l s z c z e n i a Z a k ł a d ó w G i e s c h e g o .
1 0 0 0 O S Ó B U M IE R A Z G Ł O D U G O D Z IE N W C H IN A C H .
H a u k o u , 2 4 . 8 . — L i c z b a o f i a r p o w o d z i d o s i ę g a j u ż p r a w i e 2 m i l j o n y , W p r o w i n c j a c h D u n a n i H u p e h t y s i ą c e u - c h o d ź c ó w t ł o c z y s i ę n a t a m a c h i w z g ó r z a c h w y s t a j ą c y c h o s t o p ę p o n a d w o d ą . W y m i e r a j ą o n i z g ł o d u , W m i e j s c o w o ś c i W u C z a n g u m i e r a d z i e n n i e o k o ł o 1 0 0 0 o s ó b .
— : o : —
W U R Z Ę D A C H P A Ń S T W O W Y C H . Z A K A Z U P R A W IA N IA H A N D U Z w i ą z e k T o w a r z y s t w K u p i e c k i c h n a P o m o r z u k o m u n i k u j e , ż e d z i ę k i i n t e r w e n c j i N a c z e l n e j R a d y Z r z e s z e ń K u -
d z ą c y c h . P r e z e s R a d y M i n i s t r ó w , p . A . P r y s t o r , w y d a ł z a k a z u p r a w i a n i a w u - r z ę d a c h p a ń s t w o w y c h p r o c e d e r u h a n d l u o b n o ś n e g o p r z e z o s o b y , t r u d n i ą c e s i ę t y m p r o c e d e r e m z a w o d o w o , w y c h o d z ą c z t e g o z a ł o ż e n i a , ż e p o w o d u j e t o s t r a t ę c z a s u w u r z ę d a c h i n i e l i c u j e z p o w a g ą i n s t y t u c y j p a ń s t w o w y c h . P o n a d t o P a n P r e z e s R a d y M i n i s t r ó w p o l e c i ł z a k a z a ć r ó w n i e ż u r z ę d n i k o m p a ń s t w o w y m z a j m o w a n i a s i ę w g o d z i n a c h p r a c y r o z s p r z e d a ź ą t o w a r ó w .
S f e r y k u p i e c k i e , p r z e ż y w a j ą c e b . c i ę ż k i k r y z y s i p o n o s z ą c e d u ż e c i ę ż a r y p o d a t k o w e , s o c j a l n e i t p . , n i e w ą t p l i w i e p o w i t a j ą z a r z ą d z e n i e t o z w i e l k i e m z a
d o w o l e n i e m .
W A R J A T P O D E R Ż N Ą Ł G A R D Ł O D O Z O R C Y I U C IE K Ł .
P r z e d k i l k u d n i a m i z d a r z y ł s i ę o - k r o p n i e w s t r z ą s a j ą c y w y p a d e k w s z p i t a l u d l a u m y s ł o w o c h o r y c h w L u b l i ń c u . J e d e n z c h o r y c h , 2 1 - l e t n i s t u d e n t W i t w i ń s k i , z a k r a d ł s i ę , w i d o c z n ie w p r z y s t ę p i e o b ł ę d u o k o ł o g o d z . 6 d o p o k o j u p i e l ę g n i a r z a , M i ę s o k a , r z u c i ł s i ę n a n i e g o , u d e r z a j ą c g o k i l k a k r o t n i e w g ł o w ę j a k i e m ś c i ę ż k i e m n a r z ę d z i e m . — O g ł u s z y w s z y p i e l ę g n i a r z a , p o d e r ż n ą ł m u g a r d ł o n o ż e m , a n a s t ę p n i e z a b r a ł M i ę s o k o w i k l u c z e z a k ł a d o w e i z b i e g ł w n i e w i a d o m y m k i e r u n k u . D o t y c h c z a s o w e p o s z u k i w a n i a z a z b i e g ł y m n i e d a ł y ż a d n y c h w y n i k ó w . — D z i w n e m j e s t , ż e w z a k ł a d z i e d l a u m y s ł o w o c h o r y c h n i e m a t a k o b o s t r z o n e j k o n t r o l i b y p r z e s z k o d z o n o w y d o b y c i u s i ę n a w o l n o ś ć p a c j e n t a . W i n t e r e s i e o g ó l n y m l e ż y t a k i e z a o s t r z e n i e r e g u la m i n u , z a k ł a d o w e g o , b y p o d o b n e w y p a d k i n i e m o g ł y s i ę z d a r z y ć .
„ B O S K IE P R Z E Z N A C Z E N IE44.
P iła . W C z łu c h o w ie o d b y ł s ię z ja z d Z w i ą z k u E w a n g e l i c k i e g o P o g r a n i c z a n a k t ó r y m w y g ł o s z o n o m o w y , z w r a c a j ą c e s i ę p r z e c i w T r a k t a t o w i W e r s a l s k i e m u i P o l s c e . M , i n n . p r z e w o d n i c z ą c y p a s t o r B e c h t o l d z P i ł y , m ó w i ą c o o d ł ą c z e n i u o d R z e s z y P o z n a ń s k i e g o i P o m o r z a , o ś w i a d c z y ł : „ C o z o s t a ł o w y m u s z o n e b r u t a l n ą s i ł ą , n i e p o z o s t a n i e w i e c z n e , W t e j n a d z i e i p o z d r a w i a m y n a s z y c h b r a c i p o d r u g i e j s t r o n i e g r a n ic y . R o z w i j a m y s z t a n d a r n a d z i e i , ż e z n ó w z o s t a n i e z ł ą c z o n e t o , c o r a z e m p o w i n n o b y ć " . D y r e k t o r Z w i ą z k u p a s t o r F a h - r e n h o r s t z B e r l i n a w p r z e m ó w i e n i u o k o ś c i e l e e w a n g e l i c k i m n a z w a ł r u c h h i t l e r o w s k i „ p r z e z n a c z e n i e m b o s k i e m " i b a r d z o o s t r o a t a k o w a ł c e n t r o w c ó w o - r a z K o ś c i ó ł k a t o l i c k i i O j c a ś w .
A D A M K R E C H O W I E C K I .
SZARY WILK
j e d n i —
N i e c h l o s
b i -
6 9Y ( C i ą g d a l s z y ) . *.
Ś m i e c h i k r z y k p o w s ta ł . _
— R y c e r z a u d e r z y ł ! — w r z e s z c z e l i ś m i e r ć m u !
I n n i z a ś p r z e c i w S k ó r c e p o w s t a w a l i :
— N i e m a p r a w a d o t e j d z i e w k i . . . r o z s ą d z a , k o m u p r z y p a d n i e .
I j u ż s i ę w a d z i ć p o c z ę t o .
A ż n a g le z a b r z m i a ł g ł o s B o r k o w i c a :
— P r e c z ! p r e c z ! — w o ł a ł — c h ł o p y p r e c z ! S t a r y W ę g i e r d o k o l a n m u p r z y p a d ł .
— N a g y u r ! — r z e k ł b ł a g a j ą c o — j a m n i e c z o w n ik . . . R y c e r z e t w o i w z i ę l i m n i e i c ó r k ę r a z e m z t ą z g r a j ą . P u ś ć w o l n o !
A l e M a ć k o n i e s ł u c h a ł . N o g ą go k o p n ą ł .
— P r e c z ! — w r z a s n ą ł — p r e c z !
N a t e n r o z k a z p o r w a n o s t a r c a i i n n y c h p o s p o ł u b i c z o w n i k ó w , k t ó r z y t a m b y l i , i w y w le c z o n o z a d r z w i
— p o c z e m w k o m n a c ie z o s t a l i j e n o p i j a n i r y c e r z e i s c h w y t a n e n i e w i a s t y . . .
W s z a k ż e S k o r a p o d n i e ś ć s i ę j u ż z z i e m i n i e z d o ł a ł . T r u n e k g o o b e z w ła d n i ł; d ź w i g a ł s i ę k i l k a k r o t n i e , a l e w n e t u p a d a ł z n o w u , b e ł k o c z ą c :
— W a l d e m a r ! ś l u b d a j , p s i s y n u ! . . . Ł a d n a d z i e w k a ! ...
I n n i s i ę ś m i e li — a o n m ę t n e m i o c z y m a s p o g l ą -
; d a ł , s p l u w a ł i c h a r c z a ł . A ż w r e s z c i e n a w z n a k s i ę
^ p r z e w r ó c i ł , o c z y z a w a r ł i z a s n ą ł .
J u ż d z i e ń n a ś c i e m n i o n e n i e b o p i e r w s z e s w o j e f f i ła ł ś w i ty , g d y s i ę t a u c z t a w z a m k u k o ź m i ń s k i m k o ń - I f lz y l a . D o p a l a ł y s i ę u ś c ia n k o m n a t y p r z y t w i e r d z o n e
p o c h o d n i e , c o r a z s ł a b s z e a d r g a j ą c e ś w i a t ł o r z u c a j ą c I n a o k o p c o n e m u r y , z b r o j e i M a ć k o w ą d r u ż y n ę . W ' k o m n a c i e p o w i e t r z e b y ł o d u s z n e ; z a tr u w a ł a j e w o ń , k o p c ą c y c h p o c h o d n i , t r u n k ó w , j a d ł a i o d d e c h y p i j a - r n y c h r y c e r z y .
N i e k t ó r z y z n i c h s i e d z i e l i j e s z c z e p r z y s t o l e z g ł o w a m i p o s p u s z c z a n e m i , c h m u r n i i m i l c z ą c y ; k i l k u r z u c a ło k o s t k i n a s t ó ł i g r a ł o . T u n i e r a z p o d n o s i ł y s i ę h a ł a s y ; g r a j ą c y w a d z i l i s i ę z s o b ą , a t w a r z e i c h r o z o g n i o n e i b ł y s z c z ą c e o c z y ś w i a d c z y ł y , j a k o w g r z e t e j n a m i ę t n y b i o r ą u d z i a ł. G r a l i o p i e n i ą d z e , o k o n i e , ł u p y i n i e w i a s t y . . .
I n n i l e ż e l i n a z i e m i n i e r u c h o m o , z a p r z y k ł a d e m S k o r y ś p i ą c i c h r a p i ą c g ł o ś n o . I n n i w r e s z c ie n a ł a w a c h s i ę p o k ł a d l i , a b y l i i t a c y , n a j w y t r w a l s i , k t ó r z y ż n i e w i a s t a m i i m p r z y s ą d z o n e m i s i e d z ą c , p i l i j e s z c z e i s p r o ś n e ś p ie w a li p i e ś n i .
P o d ś c i a n ą , n a z i e m i , o p a r t a p l e c a m i o z b r o je , s i e d z i a ła s a m a o w a d z i e w k a m ł o d a , k t ó r ą S k o r a s h a ń - b i ć c h c i a ł . N a k o l a n a c h o p a r ł a g ł o w ę , r a m i o n a w o - k o ł o k o l a n s p l o t ła , w ł o s a m i c z a r n e m i s i ę p r z y k r y ł a i s k u l o n a , d u ż e m i b ł y s z c z ą c e m i o c z y m a p a t r z a ł a z p o - d e ł b a , n i e ś p i ą c . S t r a c h o d p ę d z a ł s e n o d j e j p o w i e k . P o s z a r p a n a k o s z u l a i z b u r z o n e w ł o s y ś w i a d c z y ł y o p r z e b y t e j w a l c e . T w a r z j e j ś n i a d a , c z e r w o n e m i p i ę t n a m i g o r ą c z k i b y ł a z n a c z o n a . M i g a j ą c y b ł y s k p o c h o d n i r z u c a ł s i ę c h w i l a m i n a n i ą i o ś w i e t l a ł j a s k r a w o j e j o b l i c z e , p e ł n e w y r a z u d z i k i e j r o z p a c z y .
— P r z e g r a ł e ś w s z y s t k o . . . — o z w a ł s i ę j e d e n z s i e d z ą c y c h p r z y s t o le r y c e r z y , z b i e r a j ą c r o z r z u c o n e k o ś c i .
— P r z e g r a ł e m . . . — o d p a r ł d r u g i , s p o g l ą d a j ą c o b o j ę t n ie — b i e r z w s z y s t k o . C o m i t a m !
O d w r ó c i ł s i ę p ó ł p o s t a c i ą o d s t o łu i j e d n e m r a m i e n i e m p o d p a r ł g ł o w ę .
T w a r z j e g o b y ł a m ł o d a — m ł o d s z a o d i n n y c h . !n i® d a m t e j d z i e w k i ! . . . B o d a j c z y n i e n a j m ło d s z y m w . k o m p a n j i c a ł e j b y ł ó w
r y c e r z , c h o c i a ż o d l a t j u ż k i l k u n a l e ż a ł d o k o m p a n j i |
p a n a M a ć k o w e j , a n a w e t s z c z e g ó l n ą ł a s k ę w o j e w o d y p o s i a d a ł . W o s t a t n i e j t e ż w y p r a w i e n i e b r a ł u d z i a ł u , b o g o B o r k o w i c n a s t r a ż y z a m c z y s k a o s t a w i ł , S ę d z i
w o j a z s o b ą z a b i e r a j ą c . P r z y z w a n y , p r z y b y ł n a u c z t ę , a l e d z i w n i e z m i e n i o n y i s m u t n y . D a w n i e j w e s o ł y , \ w s z e l k ie j s w a w o l i s k ł o n n y , p a t r z y ł t e r a z p o n u r o f j j s i e b ie ; p i ł m a ł o , a g r a ł n i e s z c z ę ś l i w i e . 9
Z w a ł s i ę t e n r y c e r z J a n k o Z a r e m b a . W y J s m u k ł y , o b l i c z e m i a ł b i a łe , j a k b y s i ę g o n i e i m a ły j j m i e n i e s ł o ń c a ; r y s y d e l i k a t n e , w ł o s y j a s n e , a w o c z * ? ’ d u ż y c h , b ł ę k it n y c h , w y r a z z a d u m y . -Ł '-
— G r a j , J a n k u , j e s z c z e — r z e k ł r y c e r z p i e r w s z y , k o ś ć m i p o r u s z a j ą c w p i ę ś c i .
J a n k o r a m io n a m i d ź w i g n ą ł.
— N i e m a m o c o g r a ć j u ż . . . — o d p a r ł . — C h y b a ż y c i e b y m s t a w i ł , a k t o j e w e ź m i e ? n i e w a r te n i c ! ...
T a m t e n s i ę z a ś m i a ł .
— Ż y c i e , n i e — a l e s t a w o t o t ę d z i e w k ę , k t ó r ą c i l o s p r z y s ą d z i ł , a k t ó r a p o d m u r e m s a m o t n ie s i e d z i , b o ś j ą o p u ś c i ł . . . W y g r a m j ą c h ę t n i e — ł a d n a j e s t .
J a n k o s p o j r z a ł w s t r o n ę , k ę d y s i e d z i a ła d z i e w k a i p o c z u ł n a s o b i e w z r o k j e j , p e ł n y p r z e r a ż e n i a , b ó l u i j a k b y p r o ś b y . . .
— D o b r z e . . . — r z e k ł z w o l n a — r z u ć k o ś c i... C o m i t a m !
R y c e r z z a b r z ę c z a ł k o ś ć m i w d ł o n i i p o d n i ó s ł j ą w g ó r ę .
A J a n k o p a t r z y ł w c i ą ż n a d z i e w k ę . . . P a t r z y ł i c z u ł , j a k m u c o ś w p i e r s i k o ł a t a ć p o c z ę ł o . . . O n a c i ą g l e t y m s a m y m w z r o k i e m , r o z s z e r z o n ą ź r e n i c ą s p o g l ą d a ł a n a n i e g o , k u r c z o w o z a ł a m u j ą c d ł o n i e .
— R z u c a m ! — z a w o ł a ł r y c e r z .
— S t ó j ! — k r z y k n ą ł n a g l e J a n k o — n i e r z u c a j!
( C i ą g d a l s z y n a s t ą p i) '.
