Los elit lubelskich w czasie wojny - Jerzy Starnawski - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

JERZY STARNAWSKI

ur. 1922; Guzówka

Miejsce i czas wydarzeń Lublin, II wojna światowa

Słowa kluczowe Lublin, II wojna światowa, losy lubelskich elit

Los elit lubelskich w czasie wojny

Gdy idzie o całą wierchowkę – biskupi obaj zostali zaaresztowani i znaczna część kapituły i wyższego kleru, niewielu z nich przeżyło wojnę. Biskup Goral nie przeżył, biskup Fulman przeżył, ale jako zesłaniec. Wojewoda lubelski został zabrany do gestapo i nie wrócił, generał Smorawiński w Katyniu zginął, kurator popełnił samobójstwo, gdy zobaczył, co się dzieje. Tak wyglądały straty wierchowki lubelskiej.

Prezesi sądów apelacyjnego i okręgowego zostali rozstrzelani – to był ten słynny rozstrzał w wigilię Bożego Narodzenia [19]39 roku – dziesiątka taka: dwaj prezesi sądów, dwaj dyrektorzy szkół, dwaj profesorowie KUL-u, dwaj adwokaci, dwaj starostowie. Na wiosnę [19]39 roku prezydent miasta Liszkowski nie zachował się ładnie, miał bardzo dramatyczną rozmowę z generałem Smorawińskim i powiedział mu dosłownie: „Głosicie hasła «silni, zwarci i gotowi», a przecież Niemcy nas zaleją, upadniemy. To nie ma kwestii, trzeba ratować siebie, a nie Polskę”. I [jak] potem wybuchła wojna, to on w dwa auta zabrał całą rodzinę i wyjechał. I w czasie wojny nie bardzo miał dobrą pozycję, bo on tylko jako sierżant urzędował, jako zawiadujący jakimś magazynem wojskowym w Anglii.

Data i miejsce nagrania 2006-04-28, Łódź

Rozmawiał/a Wioletta Wejman

Redakcja Piotr Krotofil