PRZYRODA I TECHNIKA
CZASOPISMO POŚW IĘCONE POPULARYZACJI NAUK PRZYRODNICZYCH I TECHNICZNYCH
REDAGUJE
DR. ANNA ABANCOURT-KOCZWAROWA
R O C Z N I K X
ROK 1931
K S I Ą Ż N I C A - A T L A S
ZJEDNOCZONE ZAKŁADY KARTOGR. I W YDAW NICZE TOW. NAUCZ. SZKÓŁ ŚR. I WYŻSZ., S. A.
LWÓW — WARSZAWA
1 9 3 1
Zakłady
S P I S R Z E C Z Y
W R O C Z N I K U D Z I E S I Ą T Y M Z R O K U 1931.
ARTYKUŁY.
Borowik J ó z e f: O zasoleniu za
toki Gdańskiej ... 337 Borowik Jó zef: Przegląd prac,
dokonanych w Dziale Ekono- m ji i Organizacji Rybactwa w B y d g o s z c z y ... 298 Dr. Burdecki F eliks: Siłodajne
słońce ... 62 Dr. Burdecki F eliks: Telewizja 16 Dr. Burdecki F eliks: O statnie
zdobycze astronom ji . . . . 115 B yrd R yszard E . : Podbój A nt
ark ty d y z pow ietrza . . . . 385 Chejfee M .: Cykl życiowy p ie r
wotniaków ... 108 Inż. Czudek A .: Żubry w lasach
śląskich ...49 Demel Kazim ierz: Z działalności
Morskiego Laboratorjum Ry
backiego na H elu . . . 165 Dr. Jovanović P etn r S. D r .: J u
gosłowiański kras . . . 145 Inż. Lam bor J u lja n : Gdynia,
najnowocześniejszy p o rt Bał
tyku ... 73 Inż. Lambor Ju lja n : Gdynia
ośrodkiem polskiego handlu zamorskiego ...97 Inż. Lambor J u lja n : Nowe ło
dzie motorowe, skonstruowa
ne przez państwową stocznię modlińską ...216 Inż. Lam bor J u lja n : Zakład o si
le wodnej w Żurze n a Pomor r z u ... 255 Dr. Łastowiecki A ndrzej: Nau
kowe zagadnienie lotu Picearda 316 Dr. Moszyński A .: F au n a cie
plarniana i jej pochodzenie . 311
Ostern Jak ó b : Życie w środowi
sku beztlenowem, I . . . . 194 Ostern Ja k ó b : Życie wj środowi
sku beztlenowem, I I . . . . 250 Dr. Otolski S .: Jod w postaci
preparatów farm aceutycznych i jako składnik biologiczny . 201 Pazdro Kazim ierz : Technika
zdjęć i wyświetlania filmów dźwiękowych...210 Dr. Sirnm Kazim ierz: Hodowla
grzybów przez owady . . . 1 Dr. Skarżyński Bolesław: P ra k
tyczne znaczenie nauki o wi
tam inach dla odżywiania ludz
kości . . . .' . . . . .2 4 1 Dr. Stenz E d w a rd : J a k praco
wała S tacja M agnetyczna w Daszawic ...433 Dr. Szabuuicwicz B ożydar: O no
wej teorji działania u stroju nerwowego (teorji W eissa), I 289 Dr. Szabuniewicz B ożydar: O no
wej teorji działania ustroju nerwowego (teorji W eissa), I I 351 Inż. Szmid J a n : Celuloid . . . 360 Inż. Szmid J a n : O lakierach
nitrocelulozowych . . . . 120 Inż. Szmid J a n : Sztuczny jedwab 451 Tambor J a n : N iektóre fa k ty
z anatom ji porównawczej czło
wieka i antropoidów . . . . 445 Dr. Terajewicz W .: Nieco o psy-
ch ja trji współczesnej . . . 56 Dr. Żejmo Źejmis Stanisław :
Proporcjonalność ciała ludz
kiego ... 8
IV
SPRAW Y BIEŻĄCE.
L aureat nagrody Nobla Ram an 24 Morski kurs naukowy Akad.
K ola Przyrodników U. J. K.
na H e l u ... 26 75-lecie politechniki zurychskicj 81 L au reat nagrody Nobla Land-
steincr i jego prace nad gru
pam i k r w i ...127 O działalności Państw . Zakładu
' Badania Żywności i Przedni.
U żytku w W arszawie . . . 129 Uwagi o sprawie polskiej ter-
minologji naukowej . . . . 132 P ro test Państw . R ady Ochrony
Przyrody w sprawie zastrze
lenia żubrów pszczyńskich . 175 M orski In s ty tu t Rybacki . . . 222 Ś. p- Jarosław Łomnicki . . . 265 Dalsze uwagi o naukowej, m ia
nowicie geologicznej termino- logji p o l s k i e j ...267 A lbert Abraham Michelson . . 322 W ystaw a „Świat owadów“ . . 328 Michał F a r a d a y ... 367 Zarys prąc działu EKO. PINGW .
w Bydgoszczy na terenie mię
dzynarodowym ...420 Jam es Clerk Maxwell . . . . 460 Thomas Alva Edison . . . . 463
PO STĘPY I ZDOBYCZE W IEDZY.
M etalizacja d r z e w a ...28 kiego (Salmo salar) na No- 0 wypryskach, spowodowanych wej Zelandji ... 224
przez r o ś l i n y ...30 Nowe badania nad fauną motyli Chemja w służbie fabrykacji T a tr ...229
perfum ... 34 Wagon ś m ig ło w y ... 230 Złoża z ł o t a 37 O przyczynie k atastro fy w doi i- Odkrycie angielskie na pustyni nie Mozy . . . . . . 270
Rub cl C h ą l i 82 Badania nad erozją lodowca Masowy pojaw Krzyżodzioba na K arsa w S z w e c j i ... 271
terenie Wolnego m iasta Gdań- Pierwsze potwierdzenie nowej ska ...83 „teorji pól“ E insteina . . . 368 Hodowla roślin, dających leki Rozpoznawanie ciąży przy po-
prżeeiwtrądowe ...84 mocy reakcji chemicznej . ' . 369 Nowe odkrycie arktycznc . . . 134 Badania Obruczewa w dorzeczu Izolowanie z w ątroby związku K o ł y m y ...370
czynnego w leczeniu niedo- Geologiczne badania L. Kocha krewności złośliwej . . . . 134 nad G re n la n d ją ...370 W yniki najnowszych badań poi- A rktyczny lot Zeppelina . . . 372
skich nad prądam i B ałtyku . 136 Nowa metoda reprodukcji karto- Badania nad poznaniem isto ty graficznej ... 372
chemicznej insuliny . . . . 176 P u n k t zwrotny w kom unikacji Nieco z h isto rji odkrycia pta- p o w i e t r z n e j ... 373
ków rajskich i ich wym ieraniu 177 Metalowe s k r z y p c e ... 375 Na marginesie nowych doświad- Kolej na gumowych kołach . . 376
czeń M i c h e l s o i i a ...179 Sfilmowanie całkowitego zaćmie- Podziemna odbudowa złóż nafto- n ia s ł o ń c a ...423
wych w Pechelbronn . . . . 181 O własnościach pierw iastka re- A klim atyzacja łososia atlantyc- nium ... 423
V U kład perjodyczny pierwiastków
w y p e ł n i o n y ...465 Badania nad czasem przepoło
wienia ciał radioaktyw nych . 465
Turbina, poruszana p arą rtęci . 466 P odstacja elektryczna . . . . 467 Nowy biegun z i m n a ...471
RZECZY CIEKAW E.
60-1 ecie kanału Sueskiego . . . 40 Papierowe flaszki do mleka . . 41 P laga w ie w ió r e k ...41 Nowy gatunek głowonoga mor
skiego ... 41 Reakcje chemiczne przy wytwa
rzaniu g a la s ó w e k ...
W ypraw a inż. K. Grochowskiego do prow incji Hej-Łun-Dzian-
skicj . .
W alka z dymem . . . Najgłębsze wiercenie . . . N ajwiększy m eteoryt św iata Chore zęby powodem przewle
kłych chorób zakaźnych Biologja i badania węglowe . P otraw y z fasoli soja . . . Światowe spożycie cukru . . T ransporty w St. Zjednoczonych Ruch w porcie gdyńskim w 1930 Obrót p o rtu gdańskiego w 1930
„Znikanie“ archipelagów antark- tycznych ...
Droga samochodowa w łożysku k a n a ł ó w ...
D nieprostroj ...
Przekroczenie pustyni R u b ’ el Chali . . . . ...
Zastosowanie stopów glinowych do budowy wagonów . . Interesujące odkrycie kopalnej
małpy ...
Godzinny i dzienny przyrost so
sny ...
41
42 42 42 85 85 86 86 87 88 88
88 139 185 . 186 186
W walce z lo d e m ...
S i l n i k i ...
Czy wielorybom grozi wytępie
nie? ...
Leucyt jako surowiec w fab ry kacji nawozów potasowych Co to je st piatiletk a? . . . . P rąd y elektryczne w ludzkim mózgu ...
Postępy w technice rakietow ej . R ury gazowe z aluminjum . . Wieś ś l e p c ó w ...
H ydrogenaeja węgla kamiennego Regeneracja smarów, zużytych
przez pojazdy mechaniczne Nikiel i kobalt w roślinach . . Światowa m arynarka handlowa
w r. 1930 ...
Górnictwo Alaski w 1928. . . Zboże w krajach tropikalnych . Światowa produkcja herbaty F arb y zabezpieczające od rdze
wienia ...
S tra ty w rybostanic morza Pół
nocnego wskutek mrozów zi
my 1928/9 ...
Żelazo „Armco“ odporne na rdzę Nowe źródło promieni niebie
skich i nadfiołkowych . . . Nowe łodzie podwodne . . . . Z techniki wody i św iatła . . Nowa droga m orska z K anady do E u r o p y ...
186 Promienie graniczne CO S IĘ D Z IE JE W POLSCE ? Największe szpitale w Polsce . 43
187 232 232 234 235
272 273 273 273 274 274 275 275 376 377 377
379 425 426 426 472 473 474
Częstość gruźlicy u młodzieży akademickiej . . . . K alendarzyk astronomiczny na
miesiąc l u t y ...
43 43
Rozwój przemysłu gumowego w P o l s c e ... 46 Produkcja energji elektrycznej
n a górnym Śląsku . . . . 88 Foki u wybrzeży polskich . . 89
VI
Połowy śledzi n a B ałtyku . . . 89 Gdzie w’ Polsce najwięcej słoń-.
K alendarzyk astronomiczny na c a ? ... 277 m a r z e c ... 89 K alendarzyk astronomiczny na Zmiany w sieci komunikacyjnej lipiec, sierpień i wrzesień . . 279
na granicy polsko-niemieckiej 91 Gdzie i jakie awjonetki krajowm K alendarzyk astronomiczny na można n a b y w a ć ... 283
kwiecień . . . 140 Budowa szkoły pilotów' pod R a
Stan zwierzyny łowmej w Ta domiem ... 283 trach w latach 1929 i 1930 . 142 K alendarzyk astronomiczny na S tan liczebny żubrów' pszczyń p a ź d z i e r n i k ... 332
skich ... 143 B adania geologiczne na Polesiu 380 W ypuszczenie znaczonych p strą K alendarzyk astronom iczny na
gów i ł o s o s i ... 143 listopad ... 381 • Drewniane anteny radjostacyj E ksport ja j z P o ls k i... 383
nadawczych ... 188 K alendarzyk astronomiczny na K alendarzyk astronomiczny na g r u d z i e ń ... 426
m a j ... 188 W zrost stawowego gospodarstwa Polski przemysł potasowy a k ar rybnego wr P o l s c e ... 4°9
tel niem ieeko-francuski . . . 191 Naukowa ofensywa rewizjoni
Roślinom lekarskim grozi wytę styczna ... 430 pienie ... 236 K alendarzyk astronomiczny na K alendarzyk astronomiczny na styczeń 1932 . ... 474
c z e r w i e c ... ... 237 L o n g i m e t r ... 476 Zamiar zwinięcia placówmk nau Działalność naukowa politechni
kowych, zajm ujących się ba ki lwowslnej w r. 1930/31 . . 476 daniem m o r z a ... 276
Nr. 2
RUCH NAUKOW Y I ORGANIZACYJNY.
... 92 Nr. 10 . . . . 478 K SIĄ ŻK I, KTÓRE
Nowa ser ja map Polski . . . 47 Ja n Czekanowski: Zarys an tro
pologii P o l s k i ... 94 Dr. M arja Tołwińska: "Wiadomo
ści z anatom ji i fizjologji . . 95 Pokucie. P race geograficzne
tom X II ...143 Terroine E. F. et M. M. Ja n o t :
Données numériques de biolo
gie ... 191 M. B. Lepecki: Na Amazonce
i we wscliodniem P eru . . . 239 Dr. Feliks B urdecki: Tajemnice
M a r s a ... 283 Dzieje rozwoju fizyki w zary
sach ... . . 284
WARTO CZYTAĆ.
Dr. J a n Gadomski i dr. Eug.
R ybka: K osm ograf ja . . . 285 P oradnik dla samouków'. T. IX.
Zoologja, I ...285 E. R om er: Mały atlas geogra
ficzny . . . 335 K. Schütte: W ann geht die Son
ne a u f und unter? . . . . 383 Pawłowski S t.: F ra n c ja . . . 432 L. K a p ita n ia k : Zasady działania
i obsługi samochodu . . . . 432 T. Szum ański: O najw ażniej
szych projekcjach karto g ra
ficznych, używanych w szkole 479
VII
PRZEGLĄD CZASOPISM.
W ynalazki i Odkrycia . . . . 48 Wiadomości Służby Gcograficz-
Ochrona P r z y r o d y ... 95 n c j ... 192
Czasopismo przyrodnicze . . . 96 Ziemia 286 SŁOW NICZEK WYRAZÓW OBCYCH I TERMINÓW NAUKOWYCH. A e o to e e lu lo z a ...480
A n a f i l a k s j a ... 48
A w ar j a ... 280
B e k o n y ... 287
Bierne u c z u l e n i e ...48
B i o e l c m e n t ... 240
Biotop ... 336
Blacha ryflow ana . . . 287
B. T. . . . ...287
Bunkrowanie ...144
Choroby a lle r g ic z n e ...48
Cofka ' ... 287
C u m o w a n ie ... 287
D r o b n i c a ... 287
D. W ... 287
Dziobnica . . . 287
F i l t r p r a s a ...480
Frachtow anie statków . . . . 144
Glikogcn ... 240
Gonochorystyczny ...336
H e r m a f r o d y t y c z n y ...336
Holownik ...287
Id josynkrazja konstytucyjna . 48 J o d y z m ... 240
K larow anie s t a t k u ...144
K santogenjan celulozy . . . . 480
Kwas octowy lodowaty . . . 240
L i c h t u g a ... 287
Morfotycznc składniki płynu mózgordzcniowego . . . . 96
N aciski p r ą d n i c ... 287
N. R ... 287
O s t r o g a ... 287
Partcilogenctyczny rozwój . . 336
Pojemność t. r. n ... 287
P rep araty kontrastow e . . . . 240
Przeciwciało odpornościowe . . 48
Przekrój zwilżony kanału . . . 287
Ściana systemu Larscna . . . 288
Siarczynowa celuloza drzewna . 480 Skurcz t ę ż c o w y ...240
Slip i ... 288
S. S... . . 288
T ł u c z e ń ... 288
T o k s y n a ... 4S Tunel śrubowy ...288
Uciąg n a p a l u ... 288
W a r r a n t ... 96
W o d n i c a ... 288
W yprysk allergiczny . . . . 48
W y w o ł y w a c z ...48
Związek optycznie czynny . . 240
