Przegląd piśmiennictwa polskiego z zakresu historii sztuki za czas od 1951 do 1954 : ciąg dalszy

A. Olszewski

Przegląd piśmiennictwa polskiego z

zakresu historii sztuki za czas od

1951 do 1954 : ciąg dalszy

Ochrona Zabytków 9/1-2 (32-33), 121-131

P o z a P iragą n a jw ię c e j u w a g i p o św ię c o n o ta k i m m ia s to m j a k T â b o r , J in d f ic h ù w H ra d e c , Cesiké B u d e jo v ice, C e sk ÿ K ru m - lo v , T e lć , K ro m è r iz (C zechy i M o ra w y , o ra z P re s o v , B a r d ë jo v i in . (S ło w acja). M ia s ta te z o s ta ły fa c h o w o z b a d a n e i p o d ­ d a n e r e s ta u r a c j i, k tó r a p o le g a ła n a p r z y ­ w r ó c e n iu t a k p o sz c z e g ó ln y m d o m o m ja k i c a ły m u lic o m i b lo k o m w a r u n k ó w z d ro ­ w o tn y c h i p la s ty c z n y c h . P a ń s tw o w ą opien k ą k o n s e r w a to r s k ą otoczono ta k ż e z a m k i i p a ła c e , k tó r y c h do te j p o ry C zech o sło ­ w a c ja p o s ia d a je szcze o k o ło 2 ty sięcy . Z e w z g lę d u n a w a rto ś ć z a b y tk o w ą w y ­ d z ie lo n o z n ic h 138 zesp o łó w , ja k n p . Z v i- k o v , C e sk ÿ K ru m lo v , K fiv o k lâ t, H lu b o k â , k t ó r e p rz e z n a c z o n o n a c e le k u ltu r a ln e . D u żo u w a g i p o ś w ię c a sdę te ż p o m n ik o m b u d o w n ic tw a lu d o w e g o , k tó r y c h z a b y tk i s ta n o w ią n a jb o g a ts z e z esp o ły te g o ro d z a ­ j u w c a łe j E u ro p ie Ś ro d k o w e j. Z a b y tk i a r c h i te k tu r y c z e sk ie j są lic z n ie z w ie d z a n e p rz e z tu r y s tó w , z w ła sz c z a c h o ­ d zi t u o m ia s ta p o łu d n io w o c z e sk ie ja k T â b o r, P r a c h a tic e , C e sk y K ru m lo v , C eské B u d ë jo v ic e i in . D o n a jp ię k n ie js z y c h n a ­ le ż y C e sk ÿ K ru m lo v , z śre d n io w ie c z n y m p rz e d m ie ś c ie m , p rz e o b r a ż o n y m w r e n e s a n ­ sie, o ra z w s p a n ia ły m z a m k ie m . M ia sto to p o d d a n o r e k o n s tr u k c ji w o k re s ie tr z y le t­ n ie g o p la n u u z d ro w ie n ia i ro z w o ju . R ó w ­ n o c z e śn ie z o d n a w ia n ie m r e a liz u je s ię ta m b u d o w ę n o w y c h d z ie ln ic . W s ty lo w y c h w n ę tr z a c h d a w n y c h k a m ie n ic z e k u rz ą d z o ­ n o k a w ia r n ie , k lu b y , r e s ta u r a c je , h o te ­ le itp . P o d o b n ie i J in d r ic h u w H ra d e c ze s w y m w s p a n ia ły m z a m k ie m re n e s a n s o ­ w y m , g o ty c k im k o śc io łe m św . J a n a C h rz c ic ie la i lic z n y m i k a m ie n ic a m i o r e ­ n e s a n s o w y c h s z c z y ta c h i fr e s k a c h , z k tó ­ r y c h 6 o d n o w io n o p iecz o ło w icie, j a k ró w ­ n ie ż i b a ro k o w y p o m n ik św . T ró jc y z r o ­ k u 1764 w H u s y c k im T a b o rz e o d n o w io n o w la ta c h 1950— 55 ju ż 14 o b ie k tó w , p r z e ­ w a ż n ie z d e k o r a c ją m a l a r s k ą fa s a d . W ieś Z u m b e r k p o s ia d a ja k o je d y n e d ziś w E u ­ r o p ie ś r e d n io w ie c z n e f o r ty fik a c je , k tó r e ró w n ie ż o b e c n ie z n a jd u j ą się w tr a k c ie k o n s e r w a c ji. N a ró d C z e c h o sło w a c k i p r z e o b r a ż a sw ój k r a j w z n o sz ą c n o w e b u d o w le , z a c h o w u ­ ją c d la p r z y s z ły c h g e n e r a c ji s w e liczn e z a b y tk i h is to ry c z n e i k u ltu r a l n e . J. Falta PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA POLSKIEGO Z ZAKRESU HISTORII SZTUKI ZA CZAS OD 1951 DO 1954 (ciąg d alszy ) U R B A N IS T Y K A K a z im ie ra C h o j n a c k a , Z k a r ­ to g r a fii p o m o rs k ie j X V II w ie k u . „P rzeg l. Z a c h .”, V II, 1951, t. I, n r 1—4, s tr. 270— R y c . 139. Ż u m b e rk , w id o k n a f o r ty f i k a c je w ie js k ie p o częścio w ej k o n s e r w a c ji.

R yc. 140. Telć, ry n e k . S ta n p o c a łk o w ity m o d n o w ie n iu .

R yc. 142. Z a m e k H lu b o k â . 274, il. n ib . — O m ó w ie n ie m a p y P o m o rz a z I I d z ie się c io le c ia X V II w. w y k o n a n e j p rz e z E. L u b in a , z a w ie ra ją c e j w id o k i i p la ­ n y m i a s t p o m o rsk ic h . W . G. D a w i d o w i e z, P la n o w a ­ n ie m ia s t. P o d s ta w y g o s p o d a rc z e i te c h ­ n ic z n e . P r z e k ła d z ro s y jsk ie g o J a n a S te ­ f a ń s k ie g o . I n s t y tu t U r b a n is ty k i i A r c h i­ te k tu r y - P a ń s tw o w e P rz e d s ię b io rs tw o F o ­ t o g r a m e tr ii i K a rto g r a fii, W a rs z a w a 1951, s tr . 397, il. 188. — Z a w ie ra m ię d z y in n y ­ m i k r ó t k ie w ia d o m o ś c i z h is to rii u r b a n i ­ sty c z n e g o ro z w o ju m ia st. E. O., L e o n a rd o d a V in ci ja k o u r b a n i­ s ta . „ M ia s to ”, III, 1952, n r 9, str. 39, il. n lb . — O z a in te re s o w a n ia c h u r b a n is ty c z ­ n y c h L e o n a rd a . F e lik s K a n c l e r z , Z a g a d n ie n ie m i a s t a n a w y s ta w ie „ W ie k O św ie c e n ia w P o ls c e ” . „ M ia sto ” , II I , 1952, n r 5, str. 48— 50, il. n lb . — O m ó w ie n ie u r b a n is ty k i m i a s t p o ls k ic h d o b y o św iecen ia. R y s z a rd K a r ł o w i c z , U r b a n is ty ­ k a ro s y js k a — w ie lk ą k a r t ą u r b a n is ty k i ś w ia to w e j. „ M ia sto ” , I I I , 1952, n r 11, str. 3— 11, il. n lb . — K r ó tk i z a ry s d z ie jó w u r ­ b a n is ty k i ro s y js k ie j od śre d n io w ie c z a do X X w . w łą c z n ie . J a n O 1 g i n, J a k m ia s ta p o d n o siły s w ó j p o zio m . „ M ia sto ”, II, 1951, n r 11, str. 43— 44. — K r ó tk ie u w a g i h is to ry c z n e o p o d n o sz e n iu się p o zio m ó w n a w ie rz c h n i u lic i p la c ó w . T. P rz e m y s ła w S z a f e r , E le m e n ty u r b a n is ty k i p o ls k ie j. „ B iu le ty n I n s ty tu tu U rb a n is ty k i i A r c h it e k tu r y ” 1953, n r 5, str. 1— 4, il. 12. — Z a w ie ra p la n y i w id o ­ ki n ie k tó ry c h zało żeń u rb a n is ty c z n y c h w P olsce. K a z im ie rz W e j с h e r t, P ię k n o m ia sta . „ M ia sto ”, III, 1952, n r 8, str. 10— 18, il. 25. — U w a g i o ro li c z y n n ik a e ste ty c z n e g o w u r b a n is ty c e h is to ry c z n e j n a p rz y k ła d a c h m ia s t p o lsk ic h . T. P. S z a f e r , W. T r z e b i ń - s к i, P r o j e k ty p rz e b u d o w y A U G U S T O ­ W A z la t 1829—30. „ M ia sto ” , I I I , 1952, n r 3, s tr. 26—128, il. 3. — K ró tk ie o m ó w ie­ n ie n ie z re a liz o w a n y c h p la n ó w u r b a n i­ sty c z n y c h . S ta n is ła w B o b i ń s k i , G D A N SK w c z e sn o d z ie jo w y . A n a liz a p la n u m ia sta . (B ib lio te k a G d a ń s k a . S e ria m o n o g ra fii n r 2), G d a ń s k 1951, str. 195, il. d p la n ó w — 92. B ib lio te k a M ie js k a i T o w a rz y stw o P rz y ja c ió ł N a u k i i S z tu k i w G d a ń sk u . „ P ra c a n in ie js z a d ą ż y do u s ta le n ia k o n ­ k r e tn y c h d a n y c h , m a ją c y c h p o tw ie rd z ić tezę, że p la n m ia s ta G d a ń s k a n ie p o w sta ł od je d n e g o r z u t u czyli n a ta k z w a n y m s u ro w y m k o rz e n iu , a w ięc n ie zo sta ł n a ­ rz u c o n y p rz e z K rz y ż a k ó w w X IV w iek u , a le n a r a s ta ł d łu g im i o k r e s a m i i p rz e d r o ­ k ie m 130*8, po lic z n y c h p rz e o b ra ż e n ia c h , p r z y b r a ł ju ż p e łn e fo rm y m ia s ta p o r to ­ w eg o o z u p e łn ie sw o is ty m c h a ra k te rz e , co się ta k w y b itn ie za z n a c z a w u k ła d z ie G łó w n eg o M ia s ta “ (str. 13). R ec.: Z. K a c z­ m arczyk , „ P rz e g l. Z a c h .“ , V III, 1962, str. 460—463; S. Trawkow ski, „ B iu le ty n In s ty ­ tu t u U r b a n is ty k i i A r c h it e k tu r y ” , 1952, n r 5, s tr. 3—4; K. Jażdżewski, „ K w a rt. H is t.” L X , 1953, n r 3, s tr. 196— 213. K o n ra d J a ż d ż e w s k i , G D A Ń SK w c z e sn o śre d n io w ie c z n y w św ie tle w y k o ­ p a lis k . G d a ń s k 1952, s tr. 31, il. 12, m a p a , M u z e u m P o m o rs k ie . — U w a g i o ro z p la ­ n o w a n iu i z a b u d o w ie G d a ń s k a w c z e sn o h i- sto ry c z n e g o w z w ią z k u z w y s ta w ą w M u ­ zeu m P o m o rsk im . K o n ra d J a ż d ż e w s k i , W a ld e ­ m a r C h m i e l e w s k i , G D A Ń SK w c z e sn o śre d n io w ie c z n y w św ie tle b a d a ń w y k o p a lis k o w y c h z la t 1948/9. S tu d ia w c z e sn o śre d n io w ie c z n e . S tu d ia , m a t e r i a ­ ły, sp ra w o z d a n ia , I, W a rs z a w a — W ro ­ c ła w 1952, str. 35—81, ta b l. 7—74. — O m ó­ w ie n ie p la n u i z a b u d o w y w c z e sn o h is to ry c z - n e j m ia s ta . S te f a n G o l a c h o w s k i , G L IW I­ CE u p ro g u in d u s tr ia liz a c ji (S tu d ia ś lą s ­ kie). „ P rz e g l. Z a c h ” , V III, 1952, Z e sz y t d o d a tk o w y , s tr. 286—309, il. n lb . — O m ó ­ w ie n ie ro z w o ju i c h a r a k t e r y s t y k a zało ż e­ n ia u rb a n is ty c z n e g o .

Stanisław H e r b s t , Uwagi nad renesansow ym rozplanowaniem GŁOWO­ WA. „BHS”, XVI, 1954, nr 1, str. 11—14, il. 4. — Analiza planu m iasta z r. 1570 jako jednego z pierwszych założeń tego okresu w Polsce.

Jan O f g i n, Rynek w JAROSŁA­ WIU. „Miasto”, II, 1951, nr 10, str. 39—40, ił. nlb.

Anna P t a s z y c k a , Ewolucja planu KRAKOWA. „Archit.” 1953, str. SI—67, il. nlb. — Zarys rozwoju urbani­ stycznego Krakowa od XIII w. do czasów najnowszych.

Józef L e p t a r c z y k , U rbanistycz­ ny rozwój KRAKOWA w średniowieczu (XI—-XV w.). (Średniowieczny Kraków. Rozwój społeczno-gospodarczy i urbani­ styczny) (Kraków 1051), str. 45—6, Mu­ zeum Narodowe.

T. T o ł w i ń s k i , Przebudowa dzielnic śródm iejskich KRAKOWA nowo­ żytnego. „Miasto”, II, 195,1, nr 2, str. 1— 14, ił. nlb. — Zawiera zarys historycznego rozwoju układu m iasta i sieci ulicznej.

W i e l k i KRAKOW zespołem miast. „Miasto”, II, 1951, nr 7, str. 37—39, p la n .— Krótki zarys rozwoju terytorialnego Kra­ kowa.

S. Ś w i s z c z o w s k i , U niwer­ sytet Kazimierza W ielkiego na KAZIMIE­ RZU. „SPAU”, LII, 1051, str. 80—84, ił. 1. — Autor zajm uje się sprawą pobytu Żydów na Kazimierzu, przeprowadza re­ konstrukcję dawnego planu Kazimierza i próbuje ustalić położenie Uniwersytetu Kazimierza W ielkiego tamże.

Czesław G a w d z i k , Rozwój ur­ banistyczny starego LUBLINA. „OZ”, VII, 1954, zesz. 3, str. 143—160, ił. 141—159.

Wojciech K a l i n o w s k i , S tan i­ sław T r a w k o w s k i , Przebudowa LUBLINA w K rólestw ie Kongresowym (w latach 1817—1820). „OZ”, VII, 1954, zesz. 3, str. 161— 169, il. 160— 165. — A uto­ rzy stwierdzają, iż „Głównymi wynikam i lubelskiej akcji regulacyjnej w latach 1817— 1820 było: 1. uporządkowanie prze­ biegu dróg tranzytowych w m ieście i je­ go najbliższej okolicy; 2. ustalenie strefy zabudowy m iejskiej w obrębie okopów; 3. stw orzenie gospodarczych i technicz­ nych m ożliwości dla dalszych prac urba­ nistyczno-architektonicznych”.

W ładysław C z a r n e c k i , POZ­ NAN w latach 1793—1939. „Archit”. 1953, str. 148—150, ił. nlb.

Zdzisław K a c z m a r c z y k , Przy­ wilej lokacyjny dla POZNANIA z r. 1253. Studia poznańskie ku uczczeniu 1000-lecia m iasta i 700-lecia samorządu m iejskiego (połowa X w. — 1253— 1953). „Przegl. Zach. , IX, t. II, 1953, nr 6—8, str. 142—

166, ił. 7. — Omówienie zagadnienia roz­ planowania średniowiecznego Poznania.

Zbigniew Z i e l i ń s k i , Rys h isto­ ryczny POZNANIA do 1793 r. „A rchit.” 1953, str. 147— 148, il. nlb. — Krótki zarys rozwoju urbanistycznego.

Zbigniew Z i e l i ń s k i , Rozwój terytorialny miasta oraz zabudowy S ta­ rego Rynku w POZNANIU. Studia poznań­ skie k u uczczeniu 1000-lecia m iasta i 700-lecia samorządu m iejskiego (połowa X w. — 12531—1953). „Przegl. Zach.”, IX, t. II, 1953, nr 6—8, str. 254—274, il. 8.

Wojciech K a l i n o w s k i , P lan y regulacyjne RADOMIA w latach 1818— 1826 (Komunikat wstępny). „Biuletyn In ­ stytutu U rbanistyki i A rchitektury”. 1952, nr 5, str. 2—3, il. nlb.

Marian В e n к o, SENDOMIERZ m iasto nieznane. „Miasto”, II, nr 12, 1951, str. 18—22, il. nlb. — O m ów ienie ren e­ sansowego założenia urbanistycznego S en - domierza, który stanowi dziś dzielnicę Mińska Mazowieckiego.

Gerard L a b u d a , Problem atyka badań wczesno-dziejow ych SZCZECINA. „Przegl. Zach.” VIII, t. I, nr 1—4, 1952, str. 536—578, il. nlb. — M. in. o rozwoju przestrzennym miasta.

Stanisław B o b i ń s k i , Szkicow a analiza planu starego SZCZECINA. „Przegl. Zach.” VII, t. II, nr 5—8, 1951, str. 577— 585, ił. 4.

WARSZAWA rozszerza swoje granice. „Miasto”, II, nr 7, 1951, str. 35—37, plan.

A. K a r c z e w s k i , U rbanistyczne i polityczne znaczenie OSI SASKIEJ : „SPAU”, LIII, 1952, str. 331—333. — A u ­ tor podkreśla m otyw y polityczne w p od ję­ ciu przez Augusta II realizacji tego zało­ żenia urbanistycznego.

Marian M o r e l o w s k i , Rozwój urbanistyki WROCŁAWIA przed koloniza­ cją z lat 1241—1242. „SWTN”, VI, 1951 — dodatek 4, str. 128, il. 6. — Na p odstaw ie analizy planu lokacyjnego autor rekon­ struuje założenie urbanistyczne d aw n iej­ sze, podkreślając jego dojrzałość i w pływ na układ przestrzenny z roku 1242. Oma­ w ia nowoodkryte romańskie fragm enty architektoniczno-rzeźbiarskie.

Jerzy A. M i ł o b ę d z к i, Ze stu­ diów nad urbanistyką ZAMOŚCIA. „BH S”, XV, 1053, nr 3/4, str. 68—87, il. 11. — A n a­ liza planu miasta i ustalenie jego układu i czasu jego powstania oraz o pierw szym ćwierćwieczu istnienia.

ARCHITEKTURA

A r c h i t e k t u r a polska do po­ łow y X IX wieku. Warszawa 1952, str. 26 i nlb., ii. 449 i plany nlb. w tekście, B i­ blioteka Zakładu Architektury Polskiej

P olitechniki W arszawskiej, t. IX. — A l­ bum z w stępem historycznym Jana Za­ chwatow icza. Rec.: A. Ryszkiewicz, „Przegl. Art.”, 1953, nr 3, str. 42—43.

Franciszek P i a ś с i k, Krótki zarys historii architektury. Podręcznik dla tech­ ników budownictwa wiejskiego. Warsza­ w a 1954, str. 224, il. 219, P aństw ow e Wy­ dawnictw o Rolnicze i Leśne. — Zawiera: I. K rótki zarys historii architektury po­ w szechnej i polskiej. II. Zarys dziejów ar­ chitektury i budownictwa ludowego w Pol­ sce. III. Zarys rozwoju osadnictwa w Pol­ sce.

S tefan S i e n i с к i, HisToria archi­ tektury w nętrz mieszkalnych. Warszawa 1954, str. 252, tabl. X X III i il. 149 oraz il. nlb.

Jan Z a c h w a t o w i c z , Wśród pom ników architektury polskiej. „Archit.” 1951, str. «2—104, il. nlb. — Krótki zarys rozwoju architektury polskiej.

Andrzej A b r a m o w i c z , Uwagi 0 problem atyce badań nad sztuką Polski w czesnośredniowiecznej (głos archeologa). „PSL”, VIII, 1954, nr 4, str. 209—213.

A leksander G i e y s z t o r , K ierow­ nictw o badań nad początkami Państwa Polskiego w r. 1952. „Przegl. Zach.”, IX, 1953, t. I, nr 1—5, str. 206—254, il. nlb. — Oprócz wiadom ości z dziedziny badań prehistorycznych artykuł przynosi dane dotyczące sztuki w Polsce: zagadnienie interpretacji odkryć pod katedrą poznań­ ską i w Gieczu, dalsze badania w kościo­ łach św. Prokopa i św. Trójcy w Strzel­ nie, odkrycia w Ostrówku (Opole), w ia­ domości o rotundzie w Cieszynie, o mu­ rze kam iennym w Wiślicy.

A leksander G i e y s z t o r , Polskie badania wczesnodziejow e w r. 1950. „Przegl. Zach.”, VII, 1951, nr 1/2, str.

1 9 3—263, il. nlb. — Om ówienie zagadnień

w iążących się z problematyką genezy p aństw a polskiego. Przegląd prac badaw­ czych terenowych, m. in. badania kościo­ ła w Trzemesznie, kościołów św . Proko­ pa i św. Trójcy w Strzelnie, na Górze S lęży-Sobótce, w Niem czy, na Wawelu (odkrycie budowli czworokątnej na dzie­ dzińcu zamkowym), badania nad siecią drożną Krakowa oraz zabudową średnio­ w iecznego miasta, odkrycia w Tyńcu 1 w W arszawie (zamek królewski).

A leksander G i e y s z t o r , Bada­ nia nad polskim w czesnym średniow ie­ czem w roku 1951. „Przegl. Zach.”, VIII, 1952, t. II, nr 5—3, str. 299—365, il. nlb. — Zawiera m. in. inform acje o badaniach i odkryciach z zakresu architektury ro­ m ańskiej na terenie katedry poznańskiej (rekonstrukcja katedry romańskiej), na O strow ie Lednickim, w katedrze w rocław ­ skiej (krypta romańska), na Slęży, w Tyń­ cu i w W iślicy.

Stanisław T r a w k o w s k i , Ba­ dania nad początkami Państw a Polskie­ go. „A rch ”, IV, 1950—1951, wyd. 1953, str. 63—79, il. 19. — Informacje o badaniach m. in. na O strowie Lednickim, w Gnieź­ nie pod nawą główną katedry, w Gieczu, w Trzemesznie, gdzie „stwierdzono po­ nad w szelką w ątpliw ość istn ien ie i kształt kościoła przedromańskiego pochodzącego z końca X w., a poprzedzającego założoną na początku XII w. bazylikę kanoników regularnych”, na W awelu (budowla czwo­ rokątna o technioe m urów jak rotunda N. P. Marii), w Tyńcu, Strzelnie, Sobótce gdzie odkryto „pod barokową posadzką fundam enty pierwotnego kościoła romań­ skiego”, w Poznaniu (odkrycia w kate­ drze).

Zygmunt Ś w i e c h o w s k i , Pol­ ska architektura ROMAŃSKA w św ietle ostatnich odkryć i badań. „Archit.”, 1951, str. 105—107, il. nlb. — K rótkie om ówie­ nie odkryć w Trzemesznie, Strzelnie, Tyń­ cu, Wrocławiu i na W awelu oraz związków między architekturą romańską a renesan­ sową.

Jerzy S z a b ł o w s k i , Z zagad­ nień polskiej architektury RENESANSO­ WEJ. „OZ”, V, 1952, nr 2, str. 75—94, il 81—93. — Artykuł o charakterze syntezy, z uwzględnieniem zagadnień np. począt­ ków renesansowej architektury w Polsce, odmian stylow ych naszego renesansu, m aniery zmu.

Stanisław L o r e n t z , Architektura w ieku OŚWIECENIA w św ie tle przemian w życiu gospodarczym i um ysłowym . Pró­ ba analizy wybranych przykładów. „BHS”, X III, 1951, nr 4, str. 5—38, il. 54. — No­ w e ujęcie metodologiczne, usiłujące w ska­ zać, jak zm iany zaszłe w życiu epoki „oświecenia” odbiły się w architekturze. Autor uwzględnia różne typy budownic­ twa (np. ratusze, koszary, szkoły itp.).

Zbigniew R e w s к i, Z działalności KOŁŁĄTAJA na polu budownictwa. „BHS”, XIV, 1952, nr 2, str. 3—18, il. 12,— O m ówienie roli Kołłątaja jako m ecenasa w zakresie architektury i jego stosunku do sztuki na tle epoki oraz łączonych z je ­ go osobą budowli.

A dolf W i t t e l s , Architektura okresu KAPITALIZMU. Wiedza Pow szech­ na, z cyklu: Architektura, II zeszyt, 1951, str. 40, il. nlb., Spółdzielnia W ydawniczo- oświatowa „Czytelnik”. — Krótki zarys historycznego rozwoju architektury po­ w szechnej i polskiej od klasycyzm u do czasów obecnych .

Jan M i n o r s k i , Próba oceny ar­ chitektury polskiej OKRESU 1918—1939. „Archit.” 1953, str. 297—303, il. nlb.

J. J a m r o z, Łuk półpełny i odcin­ kowy w gotyku. „SPAU”, LII, 1951, str. 399—400. — Autor om awia zastosowanie

łuku półpełnego i odcinkowego w archi­ tekturze gotyckiej w Polsce.

Stan isław Ł o z a , A rchitekci i bu­ downiczowie w Polsce. Warszawa 1954, str. 425, il. 180, „Budownictwo i Architek­ tura”. — Trzecie uzupełnione i rozszerzo­ ne w ydanie „Słownika architektów...”. Obecne w ydanie inform uje rów nież o ar­ chitektach na Ziemiach Odzyskanych.

Stanisław Ł o z a , Polscy architekci i planiści ogrodów. Przejrzał, uzupełnił i w stępem opatrzył prof, dr Gerard Cio­ łek, (Prace Instytutu Urbanistyki i Archi­ tektury, I, zesz. 3), W arszawa 1951, str. 15—45, il. 30. — „Jak tytuł wskazuje, jest to słow nik biograficzny zawierający 281 życiorysów twórców oraz teoretyków sztu­ ki ogrodowej... Pracę poprzedza wstęp pió­ ra historyka sztuki ogrodowej dra Gerarda Ciołka, dający obraz rozwoju sztuki ogro­ dniczej w Polsce od wczesnego średnio­ w iecza aż do czasów najnowszych”.

Stefan M a n e w, A rchitektura Lu­ dowej Republiki BUŁGARII. Przełożył Jan Woźnicki. „Archit.”, 1952, str. 89—95, il. nlb.

D ym itr D y m i t r o w , Grobowiec w KAZANŁYKU. Zabytek starożytnej sztuki w Bułgarii. „Przegl. Art.”, 1954, nr 5—6, str. 92—100, il. nlb. — K rótkie om ó­ w ien ie odkrytego w ostatnich latach sta­ rożytnego Seutopolis oraz greckiego gro­ bowca i jego dekoracji malarskiej.

H. S t a s k o w a , H istoryczny prze­ gląd rozwoju architektury w CZECHACH. „Archit.” 1952, str. 62.

A leksander G i e y s z t o r , Bada­ nia w czesnodziejowe w CZECHOSŁOWA­ CJI. „Przegl. Zach.”, VII, 1951, t. I, nr 1—4, str. 379—389, il. nlb. — Oprócz w ia­ domości z zakresu badań prehistorycznych w Czechosłowacji artykuł przynosi w zm ian­ ki o odkryciu jednego z najstarszych w CSR zabytków architektury tj. zarysu podwalin kościoła na Starym M ieście pod Uherskim Hradiszczem, o kościele na te­ renie zw. Spitalky nad Morawą w odle­ głości ok. 2 km od poprzedniego stanow i­ ska, o zabytkach w grodzisku pod Libu- Sinem, o jednonawow ym z apsydą koś­ ciółku (koniec X w.?) na Hradczanach w Pradze, o budowli sakralnej w Libicy, oraz o nieznanym skrzydle tzw. domu św. W acława z ok. 1200 r. z rzeźbionym i ob­ ramieniami okien w Ołomuńcu.

K a n - C z e - C h a n , Krótki zarys dziejów architektury KOREAŃSKIEJ „Archit.” 1952, str. 300—306, il. nlb. — R eferat w ygłoszony w SARP w dniu 13.VIII.1952 r. w W arszawie przez archi­ tekta koreańskiego.

W ładysław J a s t r z ę b s k i , Kla­ sycyzm w architekturze ROSYJSKIEJ XVIII i X IX w ieku. „Archit.” 1953, str. 209—216, il. nlb.

M. K u s y , Historyczny przegląd roz­ w oju architektury w SŁOWACJI. „Ar­ chit.” 1952, str. 63—64, il.

Jerzy K o w a l c z y k , W spraw ie barokowej plastyki LUBELSZCZYZNY. „Przegl. Art.” 1953, nr 6, str. 72. — P le­ bania w Biskupicach, kościół podom ini- kański w Krasnobrodzie.

Czesław T h u 1 1 i e, Architektura zabytkowa GÓRNEGO ŚLĄSKA. „Archit.” 1954, str. 32—36, il. nlb.

Aleksander H o 1 a s, Zabytki WIEL­ KOPOLSKI. „Archit.”, 1953, str. 144— 146, il. nlb. — K rótkie uwagi o architekturze zabytkowej W ielkopolski.

Stanisław W i l i ń s k i , Granitowe kościoły w iejskie XII w ieku w WIELKO- POLSCE. „Przegl. Zach.” VIII, 1952, t. III, nr 9—12, str. 417—432, il. 21 i mapa. — Om ówienie grupy kościołów posiadających jako w spólne cechy w iejski charakter i m ateriał budowlany — granit.

Witold D a 1 b o r, Związki WIEL­ KOPOLSKI i Śląska w architekturze dru­ giej połowy w ieku XVIII. „PKHS”, X, 1952, str. 33—60, il. 23. — O m ówienie gru­ py kościołów wielkopolskich, (potrynitar- ski w Krotoszynie, parafialny w R ydzy­ nie, parafialny w Zbąszyniu) łączonych z twórczością K. M. Frantza, działającego również na Śląsku.

W acław O s t r o w s k i , B udow nic­ tw o przemysłowe ZAGŁĘBIA STARO­ POLSKIEGO w okresie K rólestw a Kon­ gresowego. (Prace Instytutu U rbanistyki i Architektury, I, zesz. 2), W arszawa 1951, str. 71—86, il. 19. — „Powyższa praca jest komunikatem o badaniach prowadzonych w IUA pod kierunkiem autora nad historią polskiego budownictwa przem ysłowego z pierwszej połow y X IX w. ...Zarówno w układzie całości poszczególnych założeń, jak i w potraktowaniu poszczególnych obiektów fabrycznych i osadniczych w i­ doczne jest opanowanie przy pomocy kla- sycystycznych zasad kompozycji nowego tematu...”.

Tadeusz G o s t y ń s k i i Bohdan G u e r q u i n , Zamek renesansow y w BARANOWIE. „BHS”, XV, 1953, nr 3/4, str. 97—104, il. 10. — Rewizja dotychcza­ sowych badań nad historią budowy, za­ łożenia obronnego i pierwotnego w yglądu zamku.

W. P a s z k o w s k i , W ątki go­ tyck ie pałacu Branickich w BIAŁYM STO­ KU. „OZ”, V, nr 4, 1952, str. 287, il. 329—331.

Zofia K o z i e j o w s k a , FALEN­ TY — rezydencja w iejska w arszaw skiego bankiera w dobie Oświecenia. „BHS”, XVI, 1954, nr 2, str. 258—262, il. 6. — Omówienie projektu Sz. B. Zuga i prze­ budowy Fr. Lanciego w latach 1852—7.

S tan isław S z y m a ń s k i , Wieża Kopernika w e FROMBORKU. „OZ”, VI, 1953, nr 1, str. 57—63, il. 52—61. — O ar­ chitekturze obronnej i mieszkalnej wzgó­ rza katedralnego.

Jerzy S t a n k i e w i c z , Romań­ sk ie bazy w GDAŃSKU. „Z Otchłani Wie­ k ów ”, XXI, 1952, str. 98— 100, il. nlb. — A utor przypuszcza, że odkryte bazy ko­ lum n romańskich pochodzą z przedkrzy- żackiego grodu książąt gdańskich.

Bogdan K o s t r z e w s k i , Nowe odkrycia w GIECZU. „Z Otchłani Wie­ k ów ”, XXI, 1952, str. 183— 186, il. 2. — Badania zagadkowej budowli z czasu po­ m iędzy końcem X a połową XI w . oraz odkrycie w kościele romańskim w Gieczu.

Bogdan K o s t r z e w s k i , Odkry­ cie m ensy romańskiej w GIECZU. „Z O tchłani W ieków”, XXII, 1953, str. 227— 230. — Badania w kościele św. Mikołaja w Gieczu.

Bogdan K o s t r z e w s k i , Na śla ­ dach dawnej św ietności GIECZA. „Przegl. Zach.”, VIII, 1952, t. III, nr 9—12, str. 405—409, il. 8. — O odkrytych budowlach kam iennych określonych jako palatium i rotunda ze schyłku X lub pocz. XI wieku.

Stan isław W i l i ń s k i , Gotycki kościół pocysterskiego opactwa paradys­ kiego w GOSCIKOWIE. Poznańskie To­ w arzystw o Przyjaciół Nauk, W ydział H i­ storii i Nauk Społecznych, Prace Komisji H istorii Sztuki, t. IV, zesz. 1, Poznań 1953, str. 79, il. 28, tabi. XXIV. — Autor nakreśla dzieje fundacji klasztoru w 1. poł. X III w ieku oraz sprawy tyczące się budowy kościoła w X III i X IV stuleciu. Podejm uje próbę rekonstrukcji jego sta­ nu ok. 11300 i ok. 1397 roku. Rzutuje św ią­ tyn ię paradyską na tło architektury cys­ terskiej.

N ina M i к s, Architektura pałacu biskupiego w KIELCACH. „BHS”, XIV, nr 4, 1952, str. 152—174, il. 36. — A utor­ ka przypisuje autorstwo pałacu Tomaszo­ w i Ponciniem u oraz omawia budowle w y ­ kazujące pew ne cechy zbliżone.

N. M i к s, Podcienia rynku KIELEC­ KIEGO. „OZ”, VII, 1954, nr 2, str. 130— 133, il. 132—'136. — Krótkie uwagi o za­ budowie rynku.

Zygm unt S w i e c h o w s k i , Budo­ w le renesansow e w KODNIU. „BHS”, XVI, 1954 nr 1, str. 153—162, il. 16. — Omawia: 1. dawną cerkiew (z czasu przed 1550), nawiązującą w układzie przestrzen­ nym do programu bizantyńskiego i w yka­ zującą tradycje gotyckie oraz w pływ y re­ nesansu. 2. kościół św. A nny (30-lata XVII w.) o dekoracji przypominającej de­ korację w tzw. typie lubelskim .

Zygm unt S w i e c h o w s k i , KOŚ­ CIELEC kościół p.w. św. Wojciecha, OPA­ TÓW kolegiata p.w. św. Marcina (Pom­

niki architektury polskiej. Architektura romańska, Zeszyt pierwszy), Warszawa 1954, str. 43 i nlb., il. 39 i 54, Minister­ stwo K ultury i Sztuki, Zarząd Ochrony i K onserwacji Zabytków, Państw ow e Wy­ dawnictw a Techniczne. — Zawiera m ate­ riały źródłowe, om ów ienie literatury, krótki opis, historię budowy oraz pom ia­ ry i zdjęcia fotograficzne. Rec.: J. S zy ­ m ańska i R. Zdziarska, „BHS“, XVI, 1954, nr 3, str. 361—381, il. 7. Odp.: Z. Sw ie­ chowski, „BHS”, XVI, 1954, nr 4, str. 484-8. A. G r y g o r o w i c z , W sprawie kościoła św. Andrzeja w KRAKOWIE. „SPAU”, LII, 1951, str. 282—.284. — Na podstaw ie analizy autor wyróżnia dw ie fazy budowy kościoła w okresie romań­ skim i staw ia hipotezę o pierwotnej bez- wieżowej bazylice emporowej bez tran- septu.

J. L e p i a r c z y k , M ateriały źró­ dłowe do budowy i urządzenia barokowe­ go kościoła na Skałce w KRAKOWIE. „SPAU”, LII, 1951, str. 590—592. — Na podstaw ie archiwaliów autor ustala daty budowy kościoła i jego autorstwo (A. G. Müntzer i A. Solari).

Zbigniew R e w s к i, Majstersztyki KRAKOWSKIEGO cechu murarzy i ka­ m ieniarzy XVI—-XIX wieku. (Studia z h i­ storii sztuki polskiej t. V), Wrocław 1954, str. 108, 11. 132. — Autor publikuje szereg zachowanych m ajstersztyków oraz omawia zagadnienia w iążące się z w ykonyw aniem prac mistrzowskich.

Fryderyk T a d a n i e r, Architekci wczorajszego KRAKOWA. „Archit.” 1953, str. 76. — K rótkie wzm ianki o architek­ tach krakowskich z 1. połowy X X wieku. Tadeusz D o b r o w o l s k i , Zamek na WAWELU dzieło architektury polskiej. „BHS”, XV, 1953, nr 3/4, str. 3—24, il. 22. — Autor stara się przeprowadzić in­ terpretację form artystycznych zamku przedstawiając je na tle epoki. Specjalną uwagę poświęca zagadnieniu rodzimości budowli w aw elskiej.

Olga Ł a s z c z y ń s k a wydała, Rachunki budowy zamku KRAKOWSKIE­ GO 1535. (Źródła do dziejów Wawelu, tom I), Kraków 1952, str. 114, il. 3, P aństw ow e Zbiory Sztuki na W awelu, Nakładem Mi­ nisterstwa Kultury i Sztuki. — Zaopatrzo­ ne komentarzem w ydanie rachunków bu­ dowy zamku na W awelu z roku 1535.

D. R e d e r o w a , Początki gospo­ darki austriackiej na WAWELU (zniesie­ nie dwóch kościołów zamkowych). „SPA U ”, LII, 1951, str. 894—897. — Omawia h isto­ rię kościołów św. Jerzego i św. Michała. Andrzej Ż a k i , Badania archeolo­ giczne na WAWELU w r .1950. „OZ”, IV, nr 1—2, 1951, str. 32—38, il. 23—32. — A r­ tykuł om awia w form ie doniesienia tym ­ czasowego w yniki badań na W awelu na

m iejscu zburzonego austriackiego budyn­ ku poszpitalnego oraz w północnej części dziedzińca arkadowego.

A. Ż a k i , Poziom y WAWELSKIEGO podwórca arkadowego (doniesienie tym ­ czasowe). „SPAU”, LII, 1951, str. 146— 148. — W oparciu o badania terenowe autor wyróżnia i ustala tymczasową chro­ nologię w arstw nawierzchni dziedzińca ar­ kadowego.

A. Ż a k i , Sprawozdanie z prac w y­ kopaliskow ych prowadzonych na WAWE­ LU w 1950 r. „SPAU”, LII, 1951, str. 56— 62, il. 3. — O m ówienie odkryć archeolo­ gicznych i architektonicznych (fundamen­ tu budow li czworobocznej na dziedzińcu arkadowym, reszty domków kanonicznych, muru romańskiego koło grobu królowej Jadw igi w katedrze).

A. Ż a k i , Tym czasowe sprawozdanie z prac archeologicznych prowadzonych na WAWELU w pierwszej połow ie r. 1951. „SPA U ”, LII, 1951, str. 616—817, ii. n lb .— W zmianki o odkryciach w związku z pra­ cami archeologicznymi na dziedzińcu zam­ ku waw elskiego.

Roman J a k i m o w i c z , Sprawo­ zdanie z prac wykopaliskowych w KRUSZ­ WICY w latach 1943— 1949. (Studia w czes­ nośredniowieczne, Studia, m ateriały, spra­ wozdania I), Warszawa — Wrocław 1952, str. 99—il 17 i tabl. 77—84, W ydawnictwo Zakładu Narodowego Im ienia Ossoliń­ skich. — Zawiera m. in. wzm ianki o zam­ ku Jtruszwickim.

Antoni M a ś 1 i ń s к i, Kościół po- jezuicki w LUBLINIE na tle problematy­ ki architektury baroku. (Roczniki Huma­ nistyczne, II—III, 1950—1951), Lublin 1953, str. 269—307, il. 11, Towarzystwo Nauko­ w e K atolickiego U niw ersytetu Lubelskie­ go, Wydział Historyczno-Filologiczny. — Autor przeprowadza badania formalne kościoła pojezuickiego (obecnej katedry) w Lublinie. Stawia zabytek lubelski na tło architektury włoskiej.

Henryk G a w a r e c k i , Mury obronne m iasta LUBLINA. „OZ”, VII, 1954, nr 3, str. 170—177, il. 166—172. — Historia i odtworzenie biegu murów miejskich.

Wanda T o m i c k a , Zamek LU­ BELSKI w X IX wieku. „OZ”, VII, 1954, nr 3, str. 189—193, il. 185— 102.

Stefan W o j c i e c h o w s k i , Re­ nesansow y zamek LUBELSKI. „OZ”, VII,

1954, nr 3, str. 178—182, il. 173—175. — Próba rekonstrukcji renesansowego zamku w Lublinie zwłaszcza w oparciu o cenny opis z r. 1564.

Stanisław H e r b s t , Walcownia w MALEŃCU. „OZ”, IV, 1951, nr 3—4, str. 119—216, il. 101—107. — Omówienie zakładu przem ysłowego założonego w roku 1784 przez kasztelana łukow skiego Jacka Jezierskiego.

Franciszek K o t u l a , Kaplica m yś­ liw sk a pod wezwaniem św. Huberta w MIŁOCINIE k. Rzeszowa. „OZ”, IV, 1951, nr 1—2, str. 95—98, il. 90—93. — O kapli­ cy zbudowanej na planie krzyża greckiego przez Jerzego Ignacego Lubom irskiego w roku 1745, ozdobionej wewnątrz deko­ racją polichromiczną.

Ju liu sz R o s s , Pałac w NAROLU. „BH S”, XV, 1953, nr 2, str. 48— 63, il. 19. — Monograficzne opracowanie pałacu w Narolu (lata 70-te XVIII wieku do r. 1781) łącznie z dekoracją oraz założeniem ogrodowym.

W ładysław T a t a r k i e w i c z , Z powodu książki o NATOLINIE. „BH S”, X III, 1951, nr 4, str. 209—217. — A rtykuł zaw iera trzy części: I. O nazwie „Sztuka O św iecenia”. II. O wielorakości sztuki O św iecenia w Polsce. III. O książce Lo­ rentza o Natolinie.

B. P r z y b y s z e w s k i , W iado­ m ości źródłowe do budowy kościoła para­ fialn ego w NIEDŹWIEDZIU w pow iecie m iechowskim . „SPAU”, LIII, 1952, str. ©9—70. — Wiadomości tyczące się budowy kościoła w II pol. XV wieku.

W acław S t r z e l e c k i , Zamek w OGRODZIENCU. „OZ”, IV, 1951, nr 3—4 , str. 133—149, il. 112—120. — Jako czas powstania zamku w Ogrodzieńcu autor wym ienia początek XIII w.; uważa, że pow stanie i w łaściw ą rozbudowę obec­ nego zamku należałoby umieścić w okre­ sie 1384—il470, kiedy to zamek należał do W łodków. Rozbudowa zamku następuje za Bonera w XVI w.

R. J a m к a, W yniki badań w ykopa­ liskow ych w OPOLU w latach 1948— 1951. „OZ”, LII, 1951, str. 818—826, il. 2. — A utor wspomina o murach obronnych i zam ku z epoki gotyku oraz o k aplicy z okresu baroku.

Kazim ierz Ż u r o w s k i , Z ostat­ n ich odkryć na OSTROWIE LEDNICKIM. „Z Otchłani W ieków”, XXI, 1952, zesz. 3, str. 106—109, il. 3. — Przynosi dane od­ noszące się do rotundy i zamku na Ostro­ w ie Lednickim.

Jerzy Z. Ł o z i ń s k i , Kościół jezuic­ ki w PIOTRKOWIE TRYBUNALSKIM. „BH S”, XVI, 1954, nr 3, str. 326—331, il. 5. — O barokowym kościele jezuitów w Piotrkow ie na tle architektury zakonu w Polsce oraz o artystach jezuickich za­ trudnionych przy jego dekoracji.

Zygm unt Ś w i e c h o w s k l i , D w u- nastow ieczna katedra w PŁOCKU. „OZ”, V, 1952, nr 3, str. .174—191, il. 179—189. — D zieje i usiłow anie odtworzenia rom ań­ skiej katedry płockiej. Wg próby rekon­ strukcji kościół byłby trójnawową bazy­ liką z prezbiterium i ramionami transep- tu w ybiegającym i w apsydy, z w ieżą na skrzyżowaniu.

Krystyna J ó z e f o w i c z ó w n a , Odkrycia w katedrze POZNAŃSKIEJ. „Dawna Kultura”, 1954, 2, str. 67—74, il. 2. — Om ówienie powojennych odkryć frag­ m entów starszych budowli i m isy w apien­ nej na terenie katedry.

Zdzisław K ę p i ń s k i , Krystyna J ó z e f o w i c z ó w n a , Grobowiec Mieszka Pierwszego i najstarsze budowle POZNAŃSKIEGO grodu. „Przegl. Zach.” VIII, 1952, t. II, nr 5—8, str. 370—397, tabl. nlb. — Praca dotyczy badań na te­ renie katedry poznańskiej. Przynosi opis znalezisk i analizę w arstw oraz próbę re­ konstrukcji i ustalenia chronologii obiek­ tów. Staw ia tezę o istnieniu dwóch muro­ w anych kościołów z doby przedromańskiej i o baptysterium z początków akcji chry- stianizacyjnej.

Henryk K n i e i Zbigniew P i e- c z y ń s k i , W spraw ie rozmieszczenia budowli kam iennych na Ostrowie Tum­ skim w POZNANIU. „Z Otchłani W ieków”, X X II, 1953, zesz. 4, str. 131—134.

Eugeniusz L i n e t t e, Zabytek w cze- snogotyckiego budownictwa w POZNA­ N IU. Studia poznańskie ku uczczeniu 1000-lecia m iasta i 700-lecia samorządu m iejskiego (połowa X w. — 1253—1953), „Przegl. Zach.”, IX, 1953, t. II, nr 6—8, str. 466—479, il. 6. — We w stępie autor podaje kilka wiadomości o joanickim koś­ ciele św. Jana i katedrze w Poznaniu. Z kolei przechodzi do w łaściw ego tematu: kościoła dom inikanów tamże. Budowa kościoła zamyka się w latach ok. 1244— 1253. Po katastrofie, w r. 4700 Janowi Catemaciemu powierzono odbudowę. Dalsza odbudowa miała m iejsce w X IX wieku. A utor daje opis kościoła, oraz zastanawia się nad zagadnieniem jego rekonstrukcji, sugerując m ożliwość gotyckiego założenia dwunaw ow ego.

Witold M a i s e 1, Zabudowa w e­ w nętrzna rynku POZNAŃSKIEGO w w ie­ ku XVI. „Przegl. Zach.”, IX, 1953, nr 11/12, str. 687'—713. — O m ówienie zabudowy ryn­ k u w oparciu o m ateriały źródłowe i za­ chow ane fragmenty.

Witold M a i s e 1, Adaptacja baszt w POZNANIU — dzieło J. B. Quadro. „BH S”, XVI, 1954, nr 3, str. 319^321, il. 1. — Opublikowanie wiadomości źródło­ w ych do dokonanej przez J. B. Quadro adaptacji dwóch baszt: mielcarskiej i Bractwa Najśw. Marii Panny na siedzi­ bę księży.

Stanisław W i l i ń s k i , Regestr czeladników i m istrzów cechu m uratorów w POZNANIU z lat 1618—1679. „Przegl. • Zach.”, IX, .1953, t. III, ,nr 9—12, str. 211— 235. — Autor zajm uje się rękopisem za­ w ierającym regestr czeladników i m i­ strzów cechu m uratorów w Poznaniu znaj­ dującym się w B ibliotece kórnickiej.

W oparciu o tenże rękopis u siłu je przed­ stawić strukturę cechu, zagadnienia zwią­ zane z majstersztykam i, oraz daje infor­ m acje o poszczególnych muratorach.

Zbigniew Z i e l i ń s k i , Stary ry­ nek POZNANIA. „Archit.”, 1953, str. 151— 153, il. nlb. — Krótki rys dziejów zabu­ dowy rynku poznańskiego.

Jadw iga J a w o r s k a , RADZIEJO­ WICE zespół architektoniczno-parkowy z w ieku Oświecenia. „BHS”, XIV, 1952, nr 3, str. 57—71, il. 19. — Monografia pa­ łacu i parku.

Wojciech F i j a ł k o w s k i , Koś­ ciół parafialny w RASZYNIE. „BHS”, XVI, 1954, nr 3, str. 339—340, il. 1. — Historia kościoła i jego przebudowa w roku 1790 przez S. B. Zuga.

Aldona B a r t c z a k ó w a, Kościół w SŁUŻEWIE koło W arszawy. „BHS”, XVI, 1954, nr 3, str. 340—341, — Dzieje kościoła i jego przebudowy.

J. K., Badania na grodzisku słowiań­ skim w STAREJ LUBECE. „Z Otchłani W ieków”, X X I, 1952, zesz. 6, str. 206. — O kościele zniszczonym przez napad Ro- jan przed r. 1041.

Zygmunt S w i e c h o w s k i , Opac­ two SULEJOWSKIE. M onografia architek­ toniczna. (Poznańskie Towarzystwo Przy­ jaciół Nauk, W ydział Historii i Nauk Spo­ łecznych, Prace Kom isji H istorii Sztuki, t. IV, zesz. 2), Poznań 1954, str. 70, tabl. 88. — Autor podaje w ażniejsze daty z hi­ storii opactwa, opis i analizę architekto­ niczną kościoła, klasztoru i założenia w a­ rownego, oraz ustaw ia kościół sulejowski na tle pokrew nych budowli cysterskich w Polsce.

Zygm unt К n o t h e, Zamki ksią­ żęce w SZCZECINIE I SŁUPSKU. Siady myśli twórczej W ilhelma Zachariasza, bu­ downiczego. „OZ”, VII, 1954, nr 4, str. 236—240, il. 232—235. — K ilka słów o zam­ kach w Szczecinie i Słupsku, których roz­ budowę książę Jan Fryderyk powierzył w r. 1580 budowniczem u W ilhelm owi Za­ chariaszowi.

H elena H o ł u b o w i c z , Włodzi­ mierz H o ł u b o w d c z , Z badań na ŚLĘŻY w 1949r. (Studia wczesnośrednio­ wieczne, Studia, m ateriały, sprawozdania, I), Warszawa—W rocław 1952, W ydawnic­ tw o Zakładu Narodowego Im ienia Ossoliń­ skich, str. 119— 148, tabl. 85— 120.— O za­ budowie oraz znalezionych rzeźbach.

J. P u c i a t a - P a w ł o w s k a , Poreformacki kościół św. Piotra i Pawła na Podgórzu pod TORUNIEM. (Księga P a ­ m iątkowa 75 lecia Tow. Nauk. w Toru­ niu (str. 185—204), 1952. Opracowanie mo­ nograficzne kościoła (akt erekcyjny 1644, pośw ięcenie 1659). Zabudowania klasztor­ ne zostały ukończone w poł. X V III w ie ­ ku. Kościół, w ykazujący p ew ne tradycje

gotyckie (oszkarpowanie, wielobocznie zam knięte prezbiterium) został w zniesio­ ny prawdopodobnie przez muratora, na­ leżącego do cechu toruńskiego. Autorka daje szereg uwag odnoszących się do bu­ downictw a reformackiego.

Kazimiera S o k o ł o w s k a , Ra­ tusz starom iejski w TORUNIU siedziba Muzeum Pomorskiego. Toruń 1952, str. 60 i nlb, il. 12.

Karol G ó r s k i , Dom Kopernika w Toruniu. „OZ” VI, 1953, nr 1, str. 6—8, il. 6—7. —■ Zagadnienie identyfikacji m iej­ sca domu rodzinnego Mikołaja Koper­ nika.

T. K r u s z y ń s k i , Związki TRZEBNICY z zachodnią Europą. „SPAU”, LIII, 1952, str. 23—25. — Zagadnienia wiążące się z zabudowaniami cystersek oraz o kielichu kryształow ym św. Jadwigi.

G. L e ń с z y k, Sprawozdanie z ba­ dań w ykopaliskow ych w TYŃCU pow. Kraków w r. 1950. „SPAU”, LII, 1951, str. 53—56 i plan zabudowań opactwa be­ nedyktynów . — K rótkie om ówienie frag­ m entów architektury romańskiej oraz znalezisk archeologicznych.

G. L e ń с z y k, Sprawozdanie z ba­ dań w ykopaliskow ych w TYŃCU, pow. Kraków, w 1951 r. „SPAU”, LII, 1951, str. 831—836, il. 3. — Wzmianki o zabu­ dowie benedyktyńskiej w Tyńcu z okre­ su romańskiego.

В. В a z i ń s к a, Akt erekcyjny sprzed stu lat. „OZ”, VI, 1953, n r 2—3, str. 171—174, il. 221—222. — O akcie erek­ cyjnym kam ienicy znalezionym przy ul. Piw nej 13 na Starym M ieście w WAR­ SZAWIE.

Piotr B i e g a ń s k i , Pałac S taszi­ ca siedziba Towarzystwa Naukowego WARSZAWSKIEGO, Warszawa 1951 str. 171, il. 93, Nakł. Tow. Nauk. Warsz. — Na w stępie autor porusza ogól­ nie zagadnienia klasycyzm u w Polsce i w innych krajach. Z kolei przechodzi do bio­ grafii twórcy projektu pałacu Staszica Antonia Corazzi’ego (1792— 1877). Dalej w zm iakuje in ne prace Corazzi’ego i daje charakterystykę jego twórczości, przed­ staw iając artystę jako klasycystę, Który z czasem poddaje się nowym prądom architektury rom antycznej. W następnych rozdziałach autor omawia dzieje pałacu i jego dawniejsze przebudowy (z końca X IX w. i w latach 1924-6) oraz aktualne po ostatniej w ojn ie zagadnienia rekon­ strukcji zabytku. Ostatni rozdział p ośw ię­ cony jest dziejom budowy i odbudowy od­ słoniętego w r. 1830 pomnika Kopernika dłuta Thorwaldsena przed pałacem Sta­ szica.

Tadeusz G o s t y ń s k i , ARKADIA alias pasterski domek w Polsce w XVII w iek u (Z dziejów recepcji antyku w P ol­

sce). „Meander”, VIII, 1953, str. 424—433. — Krótka historia i opis t.zw. „Arkadii” marszałka Stanisław a Herakliusza Lubo­ mirskiego pod Warszawą.

Tadeusz G o s t y ń s k i , Arkadia PODWARSZAWSKA i zespół parkow y St. H. Lubomirskiego. „BHS”, XVI, 1954, nr 1, str. 165— 172, il. 9. — O m ówienie ze­ społu zabytków w oparciu o dane archi­ walne.

Stanisław H e r b s t , Dom bankiera WARSZAWSKIEGO i zakład przem ysłow y z XVIII w. „BHS”, XIII, 1951, nr 4, str. 150—156, il. 7. — Historia domu K lem en ­ sa Berneaux przy rogu ul. Hożej i Mar­ szałkowskiej.

W ładysław T o m k i e w i c z , D w ie lustracje Zamku WARSZAWSKIEGO. „BHS”, XVI, 1954, n r 3, str. 295-^314, il. 17. — Autor publikuje teksty dw óch lu ­ stracji Zamku: z r. 1696 i 1763. M ateriał ilustracyjny zaczerpnięto głów nie ze zbio­ rów drezdeńskich oraz z t.zw. tek ikono­ graficznych St. iPatka w Gabinecie Rycin U niwersytetu Warszawskiego.

Jan Z a c h w a t o w i c z , Mury i barbakan Starej WARSZAWY. „OZ”, VI, 1953, nr 2—3, str. 93—106, il. 106— 125. — Zestawiając dane źródłowe oraz w yniki badań m urów istniejących, autor stara się ustalić w przybliżeniu przebieg budo­ wy i zmian murów obronnych W arsza­ wy.

Stanisław Ż a r y n, Ratusz starom iej­ ski. „OZ”, VI, 1953, nr 2—3, str. 107— 114, il. 126—134. — Krótki zarys dziejów ra­ tusza na Starym M ieście w W ARSZA­ WIE.

M. B u k o w s k i , D w unawow y k o­ ściół św. Piotra i Pawła na Ostrowiu Tumskim w e WROCŁAWIU. „SPA U ”, LIII, 1952, str. 206—207. — W oparciu o nowe badania (r. 1951) i wzmianki h isto­ ryczne autor usiłuje przedstawić zagad­ nienia historii kościoła oraz w yglądu go­ tyckiej św iątyni.

M. B u k o w s k i , Arsenał m iejski przy Bram ie M ikołajskiej w e WROCŁA­ WIU. „SPAU”, LIII, 1952, str. 254—256.— Krótka historia i opis architektoniczny budowli.

Józef P i ą t e k , Wojciech G 1 u ­ z i ń s к i, Stary ratusz w e WROCŁA­ WIU. Przewodnik. Wydanie II, W rocław 1951, str. 47, il 8.

Wincenty U r b a n , Katedra WROC­ ŁAWSKA. Wrocław 1951, str. 60, il. nlb. — Historia kościoła, jego zniszczenia i re­ stauracja po II w ojnie św iatow ej, oraz opis architektury i wystroju wnętrza.

B. P r z y b y s z e w s k i , Pochodze­ nie Bartłomieja BERRECCIEGO. „SPA U ”, LII, 1951, str. 288—289. — Na podstaw ie danych archiwalnych autor ustala, iż Berrecci urodził się w P ontassieve na wschód od Florencji.

A le k s a n d e r K r ó l , K a s p e r F O D Y G A b u d o w n ic z y c h ę c iń sk i z p o c z ą tk u X V II w ie k u . „ B H S ” , X III, 1951, n r 2—3, str. 88— 117, il. 30. — W ia d o m o śc i o ży c iu F o - d y g i o r a z o m ó w ie n ie : k a p lic y P a d n ie w - sk ic h w P ilic y , k a p lic y p .w . T rz e c h K ró li w C h ę c in a c h , k a p lic y B ra n ic k ic h p .w . św . L e o n a rd a ta m ż e i r a t u s z a w S z y d ło w cu .

J e r z y O b a r s к i, M a te ria ły do ży­ c ia i tw ó rc z o ś c i J a k u b a K U B IC K IE G O . „ B H S ” , X V I, 1954, n r 3, s tr. 332— 334, il. 2. — K r ó tk i z a ry s tw ó rc z o ś c i K u b ic k ie g o w z a k re s ie a r c h ite k t u r y św ie c k ie j. A ld o n a В a r t с z а к o w a, F r a n ­ c isz e k M a r ia L A N C I 1799— 1875. (I n s ty ­ t u t U r b a n is ty k i i A r c h ite k tu r y , M istrz o w ie A r c h ite k tu r y P o ls k ie j), 1954, s tr . 116, il. 155 i il. n lb ., „ B u d o w n ic tw o i A r c h it e k tu ­ r a ” . — M o n o g ra fia a r ty s ty n a tle ep o k i. S ta n is ła w L o r e n t z , P r a c e a r c h i­ te k ta L O U IS ’A d la Z a m k u W a rs z a w s k ie ­ go. „ B H S ” , X I I I , 1951, n r 4, s tr. 39—74. il. 36. — P rz y c z y n e k do d z ie jó w m e c e n a ­ t u a rty s ty c z n e g o S ta n is ła w a A u g u s ta P o ­ n ia to w s k ie g o . O m ó w ie n ie p r o je k tó w W ik ­ to r a L o u is ’a i J a k u b a F o n ta n y p r z e b u d o ­ w y i u rz ą d z e n ia Z a m k u . W ła d y s ła w T a t a r k i e w i c z , B u d ż e t d o m o w y s ta n is ła w o w s k ie g o a r t y ­ sty . „ B H S ”, X V , 1953, n r 1, s tr . 76—78. — O p u b lik o w a n ie szczegółow ego b u d ż e tu a r c h i te k t a M E R L IN IE G O z r o k u 1790. M a r ia L e w i c k a , B e r n a r d o M O ­ R A N D O . (M istrz o w ie A r c h ite k tu r y P o l­ s k ie j, S e ria W y d a w n ic z a I n s ty tu t u U r b a ­ n is ty k i i A r c h ite k tu r y , zesz. 1), W a rs z a ­ w a 1952, str. 32, il. 64. — K r ó tk a m o n o ­ g r a f ia d z ia ła ln o ś c i z a m o jsk ie j a rty s ty . R ec. B. Guerquin i J. A. Miłobędzki,

„ B H S ” , XV, 1953, n r 2, s tr. 90— 91. — O d p .: M. Lewicka, „B H S ” , X V , 1953, n r 2, s tr. 91. W ito ld M a i s e 1, B u d o w le J a n a B a p ­ ty s ty Q U A D R O w ś w ie tle p o z n a ń s k ic h m a te r ia łó w a r c h iw a ln y c h . „ B H S ” XV, 1953, n r 3/4, s tr. 105— 112. — A u to r w s k a ­ z u je sz e re g o b ie k tó w , z k tó r y m i m o żn a łącz y ć d z ia ła ln o ś ć Q u a d ra , ja k ra tu s z , s u ­ k ie n n ic e czy s m a tr u z w P o z n a n iu , z a m e k k r ó le w s k i w W arszaw iei, p ia s to w s k i w C h o jn o w ie , k a p lic a w K o ścielcu .

S ta n is ła w H i ż, Z a ry s ży cia i tw ó r ­ czości H ila re g o S Z P IL O W S K IE G O . „ B H S ” , X V I, 1954, n r 3, s tr. 335— 330, il. 4. — K r ó tk ie in f o rm a c je o ży ciu , d z ie ła c h a r c h i­ te k to n ic z n y c h i p r o je k ta c h S zp ilo w sk ieg o (1753— 1827). T a d e u s z G o s t y ń s k i , P ra c e T Y L M A N A Z G A M E R E N w z a m k u w B a ­ ra n o w ie . „ B H S ” , X V , 1953, n r 2, str. 77— 81, il. 5. — N a p o d s ta w ie d w ó ch p r o je k ­ tó w G o s ty ń s k i u s ta la a u to r s tw o T y lm a n a w o d n ie s ie n iu d o g a le r ii z e w n ę trz n e j. I r e n a M a l i n o w s k a , S ta n is ła w Z A W A D Z K I 1743— 1806. (M istrz o w ie A r ­ c h ite k tu r y P o ls k ie j), W a rs z a w a 1953, str. 124, il. 150 i 32. I n s t y tu t U rb a n is ty k i i A r c h ite k tu r y , P a ń s tw o w e W y d a w n ic tw a T e c h n ic z n e . — Z a w ie ra ż y c io ry s a r c h i­ te k ta , p rz e g lą d jeg o d z ie ł o ra z c h a r a k t e ­ r y s ty k ę tw ó rc z o śc i n a tle epoki. P r z y to ­ czono ró w n ie ż szereg w y p o w ie d z i d o ty ­ czący ch tw ó rc y z k o ń c a X V III i z X IX w iek u . R Z E Ź B A J ó z e f A n d r u s z k o i F e lik s P r ó c h n i c k i , R z e ź b a w a r c h ite k ­ tu rz e . „ A rc h it.” 1952, s tr. 229— 232, il. n lb . — U w a g i n a te m a t s to s u n k u do z a ­ g a d n ie ń rze ź b y w o k re s ie b a ro k u . P io tr B o h d z i e w i c z , Z ja z d y łę ­ czy c k ie X I I w ie k u a p o w s ta n ie k u ltu św . S ta n is ła w a B isk u p a . „ R o czn ik i H u m a n i­ sty c z n e ” I I - I I I , 1950— 1951. T o w a rz y stw o N a u k o w e K a to lic k ie g o U n iw e r s y te tu L u ­ b e lsk ie g o , W y d zia ł H isto ry c z n o -F ilo lo g ic z - n y , L u b lin 1953, str. 237— 267, il. 8. — A u to r p o ru s z a s p r a w ę w c z e sn e j ik o n o g r a ­ fii św . S ta n is ła w a . Z a jm u je się c h rz c ie ln i­ cą w T ry d e , p ła s k o rz e ź b ą z k o śc io ła św . W in c e n te g o w e W ro c ła w iu o ra z p ła s k o rz e ź ­ b ą n a d a r c h itr a w e m p o r t a lu k o le g ia ty w Ł ęczycy. T a d e u s z D o b r z e n i e c k i , J o a ­ c h im L e le w e l ja k o h is to r y k s z tu k i w ś w ie ­ tle b a d a ń d rz w i p ło c k ic h i g n ie ź n ie ń sk ic h . „ B H S ” , X IV , n r 1, 1952, s tr. 10—38, il. 17. — A u to r o m a w ia p r a c ę L e le w e la p o ­ ś w ię c o n ą d rz w io m p ło c k im i g n ie ź n ie ń ­ sk im , p rz y ta c z a p o g lą d y in n y c h u c z o n y c h i d a je w ła s n e u w ag i. Z n ie z n a n e g o d z ie d z ic tw a p la s ty k i p o l­ sk ie j. G ło w y re n e s a n s o w e . F o to g ra fie i o p ra c o w a n ie M iro s ła w a K o p y d ł o w - s к i e g o. „ P rz e g l. A r t.” 1954, n r 3, s tr. 27— 32, il. n lb . — F o to g r a fie g łó w z n a ­ g ro b k ó w (w ra z z k r ó tk im i w ia d o m o ś c ia ­ m i) — P io tr a z B n in a w e W ło cław k u , B a r ­ tło m ie ja N iszczy ck ieg o w P ło c k u , b p a A n ­ d rz e ja K rz y c k ie g o w k a te d r z e g n ie ź n ie ń ­ sk ie j, S ta n is ła w a L a so c k ie g o w B rz e z in a c h , J a n a G ło g o w sk ieg o w G ło g o w cu k. K u tn a , p ły ta Z o fii K o b y ln ic k ie j w K o b y ln ik a c h k. P ło c k a , p ły ta bł. M e lc h iz e d e c h a w W a r­ cie. H e le n a i S te f a n K o z a k i e w i c z o - w i e, P o ls k ie n a g ro b k i re n e s a n s o w e : s ta n , p ro b le m y i p o s tu la ty b a d a ń . — P r o ­ b le m y og ó ln e. „ B H S ” , X IV , n r 4, 1952, str. 62— 132, il. 47. P r o b le m y szczegółow e. „ B H S ” , X V , n r 1, 1953, s tr. 3—57, il. 56. — A r ty k u ł w części o g ó ln e j „ je s t p ró b ą z e ­ s ta w ie n ia b ib lio g ra fic z n e g o n a jw a ż n ie j­ szy ch o p ra c o w a ń d o ty c z ą c y c h p o lsk ieg o n a g ro b k a re n e s a n so w e g o , su m a ry c z n y m o m ó w ie n ie m te m a tó w ty c h o p ra c o w a ń i k ry ty c z n y m s p o jrz e n ie m n a ro zw ó j m e ­ to d y b a d a ń ; b ę d z ie u s iło w a ł u w y p u k lić n a jw a ż n ie js z e p ro b le m y p o d ję te p rz e z n a u ­ k ę w z a k re s ie o m a w ia n e g o te m a tu i z re

-fe r o w a ć w sposób p o s tu la ty w n y s ta n b a ­ d a ń n a d n im i” . C zęść szczeg ó ło w a o b e j­ m u j e n a s tę p u ją c e z a g a d n ie n ia : p ie rw s z e n a g r o b k i re n e s a n s o w e , g ru p a w c zesn y ch n a g ro b k ó w re n e s a n s o w y c h z la t 1520—40, n a g r o b e k Z y g m u n ta S ta re g o , tw ó rc a „ L a ­ m e n tu O p a to w s k ie g o ”, J a n C ini, J a n M a ­ r i a P a d o v a n o , J a n M ich ało w icz, H ie ro n im C a n a v e s i, S a n ti G u cci, n a g ro b e k F ir le jó w w B e jsc a c h , n a g ro b k i p ię tro w e . M a r ia n M o r e l o w s k i , W a d liw e m e to d y w b a d a n iu z w ią z k ó w a rty s ty c z n y c h P o ls k a -M o z a w X I I w . „ B H S ” , X V, n r 2, 1953, s tr. 95—96. — P o le m ik a z a r t y k u ­ łe m T. D o b rz e n ie c k ie g o o L e le w e lu i d rz w ia c h g n ie ź n ie ń sk ic h . W. M u c h i n a , O b ra z i te m a t w rz e ź b ie m o n u m e n ta ln o -d e k o ra c y jn e j. „ P rz e g l. A r t.” 1952, n r 5, s tr. 23—34, il. n lb . — S k ró c o n y s te n o g ra m r e f e r a tu w y ­ g ło szo n eg o n a k o n fe r e n c ji n a u k o w e j w A k a d e m ii S z tu k i Z S R R . O m ó w ie n ie w ią ż ą c y c h się z rz e ź b ą z a g a d n ie ń fo r m a l­ n y c h i tre ś c io w y c h , p o p a r te p rz y k ła d a m i z h is to r ii rzeźb y . W ito ld P i a s e c k i . O tw o rz y w a c h s z tu k a to rs k ic h . „ A rc h it.” , 1951, s tr . 321— 324, ii. n lb . — K ró tk ie u w a g i o m a te r ia le s z tu k a to r s k im w w ie k a c h d a w n y c h i d z i­ siaj. A . O l s z e w s k i Z P I Ś M I E N N I C T W A O B C E G O R O B O T Y K O N S E R W A T O R S K IE N A K R E M L U W R O S T O W IE n'D O N E M .* R o stó w n a d D o n em , p o d o b n ie ja k w ie le s ta r y c h m ia s t w e u r o p e js k ie j części Z w ią z ­ k u R ad z ie c k ie g o , p o sia d a p o tę ż n y K re m l. Z esp ó ł b u d o w li K re m la ro s to w sk ie g o p o ­ w s ta ł w X V I w ie k u , g d y ó w cześn i k n ia ­ zio w ie m o s k ie w sc y ro z p o c z ę li opanow yw ać; s ą s ie d n ie te r e n y a zw ła sz c z a d o stę p do M orza C z a rn e g o . W 1761 r o k u m ia s to R o ­ stó w p rz e tw o rz o n o w fo rte c e , a K re m l ta m te js z y s ta ł się n a js iln ie js z ą f o r ty f i k a ­ c ją f e u d a ln ą n a d D o n em . O to czo n y w y so ­ k im c e g la n y m m u r e m i lic z n y m i c y lin ­ d ry c z n y m i w ie ż a m i i b a s z ta m i p a n o w a ł n a d m ia s te m i o k o licą. W o jn ę 1941— 44 p r z e tr w a ł w dość d o b ry m s ta n ie , n a to ­ m ia s t n ie z w y k le s iln y h u r a g a n w e w rz e ś ­ n iu 1953 ro k u sp o w o d o w a ł p o w a ż n e szk o ­ dy. Z e rw a n e z o sta ły w te d y w sz y stk ie d a ­ ch y , h e łm y w ież i k o p u ły so b o ró w , p o ­ n a d to u sz k o d z o n e z o sta ły m u ry , w y k o n a ­ n e z o z d o b n e j cegły. P r a c e k o n s e r w a to rs k ie ro zp o częto n a ­ k ry c ie m z a b y tk ó w ty m c z a so w y m i d a s z k a ­ m i o ra z z o rg a n iz o w a n ie m b a d a ń . R e z u lta ­ te m b a d a ń b y ło s tw ie rd z e n ie is tn ie n ia w e w n ą tr z so b o ró w f r e s k ó w z X V I—X V II w iek ó w . W s tę p n e s tu d ia a r c h iw a ln e p o zw o liły s tw ie rd z ić , iż w k o ń c u X IX w ie k u p r z e ­ p ro w a d z o n o r e s ta u r a c j ę K re m la , f in a n s o ­ w a n ą p rz e z ro s to w s k ic h k u p c ó w . P r o j e k ­ ta n te m ty c h p r a c b y ł k u p ie c S z ljia k o w , n a p e w n o d o b ry p o d ó w c z a s e k o n o m is ta , n a ­ to m ia s t lic h y h is to ry k s z tu k i i a r c h i te k t . Z m ie n io n o w ó w c z a s k s z ta łty w s z y s tk ic h d a c h ó w i h e łm ó w . P ie r w o tn ie b a s z ty m ia ­ ły n a k r y c ia o p r o f ilu g ru s z k o w y m z a ż u ­ r a m i a n ie k tó r e t y p u n a m io to w e g o . W a r­ tość a r ty s ty c z n a i h is to ry c z n a z e s p o łu n a ­ k ło n iła r e s ta u r a to r ó w d o p o d ję c ia p r a c b a ­ d aw c z y c h i p ro je k tó w r e k o n s tr u k c j i p rz y p o m o cy A k a d e m ii N a u k Z SR R . W p ro w a ­ d zono do b a d a ń a rc h e o lo g ó w i p r z e d s t a ­ w ic ie li in n y c h d y s c y p lin n a u k o w y c h ja k c e ra m ic y czy m e ta lu rg o w ie . C ie k a w y m o d k ry c ie m b y ło s tw ie rd z e n ie , iż w ię ź b y k o p u ł n a c e rk w ia c h i s o b o r a c h w y k o n a n e b y ły z e le m e n tó w ż e la z n y c h , p o c h o d z ą c y c h z X V I I I - to w ie c z n y c h z a ­ k ła d ó w m e ta lu r g ic z n y c h u r a ls k ic h i s y b e ­ r y js k ic h i p o k r y te b la c h ą z e la z n ą p o w le ­ c zo n ą o d p o w ie d n ią p o zło tą. P o g ię te i p o ­ ła m a n e w s k u te k d z ia ła n ia h u r a g a n u p r ę ­ ty ż e la z n e z e b ra n o i po w y p r o s to w a n iu o ra z s p o je n iu k a w a łk ó w p o n o w n ie z m o n ­ to w a n o n a ta m b u r a c h . J e d n o c z e ś n ie z w ró ­ cono u w a g ę n a w iad o m o ści, z a w a r t e w s ta r y c h p ie ś n ia c h , k tó r e o p ie w a ły „ z ło te k o p u lk i R o s to w a ” . S k rz ę tn e b a d a n ia sz c z ą tk ó w p o w ło k b a rw n y c h n a p o k r y ­ cia c h k o p u ł d o p ro w a d z iły do o d k r y c ia ś la ­ d ów p o z ło ty n a a b s y d a c h so b o ru U s p ie ń - sk ieg o i n a k o p u łc e „W ie lk ieg o S y s o ła ” (d z w o n n ic y soboru). P o z ło tę u z y s k iw a n o o n g iś p rz e z z a sto so w a n ie p o b ia ły c y n o w e j w e d łu g n ie z n a n e j d ziś re c e p ty . W d a w ­ n y c h c z a sa c h zło cisty o d cień c y n o w e j p o ­ w ło k i o tr z y m y w a n o p rz e z p o w le c z e n ie b la c h y d o d a tk o w o g o rą c y m ło je m n ie d ź ­ w ie d z im a lb o „ a n g ie ls k ą w ą t r o b ą ” — z w y c z a jn ą s ia rk ą , ro z to p io n ą w w y s o k ie j te m p e r a tu r z e . O b e c n ie w R o s to w ie p r o ­ w a d z o n e są b a d a n ia la b o r a to r y jn e , a ż e b y u z y sk a ć p e łn e ro z w ią z a n ie tego p r o b le m u te c h n ik i p o z ło tn ic z e j S ta r e j R u si. N a ra z ie o p ra c o w a n o n o w ą m e to d ę m e t a ­ liz a c ji p o k ry c ia k o p u ł d la z a p o b ie ż e n ia k o ro z ji m e ta lu i w p ły w o m a tm o s f e r y c z ­ n y m , p o g o rs z o n y m o b e c n ie w s to s u n k u do d a w n ie js z y c h p rz e z w y z ie w y i d y m y o k o ­ lic z n y c h z a k ła d ó w p rz e m y s ło w y c h . J e d ­ n y m z n o w y c h sp o so b ó w u z y s k a n ia p o z ło ­ c is te j b a rw y je s t p o k ry c ie b la c h y ro z tw o ­ re m a lu m in io w e g o p ro s z k u , d o d a tk o w o p o w leczo n eg o s a m o lo to w y m la k i e r e m o z ło c isty m p o ły s k u . O m a w ia n e p r a c e ty p u m e ta lu rg ic z n e g o n a k o p u ła c h k r e m la ro ­ s to w sk ie g o w z b o g a c a ją z a k re s d z ia ła ln o ś c i * O p ra c o w a n o n a p o d s ta w ie a r t y k u i u B. G n i a - d o w s k i e g o , W o s s ta n o w le n i ja p a m i a t n i k o w a r c h i t e k t u r y R o s to w s k a w o K re m lia . . .A r c h i t e k t u ­ r a Z S R R ” , 1956. n r 1.