• Nie Znaleziono Wyników

Geographische Beschreibung von Schlesien preussischen Antheils, der Grafschaft Glatz und der preussischen Markgrafschaft Ober-Lausitz. Abt. 3, Alphabetische, topographisch-statistische Uebersicht aller grossern und kleiner Orte der Provinz Schlesien [...]

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Geographische Beschreibung von Schlesien preussischen Antheils, der Grafschaft Glatz und der preussischen Markgrafschaft Ober-Lausitz. Abt. 3, Alphabetische, topographisch-statistische Uebersicht aller grossern und kleiner Orte der Provinz Schlesien [...]"

Copied!
1118
0
0

Pełen tekst

(1)-. •5 '. .. é '. W.

(2) ¿¿лЬґ i ■'vy. I.. 1 Im. і. .. •". •. '. Л'. I. V ^ ' r l X ľ ŕ v - ľ Й«^4їгЗіиЯЕ>^ (_. - *. - es -J t~r». ^. У- ,1^ . - '. ^U. •^••’ї . v'.-.l.; -C Г %' •••-••••'. ... • -. . .. -J-. ^. ". К ^’СЫ-. . - ■ ■ •ŕ. V v.-, •. v*>‘ . -Ч--. '■' >'-. • •>».':.-«• v. • '.. ■ ■л;^^..-:.л •.. .. •. r. ■. •■. >. >. Ш І. ./.:■ '>. 1 '. • ■. '■. - v , ::. ’ -•. />.:.••v/-:V i.v ■• -*•■.• '. ? :ч - .;-. v :-:0 v v"-; ^. ■ -l -. ■. i -. -,. S! . -. .. .. •. ,. І. І 'Ш І ; <. •. •. \ í-f PF .. ■ •. -. -. --. " - • -.. ". •. .. ,. ... .,. v. '. -. -•. . -. | l | i l -. .. t. ШШШМ. 'S-'!-: '-. ■ 1. _. '. - , 'i. ■.. -. •:. '. -. ‘. 4.. „. .. ■. .. v. /' :?.v ■% ■'■ ?■'?*■". V. r-'-Í.r¿-ľ:. -.v. !,. Vi'. ■>ľ.:í; rií:?*'? ■. ^ Ч. Ч чч-■■ -. ;Г. ■ч'. .T. ,. '. . •■.*• •'' -"•-■■Л- •■ '' " r ''•j,'-." -'. ^. / 4e.. : '. '. :. -. ' - /. . ;. ч. . ■■ / ' .. -. ... Ч .. , i.,. ,4 '. v ■. ' >. . ч ч ч -й .- • •. >. :. .v Ч Ч:,- 1! -ч'Ч.. //.ч .ч '. '/-ч .-.ч .. f -. :. Ч-Чч. Ч'. Ч. ■- .. Vл ' ^. '■ 'Ч. . ■.

(3) © Є С С }М ^ І[ф е. š B c fd im ív im g. D on. @ d )íe fíe n. ^ їец рі[ф еп îint^eiiê,. Ь и ©га[Гфа^ © ía | unb ber. |)геиЩ[феп ШїІйгаГГфа^ 3Í b í f) e і í u n g. III.. ^ C íp lia b e íifi^ e / І о ^ 09Г0р | і [ ф ; | Ї 0І і |ї і [ ф е U e b e t f t ^ í aller. grôpern tìnb fíeinern £)t*ŕe ber ^ r o o in j © ф іе р е п ; nebfl betgefügíer Olac^wetfung. oon. ber Sťntbeííung beê Sanbeé tiacf) b e n o e r f c í j t e b e n e n g O J í i g n i b e r ( S t o П = 3 5 е г № й Ш ( п з. m it b t e i b e f o n b e r n S ú b e í í e n . Serfapt unb ï;era«ëgegeben non. S- ©• Â nte, Dberlebrer ber @à)lef. SSitnben = Unterrid)të =2Cnfta(t «nb. S* Ш* S. Ш ф ог, 6ommifftonè=9ìatf), Síatbě^S ecretair, ą)rem, Sieut. o. b, Sîitter beé roteen 2Cbtev =£)rbenë.. šS reéía«. 1830.. © e b r u ď t b et © r a f , 5 8 a r íf unb © on to.. unb.

(4) Iv м Lh $ S u¡ t f t C C/v ť * í * <c Ł csi.. Я. ů í V Ъ á. 'í ; í . £ í j. ty. fa fr z Ą j.

(5) Itttb U cbcrftiíjŕ bei' t« blefem S S e tfe be^anbeífeti (S egenftánbe/ unb bec Slbfûi'àungen, ble m ii ¿ u i (S ifp a iu n g beê S îa u m eê üttgem enbeí i;aben.. X. Üeber bte ^om beS Steifet» @ o öttgenebm e§ lietíeť ^ f febr i telen ^erfonen, п отеп Ш ф ßebrern, Ä reté;š8eňm íen unb anbern gewefen fein mürbe, memt m ir fiatt ber fortlaufenben йІрЬаЬещфеп Ueberft^f etiler O rte ber ф гоііой bte Sttfam m enfîellung пйф lûnbratbltcben G reifen gemab'ít fyátten, fo [m b 'm tr Ьоф ber M ein u ng geblieben: bug eine fortlûUfenbe йІ:рЬиЬеІі[фе O rbnung bem ctílgemeinen ^»ublú fu m burum mebr jufagen merbe, m eil {le ben фипЬдеЬіипф Ьез quemer ulâ bie ©urjlellung пиф ІипЬгифПфеп Greifen т и ф і. ЗЗеі biefer lectern bútten mir поф теп Ь ід ein ullgemeine§ aipfya* ЬеїіГфеб Siegifîer Іи т т іїіф е г O rte liefern m uífen; ber buê SBerf S3enu|enbe butte bugegen, um bie Stotijen über einen O rt ju fmben, non т е їф е т er п іф і (фоп gem uft butte, in т еїф еп lunbs гиіЬІіфеп Лгеі§ er gebort, juerft bu§ Kegifter unb bunn erjï bie O urflellung be§ G reifes felbfi uцffфíugen muffen, mué unlúug» bur bie fфnelle unb bequeme ЗЗепи^ипд ber Arbeit ungem eiti bebmbert unb öerminbert hoben mürbe, A ieroon b^ben mir un§ ииф bei bem ©еЬгиифе ber Ьигф bie fo n ig í. Sìegierungeti ju S r e ê lu u , ßiegnt'b unb ЗїеіфепЬпф рог 10 S û b « u ebirtert Айй(іііф =іородгирЬіЇФ т ш Ь егрф іеп ibrer brei IBermultungês SSejirfe binlunglidb überjeugt, unb m ir b«ben buber in biefer S ejieb u n g bie bumulê ebenfullâ егіфіепепе иІрЬиЬе(іГфе jín íú fiifфítopogrй^5bifфe ЙеЬегрфЬ be§ Ó epurtem enté ber fô n íg l. Síegierung ju O ppeln unê ju m SOtufîer gem ublt. ^ r n e r ifi bu* Ьигф ^цдіеіф ber 2ínfфuffungê=?preІ0 beê ©Uttjen bebeutcnb perì ringert morben, m eil mir bei meitem теп ідег З їи и т beburften;.

(6) cine M < ffïi§ ï, bte «п6 йиф bewogen bûf, gnjîait bee Sabeííens gorm , tn ігеїфее bie fo eben angefúbrŕen |іаїі(ЇІСф =Єородга^ЬІ(ф еп ^ й ф еіф їеп ûbgefflft ffnb, fnr'unfere ¿)örfteiluiig lieber fprííaufenben S ert jn wábíen/ tinb пиф btefen поф Ьигф baufig wieberfeí)tenbe befìimmte unb grôftentbeílš in (іаґі(їі[феп 2Ber» fen [ф оп иЬііфе 3íbřůrjungen поф т о д П ф (ї ju oerťtngern; П )еІф е§)ріф і ber U neígennůbígfeit gegen baě ?)ub!ifum w ir аиф Ьигф bie SBabl be§ říeinen aber gew iß Ьіпіапдііф ЬеиГІіфеп S r u if ê , fo w ie Ьигф bíe ®ebrángtl)eit be§ @ ípíé unb jebe anbere ипб т б д ііф деіфіепепе Siaum ^ßrfparung ju erfüllen Ьстиіф gewefen ftnb. ЄпЬІІф mußten w ir bei ber 2öai)i be6 gorm atê, Ьигф w e ^ e ě bíe Sarßetlung6w eife ebenfalls bebingt worben iff, ьог^йдііф barauf КиФрфЬ nefjmen, baß biefe Arbeit, т Щ г jw a r als ffiSerf fůr рф betrachtet werben fa n n , unb паф ьоЦеп= betem S ru cfe аиф ais foíфeS in bem SSerlage ber фапЬІипд © r a ß , ЗЗагф unb ßom p. ju haben fein w irb , eine ^ a u p tíT íb í ih eilu n g unferer деодгарЬі(феп SSefchreibung bon © ф іереп auS= т а ф ^ unb beShatb ben übrigen Sheilen beS SBerfeS аі'пііф blei« ben mußte. S n folgenber šSejíehung höben w ir jeboch eine Uns Ь ед и ет ііф їеи für ben naфfф lagenben £efer п іф і bermeiben fons nén. (SS iß ttofbig gew efen, infofern biefe ЗСЬфеіІипд unferer geographifehen SBefchreibung bon © ф іереп fü n ftig аиф a ls SBerf für \iá) beßehen, unb т іг іїіф eine bollßanbige alphöbetb fф e ЦеЬегрфІ aller großem unb.fleinern D rtě ber |)r o b in j fein fo li, аиф über fd m m fli^ e © tabte furje 3irtifel beijufügen. S)iefe 2irtifel finb aber п іф і a u f ihren jebeSm aligen alphöbetU' (ф еп ŽDrí eingeßobhfen, fonbern eS finb biefelben al^ befonberer ‘i ln h ön g ber т іг їііф е п © tabte ber ß)rooinj in eigener alphabetis Іфег Ö rbnung b iigefü gt; unb eS iß au f ber © teile, wo ße ßehen fotlten, bei jeber einjelnen © tab t a u f biefen Anhang berwtcfen worben; ein Verfahren, w e ^ e S folgënbe jw ei ©rünbe гефііег^ tigen werben. 2ÍIS b er£)ru (f biefer ЗІЬфеіІипд begann, fehlte u n s поф im m er baS дгйпЬїіфеге SÄaterial ju einigen twn ben fo eben erwähnten 2irtifeln über bie © tabfe. £ )a w ir nun ben 2)rucf п іф і langer aufhalfen fonnten unb w ollten , fo erfфiert unS bie fo eben befprochene Sßeife ber 2lnorbnung aíS baS einjíge unb beße Sßliitel, einer ипдгйпЬІіфеп ober и пгіф іідеп SSehanbs lun g ber unS поф fehlenben 2£rtifcl ju begegnen. —- ©пЬІіф w irb m an unS jugeben, baß bem , ber fгф п іф і fchon genauer w it ber fproüínj befannt д е т а ф і h ö t, eine ^ Іф е пЬеі^іфїІіфе Sufam m enßellung п іф ї anberS a ls feljr angenehm fein m uß, ber 33епи|ег beS fe erfS aber wirb р ф gar balb biefen fleinen Ums ßanb gctm rft, unb bann gew iß feiten eitt boppelteS Зíi aф fф lagen.

(7) III. «5íí)tg ftöbett, tîebri(jen§ »erben оиф itnfere geehrten © ubfcrts bebten fůr bt'e jw etie 2£btí)etlung unferer дсод«фїнїфеп§Зе[с{)ш * bung, ober bte Quéfüt)ríicí)eS3efd)retbung ôtíer@ tábte unb9)tarfts flecFen ber ^ r o ü in j, п іф і Ш [аф е haben, unjufrieben m ít btefer Є іп г іф й т д ju fein, benn bte hier gelieferte furje Ueberp^t ber © táb íe enthalt meiji nur furje 9íî aф rtф ten über ihren gegem oartigen Suftanb, wirb baher аиф fůr fíe jum [фпеїіеп 2lцffuфen einer фоіфеп д'іаф гіф і große 33едиет1іф !еії getoahren; оиф »erben fie bei ber Çpreiêbeftimmung ber einzelnen Riefte beßh«lb con unê їфаЬІоб gehalten »erben, ~ © o biel über äußere §orm itnb 2tnorbnung be§ SBerfeê.. II. Sdachweifung ber ©egenfïdnbe їгеїфе ben S « |ú ít beS SSerfeê bilben, nnb Eingabe ber ©ерфїб* punite unb ©runbe, іпеїфе un§ fůr bereit Stuf* nasute unb bei фгег 2inorbnung unb SSerarbeis tung bejtimmt |)ùben. © er erße ©egenßanb eine§ jeben ber bon unê ju bearbeiten* ben k ř tite l fom ite ber 9ìatur ber @ аф е п аф fein anberer fein, alê b er Sftam e b eê © r t e ê , bon » е іф е т » i r З^афгіф іеп m íttheíleh »oE en. © a nun © ф іереп in ©egenben unb Äreifo jerfdllt, beren š8e»ohner nur ber ЬеіПГфеп З ш ізе а п дер геп , unb »ieberum in anbere, » o flabifф e SRunbarfen, » ie ba§ .53& Ьті[фг таЬ гііф е, baê ?)оІпі^фе unb baê ЗВепЬі[фе, ent»e¿ vber alé 53о1!ёфгафе gan j ьогфеггіфеп, ober Ьоф fo m it bem ЬеиіГфеп gemifçhf ft'nb; baß bei ben Benennungen ber © rte bet (Character ber einen © гипЬф гафе ieben3íugěnbliif Ьигф bie B ei* т ііф и п д ber anbern entßellt unb jm eifelhaft д е т а ф і t(i, fo » a r eé fůr unê feine geringe Aufgabe, ben gaben ber 2(tiabne ju fin* ben, ber unê m it © іф егф еії in biefem ЙаЬргіпфе babçlonifchet © ргйф ьетоігги пд ju bem ge»ůnfchten 2íu é»ege leiten řonnte, © ie hohen ganbeê*Behorben felbß haben feit ber Sftitte beê 12ten Sahrhunbertê, » o © ф їе[іеп eigene gurßen unb Ьигф jtloßer unb3Cnfiebelungen immer mehr ЬеиіГфеBewohner erhielt, bie Ьеиііфе ©¡ргафе п іф і 'bloß alê höhere Г1тдапдё*@ ргаф е gelieb t, fonbern аиф neben ber Іаіеіпііф еп immer mehr unb mehr alê в ф г іїїф г а ф е bet ihren B erhanbíungen, unb nament* Ііф bei оііепЕіфеп B eifü gun gen eingefûh'.t; unb babei bie ÿol*1 п і[ф е B enennung bon © ríen паф ber unoollfom m enen îtuffaf* r a*.

(8) -----------------——. ---------------------------------- i t ;. ~'. fim g Ьеб bcuffc^en SDitreé, «nb m ii ben im ju m ^ en b en © ф г і^ jeící)en be§ Ь,ейі[феп 3 tl^ a b e íe f g e tr ie b e n . S n S it ite li imb 9їіеЬег[фїе[іеп fam bie fajł allgem eine 3£nnabme ber Sîefovmas iteti burd) bte ©tftfůbrung ber beutfcben @prad)e in Ätrcíje unb , @cí)ttíe jenem SSemůben ber ©ermanifťrung be6 S o lfe é unb feis пег © р гаф с entfdjieben ju jíñtten. S n bent Їа ф о іііф gebltebes n en , unb tú» 5u bem iüufbíütjen beS' SergbaucS unter ^reu(j» Sïegterung fo feí;f bernad;íaf¡gten pbcrfdtlefien, l;at ffd) bages gen baS уоШ ііф е aíS © ргаф е beS S o ífS au f bem 6anbe fafí burdjgangig eríjaíten, inbem nöm entiid; ©eifiticljfeit unb.@d>uís m anner m eifí oberfd^ieft'fei) =poínifeíjer 2(bfunft ftnb. S a fíe іеЬоф i$re S iíb u n g п іф і in ьоїпіГфеп, fonbern in Ьец([феп @ ф и(еп eríjaíten íjaben, fo iji аиф bereits Ьцгф fie eben fo feí;r, a is Ьигф ben © tanb ber SSeamfen, bte oft oí;ne alíe jíenntníjf ber f)oínifфen © p raфе unb 9Їеф ї[ф геіЬипд, meifì au s anbertt fф on ЬеіПїфеп-Зфеі(сп ber Ç)roüinj unb beS © taafeS Ьогфіп gefenbet m ürben, bie а ф і poïntfф e ©фгеіЬагП ber S r fc регЬогг ben unb germ anifirt roorben, w oju beutfфe ©utSbe'ftber baS SbttQ« геіф ііф beigetragen baben. S a íjer finbei man flati śi, unb flati sz meifì baS beutfd;e f ф / fiait cz m eifì tfci), flati w ie : № t |, unb flati e ie ober c z y c aíS (gnbfiibe, meifì ben Ьеи([феп liuSgang |.ф й й де[фгіеЬеп; unb eS gehört ju ben w enigen ìiuSflelIungen, т е їф е man ber <їаіі(ІІ|фгіородгар|)і* fd)en иеЬегрфі beS Separtem entS ber fóntgi. Sìegierung ju Ь р« peín т д ф еп fann, baß bterin ju w enig Ä rttif unb ber © runbfaè ju í)áufig angewenbet ifl: man mftffe junacbfl wenigflenS a u f Й егЬеиііфипд ber SrtSnam en in ii)rer © djreibart ® еЬ аф і nei;* m en. Ś S fonnen unb muflen inbeffeu fůr ben Serfaffer jener tjfrbeit bięfelben ©rúnbe ber ©rttfcbulbigung gelten, bie aud; w ir fůr bie in unferer Seiflung поф öorfom m enben Sřangeí biefer 2írt ju unferer 9іеф і|егііди п д anfúfiren fonnen. (SS ifl п іф і т б д ііф , an jebem S r te feíbfl gewefen ju fein, unb beffen S en em nung oon ben gebilbeiflen Sew&bnern felbfí gehört ju baben, eS ftíeibí baber fein anberer 2Beg úbrig, aiS ft'd) an bie S littb eiiu n g berjenigen ju h alten , benen man eine genauere Äennfniß ber O rtsnam en unb i'brer © ф геіЬагі fůr eine gewiffe ©egenb jm trauen muß. S ie ß baben w ir деф ап , unb bie ^erren Sanb* ratbeunb Ä reiS=© ecreiaire, fo w ie bie H erren © еір ііф еп , a ls фоіфе ф ег|опеп Ьеігдфїеі. ЗІиф baben w ir п іф і oerfaum t, in ber $erfo n beS ф еггп ^rofeffor фгиЬІо, bei bem fon ígí. fatboi. © pùm aftum ju S r e S ia u , einen greunb ju Statbe ju jieben, ber m it ber -Üenntniß beS 5)oínifdjen, w ie eS in pberfcbíefien gefpro^ феп w irb , jugíeicb bte gíônbM ;eŕc gram m atifatifdic Äeunfniß.

(9) fceê ф оф роЫ Г ф еп ncvtn'nbef, ttnb bem m s îjicvbut'cï) р|?еіііїіф fúr ben unë geleiteten S3etfianb boiifen. SBo ein P r t jw e i.S e í ncnnungen, eine beiitfdje unb eine flûütfci)e ^ňt, finbet man b ette/ bie erfìe m it beutfcljen, bie jm eite m it lateimfdjen Settern Ьез m crft. ЄЬеп fo baten m ir её ge^altén, menn u nê bei einem unb bem felben£)rfšnam en eine öerberbte germanifirte @d)retbart, unb eine иаф ber рЬІпі[феп ЗїефіГфгеіЬипд richtigere öcrgefom* men ftnb. S n [оіфеп g a llen , т о mir jebocí) jmeifěln. m upteiv ob bie апдеЬііф гіфНдеге © ф геіЬ агї т іг Ш ф eme [оіф е fei, b«15 ben mir bíefelbe jm ar gefegt, aber in ber Siegel ein gragejeiĄ en, unb nur in unê befannten gallen bie 2(иёф гаф е m it Ьеи^феп Settern beigefugt. S3ei ф іф еп B enennungen hingegen, bie nur in bem ьоІпі|'ф[ргефепЬеп SXbeííebeš Sanbeê oorfom m en, utvb m it beutj^en 23иф(їаЬеп eben fo д.еіфгіеЬеп merben mítrben míe m it f)olttifф ên, bnben mir in ber Stegeí b ío f bie testere © ф геіЬ і art angemenbet. êb en fo haben mir bei ber Зїеф ііф геіЬ ипд foí= фег p rtêbenenn u ngen, bie offenbar цгш гцпдііф р о їп ііф еч та ї геп, ie |t aber Ьигф bag (grlbfctien ber ро(-пі[феп @)ргафе in ber © egenb аиф а В alleinige Ьеи1[фе Slarnen betrachtet merben, u n ê паф bicfer ‘i íbfiam m ung gerichtet ; baher Sarm ine, S a fa m e, gobierne, S ollanbe, Som rom e, Jîofel unb аЬпІіфе nid)t unter S ., fonbern unter Ä . aufgefíthrt, m eil baš S . im ^>оІпі|феп п іф і m ie Ä ., fonbern mie ß . gelefen m írb; baê S . hingegen fiait beë j í . nur oon ber latínífirenben © еі|іІіф іеіІ ber oorigen Sahrhnn* berte bei bem © ф геіЬеп biefer SrfS n am en eingeführt iji. S e t lettere © runb hat un§ benn аиф bemogen, bei ben а ф і beutfchen prtêbenennungen Äonrabsfcorf, jîreujburg, Ä unjenborf te. bie @ ф reibart m it S . дап^Пф ju oermerfen, mie bief, bereitê. oon anbern, aber поф піф г ЬигфдгеігепЬ genug деіфеЬ«-п ifì* 2íber т а § foli m an oon ber ЗіефіГфгеіЬипд berjenigen fagen, т е їф е bie lehte îDrtabenenmmg nicht b lo f S u n jen b orf, fonber fo'gar Sunhenborf іфгеіЬеп? mag ftch gem if поф meniger геф ііегіідеп láfjt, a B menn man hinter bem © орргШ ш і in bem Siam enÄ reuj? bürg baê h fe|en mollte. 2Bir fennen allerbiñgg ben © runb, т еїф ег bei Ьегдіеіфеп Іргаф тіЬ гідеп Schreibarten oon D rtën a i men gemořmíich J U beren 3:î .eфtfertigung angeführt m írb, man foE námíích S rB n a m en mie ^erfonem Stam en Ь еігаф іеп/ allein ІфгеіЬеп fťcf benn biešDrfe felbfi, ober merben fie oon benfenigen, т е їф е fie іфгеіЬеп, д ет ір jebegmal mieber a u f biefelbe SBeife дefфrieben? Ä einegm egg! — Š e r З їа ф ф ід ег eineê S3eamten, ber bag Ä . liebte, hält bag S . fúr gelehrter unb (ф опег, unb fchrcibt eg ипЬеЬепГОф bei bem Stamen eineg ŚDrteg, fo mie benn biefeg Щ аиф Ьигф bie otelen ŠJeranberungen bemeifen lápf,.

(10) VX. югКЕк bie © ф їп бй гЬ ш йпфсг £>vte Гй«і поф öoxbanbencx Ur^ ïun b en in bem gaufe üonSûI;ïi;iinberten erführen baben; w ooon n>tr uber bunberí ŽBeifpiete р д іе іф aiê де[фіф{1і,ф intereffanfe Sftotíaen au§ ben gütigen SKittbeiíungen beá ф еггп фго[е([ог unb Зігф іоаг <Sten¿el,tn unfere 2£rbeit ûufgenommen baben. 2Сиф ifí ju Ьегцфрфіідеп Ź ЬйЬ btfrjit bie 23ernnberung be§ £)iûtect§ bei bem S5oífe bflê © ein ige beitrńgt. S ú b er gtauben m ir, bop îDrtënam en ипЬеЬепШф ben Sîegein ber 0Їеф(ГфгеіЬипд unter= morfen merben bitrfen, т еїф е fur bie © р гаф е gelten ber fie ans geboren. Є іпе й п Ь єгє © ф тіегід Ь еіі liegt in bem Umfianbe, bop т о п ф е SM ênam en bon ben gebiïbefpcn S e m p n e r n ber ®es genb gon j anberê gefфrteben unb деРргофеп merben, oiê biefeà vtom ffiotfe деГфіеЬі; unb eê mtrb olêbonn bem grem ben ober bierm itU nbefannten febr [ф т ег , ou§ ber entpellten S3oifśbenen= nung bie гіф іід е au erfennen, bober baben mir оиф btctauf einige Зїисррфі genommen. 2Bo6 nun b ie 3 (n o r b n u n g b eríírtiřel in оІрЬаЬеОДее ^oíge betríjft, fo baben mir bei рЯфеп «Benennungen, т е їф е cu ê einem fúr рф öorfommenben to r n e n unb einer oorgefebten žBeibenennung bepeben, mie Ш ^ІВ ІІате, «JJeu-'Sífome, @ropí S3aubi§, Ä leiníšBúubié, £)berîS3oum gorten, 9ЇіеЬег=23аитдогг ten, £)eutfф=9}?nrфmíb, фо1ш^ф=2Рогфт|'Ь tc., bíe 3lnorbnung n nel) bem ©runbnom en ŠBílome, šBoubié, S ou m gorten , «№огф= míb tc. g efro fen , unb bie unterjcbeibenben SSeíbenenmtngett nncbgefebf, meíl ЬоЬигф bie £)rte m it u n fe^ e ib e n b en SSeífoben їеіф іег oufaufínben fínb. S)iep fon n te іеЬоф feine6mege§ bei folcpen D ríénom en gngemenbet merben, т е їф е ou^ einer öliges meinen ©офЬепеппипд unb einem шгїегіфеіЬепЬеп ЗЗеірфе дез biíbet fťnb, míe 2lltborf, Sícuborf, © ro éb u rg , Ä íeínburg, ŽDberou, Stiebernu u. f. m ., m eil 2íu, S3urg unb Š o r f feine fúr р ф bepebenben D rténom en fínb. (£bcn fo mupteti ¡Pomeň ou§ jm ei «Pennmortern, míe фегГфЬеоогтег?, © teínfeifen unb аЬпз Ііф е , unferet Uebèraeugung п аф ungetrennt bleiben. ¿ )o , т о berfelbe «Рате mehrere m ole obne untcrfфeíbenbe Seibenennung norgefommen ip , m ie bei ber gropen Заїр ber SDrte, т е їф е (šllguŕf) unb т е їф е «P euborfH pen, baben mir bie ûlpbabetifфe g o lg e ber ІйпЬгоїЬІіфепGreife fúr bie 3ínorbnung berfelben aunt © runbe g elegt, mo aber u nter^ eibenbe S eifo^ e oorfom en, ip bic olpbabetifcbe golge unter biefen unfer Slnpolt gemefen. ЄпЬз Ііф baben mir оиф bei einigen рЯфеп «Pciben bie 2£norbnung поф ber elbpom m ung un§ erloubt, inbem mir a- S3- bei bem 3irtifel S e B auerp ape S r te biefeè' šPomenš оІ;пе unb m it $ е із benennungen au fgefúb rí, unb bann erp baben S e lfa folgen.

(11) VH. íüfíe«. p a ite n fóir п іф { fu rzten mňfTeit, b teiS ogen ja^ í ût{ju= feí)r ju üerme^ren, (o nntrbm w ir řetreen íínjíanb gcnommeu : í)aben, jur S efriebígu n g aller SSeburfntjfe unb ЗІпСіфіеп, fám m tí Ііф е ¿ r t e m ttüßorbcnennungm аиф an ber al^böbetifäijen© telle oufjufûf)ren, an шеГфег (ťe oí;ne Trennung üon bet],feíben йог^ fom m en mußten, roeíí bteß ba§ 2£и[[ифеп fůr btejentgen ипдег mein егіеіф іегі fjaben můrbe, тееіфеп bie öon u n š angewenbes ten Зїедеїп ber Іегісодга^ЬіГфеп ífn o rb n u n g weniger geläufig ft'nb ; fo wie w ir benn Ьіе$ аиф bet ben 3tríi6cln Ш и unb -Jieití SJorwerř Ьигф bie îluffûbrung unter % ., 9 î. unb S3, barum деф ап haben, w eil bie B enennung 2lltíS3orw erf eben fo w ie 2lltborf unb SUtljof alé untrennbar Ьеігафіеі werben bann; oott oielen aber Ьеппоф unter: „SSotwerř, Z lu" аи?дсі'ифЬ werben burfte. —7 h ie r m it glauben w ir nun baějenige, w aê ben erjîen ©egentîanb unferer Šlrbeit, bie Ô rtênam en unb ф ге 2Cnorbnung, betrifft, feinen т іф іід р е п S3:ejiel)ungen паф erörtert ju haben. 2) h in te r bem Stamen eineê jeben £)rteê folgt beffen SSe* j e t c h n u n g , w o Ьигф ben 23иф(їаЬеп 25. ein 25orf, Ьигф . t o i . eine t o lo n ie , Ьигф S J ř a r ř tfí. ein SOřarřtflecfen, Ьигф fß o r w . efn SJorwerï, gewifj berffanbíídh genug angebeutet ftnb. ë in ig e male fťnbet man а и ф bie З ^ е іф п и п д t o l o n i e î 2 5 , , тоЬ и гф bie tolonie=2ľ>5rfer angejeigt finb, т й ф е nicht a lê-S es ffanbtbeíle einer anbern gro^etn © em einbe, fonbern аЫ ©е= meínbe fůr {їф m ít eigener © е г іф і6(їаїіе.ЬереЬеп, unb in ber Sîegel au s ‘tínfieblungen еш а ф [еп fťnb, bie entweber д іеіф %nffangê felbffffánbíg w aren, ober alé früherer 2феіІ einer anbern © em cinbe еб Ьигф ii;re eigenen S3ergrögerungen allmahlńg ge: .w orb en .fm b ; fo w ie fie benn in ber Siegel аиф feine gröferr Seffhungen, al§ Sauerguter, S o rw erfe unb 1)егг|'фаШіфефФГ enthalten, fonbern nur auê © ártn ern , .f)áuétern tc.-bejfeheň S ie le Ьегдіеіфеп ©em einben werben inbef Ьеппоф bei u n 6 a l 2ľ)5rfer aufgefůhrí fein , w eil w ir ben Шіїегі'фіеЬ' nur ba fíren -Ьеафіеп fonnten, wo er аиф oon unfern geehrten ©orrefponbeti -ten fo. д ст а ф г worben iff. — fe r n e t fťnbet m an bie SeJeíф nurt ф и ff f. ober ф и ff f o’w . fůr ф и ііїо т іс , т еїф е^ ungefähr і üiet alé ЬсгфцЬЬеиїї'фе îiuëbrucf S Ö e ile r bebeutef, unb worn in §ЭЬег|ф1ереп in ber Siegel einige üon ber «fjauptgemeinbe aj gelegene © teilen bejeiWnct werben, ö 'ft iff её аиф nur ei einjiger SBalbbauer, beffen Jpof bie Sejeichnung fuhrt. — @ni Ііф iff аиф b iêweilen ber ìtuébrucf 2 5 o r f a n t h e í í a lé S e je íc nung деЬ гаиф ї, unb её finb hierunter ¿ h eile einer 25orffd)a ju üerffehen, bie häufig eigene S enehnungen fuhren, unb ebi fo w ie bie поф п іф і felbffffánbigen to lo n ie n ju bem ©emeinb.

(12) VMI. S3erbûnbe etneê ^ÖU?>iörfe? g eh re n , in befen Ш р е f e liegen, —T © ew êfm ltci) Reiben ш іг Ьегдіеіф еп íínŕbeiíe, [о n>íe bte ouferí;úíb gelegenen unb befonberê benonnten ЗЗогш егІе, ûm S n b e ber Жег (фгеіЬиПд beš £au p ŕorŕe§ m oju fie gebÔrçn, b eigefů gt, « n b b a гро berciarne be§ 2in ib ei(ś in ber aíp b ú beíífd ;en §o(ge oorřom m t, ju r ш б д[іф |іеп S rfp aru n g be§ Эгоиш еб, n u td u f ben |> a u ^ fort perw iefen. 3 ) 2iufer ben fo еЬ еп Ь еІр гоф еп еп ЗШ Ь еііеп eineê S rte â fom m t auä) ber g atl feí;r t)«ufťg oor, b af febr große 2)огііф а^ еп in mehrere ©emetnben jerfalien, ûlêbann ifi bte 3<фі (оіфег Зіп^ íbetíe діеіф hinter ber Йе^еіфпипд bem'erft, unb её ijì in bem gufam m enhange hierauf bnë fur oHe ЗіпфеіІе gem einfф aft[íф ©eífcnbe, bann aber fůr iebenííníheit baë Śefonbere angegeben; o ft ftrtb aber аиф bie einjeinen 2£пфеіІе їодіеіф jeber fůr р ф behanbelt worben. 4 ) S i e Angabe beê S ï e g i e r u n g ë i S e j i r Î ë , wortnnen ein S r t lie g t, ijt bei allen e^au^torten Ьигф bie 2lbfúrjung: „ S ie g . ^ S S reël.'' fůr R egierung ŠBreélau, „ S ie g , ß ie g n ." fůr R egierung ßiegnt'h, unb „ Ж е д . S p p e l n " fůr R egierung žDppeln erfolgt, unb nur bei ben D rten , bie ¿идіеіф in bem 9îe= g ieru n g éí unb D b eríg a n b eěsd J erich téíS ejirř S reê la u gelegen firtb, roaê bei 22 ІапЬгафІіфеп Greifen ber g a ll ijt, haben w ir, u m З їа ц т ju erfparen, bicfeê in ber gorm el ,Д е д . u D . g . (Ser. S r e ê l," bemerřf. S e i ben фЬгідеп £)rten finbet man bie betreffenben £>Ьег^апЬе§ =© егіф Іе erft hinter ber ©runbherr(ф а і( ober bem p a trim o n ia l =©еп'фІ bem erft; unb её gehören Pon ben 5 7 Greifen ber P rooin j 28 unter baë řonígl, ŠDberígan= Ье0=©егіфі ju S reê la u , 13 unter baô ju © rop=® logau, 15 un^ ter baê.ju Sîatibor, unb l  reiê, ber jur 3)[t arřдraffфйft SDbers Saufife gehörige форегётегЬаег, unten baë fôn igl. ¿ b etîg a n b eêî © ег іф ї j u granffurth an ber S b er. (ЗЗегдІеіфе bie angehángten ИеЬегІїфіеп р о п ber © intheilung ber P ro o in j.) 5 ) 9 їа ф 2Cngabe beê 3îegierungê= unb refpectiPe beê Sbers gan b eéí© erid ;téíS ejirřě folgt unm ittelbar bie Angabe beê la n b s г а ї Ь І і ф е п  r e i f e ê , bejfen Senennung an bem £)ruď m it jefjîerrien geftern Іеіф і ju erfennen, unb in @ф1е(іеп überall linerlei m it bem Stamen bet Âreiêjtabt ijt, inbem hierůber nur tei ben Greifen © o ib b e r g ;^ )a tn a u unb SŁojt=© lei rni^ einU |et S w eifel enfjîehen řann, weßhalb mir bei biefen аиф bie ei* іепіііф еп Ä reiéjtábíe, ф а іп а и unb © leim ig , Ьигф bie obige jorm beê S)rucfeê bemerřbar д е т а ф і haben. 6 ) h in te r ber tlngabe beê la n b m th ^ e n ^ r e ife ê ftnbef mat? te Poti bei:  reiêjtabi auë bejîtmmte g a g '.'b e á S r t e ê паф.

(13) їх. ber ${m m eí3gegent>, wobei w ir un? ber йЬІіфсп Ä bfôrjungen S ì. fúr ÿiorb , S . fu r S fł^ © . fú r@ ú b , imb 2S . fůr 2B_cfî be* bíení bûben. §3ei ben Äretéjiábfen feíbjí iji bte йаде oon ber S ep a ríem en íéí (gtab í aué befHmmt. ffiir glauben Ьигф biefe Síngabe п іф е nur baê 2íuffuфen etneê IDrfeê bet Ьеш ©еЬгаиф осп Sanbf arten eríeíфtert/ fonbern fúr allgemeine ga lle аиф ben © еЬгаиф ber jìarte дап^ііф erfpart ju l;aben. (ІпЬІіф fťnbet tnan aud; поф bet oielen S)rfen bte Sage berfelben паф geogras pl)ifфer Sártge ttnb S reife ober ф офбЬе angegeben, ßben fo tji i)üuft'g bte @eel)üi)e паф gupen bewerft. 7) їїа ф ії ber Sage р о п ber Âreiêffabt auê fmben mtr b ie E n t f e r n u n g паф деодгарі^ф еп Ж еііеп Роп eben berfelben b ew erft; unb ba e§ faft in gan j ©cblefien йЬІіф tjî, fìat \ % : % , unb (tatí 2 % : % ju fagen , fo l;aben mir unê аиф btefer (Schreibart bet ben gew ¡fф ten Eingaben big ju % aufwarfg be^ < bient. S3ei ben S ta b ten , unb befonbetš bei ben Äreiáftábíen, iff bie E ntfernung р о п ber S5epartewentê=@tabt beigefúgt. 8 ) SOřít ju ber S efìim m u n g ber Sage eineè £)rfeg, fo mie ju bem jenigen, ma§ baě fPublifum gern fфnelí ju erfahren пш пїф ^ gebort bte ìlngabe be§ паф(їеп ^ o j ì o r f e g . ¿tiefer tfì іеЬоф, wenn ber S r t n iф t über eine S teile Pon ber $ reiè|ìa b t lieg t, Ьоф|ї frfien ein anberer alé bie Ä reíéfíabt felbfì, bal;er in biefew galle gar п іф і bewerft. Tiber аиф bei großem E ntferj nungen tp er п іф і im m er bte Junaфfî gelegene S ta b t, ein Ums ftanb, ber bie Tlngabe duferfî [ф ю іегід д е т а ф і b at, unb biefeé .befonberé in bem ŠSejirfe ber fon igl. Síegíerung ju S íe g n i|, w o m ir noeb gar feine Vorarbeiten benuíjen řonnten; eě mag baber аи ф geneigte Entfcbulbigung fthben, menn m ir bei mehreren gbrten in biefem S íeg ieru n g éíD epartem ent, um Srrtbúm er ju .Permeiben, bie Tlngabe gánjtídb untertaffen bnben. Uebrtgenë mirb сіп Є ф геіЬ еп, beffen Tlbreffe ben ІаиЬгафїіфеп Ä teié, mos rinnen ber žBefíím mungšort lieg t, m it enthalt, gew iß oon ber  reiëjîabt auë bem richtigen S o jb rte,, menn аиф m it einem flei* jien Ummege, |іф ег jugefenbet merben. 9 ) Siunmehr folgt bei benjettigen D rten т е їф е bem Veft'h3 ihum e паф п іф ї in mehrere Зіпф еііе jer fallen, ber S a m e unb Ebütacter beê gegenm árfígen S3eft'§erë, treu паф ben erhaltenen SJîittheilungen деІфгіеЬеп; mobei её in деТф іф їїіф ег V ejiehung bemerft worben tjî, menn ein O rt frúí;er Vefíftíhum etneê. Jflo» fterê w ar; unb bei ben Veftîjungen beë S ta a te ê tjî baê betreff fcnbeD om ainens ober S e .. U m t hinter bemTluêbrudf „ ^ ô n ig t/' tn ^ aren fh efeb em erft..

(14) 1 0 ) -fuevauf fťnb bte S u r i ê b t c í i o n l ô e r H í í n t f f ^ ctt^egcben, unb jw ar tjî aufser bem fôntgi. S b çr^ an b eêîO erid )^ w enn biefeë л іф і fcfyon bet betn 9iegierungê=£)eportem ent bei nterfí war, tn fel)r Stelen gdlien аиф ber Щ )п г ©егіф(§1;о[ bers m erří, bor weichen bte S o m ín tett al§ ŽBafalíen geboren. S e t ber 2Cngabe beê p a trim o n ia l=® егіфШ fůr bie Untertbanen ftnb ferner Alarne, unb SSobnort beê S n flitia rin ê beigefugt, іоеіфег baê Р й Ігітоп іаІ=® егіф І berm altet; unb еб ftnb bei betn ЄЬаїп ^ е':.Ьіз 2tbfůrjungen: S u j í. fúr S u jiitia riu ê, S . Є. fúr S u jíijsS o m m iffa r, S - 9Ì. fúr SufH ¿'3íatb u f. w ., bei, ben jìes l;cnben ® сг іф їб ї‘2 Сст(егп: @ f. © e r . fúr ©íabt=<$ert^t, £ . и, @ t. © e r . fúr ßanbs unb @ ІаЬІ=®егіфІ, unb аЬп.Нфе 3£bf.úrs jungen geroablt,_ worüber eine befonbcre S a fel angebangt iji. 11) § ú r einen S b eil beê P u b liftm ts w ar еб wùrtfcbenês w ertb, аиЗ; b a ê l a n b f e b a f t l i ^ e © p fien i fúr jeben £)rt ju betnerfen. S ie fe ê iji m it febr wenigen ЗСибиафтеп jebeêmat hinter bem Surisbicítonéberbáltníjj Ьигф baê in Parentbefe beis gefugte йЬІіфе Зеіф еп ber betrefenben §йгР'епфит5=ЙапЬГфа^ g e g e b e n , wobei man baufťg b ieS em erřu n g bepfanbbrieft burd; ' b е р f. angebeufet fťnben w irb ; unb ba bie greife ber 2anb; |ф а ^ б = © р (іет е baufťg oerfd)ieben oon ben ІапЬгафІіфеп Äreis fen ftnb/ fo baben w ir in bem S a li wo beíbe einerlei waren, bíefí Ьигф Ьаб®ІеіфЬсіїб£ЄІфеп ( = ) b¡nter bem Зеіф еп beê© t)(îem ê angejeígt; war jebod; ber ІапЬГфарІіфе  reiê ein anberer, fo haben w ir benfelben genannt. 2ľ)íe 9 УапЬГфа^б s © pjîctne, адеіфе bie P roü in j ©cblcfťen en íb álf, ftnb folgenbe: S reSlaus S r i e g ( B .B .) , ©orlib=£auftg. (G .L .), © lo g a u sS a g a n (G . S .), £ ieg n ib 52Boblau ( L .W .) , Ptünjierberg=©lab (M . G .), 9îeife'= . © ro ttfa u (N . G .) , S e lé íŠ iilitfd ) (O . M .), -Sberfdptefifd^eê © pjiem (O ..S .), unb © ф w eíb nib sSau er (S . J .). 1 2 ) £>ie in ben S abten 1 8 1 5 — 2 0 jiatt gefunbene b ers d n b e r t e Æ r e iê e in tb e í-lu n g ber P ro o ín j bat ипб bewogen, bei foleben S r te n , bie »or berfelben in einem anbertt lanbrdtblf5 феп g reife lagen, biefeé attsbrúcflid) ju betnerfen, w aê in febr ciclen Sáúen m it S eífú g u n g ber.Sabrjabl gefфebcn fonnte, unb ba ber frühere lanbratblid;e Äreté febr báuftg ber поф fortbejîes henbe lanb fф aftliф e iji, fo haben w ir bie Sem erfungen hierüber in ber Sieget m it einanber cerbunben, unb hinter bem lanbfd)afts Ііфеп Зеіф еп д е т а ф і. © о b eifí J. S . : „ ( S . J . © ф теіЬ п іЬ аиф lanbraíbí. cor 1 8 1 8 )" : 8 an b fd )oft6s© pfiem ©Ld)Weíbn¡bs - S auer Л:геіб.©фш еіЬпіЬ, аиф ІапЬщ фІ. cor 1 8 1 8 ; w aê соп atten SDrten beê SBaíbenburger Äreifeé g ilt, © ine befonbere, am ©nbe biefeê SBerfeê àngebangte ІаЬсІІагії'фе ІІеЬегІіфі con.

(15) XX. ber f Ä e w tinb Ьсї іе^ідеп (gíní^etíim g ber .^ ro o ín j H)ttb ba§ Síabere uber btefeu ©egenjínnb enfí)alfen; ba(;er bůrfert w ir I)ier benféíben nur úlígemetn berühren, ©djíefien fícmb in ginarijs itnb фоІІ5еії@ й ф еп biè jum Sní)re 1816 unter jw et EonigL b b e rb ep rb en / » е іф е biê 1809 lon igt. Â'riegês unb S om ain en s jbammern genannt würben, feitbem aber ïonigL ^Regierungen beiden; ein S ite l, w e ^ e r bi§ baíjin ben fon igl. S b ěr sčern iem beigeíegť w ar, w eí^ e feitbem fô n ig í. SDbersiianbeě« © егіф іе ge* nannt werben, S i e eine jener beiben ř5n igí. Kammern ober Regierungen war bie ju S r e ě ía u ; unter ii)r jtanben 3 2 tanbs га ф ііф е Ä'reife, unb ii)re 8 6 © tabte w aren / oí)ne baé u n m itteíí bar ber .Stammer imtergeorbnete SSregíau, in 7 реиеггЭДПфе Scfiartem entë oertbeitt. S i e jw eite íô n ig í. stam m er war bie ju ©rof3=@lo'gau. S br waren nur 16 ІапЬгафІіфе Streife juges ibei.lt, unb bie 4 4 © tabfe in benfelben bilbeten nur 3 fíefierrgíbŕ li фе Scpartcm cnfë. л^іегпаф batte ©djiefien bam alê nur 4 8 ІапЬгаф ііфе Greife', unb 10 fteuetpfïiçbtige S ep artem en tê. S íe fe íe^tern bôrten bei ber neuem S rg a n ifa íio n oôfiig a u f, ins bem bie © tabte ebenfallê unter bie 83ейи[|іф(ідипд ber fb n igf. Sanbrátbe gepellt würben. ferner' würbe ber @ ф w iebufer Æ teiê ber fó n ig í. R egierung ju granffurtb’, unb fornii ber фго* binj SSranbenburg fiberwiefen; in © ф іереп würben bagegen bie bíé babin bereinigt gewefenen .Streife S olfen bain sßan b eS bn t, 35unjlauš£ôwenberg unb ф írfф berg=© ф ónau getrennt, fo bap bie Síreife.Soífenbain, S u n jla u unb © ф бп аи neu gebilbete ges nannt werben řónnen. ЄЬеп fo würbe bie ® raffф aft ® lab in ben ®iä&er unb ben ^»аЬе^фтегЬег 6treiê gefbeilî, unb bon bem febr grofścn © ф т е іЬ п і|е г Äreife würbe ber ffiblícbe S b e il unter bem R am en beê SBalbenburger abgefonbert. S « Sberfd^ejren würbe ber R çbn ifer jtreiê auê Зфеііеп ber Greife 9)lep, R atib oř unb S o ft ganj neu gebiíbet, fo bafj nun bie alten 33efianbtí)eiíe ber $>robinj ín 5 3 ІапЬгафІіфе Äreife georbnet waren, e^ierju traten a lš neue Erwerbung in ber.preup, Sberlauftfe bie bret Streife ® o rli^ , Sauban unb R oiljenburg, unb feit bem S an u ar 1 825 ber eP>ot)erêwerbûer Jîreiê, т еїф ег Ьіб babin ju bem ©brem s berger unb ju bem R eg ieru n g ^ ŠBejírře gíranřfurtb gebôrfe. gers ner war im Sabre. 18 1 6 fór Sberfcblefien, w aê biê babin unter bie S3reëlaцfфe Äam m er unb R egierung geborte, eine eigene fon ig l. R egierung erriebtet w orben, beren Separtem ent' 15 feb ner je|igen greife entbielt, inbem ber itreujburger поф unter ber R reêlauer R egierung oerblieben w a r, unb её enthielt ber S3 ere id) ber le|tern nur 14 g r e ife , ber ber fon igl. R egierung ju S ieg n il nur і з , benn дІеіф£еШ д war аиф Rei^enbgct; jum ©t(¿.

(16) .. X II. eines totesten ßiegterung f«r bie fogenannfen 14 ©ebivgSFvct'fe erhoben worben, OTetn bereitê пйф 4 3<Ф «п würbe bie neu organifirte ío n ig í. Sîegterung ju ЗїеіфепЬаф wíeber aufgelôfiŕ, unb её würben i()re 14 g reife ben S ejírřen ber EôntgL Sîegteruns gen ju ЭЗгеёкш unb S ięg n ij int ЗФЬг 1821 ůberwiefen. S )ie řo n ig í. R egierung ju S reě ío u trat ben lîrcujburger Æreiê an ben StegierungêîSejirE Ö ppein ab, ber nun feitbem bie binfen aufgefůíjrten і б Äreife jablt. S a g eg en würben ju bem Stegies rungé^ffiejirEe šSreěíau »on bem ber oorm gtigen ¿Regierung ju Зїеіф епЬ аф wieber fofgenbe 9 Äreife де[ф (адеп: granfenftein, © ta ^ , ф abeIfф w erb, SRunjîerberg, З 'їіт р ґіф , Зїеіф епЬаф, @фтеіЬпі_Ь, © triegau unb SBaïbenburg, w otn aф ber ¿Regier rungêsffiejirE ŠBreěíau feitbem auë ben hinten aufgefůřjrten 2 2 g reifen bejîebt. S e r Éegierungê=S5ejirÉ S ię g n ij aber empfing até Erweiterung toon bem S epartem ent ЗїеіфепЬаф bie 5 .f reife Ж оіЕепраіп, ^)irfфberg, S au er, ganbeêtm t unb © ф б п а и ; bes •fianb batjer feit 1821 auë 18 ІапЬгафїіфеп Äreifen, bië ju bies fen поф ber egwperêwerbaer im S aíw 1 8 2 5 atě ber 19te fam . ЗСиф líber fie befagen bíe Sabeíten beé' ^Іаф еп:ЗпЬ йїі§ nttb ber ŠS.eoóířerung am @ct)tuf biefeë SBerfeê baê ¿Ráfere. 13 ) 2í tê 9R a o f (ïa b fúr bie © rôfe ber £>ríe fťnbet m an bei aßen ^ au p toríen , unb wo её unê т б д ііф war, аиф bei ben Sïebenorten, b íe R fn ja b í b er S B o p u b a u fe r unb bie ber © in w o t j n e r angegeben, unb wenn bie (eifern nur in eoangelis |ф е unb faíií)oíífфe (Sfripen jerfieten, w aê a u f bem ЙапЬе meis fîenë ber gatt ip, fo haben w ir in ¿Parenthefe bie SRinberjaht ber betreffenben ßonfeffionen beigefúgt. ©ben fo fínb toortjanbene S fraeliten bemerft, unb её fínb bie Rfngaben in ber ¿Parentbefe im m er fф on unter ber rorhergehenben efjauptfumme begriffen. SRan tefe baher Jugíeiф até ¿Betfpíeí ber hier деЬгаифЬеп ïtbfurs ju n g en : „ 3 4 < £ ., 1 5 7 © ., (eto. 1 4 , j . 5 )" : 34,SBohnháufer, 1 5 7 © inw ohner, barunfer etoangelifch 1 4 , ійЬі[ф 5. S i e hier gemachten 2íngaben finb fám m tlíф auë ben р аіїр ііф еп Ríufnahт е п fůr baê S ahr 1 8 2 5 entlehnt, w eit её baê © ^ф еіпеп ber Rfrbeit ju febr üerfpátet haben würbe, wenn её bie fur baê Sat)r 1 8 2 8 h a t t e n fe in f o ů e n , a lle 3 S a b r e e r fo l g e n .. t n b e m Ь е Е а т и і і ф bie S á b í u n g e n n u r. 1 4 ) 21иф Š B o r w e r f e u n b l З vф r e ie n , § г е і їф о Ш [ е і е п , 8 e l;n s h a b e n w i r a n g eg e b en , i n f o f e r n w i r o o n e r h a l t e n h a b e n , u n b её f in b biefe i n be r SB obnbdufem aufgefůbrí.. lô ffe r, ^ г е іг іф іе з unb a n b e r e © ú t e r , ihrem S a f e i n З ї а ф г і ф ї ¿Reget gleich h i n t e r ben.

(17) X III. 15) © rjî l)infer ben Ш п ж ф п егп folgi b ö § f l t d) l i ф е 3 5 e v í ) a l í n t f , unb Jjierbci fjoben w ir folgenbe Зіаф гіф іеп s» gem áí)«n gefudjí: a) tjî bte І'ігф е п іф і mn £ )ïf, fo ftnbet ш ап: „ е о . Ä , ju (с»ппде1і(фе ^ іг ф е ju . . . ) m it 9iennung beê D r tê ; eben fo fúr bte !аф оІІ[ф е .й'ігфе: f. unb ijierbet boben mir au f ben lím jh n b ЗїйсР[іфі genomm en, Ьсф bíe angegebene Ä ii-фе п іф і immer eine felbufianbige ф іа ггіігф е, fonbern febv oft m it einer ф іф еп nur o lš © ф теД ег^ ober 2 оф а іегіігф с üerbimben ifi. Um nun in [оіфеп fa lle n baê 91аф^ fcblagen beê S r te ê ju erfparen, mo bie angegebene іїіг ф е [іф befťnbet, unb ф г abl)angìge§ f8erl)dítni^ oon einer anbern be^ m erit ijî, f)ûben m ír [одіеіф bie ф агоф іе angebeutef, ju т еїф ег bie ©em einbe inbirect gehört; j. S5. bei bem S r te S i e l i | int Ä reife greifiabt ftnbei man bem erlt: „ f. ju Soiling, ф а г. Stieber ; @r ojien=S3ob v a u /' їіе^: Їаф о(і[ф е Äircbe jit B olling, ф агоф іе Stieber = ® rofens23ol)rau; maê in [оіф еп gallen., т о m ah ben @ iê be§ ф агоф и ё ju erfahren ти п [ф 1, um Іігф ііф е 9 їа ф гіф іеп ober Seugniffc oon ií)m ju begefjven, gem if coti 9 tu |e n fein mírb. b ) @ inb ber Hingabe ber ^ іг ф е jmet ©terne (* * ) beige* fü g t, fo if! bie © em einbe, т е їф е ju biefer ¿їігф е gehört, fîreng ju ihr eingepfarrt, baê fyeifit: fie bat £>e,çem i u g eben unb an* bere ßaften ju tragen. S |i nur ein © tern (* ) beigefügt, fo ifi fíe nur jur Hibbalfung ber fogenannten A c t u s m i n i s t e r i a l e s »er* pflichtet. © tel)t © g m ., fo ijt fie gar nur eine fogenannfe ©aji* gem einbe, bereu её п атепШ ф bei ben еоапдеІі[феп ¿їігф еп, tr o | nllon Verfügungen ber íô n íg l. ganbeébeí)5rben Ьадедеп, leí* ber поф feí)r oieíe giebt. S fì епЬІіф gar ш ф 1ё bem erft, maê febr báufťg oorřom m t, fo batten unfere З їаф гіф їеп baê © аф * oerbaltnif п іф і genauer beJeiфnet, obmobl m ir überall um bef* fen SJtittbeilung gebeten Ratten. c) S ft eine чЙ'ігфе am £>rt, fo ftnbet m an: „ 1 eo. S)t. Ä ., I f . 9 )t.Ä .,y/ menn fíe eine ф[агг* unb ЗКиШ гІігфе ifi. S ii fíe cine Ж оф іегіігф е, ober eine п іф і felbfifianbige m it einer anbern Ф[агг1ігфе oerbunbene Ф їи їїегіігф е, fo iji аиф biefeê bemerft. d ) ©ben fo finb bauftg K apellen, 85едгаЬпірІігфеп tc. an* gegeben, bie in ober bei bem £>rte [іф befinben. c) V ci einer Іаф оІі[ф еп [еіЬіі(іапЬідеп^;ігфе ifi baê Зігф preêbpteriat, bei einer еоапдеІі[феп bie ©uperintenbentur ange* geben, molfin bie ^ іг ф е gebôrt. ŽBei oerbtmbenen 0їігфеп mufi man іеЬоф bepbalb bie ф аирШ еф е паф[ф1адеп>.

(18) XIV. f ) GńiblićE) ftnbeŕ mati аи ф п о ф , m ît feí;r mcntgcn 2Ги§* nahm en, bt'e ^)atrotiaië=S3erba(tnife angegeben, ипЬфіе unb ba baben m ir аи ф поф a u f anbeve unê befannt geworbenettmftánbe á ů ď ft^ t ju nebmen деГиф^ 16) ® !еіф ben іїіг ф еп ftnb аиф b i e © ф и і е п betber (Sonfeffionen bemerít, unb eê ftnb fier сфпНфе 2tb!urjungen, m ie i eo . @ ф ., i f . © ф ., gem áflt. ¿)en © ф и іо г і fůrjebe(Semeínbe anjugeben mare unê jm ar groftentbeitê т б д ііф , fůr baê ^ u b íifu m aberřaum oon einigem Sntereffe, unb поф mentí .ger oon Ш % т gemefen; bafer ftnb nur bte e^aupts, bte Жоф^ ter= unb Síebenfdtuíen, mětj! аиф bie S a fí ber ßefrer unb ba§ (Solíatur=S3erbáttnif angegeben, unb e6 ift ba6 íebfere iti ber g o rm eí: „ ß o lia f. (Šrunbb., ß o lia t.fo n ig i." и. f. w , деі'феЬеп. S B ill man іеЬоф bie © uperintenbentur erfafren, ju т еїф ег eine еоапдеІіЬфе © ф и їе gehört, fo mirb m an nur n otfig faben, b ief bet ber befreffenben ^ іг ф е beê S r f ê паф^ЬеЬеп. e in ig e unë befannt gemorbene 2iuênabmen ftnb inb ef befonberê bemerft. eb en fo üerfalt e§ [іф m it ben Ä ťeiéí'Snfpectionen ber fa tfo lií [ф еп © ф и іеп . © іе fťnb теЬ гепф еі(§ gíeítífnam tg m it ben íanb< га ф ііф еп Äreifen, bafer mir аиф fier nur bie 3iu§nabm en an; geben burften. 17 ) ЗСиё ben ©emerbe^abeHen fůr ba§ S abr 1 8 2 5 faben m ir ® e .t r e ib e ; S ß a f f e r ; , S B t n b ;, Й оф=, © а д е ; , ф а ; p i e r ; , S è i ; unb 3 io fí =9 J íů b íe n , Æ a lf b r e n n e r e i en unb З і e g e i e t en angegeben, eb en fo bte gefenben © tü ffe fttr baumm.oltene, leinene unb moüene SBaaren, mobei ber abge; fftrjfe 2íuébruď: „ЗО getnmebfî. u. nebenb. 1 2 , ober 3 0 и. ne; benb. 12 S ein w ft" bie Sefer befremben bûrfte, unb fo üiel f e if t : e§ fťnb gemerbêmeife.SO Seinmeberftůíjíe, unb alê blofe étebeиbefфáftígung 12 oorfanben, ober mie fonjî bie 3ai)ien oorgefom m en fťnb. 18) 2(и§ Ь5ф(ї geneigten SJříttbeitungen bc§ fó n ig í. £)ber= Ž8erg;-3£mté ju Ś5rieg fťnb fá m m t i t ф е f o n t g f. unb д е ; т е ^ ф а ^ Н ф е e ř jú tte n m e r fe unb © r u b e n m it b en g o r b e r u n g ê ; u n b ^ r o b u c t i o n ê ; 3 f n g a b e n fû rb a ëS a b r 1826 entnommen, eb en fo fťnb fůr gattj ФЬеп*ф(с|и'П bie ф гі; üat;^)ùttenraerfe m it ber апдеЬїіфеп фгоЬисііоп berfeíben fůr bas S a b r 1825 nebfî ber “Jinjapi ber befefáfíigt gemefenen 2írbei; ter in bem SBerfe en tfalten , unb fůr ^ !’еЬег[ф1ереп menigjîenë baê S a fe in їоіф ег 2Berfe angegeben, m obei, um fS p w e r p n b ; rtiffe ju üermetben, fajl feine 3íbfůrjungen im 2fu6brtt(fe ange; wenbet morben ftnb. 2Сиф fťnb bei ben £ ů íte n unb ©ruben faji im m er bie ta r n e n berfeíben beigefügt morben-.

(19) ,. XV I. .. .v' -. 1 9 ) U e b e r S û b e s «nb S r u n n e n s ^ ín f iú lť e t t , S u r g * S îu in e t i u n b a n b e r e @ e í í e n í ; e t í e n шігЬ mcm in Æûrje baê Síotíjíge fmbem 2С)цф ftnb де[ф іф і1іф е unb únbete ^ o íijc n í;áufťg in eben ber 2(rt ЬеідеЬгйфї worben. 2 0 ) S n ben fttrjen апдеЬапдІепЗЗеГфгеіЬппдеп b er^ íá b íe, unb eben fo bei ben gíeďen unb D örfern, [mb bte ооіфапЬепеп ï o n t g í . SSřb& eben a n g e g e b e n unb bet ben untergeorbnetén © teuer^íem tern unb ?)ofí=(grfiebiíionen fínb bte ^auptîîCem ter Ье^еіфпеЬ, unter гоеіфеп fie jîeben. 2 1 ) Singer einer tabedarifcben Ueberft^t über bie frühere unb je^ige g in tb eiin n g b er^ r o o in j, w iïb man поф einige an« bere Ьегдіеіфеп oon bem gíá(^en=Sñí)últ ber Greife unb bereu SSeüolferttng finben. h ie r m it ftnb nun bie ©egenjîanbe егГфо^Ь, w eíф e ben S n b n lt biefer Arbeit bííben. © in S r ittb e il berfelben ijî allers bingś gleich anbern |їаіі|Щ ф еп ЗСпдаЬеп ber 23eránberung Ьигф bie S eit unterworfen, bleibt aber Ьоф immer für eine Зїеф е oon Sabren ein annaberungêweifer, SKaa^jtab fůr baé w aê man oon ber ІїаНріЬфеп ŠBefcbafenbeíf eineê b r íe š ju erfahren w цnfф t/ unb über bie ЗЗегапЬегипдеп, т е їф е Ь іп р ф їііф ber Seftbet unb ber S ufìitiarien bei ben ф аїгітопіаІ=@ егіф іеп oorfaílen, wirb berjenige, fůr weW)en fíe ganj befonbereêSntereffe hnben foïïten, р ф mittelfŕ £)u ťф fф iefu n g beê SBerfeê m it weißem ф аріег auê ben Ç)rooinjials unb 2Cmtë=23l<tifern fa^laU m onatliф erganjenbe unb ЬегіфіідедЬе Stotijen fam m eln řonnen; fo w ie w ir beim felbfî unfer fà o n bei ber eínřůnbigung bíefe8 Sffierřeé gem aфteê Jßerfprecben wieberbolen: аЩаЬгІіф einen Зїаф ігад hierüber líes fern ju w ollen.. I I I . Sinôûfce b ec D u e t t e n , ûttS п зеїф еп Wit: bte S )lû ie c iû lte n fů r b íe n a 0 fo íg e n b e A r b e it 0е [ф 0Ь[Ё ^abem. 6 š pnb bíefe: 1 ) ЗГtf)hûbetifфeê £)гІІфйр8=ЗЗег^еіфпір beê 23erwalíung§s Sîejirfê ber fô n igt. ¿Regierung ju ЙіедпіЬ, m it Angabe ber ¿Bes fiber fůr baê S ohr 1 8 2 5 , 'ein äRanufcript. 2 ) Є іп ЬцгфрфоІІепе§ tabellarifcheê Drtfchaftê =ЗЗе^еіф* n i | oon © ф іер еп , m it Ê rganjungen unb ЗЗегіфЬідипдеп ber £)rte unb ihrerSSefiber. S eib e hat bie řonígl. hohe bbers®ehbrbe ber ¿Prooinj unê au f baê © nábigpe ju r ¿Senubung ůberlafen..

(20) 3 ) 35іеГ ф ол cinipe шйі aneefó&rřen fcíjen 9Їйфиф£еп ber fo n ig í. ŽRegterungen öon © R ieften, femmf* Ііф tabcUarifcl) unb in 4 °. 0) 25er íô n íg t. Slegiernng ju S r e ê i la u , S5reêinu 1 8 1 9 , gebruďí bei @ ra^, Sßaxti) unb ßom p. ; b ; ber řontgí. 3îegierunp ju S ię g n ij, S ię g n ij 1 8 2 1 , gebrueft tn ber ío n ig í. фофцфЬгиФ егеі bet ® »25опф ; c) ber í’ôntgí. Sîegterung ju Ď p p eín , ŠDppeín 1 8 1 9 , gebruďt tn ber fôn igí. 9îegterцngêîSuф bruď erei bei ß . 33. geijíeí;. unb d ) b eríô n ig í. Stegierung ju Зїеіф епЬаф, © íag 1818, gebruďt bei § ra n j 2tug. фопфзеіи§; t>on п>е(феп ôier SBerfen bie su b a) unb c) bebannís Ііф bei tneitem nteí)r Síubrtřen entíjatíen, alé bie su b b ) unb d ) bemerřten. 4 ) ф апЬ Іф гі^ Ііф s ІородгарІиГфе Sabelïen bon ben 2 2 G reifen ber lô n ig l. Зїедіегипд ju žBreélau, aufgenom m en int S abre 1825. 5 ) 2lu§jöge ber R au fers unb ЗЗепзоЬпегsta b ten unb ber gewerblidtjen 2lnfialten unb fonjitgen ^ o t ij e n , oué ben fiatíjití (ф еп unb ben ©ewerbe í Tabellen ber gegenw ärtigen 3 fôn igl. Dîegierungen bon © ф іереп . 6 ) 33erjeid;nig fйmm t(iфer unter 2íufftd)ŕ ber řonigl ЗЗегд* werféíffieborben fìebenben 33erg= unb ^úftenw erře int [ф1е[г(феп ф аи ф ї^ З З егд і2 )ijìric t, nebji 2tngabe ber ^ôrberung unb ^5rOí buction im Sabre 182 6 ; eine ЬапЬ[фгііШ фе ЗКІїфеіІипд beš fôn ig l. £)ber=23erg=2lmte§ ju ЗЗгіед. 7 ) 25игф ЬоФІі gunfíoolle © ew ílíťgung ber 1;6ф|і geebrs 'ien Herren Gbef=ï>rajtbenten ber brei îênigltdien рЬег^Йпи* Ь е§5© егіф їе ju 33re§lau, © rop = ©íe>gau unb Síatíbor, bret 1)апЬГфгі[{Ііфе 33erjet^níffe in ben ffiejírfen btefer bret boben Sebôrben; fúr beren A nfertigung, bie fô n ig l. 9řegt(iratoren, феггеп А и ііф unb K o tí), unb ber fô n ig l. S u jiíj; K afb unb àîûnjlet>25trecfor, e^err Äerfien, (Іф grepe А іф ш ф е au f unfem © û n f erworben baben. 8 ) deber bie лЯігфеп unb © ф иІГаф еп, tbeifé ІаЬеЇЇагііфе, fb eiíé anberwetttge banbfфrífttid)e SJříttbetlungen fap fám m tlis фег феггеп © uperintenbenten, ©rjprieper unb ^ГЄІ§=©фиІЄПі Snfpectoren ber ^)roöinj5 unb nur fiber folgenbe А гф фгеёЬ ^е« riate unb їаіЬоІііфе © ф иІ=Зп/Ь егііопеп ftnb w ir , trob unfern o ft wieberbolten S it te n , genôtbígt gew efen, bie K otijen auë anbern ÜueH en ju ІФорІеп: a) über bie Ardjipreébçteriate ¿ a u í ban, K aum burg a. á . , ŠDelé unb © ф іа іЬ о т і|, unb b ) uber bie Äreié5©ebuleníSuff3ecttonen йаиЬап, Ш ё unb ф іер. 9 ) g ä r bie Angabe beê 2апЬГфа^ё=© i)pem § unb ber lanbs Іф йріїіф еп Ä reife finb unë ЬапЬ[фгірІіфе ©rtracte auë ben.

(21) X V ll. ©nmbbûd&mt tinb Síegtjíetn ber ї)офї6ЬІіфсп Süt:fíenfí)um§í Sanbfd;affen ju Śijetl geworben,'unb nur fúrbíe © çjîem e ÿietfes © rottfau unb baê erjï n?ugcbtìbete © êr ïi^ £ a u ft^ , wo bieß п іф ї b erg a ll gewefen ťjí, mußten w ir negati» ju SBerbe geben, ins fcem w ir m it Scriicfjjcbfigung ¡breé Ž3ercicb§ ibnen biejenigen £)rte jugefĄirieben b«ben, welche bie anbern âJerjeicbniffe übrig gelaffen batten. 1 0 ) ^ur bie Sîefcbreibung ber © tabre haben w irb ieS ftafej rialien fammtlich auê bem überreichen © ch a|e ЬапЬГфгі^Ііфег Topographien entlehnt, т е їф е unê Ьигф baë ungemeine SBoljt5 wollen faji aller © tab t =33ebôrben au f ben ©runb еіпдегеіфїее Sragetofeln ju T beíl geworben finb, m it benen [іф поф mehr* fache anbere.|)ülföm ittet »ereinigt haben> worunter w irm itbanF* barer ©hrerbietung bie unê gewahrten Śtotijen ber ío n ig l. ?)гог i)injial=©teuerä£)irecfion nennen. 1 1 ) 3tlê !§ùlfêm ittet für einzelne Greife unb anbere eins jelne T beile haben unê ferner gebient: ® содгарЬіїФ 5іїпН(ЩсЬі деі'ф іф іїіф ^ иеЬегнфІ be§ gowenberger Ä reífeé, oom itreiê^ © efretair ^ jein je, gowenberg 1 8 2 5 ; SBegweifer Ьигф baê © u« beten=@ebirge, üon Sob (ihcift. © ottlíeb É ernbt, S reê la u 1 8 2 8 ; eine febr forgfaltige дєодгарЬіГфеЖеІфгеіЬипд Ье§9іеіфспЬафег àîreifeë, eine ЬапЬ(фгі|иіф е Arbeit beë K aufm ann unb ©ufé* šBeft'éer, ^iugujì ©abebecf; eine hbcb|l дгипЬІіфе topographifФ:! . раіі|Іі|'ф с Ucberfidjt beê Æteifeê S p p e ln , alé ЬапЬІфгі^Ііфе SRÍttbeiíung beë Fonigl. ganbratljê, Э?йг|фа11 о. S ib erjîein , cinc 1аЬеІІагі|'фе 25arftellung beê ¿treifeê gúben, oon bem fôn igt. $reié=©eFretair., gieu f. gu lleb om ; eine eben folcbe m it beiges fügten © p ecia l'S ío tijen über alle. Ö rte beê Sreifeê © rotfřau, oom fô n ig t. Jîreiê =©eFrefair © p erlin ; 6 0 £>rtêbefi)reibuns gen auê bem £)hlauer Ä reífe, bom Fonigl.  reiês © efretair S lôgel u, f. w . 12) 50сгдїеіфипд§теіі*с haben, w ir benu^f: a ) Bimmers m annê S eitra g e jur S efф reíb u ng oon © ф іер сп : 'Ь ) neuepe деодгарЬіІФ * раїіріГф s іефпірЬ з Іородгаріріфе Sefchreibung beê prcujjifchen © ф 1среп §, oon S - © . © b r ì i h , © logau 182'2; c ) n eu eë, oollpanbigeê Ś o r fe t ; S3erjeiá)nip oon © ф іер еп , S reê la u 1 8 2 3 , bei SB .,© , ^ ó r n ; d ) bao ф ор s unb Sîeifebud) oon Sob* © lieb. SOteífner, S u n jla u 1 8 0 3 ; e) in einigen Se« jiebungen аиф bíe © íaatéfráftc ber preup. Ж оп агф іе, oon bem Soeibcrrn o. Bebí i ív, S e r í i n l8 2 8 ; unb f ) gragm ente auê ber ©еГфіфіс ber Ä loper unb © tifíu n gen © ф1ерепё, oon ihrer ©nt* pebung bié jur Beit ihrer Aufhebung im Śtooember 1810..

(22) ХУ п і. ' _ І З ) ^ ů r Ьіе b em SB eťfe a n ę jcW n g fen S n b c ííc n 'íjú f o b c r m ň íá b ic Щ і obcrfte a3evroatíungě;23,EÍ)6vbe B on © djlefteti bie © n a b e geí;ob t, u n é bíe ftafiflifcben © c n e r a b Ucbcïft'djjèn B on ben 2Cufí n a b m c n bcé 1 8 2 5 s u ť š S e n u lt ir t g j u g ern a b rcn , i m b . n u r fú r bie U eèerud ? t ber З З о Ь е п р ф е m u ffe n voir S i m m e r m a n n â S )eiŕrá g e j u r ffiefdjretbttng воп ©cfyfcften, unb- bte R e t i r a g e j u r © t û t i f t i f be§ p rcu ^ . © i a o t ê ( a u ê a m títd )c n З Ь ф г і ф І е п Bon b em fiatijlifcíjen Ж й г сп и j u ffierítn b ea rb eitet u n b fjern u êgeg eb en . S 3erltn 1 8 2 1 ) ctíš [ ф о н g eb r u iftc Q u e l l e n n e n n e n . 14) 2£íš m ir ben g r ö ß te n S f e i i ber Bon u n ê Borflèfienb n a n n t e n S fřa teria ííe n g e f a m m e lt b a t t e n , b e n u b te n m tr btefelben, u m bie 5 и а ф г ^ е п u n b S í o í i j e n , гое(ф е bie šOrte eirteê jebett e in jé t n e n І а п Ь г а ф І іф е п J treifeê b e tr a fe n , i n tй b eíïa rifф er j u f a m m e n j ü j î e lle n ; u n b at6 п а ф S û b r e ê f r ij î biefe V o r a r b e i t Bols len b et w a r , ů berfénbeten w i r i m 3 tn fa n g e beë B o rig en З с ф г е ё fa(î. g le íc|jei.tig і а ш т і ї і ф е T a b e lle n a n bie 57 І а п Ь г а ф І і ф е п ŚCemter ber f p r o o i n j , m i t bem eljrerb ietigen ї п ^ ф е п : ben 3 n s i)a lt berfclben g e n e ig te )!,p r ü fe n , S i'r tb ü m e r Ь егіф й 'деп , u n b b a§ п о ф S K a n geln b e erg an g en j u w o lle n . 3 « 5 6 G r e if e n if! biefeê 2 1 п |ц ф е п tí)éi(é'eígení)á¡ibig Ь и гф bíe Ьоф дееЬ гІеп ф с г г е п g a n b s r a lb e felbf!, í b e il§ Ь и г ф bíe © ů f e ber ф е г г е п .Streté s © e l r e í a i r é , tb e ilê а и ф Ь и г ф Ь а ф !и п Ь ідс S 3ü reau s2(ffifien fen , m i t b em ges n eígfejten S B o b lw o lle n g e w á b v t , u n b Ь іегЬ и гф u n fe r SOřateriaí eben fo febr Ь е г іф Н д І a lé Ь е г е іф е г і w o r b e n . S n b em © r ú n b e r s g e r fifre i é b a t ber B o r m a lig c S a n b r a t b , ф е г г о . © / е п ^ ф a u f f P r í t f a g , u n ê b ie © u n j ! ber ¿ т г ф ^ ф і e r w ie fe n . S B àren w i r п и п а и ф fo дІисРІіф g e w e fe n , biefe  r e i ê s iï a b e lle n eben fo д і е і ф і je í r íg , w i e w i r fie a bg efcn b et Ijattm, w ie b c r ju r ú c f e m p fa n g e n j u b a b en , fo w ü r b e bag g a n j c S ß c r f f ф o n iefet in ben ф а п Ь е п beg § } u b l ir u m ê fein. № i n ber S o b beg í p e r r n Ä t e i g s © e f r e t a í r Š ía b e j u © і ф г а и im 97la\ beg- в о г ід е п S n b ^ é , fo w i e ber beg ф е г г п Ä ’r e i g s © e f r e t a i r Ä o p e r b f b in g i e g n i b , . i » n r b e n І і г іа ф е , baß w i r bie S a b e l le n B on biefeit g r e i f e n erj! im SOřonat S íoB em s ber jtirucf e r la n g e n f o n n t e n ; ein er b ritte n , п о ф m cb r o erfp a teten S u r u c ff c n b u n g g a r п і ф і j u g eb e n fe n ! © a b e r w ü r b e её u n ê rein и п т о д Г і ф , bie ‘K u ë a r b e it u n g f á m m f l t l ; e r 3 ír tife t u n b beren З » 5 f a m m c n j te llu n g fu r ben © r u c f , f ü r w e t ф e u n ê а и ф п і ф і eine e i n j i g e S ä b e lt e feh len b u r f t c , в о г ben erfien Э В о ф еп biefeê S n i ) 5 j t e ê j u B ollen b en . S n b e ß tfi B on u n ferer © e i t e fo в іеі a tê m ö g s ( і ф g c f ф e b e n , u m ben e t w a i g e n 5 Я а ф ф е іІ е п biefer S e r f p a t i m g für bie i ' r b e i t felbj! j u begegnen*, fo baß w i r веіф'фегп f ô n n e n , b íe T in ga b en ber ф а І г і т о ш а Ь З Й ф і е г в о т erß en З а п и а г biefcê 3 a b v e ê b a tiren j u b ftr fe n , fo w i e w i r b eim а и ф in b e t r e f f bec.

(23) Seff|*S3erant>m m gm bňé 9îad;irû3en ber un§ befemnt gett)orbeí неп n¡d)t oerabfáumt baben. ©be rótr jebod; bíefe žBorerinnerung fcblt'efen, тооііеп unb múffeti w ir поф bemerřen, ba^ triv feíbfí fcíneáwegě gíauben, uiifere 2trbeíí merbe burd;auê freí yon ntíen SOJdngeÍn unb S rrtbümern fetň; unfere fOřaíertňlten maren gu t, m itunter treffIíф, unb Äoffen fo wie gleiß hüben mir п іф і gefpart, um bem blifum eine ЬгаифЬаге 2írbeit ju liefern. 2(ber bie S^bl ber be^ arbeiteten ©egenftan.be, unter benen einige ganj neu ft'nb, unb bie 3ai)l ber Q u ellen , auë bènen m ir fdjópfen m ußten, mar fo groß, baß m ir řaum ju glauben m agen, её řónne т іг їііф nit* genbš ein Srrtbum »orgefallen fein, ba aud; а т іїіф е |!агі^і|'фе SBerře non großerm Um fange nidjf au f Unfeblbarfeit ЗСпіфгиф т а ф е п fônnen. (Sern roerben mir babcr jebe т іг Н іф е ЗЗегіф іії gim g eine» Srrtbum eê entgegen nebm en, unb biefe feïbft bem fpublifum in unfern © rganjungen mittbctlen. SJîôge man [іф ůberjeugen, míe aufridjtig mir bie ® ab rb eit lieben! unb eben fo aufrid)tig unb inn ig ftnb unfere © efůble beê © a n fe s , ben bie nuégejeid¡)nete ф и т а п Ш і ber boberi 23ebórbcn, unb fajf einiger buirbert ^erfonen in ber sp r o o in j, oon unê erbeifcbt. Slíe meri ben mir oergeffen, mie oiel SBoblmoEen unb © ůte unê oon benfelben bei unferm fo Гфтіегідеи Unternelpnien ermiefen morben if!! S S r e š ía u , ben 3 1 . 5)!arj 1829.. ©te ISerfaffer*.

(24)

(25) XXI. 2CÍ>f?ů r j ungen* a) ©игф Seiten: = ; cž fommí btcfeê Зеіфсп ber ©íeicbljeít nur bet bem Зеіфеп ber Sanbfctiaft »o r, unb befagt_, b a | ber íanbfdjafítícbe Äreib einerlei ift m it bem burd) gefperrte Schrift gleid) im îtnfange bcê 2CrtiEetê namhaft gemadjten gegenmdrtigen lanbratbüdjen greife, *5 baë Зеіфеп beê Sterneê hinter ber Angabe ber Äirdje, ju ber ein O rt geíjbrt, seigt an, baf teuerer -m tr »erpflidjtet ift, feine A c tu s m in is te r ia le s bei berÄirdje ners ricijten ju laffen. **; fblgen sn>ei S tern e hinter ber 2lngabe ber Яігфе, ju ber ein O rt gebort, fo ift biefer ftreng cinge» p fa irt.. b) Оигф š8ud)jíaben u. SBorter. 2C„ ließ: 2Cmt a. 58-, ließ: am Sober 2111 o b ., ließ: ШІоЬішп a m D ., ließ: am O rt 2 t m t § i \, ließ: 2lmtétaíí) 21 n t l) ,, ließ: 2£ntl)èil a. O ., ließ: an ber Ober a. O .., ließ: am OueiS 2 £ r b e it ., ließ: 2Crbeiter ' 2 £ rd )ip ., ließ: 2Crd)ipre$bpteriat, 21 f f e f f., ließ: 2lffeffor ä u ß e r t ) ,, ließ: außerhalb. S r e S l . , ließ: Sreêlau S t e t t m , , ließ: Srettmůíjte © o l l a t . , ließ: Collator ober 6ols ia t u r S r і m i n . St., ließ: SriminabStatl) S í n r . , ließ; Sentner ÍD,, ließ: ©orf S i r e c t . , _ l i e ß : Sirector © 6 r r t ) < , ließ: ©brrbauê © o m a in . 2t„ ließ: Somainen>2Cmt © o m a і n, 3 и ft. 2C,, ließ : ©omais ňen»3uftij>2lmt ®„ ließ: Sinœotjner © r b f c ß o l t i f . , ließ: Srbfcfyoltifei S r ä p r i e f t , , ließ: Sräprieftcr e r s p r i e f t e r l , , ließ: ersprieftertidj S t a b li f f . , ließ: Stabliffement e r , , ließ: eoangelifd) eo. S C ., ließ: eoangelifd)e Äircße eo, SR. d t , ließ: eoangelifd)e SRut» ter=Äird)e,. f r , ließ: frtß f. b., ließ: für beibe; (in ber Sieget nur bei bem fpatronat für Äirdien unb Sdjulen angewenbet,} f r b i f d ) 5 f f . , ließ: fürftbifdjoflid) g o r f t , , ließ: gbrfteret g ò r f ì e r l ) . , ließ: górfterfiauś g r e i g d r t n . , ließ: greigdrtner g r e i b d u ê l , , ließ: greil)duëler g r e i f d j o l t i f , , ließ: greifd)oltifei g r e i j t a n b e ê i ) . , ließ: greijtanbcä» S a n b f t . , ließ: Sanbftutjl ijerriieb S a u m m ft., ließ: Saummoltenftutjl g r t b . © e r . , ließ: gûrflenti)umë= (B .B .), ließ: Sreálau»Sriegfd)egür» © e ri^ t ftentí)umé=Sanbfd)aft g u r (t e n t i ) . ® e r , , ließ: gürften» tl)umê:©eritbt S e g r a b n i ß t . , ließ: Segrdbniß» iirdje f û r j t l . , ließ: fúrfilid) b e p f . , ließ: bepfanbbrieft S e t 1)1)., ließ; Setbbauê g e b . , ließ: geborne S o lE e n f ) ., ließ: Soïîenbain g e l) , , ließ: gefjbrt ober gel)5rig S r a u ,, ober S r a u e r . , ließ: © e r . , ließ: @erid)t Sraueret © e r , 2Í., ließ ©erid)tě»2Cmt S r a u t ) , , ließ: SraubauS © g m . , ließ: ©aftgemeinbe S r e n n . , ober S r e n n e r . , ließ: (G. L .), ließ : @6rlib»2auft§'fd)e gfiv» Scennerei ftentl)umợanbfď)aft.

Cytaty

Powiązane dokumenty

grenjeu bag IRiefengebirge im engeren Sinne unb fißeiben baüon einen felb*.. O&amp;erflädjengeftatt unö SSetttäfferung. 9htr ber initiiere Ibicfjjntt beg ©ebirgeg

ftücES ju führen bat, ober bor einem EommiffariuS biefeS ©eriebtö gefibloffen toerberf.. Jßtrfungsfriuä ber SÄiebsmdniter. Sben fo finb jie bei ber äiueübung

gen jn prüfen, bte borjulegenben fipriftlicBen 33ewetfe natBjufeBen, erforberltcpen gattg bett SCugenfdtein an O rt unb ©telle etnjuneBmen, unb ftd; ju BemüBen,

fannt motben, unb butd) 9?acßldßigleit bet U ntet;Seß6rben, bie fte bem gemeinen Eanbmann publtctten unb erfldren feilten, ftnb eielleibßt maneße © efe|e bemfelben

94. Seichte stehende und fließende Gewässer, in der Fb.. Tiefgründige Laubw älder; in der Eb. Gräben, Ufer, sumpfige W iesen; in der Eb. bis ans mittlere

„Silesia“ in D^Ian, bent Serein für beflügel« unb ©ingvogelzndjt in Sięgnij, welche neben ber Geflügelzucht meíjr ober weniger betu Brieftaubenfport Ijnlbigen, finb in

C hrysosplenium alternifolium L., Golden-Milzkraut, an feuchten Stellen im Lb., D. und ändern Anlagen viel g. beziehungsweise &#34;Varietäten. völlig sich selbst

2lber, welche Opfer auch üon ßingelnen geforbert werben m5gen, fte wiegen bte heiligen ©üter nicht auf, für bte wir fie hingeben, für bie wir ftreiten unb