• Nie Znaleziono Wyników

Schlesische Heimat. H. 2

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Schlesische Heimat. H. 2"

Copied!
150
0
0

Pełen tekst

(1)

S o g e t i í l e f e & u c f t

*

@ d ) í e f t f c l ) e H e i m a t

§ e ft 2

V e r l a g o o n 3 u l t u $ ‘ü ö e lg t n S a n g e n f a l g a • 1 9 2 5

(2)

3 ? . ® c f > t t > t e r s í o t t / îlini'd^iag-

¿etcjmung peu § u g o 23 a n t a u

(3)

3 n | a 1 t ¿ a n g a t e

Ü b e r f ci) r t f t 95 e r f a f f e r : © c ite

fia unb

© a s 9 M n n le in m it bem Stute

© te S tu m m e lfra u

© e r golbene © to lle n

© ie © e lfte r im S a b te itb e rg c S Bufdtm änntein u n b § o l3u>etbIetn

© e r 2 ta d ;tfd ;m te b in © ö rlti;

© a s o e rfu n te n e © d ;lo B tn O b e t- )d;iefiert

K u n tg u n b e . n o m K p n a ft

© te 9 lb enbburg

SSüb'eja&l u n b "ber SBetterm acber

© te bret S lito ä te r a u f ber K n n s b u rq

© e r 2 tam e © irs b o r f

© ie golbene S ie g e t

© ru fe lfa g e n

© ie fta ftn fra lte

© e r fteînerne K o p f am © o tn ju 93reslau

© a s © e fp e n ft o o n © o ib b e rg

© ie jtp e t S ilie rt a m 2 8 u n je n te id ;e K a fp e c t u n b S tn n e rl

© e r S e rg g e ift

7 u unb b. £) ®d 9îübe*at>l

© e r S a u te n fp ie ie r

© e r lln g tü d s fte iu 2(m i)of)en g=all O nt © d tn e e ftu rm

S aban n isa b e n b in ben © e rg e n

© a s geftorbene © a i

© ie 43eufd;euec

© e r 93ogei © re if

© er Sutabarg

© ie Û u a rtm a n n ta o o m S u ta b e rg e

î'o t e n je it J

© ine © ru b e n fa b rt

% n ber © b e r

Ü ber bem ¿ a u fe rm e e r 9Bie 93restau g e g rü n be t to u rb e

© e r Ç in b lin g O b e rn ig t 2 irn b te lie b

© ra fd rfle g e ilie b K irm e s 2 8 e i(;n a d ttslie b

. ®d}lcftj<f>c Sagen.

9t. K ü ftn a u 93lar K to fe T rie b e n 2 lttg . K a ftn e r S . § a u p t S. ija t t p t

© e o rg ¿3pdet

©>eibe (Srner 9 to b e rt © a b e l 2t. K ü itn a u 9?. K ü ftn a u

9Iim ptfcf>er S a g e n b ü d ;le in 9 tim p tfd ;e r © a g e ttb ü d tlc itt S üilft. t3 d )re m m e r Steibe ©pner 9 to b e rt © a b e l S tie b e n Steibe © pner S. o o tt © id ;e n b o rff 9t. K ü l;rta u

ifin g , bn m ein .fieetHtclnnb.

© rn ft © cítente S ofepl) K la p p e r S o fe p lt K la p p e r

■Öebm'tg S oe io ig K a r l fta u p tm a n n 28Uf>. © d tre m m e t K o n ra b © d ttu ie rs fo tt 2 B iü ;e lm 0 d ;re tn m e r ije ib e © rn e r K a r l o. im ite i

© rn ft © cítente K o n ra b © d tto ie c s io ft

© cid; SBeijanb

9R argarete 9teicf>eI-Karften ip a u í K e lle r

K o n ra b © d ;n u e rs to tt 9BiU;e(m © d tre m m e r 9 3 o lfsre im

K a r l tto n § o lte i K a r l S iiittg s

9 3 o itsre im aus bem O fergebirge 93o!fs!ieb

11

. 3 5 7 8

119 13 13 1415

15 15 18 20 23 25 28 31

33 33 34 35 37 39 41 43 44 48 49 52 53 56 57 58 60 62 62 63 64 64

(4)

Ü b e r f d > r i f t 33 e r f a f J c v

8 a Uttb l).

S lboentfpiel 1. Sf>riftEtiibipiel 2. C£|»rtfifini>fpicl

§erobesfpie!

© as © la tje r S o m m e r- u nb 2Bin- tecfpiel

©ec fd;lefiid)e S p in n ab en b

9 a «nb b.

Sd>läfd)e gefte

© as © obaustreiben

Oberfd>lej'ifci>c S itte n unb © e- bcäuci)e }uc S a a tje it bei bec (Srnte

fjabnfcblagen gobaunisfeuer

© as S rn te tra n jlie b K irm e s

ffaftna cb t

© lücfs- unb Unglücfstage, befon- bere ©age

23efonbere 93egebeni>eiten im S aufe bes Sabres:

© ie SPettelm ufitanten tom m en

© e r Seierm ann lim M a rtin i Jtodengeben

K tnbestaufe, K inbeaerjiebung S p ie le

23efprecbungsformeln

§od;jeitsgebräud)e in ip re u f;ifd ;- S d )le fte n :

§ocbäeitsbräud;e

©ob

© eftirn e

§anbm ertsbräud;e

© e r 2Üp

S d m fp unb S d ;a b e n m itte l fü r

§ a u s unb § o f lim bie TBeibnad^tsjeit

K a rfre ita g unb O ftern, ip fin g fte n 9tocfengcinge unb Sidnenabenbe

Sd)tcfifd)e 'Itotfofrfjauipicie.

33ogt, 2Beif)nac()tsfpiele bcs fddefi- fcfjen 33olfes

2lus fjo fw s b o rf bei 3Bart()a 2tus bent ¿iebaiter ©at, 'patfcboostp

in ben M itte ilu n g ber fd)tef. © efellfcbaft fu r 33olts- tunbe 1897

2tus bem ©ulengebirge

S lm ft, 33oltslieber ber © ra ffcfjaft

© ia tj

© s ta r S d)ot3, M itte ilu n g ber Scblef. © ef. f. 33oitsfunbe S itte unb Sir and).

Sluguft £ id ;te r

ip . © te d ;sler, S itte , 23taud) unb ber 33olfsglaube in S d)lbfie n

Sd>lefifd)e ip ro o in jia lb lc itte r 1865 2Bili>elm Scbcemmer

ip tjilo oorn SBalbe

2Bilb. Scbrem m er, M itte ilu n g e n b.

S cblef. © ef. f. 33oltstunbc 1923

© fd;am pel

ipatfcbopstp, 2lus bem Siebauer © al 1897

Scblef. ip ro o in jia lb lä ttc r 1865

M itte ilu n g b. Scblef. © ef. fü r 33ol{sfunbe 1897

M itte ilu n g b. Scblef. © ef. f ü r 23olfs- tunbe 1897

M itte ilu n g b. S d ;le f. © ef. fü r3 3 o lts - tunbe

Scblef. ip rD o in jia lb lä tte r 1864 S cblef. 33ropinjiatblattec 1864 ip . ©cecbsler, S itte , 33raud> unb

33oltsglaube, S d jle fie n

S e ite

65 69

74 78 82 86

97 98

100102

105 105 106 106 106

107 107 107 107 107 108 108 108 109n o 110 n o i n

112 112 115 116

(5)

V

i l b e r f d) r i f t : © e r f a f f e r : S e ite

S itte unb ©rauch bei ber ©iet>- M itte ilu n g ber fctjlef. © e fe llfd m ft fü r

haltung © o lfs tu n b e 1902 118

© ie © fin gftfd)eu ne M itte ilu n g ber fdüef. © e fe llfd m ft fü r 121 2lbfonberlid;e S itte n unb ©e-

© o lfs tu n b e 1902 bräud;e bes oberfdüef. © olfes

© e r M enfcb unb fein länblicber

122

H aushalt 123

© e g rä b n is § . K e llin g , M itte ilu n g ber fdjlef.

© e fe llfd m ft fü r © o lfstu n b e 124

ifo cb se ifsta n j 1902

© . ©rechsler, S itte , © ra ud ) unb

© o ltsgla ub e in Sdüefien

124

Ortsnecfereien © . © re disler, Oberfd>lefien 1902 126

10. Sdtlefififjc «o ffö lie b cr.

© es S litte rs Sob

© ie fcbone §annele

€ c i;o n ift bie ffugenb - fie fo rn in t nicht m ehr lln fd m lb ig e r Sob eines K naben K rie g bei S iattbor

© e r gute K am erab (?reii)eit»lieb

@u>ig getrennt Stur fie ift to t Sieb, © lü m le in blan

© e r lebte © a u t

©ce tleine, geplagte M a n n 3t'«s alles bie © ans trä g t K an o n

SfBenn bie K artns toab fein SBiegenlieb

Silles ift oergänglicb

©'s fangen brei ©ngel K ie la toeboo

fto ffm a n n p. g^allersleben-Slidjter, Schief. © olfslieb er

i5offm ann-9iid>ter, Schief. © o lfs - lieber

9Bill)elnt S d n e m m e r, © olfslieb er aus betn ©ulengebirge

§ o ffm a n n -3 iic f)te r, Schief, © o lts ­ lieber

Stöger, © o lts lie b e r ber O b e r- fd;lefier

28i(f>. S chrem m er, © o lts lie b c r aus bem ©ulengebirge

9Bill> S d ;re m m e r, © o lfs lie b e r aus bem ©ulengebirge

Sieger, © o lts lie b e r ber O ber- fd;lefier

Sieger, © o lts lie b e r ber O ber- fdjle fie r

§ o ffm a n n o. ^a ltcrs lc b cn -9 iid )te r, Schief, © oltslie b e r

Sioger, © o lfs lie b e r ber O ber-

fchlefier i

M ilt). Scj>remmer, © o lfs lie b e r aus bem ©ulengebirge

$ o ffm a n n o. fJallersleben-Stiditer, S d;le fifd )e © oltslieb er M ill). Schrem m er, © o lfslie b e r aus

bem ©ulengebirge

Söilh. S d;rem m e r, © o lfs lie b e r aus bem ©ulengebirge

ijo ffm a n n p. fJallersleben-Stid^ter, S d )le f. © olfslie b e r

§ o ffm a n n -S iid ;te r, Schief, © o lfs ­ lieber

goffm auu-S iichter, S ctilef. © o lfs ­ lieber

© o lfslie b e r aus bem © ulengebirge 129 130 132 132

133

134 134 135 135 136 136 137 138 138 139 139 139 140 140

(6)

i l b e r f d> r i T t : 33 e r f a f í e r : Seite

© po ttü eb ber H ütejungen 93oIf6liet>er aus bent ® ulengebirge 140

¿ d e fe rs £ ejb unb ftreube íje ffn u m n -3 íid ite r; S d)lef. © o lte -

lieber 141

© dw ferlie b 3Büb. 0 d)revn m et, 33olfslieber aus

betu Sulengebtrge 141

23ergmannslieb 2Büb.. ®d>rem m er, lö e lis lie b e r aus

bem «Sulengebirge 142

© er © d;neiber gaíjrestag § o ffm a n n -3 í¡d )te r, 0 d ;le f. 93olís-

lieber 142

© ie £einevr>eber H pffm ann-9îicbter, «Scblef. 93olEs-

lieber 143

E in tritt ber 28anberjaí>re H o ffm a n n -ílic b te r, © d ;lc f. 33oU'&-

lieber 144

53eit)naditslieb H offm ann-9bid)ter, cscblej. 33olte-

lieber 14+

* * * \

\

(7)

©djlefifcijec §dmatbogen 93ogen 6 a 11. b ]

S)ugo 93aritau

® ¿ ) l e f i j cl> e 6 a g e n

‘Jftännietn m it Öem § u te

i l u f einem Q elbe bei © u rfc fjb o rf fäete e in m a l ein fia n b m a n n , nam ens S a m m e, £ e in. ©>a fa m ein H e iner <22101111, ber b lie b öor ip m fie le n u n b [^racfn: ,,3 l)t- fäet to o ijl 2 e in ? “ „ S a , “ antm ortete 2-öttim-e, „ 3 r i) t ift fe in e gute © tu n b e ,“ erm iberte bag 22lä n n le in ,

„ 3 f ir fö n n t jm a r machen, m ag 3f>r m o llt, aber id) fage C£ucf>:, höret a u f 3U feien. 3d) m ill n u r eine Heine © tre d e m eiter gehen; ad)tet b a ra u f! <2J3enn icl) u n te r bem Ä o b e lg b crg e fe in merbe, to ill id) fteficn bleibe n u n b m ärten, b ig bie böfe © tu n b e w orüber ift. © o b a lb id ) aber m it bem g u te fd)m enfe, fö n n t 3 f)r 3U fäen fo rtfa fjre n .“ g ie ra u f b lie b e*g eine <2B e ile ftegen u n b fchmenfte b a n n ben g u t. <2Tun e n tfern te fid) bag <22lännlein. U n te r bem Ä o b clg b e rg e angefom m en, fäete erft S a m m e m eiter. 3 n e in ig e n <2öod)en 3eigte eg fid>, bag a u f ben B e ete n, bie er fp ä te r befäet gatte, m u n b e rfd )ö n cr ,fylad)g mueftg, üröhrenb a u f ben a n b e rn <23eeten, bie er bar b e n 'iln f u n f t beä

U lä n n le in g befäet, U n fr a u t m ud)erte. 9t. Kiifmau

^ )te ip u m m e lfra u

© in e g s2tacf)tg m a r ein a rm e r g o g h a d e r in ben <2Ö alb f)inaug=

g e e ilt, um feine n h u n g e rn d e n $ in b e r n © g e ife herbegufefjaffen. 'U ld er a n ben g u tn m e l gefom m en m a r, fa m bie g u m m e tfra u ih m ent=

gegen, © ie tru g in ber aufgehobenen R echten einen goldenen 5)olch, in ber l)erabl)ängenben 2 in fe n einen © c g lü ffe lb u n b u nb m ar m it einem la n g e n , m einen © em anbe befteibet.

3 'uerft fü h lte ber g o g h a d e r f u r c h t ; a lg er aber bag traurig-?

© e fid )t ber fcf)önen £Jrau fah, berm anbelte fid ) feine £Jurd)t *u

9?eg' 93ogen(efebucf> * 93on D r. ®. 2Beber u . D r. 9t. S cbm ib t S e a rb e ite r: 28 i l f) e t m 0 c ^ t c m m c t

(8)

Ije^lidEjeg *3111116115. S ie 33urgfrau fcfyritt bid^t an feine © eite uni>

fagte if)m m it m ilber (Stimme bie leifen *2öorte: ,,S u l>aft ein guteg §er3 unb fü fjlft 32Iit(c ib m it m einer fjilflofen, bezauberten Sage. Segfyalb barf id> 311 bir fbred)en unb bid) bitten, ,mid> 3U erlöfen. 3d) bin bie fjaim m elfrau, bie ii)ren (Batten ermorbete, unb fdt)leid)e begljalb feit fjunbert Safjren ruljelog in ber *2Jtitter=

nad;tgftunbe untrer. 32torgen gelten bie fieben Sage 31t ©nbe, in benen id) erlöft toerben t a r n ; gefd)iei)t eg big morgen ¿um erften.

§al)n en fc|ret nidf>t, fo muß id) mieber ljunbert 3at)rc ruijelog m allen, ei)e m ir mieber fieben Sage 3ur © rlöfung gemährt finb. SlBillft bu midi) erlöfen?“

S e r £jot3f)ader gelobte ber Q um m elfrau, itjrem 3Bunfd>e nad)=

3utom m en; benn fie |a tte ü)n m it iljrer © dfönljeit unb ifirer m itben S tim m e fo be3aubert, baff er nidjt nur feine 5?inber, fonbern bie gan3e 3B ett bergaß.

S ie £)um m elfrau gab bem 3K anne if)ren Soldf) unb gebot ifjnt, am foigenbett 32lorgen au f biefelbe © te ile 3.U Eommen. „ 3 dE) merbe bir aber,“ fo fpradf) fie, „nid)t toie i)eut erfdEyeinen;, fonbern in eine mütenbe © erlange berm anbelt fein, bie einen ©dylüffelbunb im 3lad)en lf>at u n b auf bid) ß u ftü z t.“ „ S a g madfjt uidfjtg au g !“

fagte ber S fo ^ a d e r, unb bie iju m m e lfra u gebot, bie © erlange 31t erfdflagen unb iijr bie © d )lü ffe l aug bem 3lad>eu 3U reiften.

S e r §o l3 ^ a d e r eilte fteim unb begab fidj am früfteften 32torgen mieber an jene © te ile im 325albc. ©3 mäftrte nidfjt lange, ba tarn bie §um m elfcf)lange in meiten 3Binbungen I)erangemäl3t unb bäumte fid^ ftod) auf. 311g ber Sjo^ftader bag Ungeheuer erblidte, mar fein gan3er *2Ztut erlofcften; er m arf ben S o ld ; auf bie ©rbe unb lie f babon.

S a muftte bie Sfum tnelfrau nodf) einm al l>unbert 3 al)re rufyetog umftermallen.

3lber alg bie ftunbert 3 af)re borüber maren, ift fie burd) einen 32la n n , ber größeren 3K u t t>atte, erlöft rnorben. S e r tötete bie riefengrofte © erlange unb entriß il)r ben © d jlü ffe lb u n b . Staunt- ftatte er bie ©dfjlange m it bem Solche erftoeften, ba fdffug eine f la m m e au g iftretn ‘’Rachen unb bezeftrte ben ftäftlicften ©df)langen=

le ib ; aug ber l£2Xfd^e aber flog ein feftneemeifteg Säuberen 3um fjim m e l; bag mar bie © eele ber erlöften ^ u m m clfrau .

3H it ben ©dftlüffeltt, bie ber mutige 3K a n n ber © d)lange entriffen fiatte, öffnete er ben Sjum m elleller unb fanb b arin ungeheure ©cfjäfte.

© r muftte nieftt, mag er 3uerft bon ben blinfenben 3ieidf)tümern er*

greifen follte. © r entfdffloft fid) enblid) fü r ©belfteine u nb golbene Sannßabfen, bie in mächtigen Raufen aufgefdf)üttet maren. "2Hg er aug bem H e lle r m it feiner 33ürbe fteraugtrat, beinerfte er, baft er bie 3 aUberfdt)litffel bergeffen ftatte. S a mollte er fie ftolen; aber er fanb nirgenbg ben © ingang meftr. S e r © dfaftfeller i>atte fidf) gefcftloffen, unb er muffte fid) m it feiner Saft begnügen. S a b o n mürbe er fo reidfi, baff er fidf) biel Sanb unb biete R aufer faufen fonnte.

9Ka;c S^tofc

(9)

3

D e r golbene © to lle n

^ o r «in paar ijunberi 3 ai;rcu ift’gf gewefen, ba haben brei J a u n e r brunten in SÖ Jel^tonb bem S e u fe f ihre Seelen S o e b e n

3U to ü n fie n mübrinnebi- ? TaIC J ° r d d ) m£ d>e - baB nid&tg mehr 3u munidjen ubrtg bliebe, S u n , ber S eu fel ii't in bieier fu n firfü tem ftm tufer. ‘ffie n n er CII1 paar jlia ifd io tife e en befommen t a n

1 « w » a . * paefte a lfo bie t a t E S

Ö i Ä * ? ? r<lflC" f b„ fS6rtc lic “ “ £i" ® S»m s>inb fm iS s 5 t , f es ?od& E orbcn> unb ba, » o bic Qof)e S le n fc ihre m K f t n e n « S h fr bC<2 ® i al5er ‘M b g e b ir g e hertoorjireeft, ließ er ftd) 3u fitjen. ' ® abe bor ben U m gang einer §ö h le fam en fie

* m l : r s s ' Ä j Ä s j ba? m * * * ’

tragen fönnt S u rb H r,, ! , s ’ r l/)r m taufenb Sahren heraug=

»erficht i r ia m b ’ rinben! ® ie t ö ^ e ÄUnft ber ¿ I l e ! “ Ö ^ br'auc^ * Stuf SHeberfehen in

H n b fort War ber Seufei.

fief) ein ^ e u m -^ n 'n n b £ trücI}en l,n. bic Ö^hte hinein, machten her ^ ü r ft ber ß f i r i Cn id)toar3eu § a tn m d , ben ihnen hie « ¡ S t o f t S n f r S , 3Ur 3urücfgelaffen hatte. S>ann ging 3 h n b S r fier a n .309 <ine foW ^ e Ä>er3e au g ber 3 afd>e unb 3 flHde ie9te ein große» fd)War3eg S u d ) m it feuerrotem h fbnd fu ii et,I efl f>nttartig borftoffenben gelfenborfprnnq unb la d 3 °e“ u8 6“ m S ti,c in ' bc' W - W «

bei g m iffe tl S te tte n ber -ücrlcitm g „ber

J S S Ä S r Ä S ü s l i *

an ber @teil(> L f s ? ’ £ [l ä)c.n n b rer ^ » rg etnftürje, unb fie [je ba!

gelStoanb gefprunaen f 9ef i ° b^ ^atte> lDar bic m \ 1m A * ‘ ‘ P « S flr Ä a r f ’ m b * * " t m * lffe Sefchtoören, ^ e u e @ r!!irt o d t D o r l>er- <2Ieueg üeud>ten, neueg einen langen lanaon ? ? IPr nng audj bie S u r au f unb lieg abgefdbloffen mar % \r s ^ en> ber burd> eine 3 weite Csifentür

bie9

bTei^SeSöm ^ S ’ Mübien‘ abcr ^ ratc"

m an noch nie einen fru n i? h erm ■ flTä&Iic^er S te ife , wie

¿ ü r auf im h f heulen gehört hat. S a n n fprang auch1 biefc t £ L Z e e?n Z l Cr? l* te % n ^ u ie n b e n : eg w ir ein § u n b , o - B rote ein 9d>fe. © eine S u g e n glühten wie #o&ren, unb 31tr

(10)

¡Hufe herund blied er gari3e R e if e n bon (Scf>toefetbamj>f. © e r ¡tRann m it ber S^er^c unb ber m it bem ¡Buche fanfen in bie &nie, ber britte aber rührte bad U n tie r m it feinem (Stabe an, ba 'erftarrte ed unb ftreette alle "Biere bon fid>. © ie “klugen glühten itid)t mehr, ed ia m fein giftiger © arn p f mehr aud ber ¡Hufe, fur^, bad © ¡er lag tote tot,

$ a u rn aber, baß ed [)ingefuitfen mar, ging eine britte © ifen tü r gart3 bon felber auf, unb bie Sß3eifd)en ftanben mie berfteinert an ihrer Schmelle. S o mad bon ¡Pracht u nb © t a n j Ratten fie troß ihrer © e lb g ier nicht einm al afjnen fönnen: eine meite, f)of>e ffatle, biel größer ald bie größte ftärchc, m it üB änben aud purem © o lb e unb ¡¡Be^ieruugen, aud ben F>orr[idf)ften ©betfteinen 3ufammengefe^t, ltn b a lle biefe (Steine feuchteten mie (Sonnen, fo bah m an fein anbered iüdtjt brauchte. ¡Un ben ¡löänben aber hingen foitbare ©eefen aud S e ib e unb S a m m e t unb Seppidhe aud S m p rn a unb ‘ö ru ffa .

© e r © ü r gegenüber mar ein prächtiger © hronfeffel m it einer hohen

"Kiicfeniefme aud rotem S am m et, © a r in faß ein u rafte r "STann bon riefenhafter © e fta lt m it fcfjneemeihem, langem ¡Barte unb fd£)lief.

¡Huf feinem Raupte, funfette eine gotbenc SSrone, unb in ber § a n b hielt er ein 3epter, bad nur fo bon © ia tn a n te n blitjte. ¡Ringdum aber tag au f Scppichen unb "poptem ber Q offtaat, ffeine, feine g a ä u te in , in foftbarc S to ffe geffeibet, unb bärtige © nom en m it aften ©efichtern unb hohen ¡Blühen, a n benen ©belfteine mie S tern e flim m e rte n , ‘¡tllfed © e rä t, mad fie mahrnehmen fonnten, mar and eitet © o t b ; unb fefbft ber S ta u b im Ächrichim infel m ar © o fb , unb irgenbmo audgebrochene ©belfteine fdf)immerten barin.

© a d afted aber überfahen bie melfchen ¡Hlänner in einem ¡Uugen=

bfiefe, aber bed Sd>auend megen mären fie nicht hterhergefontmeu.

S ie pafften bielm ehr ßufammen, mad fie erhafdh-en fonnten, ftopften alte ©afchen botl gofbenen Kehricht unb berliehen bie fyöfyU o ilig ft;

beim fie fürchteten, ber ¡Berggeift fönne ermadfjen unb fie in irgenb

etmad bermanbeln. ' ,

© a d erfte © ifeittor trachte harter ihnen 3U, baß ed nur fo fcfiütterte, ebenfo bad 3te>eite, unb fogfeidh fing ber grofre fju n b a n ; mieber fo fürchterlich 3U heuten, bäh ben ¡m ä n n e rn bor Scfj-recf bie ¡Beine einfnieften. Schnell fahen fie, bah h e ouef) bie britte

© ü r hinter fich brachten. 3 m © ange her ober fa m ’d fchon mie S tu rrn m in b unb hot auch' bie 3ugef<hlagen, bah ber ¡Berg «g itterte unb bem lebten bad © nbe bed ¡m a n te ld eingeftem mt mürbe.

,,£jelft. hofft, ihr ¡B rüber!“ rie f er in ©obedangft, ,,ber ¡Berggeift hat mich am B 't’fof!“

© r lieh ben ¡m a n te t fa lle n , unb ed m ar bie hödEjfte 3 e it; benn fchon fuhr ber R e ifen mieber 3ufammcn unb erfahte feine fcfjma^en fiodfen. ¡töiebcr riß er fid ) tod, bah ihm ber $ o p f blutete unb ein gan3er ¡8ufdj § a a re in ben S te in e n häogen blieb.

„ fjin a u d ! h in a u d !“ m ar bie Idofung.

(11)

5

© o r bem (Stötten b r a te n id le brei ohnmächtig jufam m cn. ©Sie tätige fie gelegen, wußte feiner 3U tagen; aber a l l fie erwachten, fü llte n fie fid^ um Safjre gealtert, gan3 gebroden u nb 3erfdfjiagen.

© u d ) iFire § a a re Waren fdjneeweifj geworben, © e r eine hatte einen S tu tjt, ber anbere einen ¡Jufffchemet, ber britte einen ©tiefeifnedht bon reinftem © otbe erbeutet, ben bieten © o lb ftau b in ben S aferen gar nicht geregnet. © b e r fie freuten fich ii)rcr ©cf)ät3e nicht.

©Sag g alt ihnen bag biffchen O o lb , bag fie Wegft^tebgten, nad)=

bem fie beg ©erggeifteg unermejjtichen ©eichtum gefeffen tjatten !

© b e r Fjinabgcftiegen, um nod) mehr 3.U t)oien, w ären fie aud) nicht mehr — um nichts? in ber ©Seit. © ie hatten genug bon ben

©dEfrecfniffen beg © ergeg, bie fie big an it>r liebengenbe in ihren S ta u n te n berfoigten.

^ n r3 nach ihrer igeimfehr finb fie in Statien geftorben, ohne nod) einm al beg Cebeng froh geworben 3'u fein, ©och d g bie tadhenben ©rben tarnen u nb bie gotbenen ©¿habe abhoten woltten, Serfieten fie 3U © ta u b unb © fdje.

© ie pöfyle aber, bie m an ben gotbenen © to lle n nennt, w irb heute noch ge3eigt. © ie liegt nicht alt3uw eit bon ‘© ab © einet3 in

ber © raffd>aft ©lafc. Sieben

^Öte © e lfte r im 3obtenBerge

© o r m ehr a tg 3Wei S a h rh u n b e rte n lebte im © ö rfte in © chönb urg em g a r fro m m e r u n b erleuchteter m a n n , Sohanneg © eer, gebürtig, aug ©ct)Weibnit3. ® er fd>ien 3War e in fä ltig bor ber © S e it; benn er beradhtete ih re n gjodfjm ut u n b g elehrte n " Siram u n b hatte © e lb u n b © hre im S tich e getaffen, um in ftitle r , befcfjauticfier © in fa m fe it ber u n b e fa n n te n F e ig h e it nad)3uforfd)en. © b e r h ie r i»ctr il)m grofce S m fid tjt u n b © e w a lt 3 u te it gew orben, atfo, baff eg ih m b e rfta tte t w a r, in bie © rü fte ber © e rg e einju g e h e n , beg berfchtoffenen © u te g

|id) 3u bem ächtigen u n b ben © e ifte rn 3U brebigen. ©och ih m genügte w d b te fe rJ iD iffe n fd h a ft nicht, u n b er fetjnte fich, im m e r tie fe r in bie

^ e )e tm n tffe ein3'ubringen. © e g h a ib gebachte er, in e iiie r b u n fte n rtrt+fit c ^ ^ d d h & a r iie h e t t 3°ö te n b e rg e g , ber j u ben f e it e n ber ab»

m § e ib e n ^ c r ^ erS t>eg © chw eigeng g e n a n n t w a r, feine n W n r L , ! r 3 F u n b b o rt nach ber ©Seife ber © in fa m e n b e g '

9 nta n b e g feinen gorfdEm ngen u n g e ftö rt nach3uhängen.

cr nun ehteg Sageg a n bem S u ße begfetben umherfchlict), L< n V dnberfeheng in eine groffe £>öl)Ie, bie unabfehlich tief oen <>erg htneinging. Ä a u tn w a r er aber etliche ©chritte barin, a ls ttgn etn heftiger ©Stab entgegenfam unb ein gewattigeg © ra u fe n tn Der ^tefe ftch hören liefe, bafe ih n ©dtjttuber unb ©ntfet3en ergriff, e r m erfte hieran, baff eine w unberbare m a c h t biefe £jöt)fe bewachte unb ging gerang, um fich uodh eine 3 eitfan g burefe ©efchauung un b

© ebet 3u feinem © orhaben 3u rüften.

(12)

SiXact) SDerlauf biefer 3 ßd trat er feinen © e g öon neuem an nnb gelangte aberm aig an ben (Eingang ber §öi)ie. 3 toif d>en fteinemen:

© ä n b e n , too bie gfCifyt h alb Ö0(i>> balb niebrig, halb toeit, balb eng toarb, 30g fid) ein (Sang freu3toeig herum, Ser 3uleÍ31 in einen ebenen unb geraben (Sang enbigte. © lie g toar fü ll unb übe; felbft feinen g n fjtritt hörte ber fromme © a m t nicht. Sfeiit © i n b blieg ihm entgegen. © b e r öon ferne flim m e rte ihm ein feltfameg 2id>t. 3el3t toenbete fidf) ber © a n g , unb auf einm al ftanS ber © a n b e re r an einer hohen S ü r, aug ber burd) eine runbe ©lagfcheibe bag fdjaurige

£icf)t flim m e rte . © u t i g Hopfte ber © u n b e rm a n n an bie S ü r, unb a lé er Sag britte © a l anfcE)Iug, ba raffelten bie ¿^Eiigel augeiuanber.

U n b fiehe! ® a fafjen an einem runSen Sifcf>e brei lange, magere

© ä n n e r in fd)toar3en (Setoänbern, a u f ben Stopfen Ejüte, toie fie öor uralten fe ite n im © ra u d ) toaren. © i t ihren l)ol)len Erigen ftarrten fie einer ben anberen unöertoanbt an unb 3ittertcn; aber beg 3 rem b=

lingg fd)ienen fie nicht 3U adaten. © o r ihnen lag auf bent Sifcfic ein g ro|eg © u d j, in fdjtoar3em @ amt m it golbenen © u d e ln befdjlagen.

(Ein matteg 3 t ä minchen fcf)toebte in ber © i t t e ber © ru ft. © i t uncrfdEjrocfenem © in n e fd)reitet unfer © otteg m ann über bie ©dtjtoeüe, fielet ftille unb fpricht: „ g tie b e fei m it eud)!“ U n b bie '© ä n n e r anttoorten m it l)o \)h n © tim m e n : „£)’m ift fein T rie b e !“ 3 um - anberenm al fprarf) er: „T rie b e fei m it eud)' im F lam en beg iperrn!“

© ie 3itterten unb fpradjen m it fd)toächerer © tim in e : ,,£jtcr Ut fein T rie b e !“ U n b alg er näher a n ben S ifd ) tra t unb 311m brüten

© a l e ben © ru f; augfprad), ba öerftnmmten fic.

2ange herrfdjte ein toteg ©djtocigen. 3>a erhob fid) einer ber

© ä n n e r , nahm bag grofje ©uclj unb legte eg bem g te m b lin g e öor.

(Eg hatte 3um S ite l Sie © o r t e : 3>ag © u d j beg (Sel)orfantg. ,,© c m getjordjet il)r ?“ fragte ber © u n b e rm a n n . © ie anttoorteten nicht,

„ © e r feib ih r? “ — , , © i r fennen ung nicht.“ ,,© a g macht ih r an biefetn O rte ? “ — , , © i r harren beg großen © e rid jig 1.“ — „3 ftl eg noch fe rn ? “ — ,,c323ir toiffen’g nicht.“ — ,,© a g habt ihr be=

gangen?“ — ,,© ieh Sort $ut“ — S>amit 3eigten fie auf einen ©or=

hang, ber in ber Siefe ber CSruft hing. &üE>n nahte fid) ber

^ re m b lin g unb 30g ben V o rh a n g au ie in a n b e r. © c l) ! © a lagen Sotenfd>äbei unb (Sebeine hodj aufgetürm t unb brüber unb brunter '© a ffe n unb ©efdjm eibe unb öiele S o nnen m it (Solb unb ©d>ähen.

Iln b bie © ä n n e r 3itterten. „ © im m biefe ©cf)ä^c m it b ir,“ fprad) ber eine, „fo finb toir erlöft.“ - ,„3 cf) nehme fie nicht,“ öerfet$te ber (Sottegm ann. — „ © im m bie § ä lfte m it b ir,“ fprad) ber anbere,

„fo finb toir erlöft.“ —- ,,3 d) nehme fie nicht,“ beharrtc jener.

,^Rühre fie a n !“ rie f ber britte, „fo finb toir fetig.“ — © b e r ber

^ re m b lin g fprad) m it feftem © in n : ,,3 d) rühre fie nicht a n .“

„ 3 f)r © e ifte r! © a g fagt bag © udh?“ fsrach Ser eine. — U n b ein anberer fdjlug bag fchtoar3e ißueh auf unb lag a lfo : „$>ie testen

© e ifte r Seg ^erg eg folien erlöft fein, toenn ber ©öfctoicht ihren

(13)

7

<5d)at$ gati3 unb ungeteilt t)ebt unb ein fromm er S ta n n ihn üer=

fchm äi)t.‘ ‘

H u b plötzlich fuhr ein faufenber S 3 in b burcf) bie fjolfle, unb eine gräfliche © d )iu d )t fpaltete fidt) hinter bem So rh ange, burcf) bie ber <3turnt bie g a tte n Schätze babonführte. S Io er fjinauggefaijren n>ar, ba ftü ^ te ber Ejelg jufam m en , unb ein finftereg ©efträudf) toarb 3um iüöah^eichen, bafe ijier ber böfe (Seift auggefahren toar. S>er

© ottegm ann aber befanb ficf) unter freiem ffim m e l fern bom ‘Serge, über bem ein Iid;ter Schein aufging, tote loenn bie Storgenfonne berüberftraidte. © g toar S a d )t, unb bie filberne Stonbfichel leuchtete ibm auf feinem S3cge in bie friebliche gjütte. —

“iö c n n man boti ber Sb enbfeite her an ben ¡Juff 3°btenbergeg fonvmt unb ficf) bann gegen S tittero ad > t 3U toenbet, trifft m an n°<f beute auf ein bidffteg, üerfdE)iungeneg ©efträuch, bag fic§ einen großen ¿ytedf am S e rg e hinanlehnt. Sotoeit m an hm btiden fann, geht m an S to ld fe ;itnb S a tte m umherfcMeichen, unb ein Stöber»

if.w ü f t crr au g _ ^ nf!öcri (i t 0iienen © rü fte n fdfjeucht ben S o rtb i^ig n S l ' n ? eU'V c ^ C)n l e umf>er ie © © ra g , unb fein S o g e i

^ m. , ^ e^ u d,e mftcn. ©roffenb hängt ein bemoofter JJclg»

l f f r 1 ru b ?r ^cr> -^ag ift bie S te lle , an ber bie feltfame Sc=

gebenf)ett gefchah. Raftner

^ u f c f y m ä n n l e t r t u n í» ^ ) o l j t p e i b l e t n

S e i © ö rlü j in ben $öniggf)ainer S e rg en toohnten ehebem bie logenannten Sufchmänncfjen, in © e fta lt, Sprache unb Ä leib u n g ga«3 ähnlich, nur biel Heiner unb te ig ig e r. © a n 3 fo loaren tS c Ä in b e r, if>r S ie f) unb ihr ffauggeräte, alle g toie bei ben J lenfdE)en, aber fyunbertmaí Heiner, © g toaren Heine freunbiicffe feutchen, bie niem anbem ettoiag 3ufeibe taten, im © egenteit ben fcenjcpen toohftaten. Sad£) irbifd^er S te ife toaren fie fef>r begierig, er ttjnen bie gab, bem fd>enftcn fie gan3e fjärtbe ooll £au b

U o 2unb öertoanbefte ficf) bann in gfän3enbe\Safer.

/ toaren fie aber felg 3art gebaut, unb atg bie © lo d e n ícurbcn- fouuten fie ben S cfjalf nicht bertragen, famen!

L „ r¡>„ „ unb im m er feltener unb blieben enblidj gan3 toeg. g u te ^ t

^ i-y. , ur ftodf) 3toei übrig, bie im lebten £>aufe am © nbe beg Storfeg itrrfnvtoSv, tcb n u r fetten feffen liefen , © in ft erfchien bag

j- ioe^flítgenb unb toeinénb unb fdfirie: „ffjipefpipef ift ge=

gotben, ptp elp ip ef ift geftorbenl“ h ie ra u f ift er OerfdEjtounben un b m em atg tmebergefommen. S3ahrfcf)ein[id) hat er m it bem fonberbaren S a m e n fein SBeibdhen gemeint.

. bem §eibelberge bei &öniggf)ain ffa* eg ehebem üieie §013=

loetblem gegeben. S ie finb nidft g rö |e r getoefen alg Heine & in b e r, nut fd£)onen, langen, gelben, H aufen fja a re n . ©de hat ber böfe

¿yetnb imm er umhergejagt, unb fie haben nicht eher S u ffe finben

(14)

formen, big fie 311 einem S au m fto d e gefommen. S a hnt benn ber

£)ol3hauer gerufen: „ S a g toalte (Bott!“ , ef)e er ben S a u m umge=

fd)lagen, unb bann i)at fie ber böfe ^ e in b in S u ffe iaffen muffen,

© ineg Sageg in h arter SS3inter3eit ift ein foldjeg §ol3W eibteiu ju bem S a u e r, bem ber S e rg gehörte, in bic © tu be gefommen unb hat fid) bort ben gan3en SÖinter über aufgehalten, unb bic ßeute la b e n ifjr 3U effen gegeben. S e i S n fa n g beg nächften ¿5ünf)jai)rg ift aber ein 3toeiteg foldjeg S äeib lein an bag Sanfter beg d)aufeg gefommen, too bag erfte in ber © tu be fajj, unb fiat hineingerufen:

„ S e u to ! S e u to !“ S3ie bag £)ol3toeiblein brinnen bag gehört l)at>

ift eg toeinenb unb jam m ernb fortgegangen unb niem alg toieber-

gefommen. £. $aupt

© e r ?lacl)tfc^mteb in © ö rltff

3 n © ö rlit) lebte einft ein ©chmieb, ber toar fci>r fleißig unb gefdEjidt unb begf)alb g e a rte t unb g e fu g t; n u r ftanb er in bem S u fe , au f Sirche unb CBfauben nicht bicl 3U galten, ßange lebte er unbefdiolten, big einft ein $necf)t 3U if)m fam , bau m ffarf, rothaarig, einäugig unb lahm , ber aber burd) © ehorfam , © en ü g fam feit, ¡Jlcifs unb ©efchidlichfeit fiel) bei ihm einfdhmeichelte, fo baß er tf)n afg feinen © efellen aufnal)m . 3 a, er tourbe if)m halb unentbehrlich, inbem er alte S rb e it gan3 alle in in unglaublich furser ^ext ber=

richtete. S a beg S le ifte rg ©egentoart in ber S3crfftätte überflüffig erfcf)ien, ergab er fiel) ber U n tä tig fe it, bem ©Biele unb bem S ru n fc . 3 u le t)t brachte bie S rb e it beg fleißigen SUechteg fau m fo trief ein, a lg ber S le ifte r burctibrachte.

© ineg S b e n b g fpät fam ein 3 unfer in fchtoa^er S ra d it, auf fchtoar3em S ö ffe , ein fd)toar3eg S a re tt m it roter ^a^infcber auf bem .Stopfe, bor bie ©dpniebe geritten. S e r beftelltc ein ciferneg © itte r um eine © r u ft fü r einen fef>r hohen S rei3 > berfangte aber, baß eg unbebingt big S titte rn a d )t beg britten Sageg fertig fein m üßte;

bafür toollte er bie H ä lfte boraugbe3at)len. § a lb trunfen botn ©e=

tage lacht ber S te ifte r 3uberfid)tlich: „ S a fü r to ill ich toohl ßeib unb ©eele berpfänben, bah 3ur 'ßeit a fle g fertig fein toirb.“ S e r 3 unfer aber ertoibert: „ S 3enn 3 t)r bag tut, toirb ©ud> ber bierfache S re ig 3utcil toerben.“ S o n @ ab fuefjt geblenbet, unterfchm bt ber STeifter m it feinem S lu te bie S e b in g u n g u nb fief)t m it ©rftaunen bag © o lb richtig beßafjlt bor fid) liegen. S o d ) ber 3 unfer ift ber=

fcfjtounben.

S e r ßeidfitfinnige bergißt halb, toag gefächen ift, unb fehrt 311m © elag e 3urüd. S m S to rg e n erßählt er feinem S?ned>te bie

©ache unb fjeifrt ihn fogleidh ang S3erf gehen. S ie fe r lacht Fjö^itifch:

„ S a g hättet 3 hr getroft an einem S o rm ittag e 31t liefern Such Per»

pflichten fönnen.“ S ö llig beruhigt geht ber S lc ifte r toeg unb ber=

praßt bag im boraug empfangene © e lb . © rft am britten Sachm ittage

(15)

9 TäQt ifjtrt ein, nach ber A rb e it 311 fehen. (Er e ilt in bie S B c rffta tt;

bag (Sitter ift big a u f einen e w ig e n SRing fe rtig ; aber ber SittedE)t In öcrfcfjtounben. (Siligft gef)t er feibft an ben “Slmbog, um ben feglenben ‘•Ring 3a ergän3en; aber bergeblidh m üf)t er fief). “ERlleg

^ ife n , bag ber J a m m e r berührt, fpringt unter feinen Ejänben ent3t»ei.

S^a merf't er, bajj ber § ö lte “JKadfit im (Spiele ift. (Entfetjen fajjt ihn unb treibt ihn baib bon ber trofttofen, tjoffnunggiofen A rb e it f)inmeg, baib m it be^m eifelter ‘ilnftrengung toieber ^in.

© e r $nedE)t ift fü r im m er berfdgtbunben. <3Ritterna<^t erfdfjeint.

s( er^ en ©iocfenfdjiage öffnet fidf) bie ©rbe un b berfdfilingt ben ‘m e ifte r, ber je^t bent © eu fel berfallen ift. © eitbem ift er ber=

bam m t, fo lange 3U fd^mieben, big ber fehlende ’R ing am (Sitter rin cv?^r ^ . ^ cni cf)lici)e 2K ad)t aber fa n n ihn nicht erlöfen; benn fo oft B o r k i g e ober fro m m e ben fehlenden iRing am (Bitter erleben, oerfd)toanb er öon felbft in ber ‘jtadfjt, ober bie Ceute Ratten feine

« u b e , big ber "Ring toieber abgenommen toar, tote eg noch bor U 3C<^rt§ Gtt em ^m Schmiebegefelien nameng <2Benbe ergangen ift.

^ m u & sber ® ^ mieb untcr her (Erbe fd&mieben, unb all»

fim M ic fh , s bJ e ,.^ elDüi>ncr beä O bcrm arfteg, befonberg beg baib in r . r °r norbJ°eitIid)en ©efe, too er getoohnt bat, fein Ejämmern, a£)^ lnreffenc,n S a fte , baib toieber in r a f fe n , unge=

-v r x -en’ ® cnn d)u über ber ‘ülrbeit bie iB e^toeiflung bemeiftert.

in v bv r i n nl ucrc.r 3 e it ßeute, bie alleS beffer toiffen tro llen,

® etoäj i ern bie H rfad je beg dumpfen häm m ernden

^ u id>eg finden toollen ; aber m an to ei|, toag m an bon folchen gewefen fe’ ^ ^ ^Öt' ^ ‘2tam e bcg @ ^ m ieb^ fu ll i=BolpredF)t

£ . Sjaupt

£ > a g f o e r f u r t f e n e 0 < ^ ( o g i n O b e r f d ) l e f i e n

© täbtd jen O berglogau liegen „bie (Erlen“ , © a g $ I a $ - efnl ’ f- r b l e r® tabt umgibt, ift a n einer © te ile unterbrochen durch a n ' e^f © tnfenfung. 3 n ber ‘K titte berfelben liegt t ein © um pf.

betoadir>nCrT p ^ i n i . ^ euc^ i:^ ^ e^ ^ ba^ 9an3e © elän b e m it (Erlen e t i w ’ t e , ^ nb M f a r rü h rt ber Plante, © g fieht aug, a l8 fei aug gebrochen toorben rte^en^a ^ er utädhtiger Qanb ein © tücf heraugi=

ber l o n S S b % ^ ^ e rtie fu n 9 ent^ anben § ö r nur, mag bort’ to0 unbetretbareg © u m p fla n b fidf) aug»

hntto bor l9rc? Schloß. 3 n raufd)enben ^eften unb Vergnügen I B or C t5l r ’ cbt Verm ögen berprafjt unb tour fotoeit gefunfen, r j * er i l r am, 5 l9cntlun S rem b er bergriff. © e r borbeireifenbe $ a u f=

iiT s , t ?sC a !ld) ber urrne ©cholar toaren nicht fidf>er bor ihm.

o b aib blteb jeher ü öanberer angftboll ber ©egenb fern.

(16)

© in armes "Bäuerlein, bag m it bem © rfö g einer berfauften JS'uf) argtog hUm toärtg 30g, fiel ihm auch 3um Opfer. B u g bunffem H in terh alte überfiel eg ber ‘K itte r unb beraubte eg feiner fyabe. U n b alg bag B ä u e rle in fidf) 3ur B3ef)r fetzte, machte ein ©dhtoertfireicf) feinem l'eben ein ©nbe.

S a tag ber arme K la n n nun tot im © ra fe , unb bie burftige

©rbc tra u t fein roteg B lu t. 3) er K a u b er aber 30 g fröhlich heim.

3 n banger ©orge hatte beg B a u e rn B le ib a u f feine Kücffehr geroartet. S od) alg eg Bbenb rourbe unb er nid)t tarn, machte fie fich in angftboffer U n ru h e a u f, ihn 3U fudhen. 3 n ber K ä h e beg

©chfoffeg fanb fie ihn, tot in feinem B fu te unb a lle r Habe beraubt.

S a muffte fie, toer ber S ä te r toar. S o r t oben faff er m it feinen ©ettoffen in ben pradfitboff gefchmiicften 3tnrm ern. U n b bag Subetn unb 2a<hen ber frechen K ä u b e r Prang tief in ben B 5afb big 3um K u hepfat) beg Soten. ©g fia n g , atg toolften fie ben S o len augfadf)en unb bie ¡Jrau ber[)ö()nen in ihrem ©dhmer3.

S a fa^te namentofe B lu t bie 3 r au. U n b m it gräulichen Ber=

toünfdhungen rief fie: „BTöge ber euch treffen, befruchte B tö rb e r, unb ih r m it euren © ü n b e n in bie H ö lle b erfin fen !“

StUum toar bag graufe B fo rt berflungen, ba fing bie ©rbe an 311 beben. S ie B la u e m unb S ü rtne, eben noch ftol3 unb fühn, fingen an 3U toanfen. S ie © rbe öffnete fich, unb ber © d jlu n b nahm bag gan3e © ebäube au f nebft ben Bctoohnern, bem K itte r unb feinen ©piefjgefellen . . . . U n b nidhtg toar mehr 3« feheu bon bem ftattlidhen ^errertfitj.

K u r nad)tg in ftiite r © tu n b e hörte m an fange 3 U t aug ber Siefe 3 ohfen, Cärtnen u n b ©dhreien. S a g toaren bie Uitholbe, bie nicht K u f)e finben tonnten.

© g toar natürlich, bah ber B )eg , ber unten am K a n b e ber S a lfo fjle htuführte, bon jung unb a lt gemieben tourbe. 3 eber fürchtete fidf). U n b bodf> ift er fo fdfjön! B lle g atmet © U lfe unb

^ rie b e n . S ie © rfe n fpenben fühlen © (hatten, bag © ra g tabet 3um K ü h e n ein, unb ein Q u ell fpenbet frifdhen S ru n f. ©g ift bag

„ B rü n n b e f“ . 3 n feiner K ä h e breitete eine mächtige © rfe Weithin ihre 3 toeige aug. © in prächtiger B ia t) 311m K ü h e n unb S räu nten!

S ie fe n B3eg ging einft ein 3 üngling. S e r toar aber nicht froh unb fah nidhtg bon ber ^crrlidfifcit. © e in H e r3 w ar fchtoer bon einem großen ßeibe. U n b in feinem K um m er w o llte er fidf)' bag Seben nehmen. S ie © rfe am „ B rü n n b e f" fehlen ihnt fef>r geeignet 3ur B u g fü h ru n g feineg Borhabeng.

©dfjon hatte er ben mitgebrachten © trief an einem B ft befeftigt u nb eben W ollte er fidf) bie ©dhfinge um ben H a lg fegen. S a erbfidfte er in bem © eäft bie © e fta lt ber © ottegm utter m it bem M n b fe in auf bem B r m , tote fie unter bem K a m e n „ B tu tte r bon ber imm ertoährenben H iffe “ befannt ift, bie B u gen borrourfgboff auf ihn gerichtet. ©rfd>rocfen fie l ba ber Burfche 3U Boben.

(17)

11 , er a u f'taub unb ftf>eu 3U ben lüften unb 3u>eigen empor»

bltctte, mar bie Erfdf)einung berfdhtounben. R b er fie $atte einen unauglöfchlidhen (Einbrucf in feinem ^ereett hm terlaffcn unb ihm euren Stöeg gezeigt.

- . ® u n fb a rfe it tra t ber 3 üngling in ein M o fter unb toibmete fern leb en gan3 ber (Erretterin bom Sobe.

3 ur E rinnerun g an biefe Regebenheit mürbe an betn R a u m e Cte -m bcr ® °iie g m u tte r aufgehängt, bag fpater, alg ber Riaum gejaut mürbe, burd) ein in ber R a h e aufgefteftteg © tein b en fm at erfe^t toorben ift.

s- b/ e ” ® rIe n “ über fam R u he. H n b nid^tg ftört heute mehr -fb o lu n g fudhenben © pa3iergänger unb bie fpieienben M n b e r.

q 1?, bo' e bergeben unb ber f^Tuch genommen fü r a lle , alte

' e' 1... © e o r g fip c fd

$ u n tg u n fc > e o o m Ä p n a f t

ftatttUhe R u r ^ " ^ ^ ' ^ ^ 0^ l eilie ^erfattenbe “R u in e , fonbern eine

© ie mar a a ? U ? Ä bort ein W ’ ¿ b e ifrä u ie in . fpöttifdhen g f il r t m ’ ar cr J a ^ c,t £jer3eng. R ite f r e ie r rnieg fie m it

E f t ab ; fiC btKf)te: fort ich einem

ich bfdbe rfe b L n n Uni * Äi nbcr a u W en m ir 3ur R ia g e ? R e in , } 'über n ö) Cm ? 8 t e m n auf m einer Frönen W ü rg !“

d re ie r r l f unt9“ nbeg ®pe>tt unb Überm ut nahm bie ©dE>ar ber I r W e i A h ® l bC’ Unb ^ ^ m u h i n fah tooftf, bag % lu m e ift ihr i W r h S f b<? bl? 5 lücr toar6en- bergärtete ficf>

Ä ; , ^ er3, unb f « tat ben frebelnbcn ©df)tnur: „R3er auf ber fteiien

W tt c ? aL % ^ fcf)i tGn ^ u n b e hechte manchem toaefern bon b a n n l ^ r a ? enns ^ ® o!be ftrebten, 3ogen toohi S i h ! ^ ben 9tng; eg tarnen aber anbere, bie eine

b e i ! U$ te" ’ bag ^ e f t ü c f 311 unternehmen.

unb ^teirtia ^ s ^ h blC ^ robe' ® cr ^ f'ab a u f ber R Ia u e r toar fchmai ben Ä r f b l r,ter © iw ud& ein ftür3te R a g unb R e ite r in Sßtunbe J f t i ; S r Ul ? b ? crtoüufchungen fcholidu aug bem berloren I F Utter’ bic ibrc ©¿hne au f bem Slpnaft 3uqbrücfc lir-ü ' © ocb ^ m ttg u n b e fprengte ungerührt a u f ber hohen ihrer Opfer la g e rt^ ^ ur99Tabeit’ toorin bie 3erfdE)metterten (Bebeine qefommen 5 " brei junge ß erren bon Rofenberg nach bem Ä pnaft S t E in e r „ mA l eftt9Cr 2 k b e 3« bem fe rn e n E b e lfrä u ie in ent»

einer narb hem acb. bem nnbern Wagte ben R it t auf ber R u rg m au er, S t Z s S , f ? J ‘ 4r3le ln « « S U fe hinab, (iin 0 # c i »c»

biüheitha f?aba« ^ u r\ ^ flonje i'anb. 3 eöer toehfiagte um bas

m T L t t S b i ' Ä S T - Ui,h roU6c ®m>5™n9 9C9C" W£

(18)

S>er KOeg 3um % n a f t blieb jefet teer. Ä ein f r e ie r ftellte fid) m epr ein, unb bie K u rg l)e rrin fudf)te m it ben g reu b en ber 3 agb fidf) bie S e it 3U iür3en.

K Ig fte einft auf bem S ö lle r faß unb m it if)rem R a lfe n fpielte, faí) fie im © Ia n 3 ber K torgenfonne einen ‘K itte r au f bem Kurgtoege baljerfommen. gfrol) begrüßte fie bie Unterbrechung iljre r (Sinfam=

feit unb eilte fjinab, um ben g re m b e n 3U empfangen. (Sin ernfter, i)of)er K la n n tra t ü)r entgegen, unb faft fd)üci)tern fragte fic nad) feinem Kegefer.

„3 ci> bin gefommen, um ben K it t auf ber K u rg m auer 3U oer=

fucfien,“ fagte er, unb Ä unigunbeg §er3 burchfufer ein jäf)er ©djrecfen.

(Sollte and) biefer fein S'eben berüeren?

„ S tä rfe t (Sud) 3Ubor burdfj einen 3 mbife, ebter £jerr!“ fprad) fie nad) einigem (5tillfd)toeigen unb fd>ritt bem (Safte boran in bag Speifegem adj,

fjie r fafe fie if)m lange gegenüber, betrachtete feine fanften K tie n e n un b laufcfjte feinen ruhigen KJorten, unb er gefiel if)t im m er mehr.

(Snblicf) erhob fidf) ber K itte r unb rief nací) feinem 5tnappen, bafe er ihm bag Kofe 3äume. S>a begann in ilu n ig u n b eg herben ein toilber $ a m p f. (Sollte fie ben K ta n n bitten, bon bem K itte ab3ufte^en? (Sollte fie ipm fagen, bafe fie aud> ohne bie tollfühnc

^ ro b e fein KOeib toerben toollc? ® o d j ber alte S to l3 fiegte über bie junge Ciebe, unb f<fjb>eigenb ftanb fie babei, até ber K itte r fein K fe rb beftieg.

(Sr lenfte eg 3ur K ta u e r unb liefe eg ben fteilen K a n b erflim m en.

K o d ) toar eg ihn 3urü(f3urufen — boefj Äunigunbe fanb fein K3ort.

3)er K it t begann, unb m it brennenben Kugen folgte bag g ra u * lein jebern S r itt ber § u fe . $>ag Kofe fcfjritt fidler auf bem fcfelimmen KÖege, alg fei eg foldjen if3fab getoöhnt. K litu n te r blieb eg ftefeen unb toieljerte feell; bann flopfte fein h err fa n ft unb freunblid) ben Sjalg beg frö n e n Siereg.

3m m er näher fam en fie bem pjüde, im m er f)öf>er flieg bie IJreube in íüunigunbeg §er3. 3 efet toaren bie lefeten Scfjrittc getan, Kofe unb K e ite r ftanben toieber a u f ebenem Koben. K t it lautem 3 ubel=

fchrci eilte Ä unigunbe bem K itte r entgegen ba hemmte fein fa lte r K lic f ihren freubigen © d jritt.

„ ^ r ä u le in ,“ begann er ernft, ,,id) banfe © o tt, ber m ir palf, ben füljnen K i t t ju befielen. 3 cf) hob ihn nicht getoagt, um £jerr a u f bem $ p n a ft unb (Suer © e m a h l 3U to'erben. K e in , nim m er toollt id) (Sure blutige berühren! K t i r blüht ein liebeg K )e ib bafjeim im S ^ ü rin g erlan b e , unb K lb e rt, ßanbgraf bon Kleifeen, bin id) genannt. (Suer frebentlidjer K hunfdj ift e rfü llt, bie ißrobe tft beftanben. — U n b n un toifet, bafe 3 l)r nicht toert feib, eineg braben K la n n e g © a ttin 3U toerben, efje (Suer harter (gin n getoanbelt ift.

©efet in (Sudj unb büfet bie arge © cpulb!“ ©>ann ritt er bon bannen.

(19)

13 SÖ3ag aus ber ftoljert i&unigunbe geworben ijt, tocijj m an nicht recht. ©inige jagen, fic habe fiel) in ber ‘¡B ezw eiflung bon ber B u rg m a u er herab g eftiizt. ^ n b e re e rja g e n , fic i>abe ben iReft ihres

i'ebeng im M o fte r berbradE)t. geibe «wer

£ ) t e ^ B e n D B u r g

© ic ‘iilbenbburg, jo jagen bie 2cute bon ©d)reiberl>au, ijt einm al eines Königs © c h lo | gewejen, w arb aber berwunfdfjen unb in teuft

© efteiu berteanbelt. 3 uü)eilen uur, i e uad) langem ‘’Räume, in © a n # 3 of)annig Zeitiger STcad)t, erjdfjeint es totebcr in alter Frach t. '¡Ruf*

getan ijt bann ein S o r, unb wer eintritt, finbet wohl iJ tu lb e n boll

© o lb unb bunten ©belfteincn. ‘Rber m an m ujj beS © onntagg geboren unb annod) unfdE)ulbig jein, jonjten fan n m an ben © djai} nicht heben, triegt aud) bie entzauberte iRbenbburg nim m er 3U fchauen,

© ie <2E är bermclbet, in einer 3 o[)anniSnaci)t jei eine arme g r a u m it ihrem K tn b le in zu r ‘¡Rbenbburg gefommen. © a hat fid; ber

^ e lg berteanbelt, unb bie B u t t e r , ihr M n b re in an ber Ija n b , ijt eingegangen in bag jtrahlenbe (Sdf)Iof3 unb hat in ben © ängen © olb.

gefunben, bag bon ber ©edle herabt)ing tote Sannen3apfen bon ben si(abcf3lueigen. SÖ3ie jie nun genug abgebrochen unb 3ufammengerafft, R* jie enteilet unb hat in ber fja jt ihreg M n b leing bergejjen.

© rauften erjt hat jie m it ©dhreefen jid> um gewanbt, eg 3U holen.

© 0 ijt ihr bov ber $ta fc bie S u re 3ugefcf)lagen unb a u j einm al bie

‘Rbenbburg teieber teüfter 3 eie> getoefen, unb brinnen toar bag KHub*

lein, ©etoeinet unb jid> bag £>aar geraujet hat bie ‘R tu tte r, aud) bor S)3er3tocij[ung bag © o lb teeggetoorfen, toeil bag jie nicht g lü d lid ) machen fonnte, nun il;r M n b le in berloren. -¿Iber tote jie nach 3 ahrcgfrijt 3ur ‘Rbenbburg fornmen ijt, jidh aug3UWeinen, hat fid) ber ^ e lje n aberm alg 3um © djloffe bertoanbeit, unb jiehe, brinnen an einem fteinernen Sifche fitzet bag K in b le in frijef» Unb gejunb, einen sR h fe I in ber fja n b , unb w in fet läd>elnb ber SRtutter, herein*

3ufommen. © ie g m a l hat bie ‘RTutter nid>t nach ben falten ©chäften gegriffen, jonbern nadh bem liehen Ädnblein. 3 ft m it ihm eilenb 3um B u rg to r hiuaug un b hat bag SSiebergefunbene gehezet unb gefiijjet. © e r R p fe l aber ijt eitel © o lb geworben, alfo, bah hie

<3QTCuttcr bon ihrer sR rm u t fürber frei. ' 9tobcrt ©abei

SRüBeja^t unD Der ^etterm acfyer

3 m 3 al)re 1654 hat fid) a u j bem ^Ricjengebirge beim großen Seiche ettoag © enftotirbigeg 3ugetragen. © in V o rn ehm er w ollte in

^Begleitung mehrerer ©tanbegperfonen unb ihrer g e b ien ten ben SRiefeuberg (©d)neefo:ppe) unb bie Seid)e in ‘Rugenfdhein nehmen.

<2Kan hatte ben © ie n e rn borher ernftlid) eingefd>ärft, eg folle fid;

feiner unterftehen, untertoegg beim ©litfjtieg aufg © e b i r a ^ i « w ~ ^

( %bi*u o t e u\

(20)

^ a lb g e tft, ben m an inggemein ben B ü b eß aljl nennt, m it ®»ott=

reben 31t reißen. © g fönnte fonft leicht ein wiberw ärtiqeg f e t t e r entftcg.en. BDährenb fie aufftiegen, w ar bag f e t t e r fd>ön hell unb fre u n b iid v aber bie © ierter, bte bent Q ertn in tDcitem ‘üfes ftanbe nachfolgten, bag V e rb o t bergagen unb ben Berqqeift m it

© djim pfreben unb unflätigen t a r n e n boghaft angriffen, änbertc ftd) der S im m el. B o n BDeften Ijer flieg eine Heine BBolfe auf eine andere bon m it t a g l)er. ^llg nun bie qanße (öefellfdni'ft

beim großen Seid>e befand, fd>loffen fid) bie beiden R o lf e n ßufamtnen unb entluben fid) in einem mächtigen ^ lah reg en d a r a u f f?lgtc ein jd}recHic^eg U nw etter m it Blitß, Saget unb furchtbaren Soituerfcf) lagen, fo bag jeher um fein lieben bangte, Bach jedem B o n n e r ^raffelte ber Saget nieber, bie Berge erbebten, unb in ben K a tern b rü llte ber B3iberf)all. B la g unb ratlog ftanben alle nur ber § e rr felber berlor ben B lu t nicht. © r fagte ein grogeg fbanlfcheg iiteu ß in bie £janb unb f)ielt eg ben ö lig e n und Sonnerftreichen entgegen. S a fing bag (SeWitter an freußtoeig ßu fpielen unb m it fo gewaltigem ltng eftüm , bag bie Berge fd^ütterten. S a n n fchlug fich bte © etoalt ber ßufammengetroffenen B3inbe in ben qrogen Seich,

an^e ® cftalt eineg Streußeg ab unb bertoanbelte ftd) tchlieglich tn eine ©chtange, bie in ben B b g ru n b fuhr. S a m it

w a r bie © e fa fjr befeitigt. » « übnflll

^ i e Drei a u f ber Ä p n ^B u rg

3 m Siebenjährigen Kriege, alg bie Öfterreicher im Bäetft rituale unb auf beffen S»hen feften ^ u g gefügt hatten, fam eine © e fe lt*

jehaft bon O ffn e re n auf bie &ä)ngburq, um bag Snnere berfclbeu genau ßn befehen. S ie §errfci>aft w a r fängft abgereift unb hatte fid) an einen fieberen O rt begeben; n u r ber 'Beamte m it feinen Leuten w ar ßu Saufe. B o n biefem berlangten bie Offißiere, er Jolle ihnen alle, aber ja alle S n re n aufm adjen. „(gern unb w illig fo ll bieg gefdEjegen, erwiderte ber B e rw a lte r; „aber einige ©emädher finb beifctHofjen unb ßWar f dfjon feit bieten S a g ren ; id) habe ßu ihnen nicht bte ©chluffel, unb biefe finb fängft berm igt Worben.“ „Buch btefe muffen geöffnet w erben; lagt ben ©cgloffer fom m en!“ gebot ein Offtßier. S e r ©cgloffer, ben ber P ä c h te r fofort holte, fam halb m it einem B u n d e S a fe n unb Bachfchlüffeln. S ie Offißiere, welche fich unterbeffen im anderen S e ile beg ©cgioffeg umgefehen hatten, befahlen ihm, er Jolle im hinteren S e ile ber B u rg bie berfcfiloffenen äntren aufmachen. © r ging ang SBerf, unb m it gefdgidter S a n d gelang eg ihm, einige rafch aufßufchliegen. 3 egt fam er an eine fchmale, etferne S ü ir: er berfudjjte einige © chli’tffel, unb m it einem ftarfen ©d>naW fgrang blöglid) unb ihm felbft unbermutet bag ©dglog t S a tra t e!r in ein fleineg bunfleg feim m er; aber Welch' ein u n b fid überrafebte ihn! S rc i alte B I (inner in langen M eib ern ,

(21)

15 benen tf>re meinen 38|ärte bie SBraft bebedten, fajjen a n einem Sifd>e, auf bcnt ein grofjeg '23ud) aufgefdjlagen lag. 3 br 331 id tour auf ben eintretenben © d jlo ffer gcricfjtct. © ie fe r, fonft, ein behexter SHlann, erfdjrnf fo fehr, baff er fid) an alten Cöliebern gelähm t fü llte , © e r ftiere 33lid bicfer brei 3lltb äter tour, tote er fid) fpater au§3ubrüden pflegte, unmöglich nod) einen 'ilu g en b tid au§3u^alten.

3 nbeffen faßte er fid), fcljrtc um aus bem ©etnad>e, unb fradjenb flog bie S u re in it)r © d jlo fj ju rü d . © a ergriff il)n © ra u fe n unb

©ntfet3en, er lief, tru g er fonnte — unb nidjtg bermod)te ih n ftu halten — a:ug ber 33urg fgnaug, ben 58erg hinunter unb feiner 3Dof)nung 311. (Einige 3öod)en muffte er bag 33ctt hüten, ehe er fid) tmeber erholte. (Sr ift nachher oft aufgeforbert tborben, im 33cifetn mehrerer jene S ü r $u 3eigen, hat aber fold)e nicht mehr gefunben unb hat nur fobiel angegeben, baff fie auf ber S a lfeite im (unteren S e ile beg ©chloffeg geioefen fei. 93. Küfcnau

^ ) e r ¿ S a m e © t r ^ b o r f

© e r erfte W itter ber © ie b fu n g © irg b o rf (im Greife ‘iUm ptfch) ioar reich unb hatte 3toei ©ohne, © a d © o r f aber hatte noch feinen Flam en.

^ u r3 Dor feinem ©nbc teilte ber W itter fein löermögen unb gab einem ©ohne bag © c lb , bem anbern bag © o rf. © a er nicht mehr biel fprecfjen fonnte, fajjte er fein Seftam ent fur3 in bie 3ö o rte: „ © ir ’g © o rf — b ir’g © e lb !“

© 0 toar ber 3Xame © irg b o rf ba. 9timptid>ct ©agenbüctdein

^ D te g o lö e n e S i e g e l

„ © e r fluge 3Ita n n baut bor.“ 3llg in 3ta n fa u ber itirchturm gebaut mürbe, toar bort gute 3 ctt. döeife “SKänner ber © em einbe gaben ben 3R a t: „i'afjt ung einen golbenen 3 tegef tu i>ie ‘¡ÖXauern einfügen.

© d )lim m e 3 e'ten werben fommen, 5trie g unb anbere p la g e n ftür3en einm al bie nacfifommenben © efdjledjter ing (Slenb.

© ie $ ird )c m ag in S rü m m cr fallen, © a n n fotlen bie ber=

armten iiltenfchen ben golbenen 3 tegel finbcn. © e r ‘’Rat fanb ^Beifall, unb fo tourbe ein golbener 3 tegel in ben S u rm hiueingcmauert.

S tim ptfdte r ©agenbüct)lein

0 r u f e l f a g e n

© ie alte fjilfe n , bie Wohl fdhon nach bem © ta u b e n ber $ in b e r hunbert 3 ahre a lt ift, fitst brin in ber © tube unb er3ähtt, mag fie in ihrem ßeben a lle g gefehen unb erlebt hat- 3 hren © ta b in ber Sjanb, fd>alut fie in bie gferne, alg fönnte fie burch a lle £333änbe fehen. © ta rr, unheimlich bticfcn ihre klugen, unbeweglich ift1 il)r

Cytaty

Powiązane dokumenty

Söofet fie le n bie ©cfeollen, bie er

abgebruclte, bon bem H errn SRinifter ber öffentlichen Strbeiteu in (Pernein]d)aft m it bem H errn ginangminifter unb bem H errn 'Deinifter be§ Snnern an

Nina zaczęła pracę w PIHM w Warszawie, skąd po paru latach przeniosła się do Instytutu Pedagogiki, gdzie zrobiła doktorat pod kierunkiem prof.. W.Okonia .Wkrótce została

badaniem punktów było udzielanie pomocy sanitarnej ewakuowanej i uchodzącej ludności, w szczególności dzieciom oraz służba in fo

Pomiar katastrofalnych wydatków zdrowotnych jest również jedną z metod oceny pomiaru efektywności funkcjonowania systemów finansowania ochrony zdrowia – w tym kontekście

b) Jaka z±¢ energii spadaj¡ ego mªota jest wykorzystana na wbijanie pala?. ) Jaka z±¢ energii jest tra ona na ogrzanie i odksztaª eie

[r]

Przy jakim wspóª zynniku tar ia wosku o stóª, wosk spadnie ze