Ucieczka do Warszawy i pobyt w getcie - Różka Doner - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

RÓŻKA DONER

ur. 1920; Lublin

Miejsce i czas wydarzeń Warszawa, II wojna światowa

Słowa kluczowe Warszawa, II wojna światowa, szmalcownicy, getto warszawskie, praca w getcie

Ucieczka do Warszawy i pobyt w getcie

Z tą dziewczyną, z którą znalazłam schronienie u Polaków – to byli jej znajomi – na jakieś dwie noce, później wyjechałam do Warszawy. Było ciemno, ona źle mówiła po polsku, akcent był niedobry u niej i prosiłam ją: – Słuchaj, nie mów, jest ciemno, nikt nas nie widzi, nie mów, zamknij buzię. Ale ona nie mogła zamknąć buzi, gadała. W końcu nas nakryli. Jakśmy wyszły, stali tacy szmalcownicy w Warszawie, ci, co brali od Żydów pieniądze, co tylko się dało. Ja już naprawdę nic nie miałam i nas oddali w ręce policji polskiej, która była na granicy z gettem warszawskim. Getto warszawskie dzieliło się na dwie części: małe getto i duże getto. Już tego dużego getta nie było, bo było już wysiedlenie, zostało tylko małe getto, gdzie się pracowało. Ja jakieś parę dni siedziałam w więzieniu na policji i wiedziałam, że wykończą nas teraz, że zastrzelą, nie ma co. Ale coś się stało – o czym się dowiedziałam później – mnie i ją puścili któregoś dnia do getta. Okazało się, że jakiś tydzień później była tam akcja. Oni wiedzieli, że będzie akcja. I tak się uratowałam tym razem też. W getcie pracowałam, to było towarzystwo, które wysyłało wszystkie szkła i wszelkiego rodzaju dobytek z tego dużego getta. Czyściło się to wszystko, pakowało i wysyłane było do Niemiec, po większej części kryształy, takie rzeczy.

Data i miejsce nagrania 2006-12-03, Kiryat Haim

Rozmawiał/a Tomasz Czajkowski

Redakcja Justyna Molik