6Ł0
CBA-TSz. 3&ł jłŁtj JJWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
k s i ę ż y c a Ś r o d a J o a c h i m a
C z w a r t e k B e r n a d a P i ą t e k O k t a w i a n a
D z i ś w s c h ó d s ł o ń c a o g o d z . 5 ,4 1
J u t r o F „ „ 5 ,3 9
D z i ś „ k s i ę ż y c a „ 1 2 ,5 7
z a c h . 5 .4 8 n 5 5 0
„ 2 .1 9
'i
$
od
noszeniem
lub zwrotu ceny abona-
Przedpłata --- przez pocztę 20 gr w W wypadkach nieprzewidzianych, przy wstrzy
maniu przedsiębiorstwa, złożeniu pracy, przerwaniu ko
munikacji, otrzymujący nie ma prawa żądać pozatermi- nowych dostarczeń gazety.
więcej.
Nr. 35 Wąbrzeźno, wtorek 21 marca 1929 r.
* r’\ ?
O p ^ O S Z e m a • mm. (7 łam.) IO gr, ta reklamy na str. 3-lam. w wiadomościach potocznych 30 ^r na pierw-
»zej str. 50 srr. Rabatu udziela się przy częstem o, 'a szaniu. .Głos Wąbrzeski" wychodzi trzy ra v tygoón.
dzia'ex, środę i piątek. Skrzynka pocrto lakcia i administracja ul. Mickiewicza 11 Konto czekowe P. K. O. Poznań 204.252.
Rok IX
Echa Imienin Marszałka Piłsudskiego.
Co pisze prasa?
I m i e n i n y M a r s z a ł k a P i ł s u d s k i e g o o b c h o d z o n o
w c a ł e j P o l s c e b a r d z o u r o c z y ś c i e . C a ł a p r a s a p o l s k a a n a w e t z a g r a n i c z n a , z a w y j ą t k i e m z a ś l e p i e ń c ó w p a r t y j n y c h , w s p o m n i a ł a z a s ł u g i P i e r w s z e g o M a r s z a ł k a P o l s k i J ó z e f a P i ł s u d s k i e g o . L u d z i e c z y t e j l u b o w e j p a r t j i , b e z w z g l ę d n i e o d d a d z ą M a r s z a ! k o w i P i ł s u d s k i e m u h o ł d z a J e g o c z y n — c z y n k t ó r y w y n i ó s ł G o p o n a d w s z y s t k i c h i n n y c h W o d z ó w N a r o d u . N ie c h c e m y p r z e z t o p o w i e d z i e ć , ż e i n n i n i e p r z y s ł u ż y l i s i ę T e j , k t ó r a „ n i e z g i n ę ł a i n i e z g i n i e’.
T y m k t ó r z y p o p r o w a d z i l i n a s z ą w a l e c z n ą A r - m j ę d o b o j u p r z y c z y n i a j ą c s i ę w t e n s p o s ó b d o O d r o d z e n i a n a s z e j O j c z y z n y n i g d y n i e o d m a w i a l i ś m y z a s ł u g , b o d a l e c y j e s t e ś m y o d t e g o , b y l u d z i o b d z i e r a ć z e c z c i i s ł a w y . J e d n a k ż e p r z e d w i e l k i m c z y n e m M a r s z a ł k a P i ł s u d s k i e g o n i e t y l k o m y , a l e c a ł a P o l s k a — m i e s z k a ń c y o d n a j s k r o m n i e j s z e j c h a t y d o w s p a n i a ł e g o p a ł a c u — d z i ś c h y l ą g ł o w y p r z e d T y m W e l k i m C z y n e m j a k i e g o d o k o n a ł M a r s z a ł e k P i ł s u d s k i .
T a k ! C h y l i m y k o r n i e c z o ł a p r z e d c z ł o w i e k i e m W i e l k i m i p r z e d W i e l k i m J e g o c z y n e m !
J ó z e f P i ł s u d s k i — I m i ę t o , c a ł a P o l s k a z w i e l k ą c z c i ą w y m a w i a , b o t o „ w i e l k i n i e z w y c i ę ż o n y B o h a t e r ” !
W i e d z i e ć t r z e b a , ż e c z ł o w i e k , k t ó r y p r z e s z e d ł s z y b ó l i m ę k ę , s t a j e s i ę c z ł o w i e k i e m w i e l k i m ! B o w i e l k i m r o b i ą g o t e n b ó l i m ę k a , c o p r z e s z e d ł d o b r o w o l n i e z a r z e c z y w y ż s z e . . . . z a I d e a ł y .
S ł u s z n i e i t r a f n i e p i s z e „ G a z e t a P o w s z e c h n a
„ b ó l b y ł t o w a r z y s z e m P i ł s u d s k i e g o p r z e z c a ł e ż y c i e ! L a t a m ł o d z i e ń c z e z a t r u w a ł M u w i d o k o k u t e j w k a j d a n y O j c z y z n y . N a r a ż o n y n a p r z e ś l a d o w a n i a i s k a z a n y n a p r z y m u s o w ą b e z c z y n n o ś ć p o d c z a s u w i ę z i e n i a w c y t a d e l i i p i ę c i o l e t n i e g o w y g n a n i a n a S y b i r z e n i e s t r a c i ł j e d n a k n i g d y w i a r y w l e p s z ą p r z y s z ł o ś ć ś w i ę t e j s p r a w y , k t ó r e j p o z o s t a ł z a w s z e g o r l i w y m o b r o ń c ą . P ó ź n i e j j u ż j a k o w ó d z l e g i o n ó w m u s i a ł s i ę b o r y k a ć z r o z m a i t e - m i u r z e d z e n i a m i i z w a l c z a ć t y s i ą c z n e t r u d n o ś c i , j a k i e M u r z u c a ł y p o d n o g i c e n t r a l n e p a ń s t w a . G d y z a ś w n i e p o d l e g ł e j P o l s c e d o s z e d ł d o w ł a d z y , s p o t k a ł G o n a j b o l e ś n i e j s z y z a w ó d , b o n i e w d z i ę c z n o ś ć z i o m k ó w . W ó w c z a s r o z g o r y c z o n y c o f n ą ł s i ę w z a c i s z e d o m o w e , a o p u ś c i ł j e d o p i e r o w t e d y , g d y t e g o w y m a g a ł k o n i e c z n y r a t u n e k O j c z y z n y .
P o d o b n i e j a k N a p o l e o n b y ł d z i e c k i e m r e w o l u c j i , f r a n c u s k i e j , t a k i J ó z e f P i ł s u d s k i j e s t d z i e c k i e m w o j n y ś w i a t o w e j i j e d y n y m p r a w d z i w i e w i e l k i m c z ł o w i e k i e m , j a k i e g o o n a w y d a ł a . T y l k o d z i ę k i j e j m ó g ł u r z e c z y w i s t n i ć t o h a s ł o , k t ó r e m u h o ł d o w a ł j u ż o d n a j w c z e ś n i e j s z e j m ł o d o ś c i , o t o h a s ł o c z y n n e j w a l k i z w r o g i e m , u w a ż a n e d a w n i e j z a s z a l e ń s t w o . N i e d o n a s n a l e ż y p o d d a w a ć o - c e n i e n a t e m m i e j s c u r o l ę , c z y n y i z a s ł u g i J ó z e f a P i ł s u d s k i e g o , j a k i e p o ł o ż y ł d l a k r a j u w t e j w o j n i e . U c z y n i t o p ó ź n i e j b e z s t r o n n a h i s t o r i a , k t ó r e j w y r o k i s ą z a w s z e n i e o m y l n e .
O m a w i a j ą c p o k r ó t c e , l e c z t r e ś c i w i e z a s ł u g i M a r s z a ł k a , G a z e t a P o w s z e c h n a a p e l u j e :
S t a ń m y , j a k j e d e n m ą ż m u r e m p r z y J e g o b o k u , g d y n a d e j d z i e s t a n o w c z a c h w i l a r o z s t r z y g a j ą c a o l o s i e P a ń s t w a , a b y o d e p r z e ć z c a ł ą p o t ę g ą w s z e l k i e n i e p o c z y t a l n e z a k u s y g o d z ą c e w k a r d y n a l n e p o d s t a w y k r a j u . T e g o w y m a g a p o w a g a p o ł o ż e n i e , d o b r o O j c z y z n y i n a s z w ł a s n y i n t e r e s .
D z i ś j e s z c z e n i e j e d n i c z u j ą d o M a r s z a ł k a p e w n ą u r a z ę . Z a c o ? Z a t o , ż e p o t r z y m a ł P o l s k ę o d h a n i e b n e g o u p a d k u ? Z a t o m o ż e , ż e „ z b y t n a p i ę t n o w a ł l u d z i o n i s k i c h i n s t y n k t a c h m a t e r j a l i s t ó w i e g o i s t ó w m a j ą c y c h t y l k o w ł a s n e c e l e n a o k u ?
Najnowsza impreza Kowalskiego dziewice — k a p ł a n k i
mariawickie.
P r z e w ó d s ą d o w y w y k a z a ł w c a ł e j p e ł n i , j a k w y s t ę p n ą b l u ź n i e r c z ą , g o r s z ą c ą i o s z u k a ń c z ą j e s t s e k t a m a r j a w i c k a . T r u d n o w d z i e j a c h s p o t k a ć c o ś p o d o b n e g o , b y t y l e b e z w s t y d u , w y u z d a n i a m o r a l n e g o w t a k s p o s ó b ś w i ę t o k r a d c z y , j a k u m a r j a w i - t ó w , c h o w a ł o s i ę i z a s t a w i a ł o z a s a d a m i E w a n g e l j i . T o w s z y s t k o , c o d z i ś s t a n o w i c r e d o m a r j a w i t ó w j e s t n a j w y ż s z ą z n i e w a g ą c a ł e g o C h r y s t j a n i z m u , ś w i ę t o ś c i i u c z u ć r e l i g i j n y c h w o g ó l e .
A o t o d o s t a r y c h w y s t ę p k ó w p r z y b y w a n o w y .
J a n M a r j a K o w a l s k i d n i a 1 4 b m . w y d a ł „ l i s t p a s t e r s k i” , z a t y t u ł o w a n y „ O n o w e m ś w i ę t y c h d z i e w i c k a p ł a ń s t w i e ” . L i s t t e n z o s t a ł p o p r z e d z o n y a r
t y k u ł e m w p i ś m i e m a r j a w i c k i e m p t . „ O k a p ł a ń s t w i e , c z y s i o s t r y n a s z e m o g ą b y ć k a p ł a n a m i ” . A u t o r a r t y k u ł u p o d a j e , ż e „ n a j w y ż s z y p a s t e r z ” w y d a ł w y r o k , ż e b y n a p r o ś b y j e g o o b l u b i e n i c y ( K o z ł o w s k i e j ? ) , j a k n i e g d y ś n a p r o ś b y J e g o n i c y ( K o z ł o w s k i e j ? ) j a k n i e g d y ś n a p r o ś b y J e g o M a t k i N a j ś w i ę t s z e j , n a t y c h G o d a c h B a r a n k o w y c h p o d a n e z o s t a ł o n a s t ó ł P a ń s k i W i n o N a j l e p s z e . . . n i e z o c t e m k w a s u d a v . n e g c z e p s u c i a , a l e z n a j s ł o d s z y m n a p o j e m M i ł o ś c i O f i a r n e j , j a k ą w s e r c a c h s w y c h n o s z ą O b l u b i e n i c e B a r a n k o w e ” .
W m y ś l t e g o z a ł o ż e n i a p o s t a n a w i a K o w a l s k i , a b y „ d z i e w i c e ” m a r j a w i c k i e z o s t a ł y „ k a p ł a n k a m i ”
„ P r z y s z e d ł c z a s — m ó w i w s w y m l i ś c i e , — ż e b y r o d w z a j n i e w i e ś c i b y ł p o d n i e s i o n y d o t e j s a m e j g o d n o ś c i , c o i r o d z a j m ę s k i , o w s z e m , ż e b y u z u p e ł n i ł t o , c o n i e d o s t a j e m ę s k i e m u . P a n J e z u s b o w i e m c h c e t e r a z p o ś w i ę c i ć n a t ę g o d n o ś ć n a j w y ż s z ą i n a j ś w i ę t s z ą w k o ś c i e l e i ś w i ę t e d z i e w i c e , n a s z e s i o s t r y n a j m i l s z e ” .
Oiiiny i irhndja z&Uadają poselstwa przy W a t y k o n e
U c h o d z i n i e m a l z a r z e c z p e w n ą , ż e p i e r w - s z e m n o w e m p r z e d s t a w i c i e l s t w e m d y p l o m a t y c z - n e m , j a k i e z o s t a n i e u t w o r z o n e p r z y W a t y k a n i e , b ę d z i e p o s e l s t w o C h i n , g d y ż o d n o ś n e r o k o w a n i a s ą t a k , j a k b y u k o ń c z o n e . A l e i i n n e t a k ż e p a ń s t w o m y ś l i t a k ż e o u t w o r z e n i u p l a c ó w k i d y p l o m a t y c z n e j p r z y P a p i e ż u , a m i a n o w i c i e I r l a n d j a , W o l n e ; p a ń s t w o i r l a n d z k i e p o s i a d a j u ż p r z e d s t a w i c i e l s t w o i w W a s z y n g t o n i e , a o s t a t n i o z d e c y d o w a ł o z o r g a n i - i z o w a ć p o s e l s t w a w P a r y ż u i B e r l i n i e . N a s t ę p n ą z | k o l e i r e p r e z e n t a c j ą I r l a n d j i m a b y ć p o s e l s t w o p r z y W a t y k a n i e , c h o c i a ż c o d o t e g o d e f i n i t y v / n a d e c y z j a j e s z c z e n i e z a p a d ł a . J e d n a k ż e p r a s a i r l a n d z k a w y m i e n i a j u ż n a z w i s k a k a n d y d a t ó w n a t e n o w e z a s z c z y t n e s t a n o w i s k a , m i a n o w i c i e m i n i s t r a s p r a w i e d l i w o ś c i F i t z e g a r a l d a K o n n e y 'a i m i n i s t r a o -
NAWRÓCENIE SIĘ EKSKOMUN1KOWANEGO KAPŁANA KS. PROF. BUONAJUTI.
K e . E r n e s t o B u o n a j u t i , k t ó r y s w e g o c z a s u b y ł g ł o ś n y m z p o w o d u w i e l k i e j e k s k o m u n i k i , j a k ą
I j e d n i w s p o m i n a l i — j a k p i s z e „ G a z e t a G r u d z i ą d z k a ” o P i ł s u d s k i m j a k o
„ o „ z b r o d n i a r z u " — c o t o s z e d ł w a l c z y ć z a „ n i e m i e c k ą " s p r a w ę , — c o t o p o l s k ą k r e w n a d a r e m n o p r z e l e w a ł ,
— d r u d z y m ó w i l i o n i m . j a k o o b o h a t e r z e n a r o d o w y m , k t ó r y ś m i a ł y m c z y n e m p o s t a w i ł s p r a w ę n a r o d o w ą p o l s k ą n a p o r z ą d e k d z i e n n y n o w e g o u s t r o j u w E u r o p i e ,
— k t ó r y k r w i ą s w o j ą i g a r ś c i o d d A n e j s o b i e m ł o d z i e ż y p r a g n i e z m a z a ć g r z e c h y p r z e s z ł o ś c i c a ł e g o n a r o d u .
P o o m ó w i e n i u c z y n ó w d o k o n a n y c h p r z e z M a r s z a ł k a P i ł s u d s k i e g o , „ G a z e t a G r u d z i ą d z k a ” p o d a j e w y j ą t k i z p o c z t ó w e k p i s a n y c h d o M a r s z a ł k a p r z e z l u d n o ś ć . C z y t a m y t a m :
— R o d z i c e C i ę m i ł u j ą z a t o , ż e ś P o l s k ę w s k r z e s i ł z g r o b u — b r a c i a C i ę m i ł u j ą z a t o , ż e ś i c h p o w i ó d ł w p o l e d o w a l k i i z a P o l s k ę n a u c z y ł u m i e r a ć , — a j a C i ę k o c h a m z a t o , ż e — z a n a s — c i e r p i s z .
O d t y c h „ d z i e w i c - k a p ł a n e k ” s p o d z i e w a s i ę K o w a l s k i „ w i e l k i c h w a ł y B o ż e j i p o ż y t k u d l a z b a w i e n i a d u s z l u d z k i c h ” . W W i e l k i C z w a r t e k z a t e m m a j ą o t r z y m a ć ś w i ę c e n i a k a p ł a ń s k i e n a s t ę p u j ą c e s i o s t r y : I z a b e l a W i t u c k a , C e l e s t y n a K r a s z e w s k a , D i l e k t a R o s t a w i c k a , H o n o r a t a K l i c h o w s k a , M a r j a K o m o r o w s k a , M e l a n j a K u b i c k a , C h e r u b i n a M a r y - n o w s k a , E u f e m j a N y k ó w n a , N a d z i e j a S a s i n ó w n a , D e z y d e r j a S p o d a r ó w n a , E m m a P i o t r o w s k a i M i ł o ś ć W n u k ó w n a . P o z a t e m I z a b e l l a W i t u c k a o r a z F e l d m a n i P r z y s i e c k i m a j ą j e s z c z e o t r z y m a ć k o n - s a k r ę b i s k u p i ą . N a u p a m i ę t n i e n i e t y c h „ u r o c z y s t o ś c i ” K o w a l s k i z w a l n i a c a ł y s w ó j l u d w i e r n y o d z a c h o w a n i a p o s t u w W i e l k i C z w a r t e k .
C z e l n o ś ć K o w a l s k i e g o p r z e c h o d z i w s z e l k i e g r a n i c e . O b c y m u j e s t z u p e ł n i e w s t y d p r z e d ś m i e s z n o ś c i ą i b ł a z e ń s t w e m , n a j a k i e s i ę n a r a / i a , n a z y w a j ą c z n a n e d o s t a t e c z n i e o g ó ł o w i s w e m a ł ż o n k i
„ d z i e w i c a m i ” . J e g o z a p ę d y b l u ż n i e r c z e , n a i g r y w a n i e s i ę z r e l i g j i C h r y s t u s o w e j m o ż e t y l k o w y w o ł a ć z d z i w i e n i e , ż e w ł a d z e p r o k u r a t o r s k i e p o z w a l a j ą t a k d ł u g o z o h y d z a ć C h r y s t j a n i z m a b e r r a t o w i m o r a l n e m u . T o l e r a n c j a w ł a d z p o s z e r e g u p r o c e s ó w K o w a l s k i e g o , n a k t ó r y c h z o s t a ł s k a z a n y z a z b r o d n i e p o s p o l i t e , j e s t n i e z r o z u m i a ł a w s p o ł e c z e ń s t w i e p o l s k i e m .
K o r z y s t a j ą c z o k a z j i , z a z n a c z a m y , ż e s p o ł e c z e ń s t w o p o l s k i e d o m a g a s i ę o d e b r a n i a m a r j a w i - t o m p r a w a w y c h o w y w a n i a i n a u c z a n i a m ł o d z i e ż y , n a r a ż o n e j n a d a l n a d e p r a w a c j ę w i c h z a k ł a d c h , o - r a z l i k w i d a c j i c a ł e j s e k t y n a p o d s t . a r t . 1 1 6 K o n s t y t u c j i . N i e m o ż e m y p o z w o l i ć , b y s p r a w ę z n o w u p o k r y t o m i l c z e n i e m i o d ł o ż o n o a d c a l e n d a s g r a e - c a s .
ś w i a t y , p r o f . 0 ‘ S u l l i v a n a , a l e p o w s z e c h n i e p r z y p u s z c z a j ą , ż e w y b ó r p a d n i e n a h r . O 'K e l l y , b ę d ą c e g o o b e c n i e w B r u k s e l i , p o n i e w a ż p r e z y d e n t C o s g r a v e c h c e w o b e c n e j c h w i l i u n i k n ą ć p r z e k s z t a ł c e n i a g a b i n e t u ,
I r l a n d j a m o ż e b y ć d z i s i a j u w a ż a n a z a p a ń s t w o k a t o l i c k i e , g d y ż j e j l u d n o ś ć k a t o l i c k a s t a n o w i o - b e c n i e 9 2 , 6 p r o c , o g ó ł u m i e s z k a ń c ó w . N a l e ż y p o d k r e ś l i ć b a r d z o z n a c z n y u b y t e k p r o t e s t a n t ó w w w o l n e m p a ń s t w i e I r l a n d j i : w o k r e s i e o d 1 9 1 1 r , d o 1 9 2 6 w y n i ó s ł o n 3 2 , 5 p r o c , p o d c z a s g d y l i c z b a l u d n o ś c i k a t o l i c k i e j w t y m s a m y m c z a s i e p o w i ę k s z y ł a p r o c , s i ę o 2 , 2 p r o c . P a ń s t w o Z i e l o n e j W y s p y p o s i a d a o b e c n i e j e s z c z e t y l k o j e d n o m i a s t o o w i ę k s z o ś c i p r o t e s t a n c k i e j , k t ó r e m j e s t n o w o c z e s n e k ą p i e l i s k o G r e y s t o n e s p o d D u b l i n e m ( 5 7 , 4 p r o c . ) ś c i ą g n ą ł n a s i e b i e p i s m a m i i w y k ł a d a m i z k a t e d r y h i s t o r j i r e l i g j i n a u n i w e r s y t e c i e p a ń s t w o w y m w R z y m i e , o b e c n i e p o d p o r z ą d k o w a ł s i ę K o ś c i o ł o w i .
X X
„ G o n i e c W i e l k o p o l s k i , , z d n i a 1 9 b m . p i s z e :
„ S t a n ę l i ś m y m u r e m p r z y T o b i e , W o d z u n a s z , i s p e ł n i l i ś m y s w ó j o b o w i ą z e k , t o r u j ą c w ś r ó d m a s d r o g ę T w o j e j w i e l k i e j I d e i z g ł ę b o k ą w i a r ą m ł o d z i e ń c z ą i j u ż m ę - s k i e m p r z e ś w i a d c z e n i e m , ż e j e s t o n a j e d y n ą , k t ó r a m o c i p o t ę g ę P o l s c e d a ć m o ż e . ..
I n i e z a w i e d l i ś m y s i ę , u f a j ą c T o b i e ! Z o s t a ł e ś T y m , k i m w i d z i e ć C i ę p r a g n ę l i ś m y : w i e l k i m P r z e w o d n i k i e m N a r o d u w o d b u d o w i e i u m o c n i e n i u o d b u d o w a n e g o P a ń s t w a . P r z e s t a ł e ś b y ł w ł a s n o ś c i ą m a ł e j n a s z e j g r u p y , a s t a ł e ś s i ę w ł a s n o ś c i ą N a r o d u .
T e m s a m e m s t a ł e ś s i ę d l a n a s d r o ż s z y m . N i e b y l i ś m y z a z d r o ś n i o m i ł o ś ć , j a k ą o t a c z a ł C i ę N a r ó d , b o b y ł o n a s z y m c e l e m ż y c i a a b y ś s i ę s t a ł b o ż y s z c z e m d l a b i e d n y c h i b o g a t y c h , d l a w s z y s t k i c h o b y w a t e l i o d b u d o w a n e
go P a ń s t w a p o l s k i e g o , g d y ż u w a ż a l i ś m y , ż e t ą d r o g ą z d z i a ł a ł b y ś w i ę c e j d l a d o b r a N a r o d u . . .
J U Ż C Z A S O D N O W IĆ P R Z E D P Ł A T Ę !!!
W c z a s ie o d 1 5 — 2 5 m a r c a rb . b ę d ą lislo w i :
XWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
p r z ed id a d a li a b o n e n to m p o c z to v /y m k w ity d o z a - | p isy w a n ia ,,G ło su W ą b r z e sk ie g o” n a II. k w a rta ł j 1 9 2 9 r o k u . K o m u o d n o w ie n ie p r z ed p ła ty n a c a ły I k w a r ta ł sp ra w ia p e w n e tr u d n o ści, m o ż e z a ż ą d a ć ' c d listo n o sz a a ż e b y k w it z p r e n u m e r a tą k w a r ta ln ą z m ien ił n a m ie się c zn ą . M o ż n a w ię c z a m a w ia ć p i
sm o n a sz e k w a r ta ln ie lu b m ie się cz n ie. U p r a sz a m y z z a a b o n o w a n ie m n ie z w le k a ć i p ism o n a sz e z a m a w ia ć ja k n a jp r ę d z e j g d y ż ty lk o c i a b o n e n c i u n ik n ą p r z er w y w d o sta r c za n iu p ism a , k tó r z y o d n o w ią p r z ed p ła tę w w y ż ej p o d a n y m te r m in ie . K to n ie u c z y n i te g o d o 2 5 b m . m o ż e o d n o w ić p r ze d p la - ' tę p ó ź n ie j w k a ż d y m u r z ęd z ie p o c z to w y m , je d n a k b e z p e w n o ś c i o d e b r a n ia p ie r w sz y c h n u m e r ó w . P r ze d p ła ta z a „ G łc s W ą b r z esk i w y n o si;
n a p o c z cie z o d n o sze n ie m d o d o m u m ie się c z n ie 1 ,6 9 z ł.
n a p o c z c ie z o d n o sze n iem d o d o m u k w a r ta ln ie 5 ,0 5 z ł.
N O W Y P R E Z E S IZ B Y P R Z E M Y S Ł O W O - H A N D L O W E J W G R U D Z IĄ D Z U .
N a p o d s ta w ie k o m p r o m is u , z a w a r te g o m ię d z y s e k c ją p r z e m y s ło w ą a h a n d lo w ą Iz b y , w y b r a n o je d n o g ło ś n ie p . in ż . Ł u c ja n a K o łu d z k ie g o p r e z e s e m I z b y n a p ie r w s z e p ó łto r a ro c z e k a d e n c ji, z a ś p . T a d e u s z M a rc h le w s k i w y b r a n y z o s ta ł u r z ę d u ją c y m w ic e p re z e s e m .
W m y ś l p o w y ż s z e g o k o m p r o m is u , p o u p ły w ie te g o c z a s o k re s u , n a s tę p u je z m ia n a w u r z ę d o w a n iu , a m ia n o w ic ie p r e z e s K o łu d z k i z o s ta je u r z ę d u ją c y m w ic e p r e z e s m , a p . M a rc h le w s k i p r e z e s e m I z b y d o k o ń c a k a d e n c ji.
P o z a te m w y b r a n o n a w ic e p re z e s ó w I z b y p p . B u s z c z y ń s k ie g o , H o z a k o w s k ie g o , d r . S m o le n ia i Z b ig n ie w a J a g o d z iń s k ie g o .
—XX—
P A R L A M E N T W Ł O S K I A K A N O N IC Z N E P R A W O M A Ł Ż E Ń S K IE .
S e k re ta ria t w ło sk iej iz b y p o słó w z w ró c ił się d o W a ty k a n u z p r o śb ą o d o sta rc z e n ie a u te n ty c z n e
g o p r z e k ła d u p o sta n o w d e ń p r a w a k a n o n ic zn e g o , d o ty c zą c y c h m a łż e ń stw a . P r ze k ła d te n m a b y ć o - p u b lik o w a n y w b iu le ty n ie se jm o w y m .
W ósmą nwznkę pierwszej kenstytucji polskiej.
W ś r ó d w ie lk ic h w y p a d k ó w d z ie jo w y c h d o b y p o w o je n n e j, u c h w a le n ie K o n s ty tu c ji w d n iu 1 7 m a r c a 1 9 2 1 r o k u n ie w y w o ła ło ta k ie g o w r a ż e n ia i n a s tr o ju , ja k i w y w r z e ć b y ło p o w in n o .
U c h w a le n ie p ie r w s z e j w w o ln e j P o ls c e K o n s ty tu c ji n a s tą p iło w d n iu , w k ló r y m o c z y n a r o d u p o ls k ie g o z w r ó c o n e b y ły n a G ó r n y Ś lą s k , k ie d y c a ły n a ró d p o ls k i z z a p a rty m o d d e c h e m o c z e k iw a ł w y n ik u g ło s o w a n ia n a te j p r a s ta r e j Z ie m i P ia s to w s k ie j.
G ó r n y Ś lą s k o c a la ł d la P o ls k i; c h w ila w z ru s z e n ia p o w o li p r z e m in ę ła .
W te d y d o p ie r o u w y d a tn iła s ię c a ła d o n io s ło ś ć te g o d n ia , w k tó r y m P o ls k a z m a r tw y c h w s ta ła z d o b y ła n a r e s z c ie m o c n ie js z e p o d w a lin y p a ń s tw o w e i p r a w a k a ż d e m u w ie lk ie m u i k u ltu r a ln e m u n a r o d o w i p r z y n a le ż n e .
W te d y te ż p a m ię tn e s ło w a ó w c z e s n e g o m a r
s z a łk a T r ą m p c z y ń s k ie g o , w y p o w ie d z ia n e w S e j
m ie p o o d c z y ta n iu K o n s ty tu c ji, ż e ,,p a ń s tw o , to z o r g a n iz o w a n y n a r ó d , a f u n d a m e n te m te j o r g a n i
z a c ji je s t k o n s ty tu c ja ” — z o s ta ły n a le ż y c ie z r o z u m ia n e i o c e n io n e p r z e z s p o łe c z e ń s tw o .
J a s n e m s ię s ta ło , ż e d o p ie r o z c h w ilą u c h w a le n ia K o n s ty tu c ji, P o ls k a w e s z ła d o r o d z in y n a r o d ó w ja k o p a ń s tw o p r a w o r z ą d n e , s a m o d z ie ln e i o - p a r te o r o d z im e z a s a d y i p r z e p is y r z ą d ó w .
K ie d y e n tu z ja m m in ą ł, k ie d y p r a k ty c z n e ż y c ie n a r o d u u p o m n ia ło s ię o s w e p r a w a , u ja w n iły s is ę r ó ż n e b r a k i i n ie d o m a g a n ia te j u c h w a lo n e j w ó w c z a s K o n s ty tu c ji. S e jm U s ta w o d a w c z y s tw a r z a ją c ja p r z e k re ś lił b o w ie m a n a w e t z p o b u d e k p a rty jn y c h u p o k o r z y ł in n e c z y n n ik i w ła d z y , R o lę P r e z y d e n ta R z e c z y p o s p o lite j S e jm o g r a n ic z y ł w y łą c z n ie n ie m a l d o f u n k c y j r e p re z e n ta c y jn y c h , z s e n a tu u c z y n ił p o d p e w n y m i w z g lę d a m i p a r o d ję , ta k , ż e ju ż p o k ilk u p ie r w s z y c h la ta c h k o n ie c z n ą s ię s ta ła n a p r a w a u s tr o ju R z e c z y p o s p o lite j.
M im o w s z y s tk o je d n a k u c h w a lo n a p r z e d o - j ś m iu la ty K o n s ty tu c ja s p e łn iła s w o je z a d a n ie . । P a ń s tw u p o ls k ie m u , b łą d z ą c e m u p o m a n o w c a c h b e z ła d u i r o z p r z ę ż e n ia p o w o je n n e g o , d a ła te p r a w a k a r d y n a ln e i z a s a d n ic z e , n a k tó r y c h d o p ie r o • o p a r ła s ię c a ła e g z y s te n c ja i o d b u d o w a p ó ź n ie j s z a P o ls k i. O d b u d o w a ta d o k o n a ła s ię ju ż p o d h a s łe m , — - ż e p a ń s tw o , to p e w n o ś ć ż y c ia i m ie n ia to p r a w o r z ą d n o ś ć i s p r a w ie d liw o ś ć . I w te m w ła ś n ie le ż y c a ła d o n io s ło ś ć d n ia 1 7 m a r c a 1 9 2 1 r o k u . ó s m ą r o c z n ic ę te g o d n ia o b c h o d z im y w c h w i
li, k ie d y w S e jm ie i n a s z e ro k ie j a r e n ie ż y c ia p o lity c z n e g o w P o ls c e r o z rg y w a s ię w a lk a o r e fo r - j m ę u s tr o ju R z e c z y p o s p o lite j. Ż y c z y ć n a le ż y , a b y i p a ń s tw o w y s z ło z n ie j b e z w s trz ą s ó w i u z y s k a ło | w a r u n k i p r a w d z iw e g o d e m o k r a ty c z n e g o r o z w o ju . •
W ą b r z e ź n o w d n iu Im ien in M a r sz a lk a P o lsk i J ó z e fa P iłsu d sk ie g o .
W ą b r z e ź n o , d n ia 2 0 m a r c a 2 9 r.
D z ie ń I m ie n in P ie r w s z e g o M a r s z a łk a P o ls k i J ó z e f a P iłs u d s k ie g o o b c h o d z o n o w m ie ś c ie n a s z e m n a d e r u r o c z y ś c ie .
W d n iu 1 8 b m . w ie c z o re m ja k o d n iu p o p r z e d z a ją c y m I m ie n in y M a r s z a łk a o d b y ł s ię c a p s tr z y k W c a p s tr z y k u w z ię li u d z ia ł: O c h o tn ic z a S tr a ż P o ż a r n a z W ą b rz e ź n a , G im n a z ja ln y H u f ie c P . W ł i W . F . Z w ią z e k D r u k a r z y K o ło W ą b rz e ź n o ( Z w ią z e k D r u k a r z y w y s tą p ił p o r a ź p ie rv /s z y o f ic ja ln ie p r z y p . r e d .) K a to lic k ie S to w a rz y s z e n ie M ło d z ie ż y M ę s k ie j, H a r c e r z e , K o ło O g ó ln e g o Z w ią z k u P o d o f ic e r ó w R e z e r w y i P r z y s p o s o b ie n ie W o js k o w e z C z y - s to c h le b ia . O g o d z in ie 8 -m e j w ie c z o r e m z p la c u s z k o ły P o w s z e c h n e j w y r u s z y ł c a p s tr z y k p r z y d ź w ię k a c h 2 o r k ie s tr i o b s z e d łs z y g łó w n e u lic e , r o z w ią z a ł s ię n a R y n k u .
W d n iu n a s tę p n y m 1 9 m a rc a o d b y ło s ię u r o c z y s te N a b o ż e ń s tw o w tu te js z y m k o ś c ie le p a r a fja l- n y m , n a in te n c ję M a rs z a łk a . W n a b o ż e ń s tw ie k tó r e o d p r a w ił K s, G d a n ie c w z ię li u d z ia ł d e le g a c i to w a r z y s tw i o r g a n iz a c ji z e s z ta n d a ra m i o r a z p r z e d s ta w ic ie le w ła d z s a m o r z ą d o w y c h , p a ń s tw o w y c h , o - r a z s z k o ły : p o w s z e c h n e i w y d z ia ło w a .
P o M s z y ś w . o d ś p ie w a n o z w r o tk ę „ B o ż e c o ś P o ls k ę” .
M s z a ś w . ( g im n a z ja ln a ) n a in te n c ję M a rs z a łk a o d b y ła s ię o g o d z in ę w c z e ś n ie j.
P o w y w ie s z a n e c h o r ą g w ie o b a r w a c h n a r o d o w y c h .ś w ia d c z y ły o te m , ja k ą c z e ś ć m ie s z k a ń c y ż y w ią d o P ie r w s z e g o M a rs z a łk a P o ls k i, J o z e f a P ił
s u d s k ie g o .
P r z e d p o łu d n ie m w A u li g im n a z ja ln e j o d b y ła m o w a ł ż y c z e n ia d la p . M a r s z ą łk a r e fer e n d a rz K ir - ste in . Ż y c z e n ia s k ła d a li p o s z c z e g ó ln i d e le g a c i r ó ż n y c h to w a rz y s tw , o r g a n iz a c ji r z ą d o w y c h s a m o r z ą d o w y c h i p r y w a tn y c h .
A K A D E M J A W G IM N A Z J U M .
P r z e d p o łu d n ie m w A u li g im n a b z ja ln e j o d b y ła s ię u r o c z y s ta a k a d e m ja n a c z e ś ć M a r s z a łk a J ó z e f a P iłs u d s k ie g o . W y k ła d o M a r s z a łk u o r a z J e g o c z y n a c h w y g ło s ił p . p r o f. B r z o s to w ic z . D e k la m a -
Z d z ic z e n ie o b y c z a jó w .
W ą b r z e ź n o 1 9 , 3 , 2 9 r.
C z y te ln ik c z y ta ją c y g a z e ty w ię k s z y c h m ia s t n ie je d n o k r o tn ie w z d r y g a s ię , c z y ta ją c o p is y n a p a d ó w u lic z n y c h m o r d e r s tw i r ó ż n y c h s c e n , c z ę s ty c h w m ia s ta c h w ie lk ic h a z w ła s z c z a f a b r y c z n y c h . — N ik o m u je d n a k ż e n a m y ś l n ie p r z y s z ło iż b y p o d o b n y w y p a d e k m ó g ł s ię z d a r z y ć w W ą b r z e ź n ie , m ie ś c ie lis z ą c y m z a le d w ie 1 0 .0 0 G m ie s z k a ń c ó w ! W ą b r z e ź n ie p a n u je z a p e w n e w z o r o w y p o r z ą d e k i ła d . N a jle p s z y m z a ś te g o d o w o d e m — r e d u k c ja , ju ż ta k n ie lic z n y c h s z e r e g ó w p o lic ji.
D z ie ń d z is ie js z y p r z e k o n a ł je d n a k ż e w s z y s t k ic h m ie s z k a ń c ó w , iż w m ie ś c ie n a s z y m n ie m o ż e m y c z u ć s ię b e z p ie c z n y m i ja k b y s ię to n a p o z ó r w y d a w a ło .
P o n a b o ż e ń s tw ie o r a z a k a d e m ji n a a u li, m ło d z ie ż g im n a z ja ln a u d a ła s ię d o d o m ó w , b ą d ź n a p r z e c h a d z k ę .
N a u lic y K o le jo w e j p o w s ta ła s p r z e c z k a g d z ie p o d c z a s k tó r e j n ie ja k iś S o k u ło w s k i w e p c h n ą ł c a łą s iłą n ó ż w p le c y T e o f ila is b ra n d ta u c z n ia g im n a z ja ln e g o Id . 7 -e j, ż e te n z tr u d e m d o w ló k ł s ię d o a m b u la to r iu m K a s y C h o r y c h , g d z ie u d z ie lo n o m u n a ty c h m ia s to w e j p o m o c y
IM Ł ro n a iiit a ś c i p m d g a ż a m i b o jo w e m i.
(O d n a s z e g o s p e c ja ln e g o s p r a w o z d a w c y .) O s tr o w ite , d n ia 1 7 . 3 . 2 9 r.
W o s ta tn im n u m e rz e n a s z e g o p is m a d o n o s iliś m y o w y k ła d z ie p , p o r u c z n ik a K r z e s z o w s k je g o , P o w ia to w e g o K o m e n d a n ta P r z y s p o s o b ie n ia W o j
s k o w e g o i W y c h o w a n ia F iz y c z n e g o n a p o w ia t w ą b r z e s k i, ja k i s ię o d b y ł w s a li p . M a s z k ie w ic z a w O s tro w ite m p o d G o lu b ie m .
D o c e n ia ją c p r o p a g a n d ę p r z e c iw g a z o w ą i w o - g ó le ż y w o n ią s ię in te r e s u ją c , w y d e le g o w a n y z o s ta ł n a p o w y ż s z y w y k ła d z r a m ie n ia r e d a k c ji n a s z e j p , Z b /W a c h o w ia k , b y m o ż n a b y ło p r z e d s ta w ić S z a n o w n y m C z y te ln ik o m s tr a s z n e s k u tk i g a z ó w b o jo w y c h .
N a w y k ła d p r z y b y li r ó w n ie ż p p : s o łty s Ł u k ie w s k i, s o łty s C h m ie le w s k i, w ó jt K r u ź y c k i z O s tro w i- te g o , S k o r y k , Z ió łk o w s k i z O s tro w ite g o , G o ś c iń s k i z e S k ę p s k a i n a u c z . F a le ń s k i.
P o z a te m p r z y b y li o k o lic z n i m ie s z k a ń c y w li-- c z b ie o k o ło 1 5 0 -c iu . O w ie lk ie m z a in te r e s o w a n iu s ię w y k ła d e m ś w ia d c z y ł f a k t, ż e w p o ś r ó d o b e c n y c h n a w y k ła d z ie o s ó b b y ł w ie lk i p r o c e n t p a n ie n P r e le g e n t p . p o r . K r z e s z o w s k i, o m ó w ił n a w s tę p ie h is to rję i s p o s ó b w a lk o d n a jd a w n ie js z y c h to te ra ź n ie js z y c h c z a s ó w . O d z w y k łe j p r o c y , k tó r ą s ię c z ło w ie k d a w n ie js z y b r o n ił o r a z a ż d o c z a s u w y n a le z ie n ia p r o c h u . O d c z a s u w y n a le z ie n ia p r o -
c je o r a z w y s tę p g ry n a f o rte p ia n ie w y k o n a n e z o s ta ły p r z e z u c z n i g im n a z ja ln y c h .
A K A D E M J A W S A L I P . J . K A C Z Y Ń S K IE G O . W y stę p „ L u tn i44 — O d c z y t k s. p r o b o szc z a d r. Ł ę -
g o w sk ie g o z W . R a d o w isk . — D e k la m a c je . —
„ S z a le ń c y 44 sz tu k a h isto r y c z n a o d e g r a n a p r z e z z e sp ó ł T e a tr u L u d o w e g o . — Z a k o ń c z e n ie . W ie c z o re m , w p ię k n ie u d e k o r o w a n e j s a li p . J . K a c z y ń s k ie g o o d b y ła s ię u r o c z y s ta a k a d e m ja k u c z c i z a c n e g o S o le n iz a n ta J . P iłs u d s k ie g o . S a la z a p e łn io n a b y ła s z c z e ln ie p u b lic z n o ś c ią . A k a d e m ja r o z p o c z ę ła s ię w y s tę p e m „ L u tn i” , k tó r a p o d b a tu ta s w e g o d z ie ln e g o d y r y g e n ta p . in s p . R e is k e g o o d ś p ie w a ła p ie ś ń „ M a n if e s t L u d u ”
P r z e p ię k n ą m o w ę o M a r s z a łk u i J e g o c z y n a c h w y g ło s ił z a c n y k s , p r ó b . d r . Ł ę g o w s k i, z W . R a d o w is k . M o w a k s . p r ó b . d r. Ł ę g o w s k ie g o b y ła u ję ta w p r o s ty c h le c z s z c z e r y c h s ło w a c h . N a z a k o ń c z e n ie s w e j m o w y k s . d r . Ł ę g o w s k i w z n ió s ł o k r z y k n a c z e ś ć M a r s z a łk a . O k r z y k z e b ra n a n a s a li p u - b lc z n o ś ć p o d c h w y c iła i o d e z w a ł s ię , g r o m k i o k r z y k z ty s ią c a p ie rs i „ N ie c h ż y je ! ” P o d c z a s o k r z y k u o r k ie s tra o d e g r a ła h y m n n a ro d o w y . H u c z n e o k la s k i ja k ie o tr z y m a ł m ó w c a b y ły p o d z ię k ą z a ta k p ię k n ą m o w ę .
P o w y k ła d z ie k s . d r . Ł ę g o w s k ie g o d e k la m a c je w y g ło s ili u c z n io w ie p o s z c z e g ó ln y c h s z k ó ł: B a k a - n ie w ic z u c z e ń k la s y IV s z k o ły p o w s z e c h n e j. B u r- d z ó w n a u c z e n ic a V k la s y s z k o ły w y d z ia ło w e j o r a z D ą b r o w s k i, u c z e ń 7 k la s y z m ie js c o w e g o g im n a z ju m
N a z a k o ń c z e n ie a k a d e m ji d o b r z e z g r a n y z e s p ó ł n o w o z o r g a n iz o w a n e g o „ T e a tr u L u d o w e g o o d e g r a ł b a r d z o u d a tn ie e p iz o d d r a m a ty c z n y „ S Z A L E Ń C Y ” . S z tu k ę r e ż y s e r o w a ł k ie ro w n ik T e a tr u p . B o le s ła w C z a jk o w s k i.
O d ś p ie w a n ie m „ R o ty ” o r a z z w ro tk ą „ P ie r w s z e j B r y g a d y ” a k a d e m ję z a k o ń c z o n o .
S c e n ę s p e c ja ln ie n a a k a d e m ję , u d e k o r o w a ł z n a n y d e k o r a to r p . K a m iń s k i.
M o w ę , ja k ą w y g ło s ił k s . p r ó b . Ł ę g o w s k i z a m ie ś c im y w n a s tę p n y m n u m e r z e n a s z e g o p is m a .
P r z e b ie g w y p a d k u z p o w o d u n ie p r z e p r o w a - d z o n e g o ś le d z tw a p o d a m y w p r z y s z ły m n u m e r z e .
S p r a w c ę d o ty c h c z a s n ie p r z y c h w y c o n o . P r z e b y w a n a w o ln o ś c i z p r z y c z y n y m a łe j ilo ś c i p o li
c ja n tó w . P is a liś m y k ilk a k ro tn ie o n ie b e z p ie c z e ń s tw ie z e s tro n y w y r o s tk ó w — w s k a z u ją c n a u je m n e s k u tk i r e d u k c ji n iż s z y c h f u n k c jo n a r ju s z y p o li
c y jn y c h . P r z e c ią ż e n ie p r a c y ! — R e d u k c ja n ie m o ż e b y ć m ia r ą z m n ie js z e n ia s ię z b r o d n ic z o ś c i! P r z e c iw n ie ! w y r o s tk i w id z ą c , iż p o lic ja n tó w c o r a z m n ie j — s ta ją s ię z u c h w a ły m i.
J a k n a s o b y w a te le p e w n y c h u lic in f o rm u ją — w y c h o d z e n ie w p o r z e w ie c z o r n e j n a r a ż a ic h n a o d b ie r a n ie r a z ó w itp .
C z za s w r e s z c ie a b y w ła d z e p o w ię k s z y ły s z e r e g i f u n k c jo n a r ju s z y p o lic y jn y c h a b y w te n s p o s ó b o b y w a te ls tw u z a p e w n ić b e z p ie c z e ń s tw o .
S p r a w c a S o k u ło w s k i z n a n y je s t ja k o a w a n tu r n ik . Z je d n e j s tr o n y in f o r m u ją n a s iż b y ł to a k t z e m s ty o s o b is te j.
J a k s ię d o w ia d u je m y z D o m u C h o r y c h , s ta n c h o r e g o I s b ra n d ta je s t z a d a w a ln ia ją c y , is tn ie je je d n a k o w o ż o b a w a , b y r a n a n ie w y w o ła ła k o m p lik a - c y j.
x
. c h u s tr z e ln ic z e g o (w r o k u 1 3 3 0 ) u p ły w a k ilk a s e t la t. T e c h n ik a z d n ia n a d z ie ń s z y b k im s z ła k r o k ie m . Z p o c z ą tk u s trz e lb y (c o s ta r z y lu d z ie je s z c z e p a m ię ta ją ) n a b ija n o o d p r z o d u , p ó ź n ie j o d ty łu , c o I te ż d o ty c h c z a s je s t p r a k ty k o w a n e .
K ie d y z o s ta ł w y n a le z io n y p r o c h , lu d z ie m o r -
; d o w a li s ię w z a je m n ie , p o c is k a m i z a r m a t lu b p is to - j le tó w e w tl. s tr z e lb .
W s z y s tk o to s z ło je d n a k ż e n ie u d o ln ie , g d y ż i n im p ie c h u r ta k z w a n y „ m u s z k ie te r” z d o ła ł w y -
! s tr z e lić p o r a ź d ru g i, k a w a le r ja b y ła ju ż n a je g o p o -
■ z y c ji i w r e z u lta c ie , k a w a le r ja z w y k le z w y c ię ż y ła . J e d n a k ż e m ó z g lu d z k i p r a c u je w c ią ż n a d u d o - j s k o n a le n ie m w s z e lk ic h w y n a la z k ó w ; n ie z a p o m - I n ia n o ta k ż e o m o r d e r c z y c h n a r z ę d z ia c h .
M ija ł w ię c d z ie ń z a d n ie m , te „ m o rd e r c z e n a r z ę d z ia ta k u d o s k o n a lo n o , ż e m y ś la n o , ż e d o s z ło d o p u n k tu k u lm in a c y jn e g o . L e c z n ie ! Z m in u ty n a m in u tę ty s ią c e lu d z i w k a ż d y m k r a ju p r a c u je n a d u le p s z e n ie m b r o n i w o je n n e j! J e d n o p a ń s tw o p r z e z d r u g ie „ p r z e ś c ig a ” s ię , ż e ta k m o ż n a p o w ie d z ie ć
। w u le p s z e n ia c h i w y n a la z k a ic h w o je n n y c h . N ie m a d n ia w k tó r y m b y n ie s ły s z a ło o ja k ic h ś ta m u le p s z e n ia c h k a r a b in u m a s z y n o w e g o lu b a r m a ty „ s z y b k o s tr z e ln e j” .
L u d z k o ś ć ju ż d o ty c h w y n a la z k ó w je s t ta k p r z y z w y c z a j’o n a , ż e n ie z a s ta n a w ia m y s ię n ie m i b li
ż e j, le c z p r z e c h o d z im y d o p o r z ą d k u d z ie n n e g o .
