Śpiewnik. Miesięcznik poświęcony pieśni polskiej, 1907, R. 1, nr 8

N r. 8. Poznań, w maju 1907. Rok I.

Przedpłata k w a r t a l n a

. 1 markę.

ŚPIEWNIK.

F r y d e r y k o w s k a 9.

P r z e d p ł a t ę i

Numer pojedynczy

M I E S I Ę C Z N I K

przyjm ują w s z y s t k i e urzędy

pocztow e 40 f e n .

Q--- —- t

pośw ięcony pieśni polskiej.

.. — P I--- E

*

*

*

*

*

*

*

*

*

Największy Dom K. Iftnafowicz,

T owarowy.

Poznań.

Konfekcya damska, Kapelusze damskie, Garderoba mązka,

Kapelusze męzkie, Obuwie, Kalosze, Bielizna męzka, Krawaty,

Parasole, Laski, Futrzane towary,

Materye na suknie,

Jedwabie na suknie i bluzki, Płótna,

Stołowizna, Dywany,

Portyery, Fi rany, Chodniki, Linoleum, Ceraty, Kołdry, Pierze, Kwap,

Towary wełniane, Trykotaże,

Bielizna damska, Towary skórkowe, Towary krótkie, Artykuły piśmienne, Towary galanteryjne, Zabawki, Porcelana, Szkło, Emalia.

*

*

*

*

*

*

*

¥

¥

* * * * * * * *

Polecamy

papierosy

99

W l

f a b r y k i

M. Droste

w Poznaniu.

3 M C 0 u t 0 3 ^ 3 ? r £ ^ ł 3 r © 9 0 0

w e łn ia n e i jed w ab n e

@ @ ® 9 n a s u k n i e Halki, firany, dywany ®

płótna

poleca w wielkim w yborze po cenach jaknajniższycli.

i . Miśkiewicz, Rynek 77,

vis-a-viś odwacŁu.

57

N a . s z e p i e ś n i .

II.

N aw ięzując do poprzednich » m yśli w stępnych ,« zakończyłem zapow iedziany dalszy ciąg rozpraw y zda­

niem, co i ja k śpiew ać mamy.

Z tych dwóch p y tań w niniejszej rozprawie, starać się będę, o ile na to miejsce pozwoli, odpowiedzieć najpierw n a pierwsze.

Co m am y śpiewać, znaczy tyle, k tó re i jak ie pieśni zasłu g u ją w pierwszym rzędzie na najw iększą uw agę, i któ re i ja k ie pieśni najwięcej pielęgnow ać powinniśm y.

Czem jest pieśń nasza rodzim a w życiu i obyczaju domowym, jak ie znaczenie m a pieśń nasza rodzim a w tysiącletniej walce z obcemi naleciałościami, ja k i w pływ pieśń ta w yw ierała dotychczas, tego tu taj dowodzić nie potrzebuję. Dość, że póki pieśń i n u ta nasza rodzim a nie zaginie, — nie może zaginąć i naród, k tóry pieśń tę przechow uje i pielęgnuje.

Pieśń nasza — to życie nasze — ona krzepi ducha i siły, ona dodaje nam w ytrw ałości w pracy i istnieniu, ona zrosła się z nam i w duszę i ciało — iż nie m a P olaka bez pieśni.

Chcąc pozostać tymi, jak im i nas Pan Bóg stw orzył i jak im i nas m atk i nasze zrodziły, m usim y śpie­

wać, a przedew szystkiem wiedzieć, »co śpiew ać mamy!«

N ie m asz narodu na świecie, k tó ry b y posiadał tak b o g a ty zasób pieśni ludow ych, ja k m y go p osia­

damy! — żaden naród na świecie nie m a takiej ogrom nej skarb nicy pieśni i m elodyi zastosow anych do każdej pory roku, do każdej chwili dnia, do każdego obrzędu rodzim ego, do każdej okoliczności w życiu i pracy codziennej, do każdego obrzędu religijnego, ja k m y go m am y! J e s t t o 'n a razie u k ry ty skarb, jest to na razie zaniedbana stu d n ia wiedzy, n atchn ień i wzniosłych myśli, zarośnięta chwastem .

Pocóż nam śpiew ać jak ieś tam k ataryn ko w e i m ało wartościowe, płytkie piosneczki, kiedy nasze, nasze sw ojskie — są w spanialsze, a co do m elodyi wznioślejsze.

Sięgnijmy m yślą wstecz aż do kolebki plem ion słow iańskich, wszędzie i n a każdem m iejscu natrafiam y na ślady pieśni naszych; nie było obrzędu dom ow ego lub religijnego bez pieśni. M ielibyśmy więc przypuścić, aby cały lud, żyjący trąd y cyą pieśni, w ostatnich kilkudziesięciu lata ch m iał zapom nieć to wszystko, n a co składały się całe wieki, i co przechodziło z pokolenia n a pokolenie, aż do dni naszych!

Czyż m ożem y przypuścić, aby znalazł się jak ik olw iek lud n a świecie, a tem bardziej lud polski, aby jedno pokolenie zatraciło w w iekuistą niepam ięć to, na co się w ieki składały i czerń żyli ojcowie nasi?

N ie! — zdaw ałoby się to być niem ożebnem , a jedn ak n a pozór zdaje się, że pieśń nas^a ginie i idzie w niepam ięć.

Praw dą jest, że lud nasz m niej śpiew a teraz, ja k śpiew ał daw niej; w ina to nasza. Goniąc za mało- wartościowemi, czczemi piosenkam i, goniąc za k atary nk ow em i m elodyam i, zapom inam y o pieśni naszej ludowej.

Sam o na w stępie postaw ione py tan ie » C o m a m y ś p i e w a ć ? « daje nam do m yślenia, że życie tr a ­ dycyjne ludu naszego powoli zanika, a z nim i pieśń.

Cóż czynić m am y, aby powołać tradycye nasze do życia, a z n ią i pieśń? Pow inniśm y pieśń naszą rodzim ą pielęgnow ać w dom u i po za domem, przy pracy i każdej sposobności.

Czyż pow rócą te niedaw ne czasy, gdzie wszyscy i wszędzie śpiewali? T a k , czasy te wrócić pow inny i muszą.

N aród nasz posiada ta k b o g a tą skarbnicę m uzyki i pieśni, że z a trata tej pieśni i m uzyki ludowej byłaby przecież pro stą dla nas hańbą.

N ie cywilizacya w yrzuca pieśń z domów naszych, ale przedm iejska i fabryczna kn ajp a z tańcam i i k ataryn k ow em i m elodyami. N ałogów tych ojcowie nasi nie znali, ale znali za to pieśń naszą ukochaną, k tó ra ich broniła od m oralnego upadku.

W szyscy nasi geniusze w poezyi rodzimej czerpali natchnienie! Zrzućmy więc to nieznośne uprzedzenie do tego w szystkiego, co jest nasze, przejm ijm y się praw dziw ą oświatą, a wtenczas poezya ludowa, to je s t ta pieśń i m uzyka swojska, stanie się nam skarbnicą natchn ien ia i wiedzy i będzie początkiem odrodzenia narodowego.

T a k ja k dawniej bywało, pow inno być i dzisiaj, zamożni i biedni, ludzie wiedzy i prostacy pow inni starać się w spólnem i siłami w skrzesić pieśń, a z nią życie tradycyjne narodu naszego, aby pokazać m łodem u pokoleniu, jak ie to życie było naszych praojców, a przykładem podziałać na p rag n ącą wiedzy młodzież i mimo- woli popchnąć ją n a tory ukochania tego, co było życiem naszem.

Każdy zwyczaj naszych praojców bez pieśni je st m artw em ciałem bez duszy; chcąc wskrzesić trad y ­ cyjne życie, m usim y odgrzebać zakopane pieśni, aby nam one żywo uprzytom niały daw ne zwyczaje.

R uch śpiew aczy w zm aga się z dnia na dzień, zainteresow anie je s t wielkie, ale podaw ana straw a m arna.

N ajwznioślejszem zadaniem każdego Tow . śpiew ackiego pow inno i m usi być zainteresow anie publi­

czności pieśnią rodzim ą, czy to na jeden lub więcej głosów.

Mylnem je s t zapatryw anie naszych kierow ników i nauczycieli śpiewu popisyw ać się po większej części utw oram i przechodzącem i siły nasze śpiewacze, lecz ważniejszą i trudniejszą je s t rzeczą pojąć myśl ludu naszego, wpoić się w duszę pieśni i uchwycić m elodyą tak, ja k ją lud śpiewał.

W duchu, pieśni ludowej spoczyw a po tęg a i moc. Nie czepiajm y się pieśni obcych, nie gońm y za m elodyam i obcemi i płytkiem i słowami, lecz starajm y się twórcom pieśni naszych oddać przynależną cześć i zasługę, śpiew ając nasze pieśni.

O koniem ja k jed en mąż stanąć pow inniśm y naprzeciw w szystkim naleciałościom ; wskrzeszając życie tradycyjne narodu, odrodzim y z niem rów nocześnie śpiew i pieśń ludową.

Pójdźm y tą drogą, bo »nie b rak n ie nam pieśni od każdego rana,« i nie będziem y żyli w trosce, »co śpiewać mamy,« a ja k pieśń naszą sw ojską i m elodyą pojąć i oddać powinniśm y, pokaże ciąg dalszy.

M ieczysław Fibak.

49, Skowroneczek.

W olno lec z -n ie wlekąeo. Mel. kulowa p. f. M. F i b a k a.

. ^{... ....} --- v. ,s- 9 — t r fr • % | f

^ 'i * «■

1. Tuż śpie wasz, sko wro-ne - czku, ju ż też i Ja 2. Szczę - śli wys, skowro-ne - czku, nie wie-le Cl 3. Szczę - śli wys, skowro-ne - czku, tw a lu - b a cię 4. Prze - stań śpie - wac, skowro-ne - czku, śp ie -w a -łe ś do

i

trze - ba;

k o - cha;

wo - li;

i

O - bu T ro -c h ę po U n a sp rz y

J a też

dw u nas przy ra n la kw ie - c i-ste jaźń je s t nie-sta do dom m e woł

i

£

nej p ra-c y wi go i ja.-sno ła, a jej mi ki po-pę-dzę

S f i

dzi zo - rze.

ści nie - ba.

łość pło - cha.

po - wo - li.

a— i— •

m

5SS

61

--- s S ~ ---^ 5 * l r ~K~_~ ~-y~ : 1

W ----«V - --- »—

i dla cie - bie u nas wszy - stko cie-sząc się two o - ba-czym się Z---- 1— --- ---—

l E E ^ r ^ E E l Z M

ja ra - zem

gro - zi smu - tkiem, ją do - lą, znów z so - bą ---- 3--- --- i----:--- :----

— — A— P--- — i dla sie - bie a to - bie się

za-pła-czę nad

ju-trzej-sze - go S ? Z - „

-T~>. - - - « ~ - r r :: 1 sie - ję.

śmie - je.

so - bą.

ra - na.

____h . \ -

W ^ : . s ,

‘ }: > *•---

i 1 jj., * i t- — i

— i*— — B M B B

u *

---R55---- K--- ' -1:1

----— ---- - _l— E = k _ & — - H ----« I----/ --- i-i

P i o s e n k a d l a d z i a t w y .

2hcaivo.

50. T r a m w a j .

Mel. ludowa.

---K --- K --- f r — K ---N --- ! — IS ---K — K --- - K - — N --- f\---

f ---S T k v [S. . K

r W : • 4 — * ---* --- • — ---0 --- 0 ---0 --- — 0 --- 0 --- ---0 — 0 .. U

— V ---

— 0 ---0 — .— «

---0 — --- P --- P — • --- P ----

L- c ' # •

1. Dyń, dyń, dyn dyń, dyń, dyń, Za - raz tram -w aj s ta - nie, 2. Dyń, dyń, dyń, dyń, dyń, dyń,M iej-sca za - bie - raj - cie, 3. Dyń, dyń, dyń, dyń, dyń, dyń, Szyb* ko tram -w aj je - dzie, 4. Dyń, dyń, dyń, dyń, dyń, dyń, O - toż i przy - sta - nek;

Szy - kuj - cie się Dzie - sięć gro - szy

I do bab - ci W y - sia - da - ją

do wsia - da - nia, lub czter - na - ście na Kra - ko-wskie już o - stro - żnie

wŁJ> ■ V V S v k - :.h . . k.. k :K ' ' h ---*s: 1 -fm ^ ■ p- -— F1'' — —P-

L^ ś * • • --- •—t- --- «---i —-—-fC -P h J- h

9~ "#■ » .-lV_ N .V:

* • * » — c---

Pa - no - wie i pa - nie, Szy - kuj - cie się do w sia - da - nia, Pa - no - wie i pa - nie.

Za bi - le t da - waj - cie. Dzie - sięć gro - szy lub czter - na - ście Za bi - let da - waj - cie.

S z y b -k o nas za - wie - dzie. I do bab - ci n a K ra - ko-wskie Szyb - ko nas za - wie-dzie.

Ma - ryl - k a i J a - nek. W y - sia - da - ją ju ż o - stro - żnie Ma - ryl - k a i J a - nek.

Z dzieci utw orzyć czworobok. Tram w aj jedzie i zatrzym uje się przed oczekującymi Da niego pasażeram i. Pierw szą, trzecią i czw artą zwrotkę śpiew ają pasażerowie, drugą konduktor. W reszcie tram w aj się zatrzym uje i dwoje dzieci wysiada. —■ S tangźet trzy m a przyrząd; dzieci

— tw orzące tram w aj — kładą jedno drugiem u ręce n a ram io n a; stojące na końcu kładą tylko jcdnę rękę na ram ieniu poprzedzającego je dziecka, a z drugiej tw orzą drzwiczki.

51. Pieśń o domu.

Słowa- M. Konopnickiej.

$

^£

Ko - chasz dom ro - dzin - ny, dom, Ko - chasz dom ro - dzin - ny, dom,

Stel. Y i l h a r a .

=tP

a

"> f ' y I

c o w n o c le - tn ią po - śród m gły Szu - m em lip w tó -rzy sw y m co wśród burz zw ą t-p ie - nia dnia, G dy w d u - śzę u - d e -r z y

§1111

mf

J*

snom, grom,

Ci - szą sw ą ko - i twe łzy ? W spo-m nie - niem o - ca - la cię.

K o - chasz dom, sta - ry dach, co J e - śli ko - chasz, je - śli chcesz

f e t

Js----

X

f

.h h ■ s

• • • ^

u__la 5B B t e tŁ = 3 5 ea l

pra - wi baśń o da-w nych dniach, W ró t o-msza - ły oj - ców próg, K tó - ry wi - ta z c u -d z y e h żyć, pod d a -ch em ch leb jeść zbóż. S e r-c e m s w e m ty c h pro - gów strzech, S er-ce w ścia-nach oj - cow

dróg?

złóż.

ę t

Ko - chasz Ko - chasz

dom, ro - dzin - ny dom, ro - dzin - ny

« R

dom, dom,

co w noc co wśród

Th;

mf

le - tn ią po - śród burz w zw ąt-pie - nia

7 f ~ T

m gły, Szu- m em dnie, G dy w du ■

lip wtó - rzy swym snom, szę u - de - rzy grom ,

m m

Ci - szą swą ko - i twe łzy?

W spo-m nie - niem o - ca - la cię?

*•h ^N

*f.

]S

W ydaw ca i redaktor D y o n i z y K r ó l i k o w s k i w Poznaniu. — ęzcionkam i D rukarni i Księgarni św. 'W ojciecha. O. m. b. H. w P o zn a n iu .

j / A « chce być zdrowym, niech sprow adza

*V l U czyste, bez domieszki sztucznego alkoholu,

odstałe i smaczne

WINA GORHO-WEEIERSKIE

(Jedyny zdrowy trunek dla rodaków)

od starej, renom ow anej firm y:

z;'a?,T A . P F I T Z N E R

w Poznaniu i w Mad pod Tokajem

przy Starym R yn k a 6. W ła s n e winnice i wytłocania.

L .

Bliższe szczegóły w cennikach.

rnr N O W O Ś C I -m

w materyach krajowych i zagranicznych

na porę w iosenną i latową nadeszły w wielkim wyborze

Poznań. W. Frąckowiak,

Pracownia eleganckiej garderoby męskiej.

Przewielebnem u Duchowieństwu polecam znane z dobrego kroju

rewerendy I płaszcze.

v_jj; L i b c r y c v^5-ze^ e®° r°^zaj" wyko-

nuje gustownie i t a n i o .

ŚPIEWNIK.

T r e ś ć N r . 8.

49. Skow roneczek . . . . . . 59

Piosenka dla dziatwy. 50. T ram w aj . . . . . . 61

51, Pieśń o dom u . . . ^{. . . 62}