Zapomogi wyrównawcze do rent i dodatek urlopowy

Witold Dąbrowski

Zapomogi wyrównawcze do rent i

dodatek urlopowy

Palestra 12/1(121), 15-22

1968

6. O k r ę t L e o n : Półtora roku sali sądowej, Warszawa 1925, str. 261-7. O k r ę t L e o n: W inien, czy nie winien? Z sali sądowej i.933— 1934,

Warszawa 1935, str. 341.

8. O k r ę t L e o n : M iędzy życiem a sądem, Warszawa— Kraków— Po­ znań—Lwów, str. 365.

9. H o f m o k l - O s t r o w s k i : Moje obrony warszawskie (zeszyt I sta­ now iący odrębną całość zawiera sprawy I— XVII; zeszyt II zawiera spraw y XVII— XXXII), Warszawa 1926, str. 200.

10. H o f m o k l - O s t r o w s k i : Trylogia. Część I. Oskarżam. II. Ad­ wokat i ciernie. III. Strzały w sądzie. Warszawa 1929, str. 160, 20 i 183.

11. H o f m o k l - O s t r o w s k i : Mój testam ent, Warszawa, Poznań, Kraków, Lwów, str. 267.

12. H o f m o k l - O s t r o w s k i : W M odzelinie rzeczy ponure, Warsza­ w a 1932, str. 238.

13. P a t e k S t a n i s ł a w : Obrony oskarżonych w sprawach politycz­ nych, „Palestra”, styczeń—lu ty 1937, nr 1— 2.

14. P a t e k S t a n i s ł a w : Ze wspom nień obrońcy, Warszawa 1937, str. 31.

15. P a t e k S t a n i s ł a w : W spomnienia ważkich okresów pracy, Warszawa 1938, str. 48.

16. P a t e k S t a n i s ł a w : Jak umierali. Pam iętnik X Pawilonu. Ze­ brali i do druku przygotowali Aleksander K ozłowski i H enryk J. Mościcki (wyd. MON, W arszawa 1958, str. 294— 304).

WITOLD DĄBROWSKI

Zapomogi wyrównawcze do rent i dodatek urlopowy

To ostatnie zagadnienie, o bardzo szerokim zakresie, obejm uje zarów­ no starania o w łaściw e unormowanie taksy adwokackiej i zapomóg dla rencistów, jak i problem zapewnienia należytego w ypoczynku i innych świadczeń socjalnych.

Zagadnieniami bytow ym i zajmowano się w nikliw ie na plenarnym po­ siedzeniu NR A w dniu 25 lutego 1967 roku, na którym podjęto dw ie waż­ ne uchwały: pierwszą — o zmianie Regulaminu Funduszu Sam opomocy K oleżeńskiej przy NRA i drugą — o Regulam inie Funduszu Urlopowego.

16 W i t o l d D ą b r o w s k i N r 1 (121)

Ze względu na zasadniczy charakter tych uchwał i zmiany, jakie cme w prow adziły, należy je pokrótce omówić.

I. ZAPOM OGI W YRÓW NAW CZE»

Regulam in Funduszu Samopomocy K oleżeńskiej przy NRA, obowią­ zujący od 1 kw ietnia 1959 r., w ielokrotnie zresztą zmieniany, ustalał na­ stępu jące świadczenia na rzecz adwokatów i członków ich rodzin:

1) zapomogi wyrównawcze: a) dla w szystkich adw okatów — w takiej wysokości, aby łącznie z rentą adwokat otrzym yw ał 1 500 zł m ie­ sięcznie, b) dla w dów — w takiej wysokości, aby łącznie z rentą za­ pomoga nie przekraczała 750 zł;

.2) zapomogi dodatkowe w nie ustalonej w ysokości dla adwokatów szczególnie zasłużonych dla adwokatury lub znajdujących się w szczególnie trudnych warunkach m aterialnych, jak również dla członków rodzin adwokatów szczególnie zasłużonych dla adwoka­ tury;

3) zapomogi doraźne i jednorazowe, przyznawane przez K om isję Sa­ m opom ocy Koleżeńskiej.

W edług danych z grudnia 1966 r. zopomogi z FSK otrzym ywało; 303 •adwokatów na sum ę 162 826 zł m iesięcznie, tj. przeciętnie po 537 zł na osobę (w tym 28 adwokatów pobierało zapomogi dodatkowe), oraz 106 członków rodzin adwokatów na sum ę 31 872 zł m iesięcznie, tj. po 300 zł m iesięcznie na osobę.

Razem ze świadczeń korzystało 409 osób na łączną sumę 194 698 zł m iesięcznie.

W skali porównawczej dane za ostatnie lata w ykazują stały wzrost wypłacanych zapomóg, jak to w ynika z poniższego zestawienia:

a d w o k a c i c z ł o n k o w i e r o d z i n

grudzień 1964 r. 120 36 grudzień 1965 r. 245 94 grudzień 1966 r. 303 106

Ogólna sum a w ypłat z tytułu zapomóg w yniosła w 1966 r. kwotę 2 534 785 zł, pokrytą: z pozostałości z 1965 r. — 406 320 zł, ze składek 5 512 adwokatów (po 30 zł m iesięcznie) — 1 687 769 zł i z dotacji z nad­ w yżek finansow ych Centralnego Funduszu Szkolenia Aplikantów Adwo­ kackich — 440 765 zł.

Z pow yższych zestaw ień liczbowych w ynika w sposób jasny, że ija pokrycie świadczeń nie w ystarczały składki po 30 zł m iesięcznie i w sku­ tek tego trzeba się było uciec do innych źródeł.

Na zgromadzeniach delegatów izb adwokackich w 1966 r. w ysuw ano postulaty powiększenia świadczeń z tytułu zapomóg w yrów naw czych do takiej wysokości, aby adwokat-rencista m ógł otrzym yw ać łącznie z ren­ tą z ZUS-u kw otę 2 000 zł m iesięcznie.

» W sp ra w ie zap om óg w I k w a r ta le 1968 r. — p a tr z k o m u n ik a t N R A , za m ieszc zo n y na s tr . 125 n in ie jsz e g o n u m er u „ P a le str y ” .

Do zagadnienia zw iększenia zapomóg trzeba było jednak ustosunko­ w a ć się z w ielką ostrożnością. Podstawow ym i najw ażniejszym pro­ blem em było ustalanie w ysokości funduszów, jakie b yłyb y potrzebne na

ten cel. Rozważając to zagadnienie, należało wziąć pod uwagę, że św iad­ czenia na rzecz FSK są oparte na składkach adwokatów oraz że adwoka­ tura jest zawodem ludzi starszych, wobec czego liczba kandydatów do uzyskiw ania świadczeń będzie stale wzrastać. Konieczne jest w ięc zacho­ w an ie w łaściw ej proporcji m iędzy świadczeniam i adwokatów na FSK a w ysokością w ypłat. N ie można dopuścić do tego, aby wysokość skła­

dek nadmiernie zwiększała i tak już bardzo duże obciążenia adwokatów. W edług danych z 1966 r. adwokatów w w ieku 50— 60 lat było 2 058, w w ieku 60— 70 lat — 1264 i powyżej 70 lat — 489. Z tej liczby w grud­ niu 1966 r. pobierało zapomogi wyrównawcze:

w w ieku 50— 60 lat 38 adwokatów „ „ 60— 70 lat 88 adwokatów powyżej 70 lat 177 adwokatów

W tej liczbie b yło 191 adwokatów pozostających w zespołach — przy obniżonych zarobkach do 750 zł m iesięcznie.

Mając na uwadze stale zwiększającą się liczbę adwokatów-rencistów, należało dojść do wniosku, że świadczenia FSK przy podwyższeniu za­ pomóg w celu uzupełnienia renty do 2 000 zł dla w szystkich adwokatów w yn iosłyby około 7 600 000 zł rocznie. Na pokrycie takiej sum y trzeba by ustalić wysokość składek na ca 110 zł m iesięcznie na każdego adwo­ kata. Oczywiście w szystkie podane w yżej obliczenia należy uznać tylko za przybliżone. Opierają się one na doświadczeniu stosunkowo krótkiego jeszcze okresu wypłacania zapomóg z FSK.

N ie można liczyć na to, że stale przychodzić będą z pomocą dotacje z nadw yżek Centralnego Funduszu Szkolenia Aplikantów Adwokackich. Nadwyżki tego Funduszu nie są aż tak w ielkie (w 1966 r. około 8 000 000 zł), aby m ogły pokryć w szelkie zapotrzebowania rad adwokackich. Zresz­ tą muszą one być przeznaczone przede w szystkim na poprawienie sytu­ acji lokalowej zespołów adwokackich.

Dlatego też po dyskusji i przeanalizowaniu sprawy przyjęto w uchw a­ le NRA z dn. 25 lutego 1967 r. zasadę pośrednią ustalając, że zapomogi wyrów nawcze do wysokości 2 000 zł otrzym ywać będą od 1 lipca 1967 r. adwokaci-renciści nie w ykonujący zawodu w zespole adwokackim. Żeby zaś pokryć świadczenia z tego tytułu, należało podwyższyć składkę od każdego z adwokatów do wysokości 60 zł miesięcznie.

Wymieniona w yżej uchw ała NRA m iała na celu zapewnienie adwo­ katom, którzy mają trudności w w ykonyw aniu zawodu ze względu na w iek lub stan zdrowia, uzyskania łącznych w pływ ów z renty i zapomogi w takiej wysokości, która by pozwoliła na skromną egzystencję. Należy przypuszczać, że w ielu adwokatów, którzy pobierają łącznie tytułem ren­ ty i zapomogi 1 500 zł i którzy mają możność zarobienia w zespole do 750 zł, opuści zespół i ograniczy się do otrzym ywania pew nych 2 000 zł m iesięcznie bez oglądania się na niestały dochód w zespole.

Trzeba stwierdzić, że już w pierwszym m iesiącu (lipiec 1967 r.) wielu adwokatów wykorzystało ow e m ożliwości stworzone uchwałą z dn. 25

18 W i t o l d D ą b r o w s k i _{N r 1 (121)}

tego 1967 r. i w rezultacie na ogólną liczbę 191 adw okatów -rencistów w zespołach w ystąpiło z nich 59 osób, tj. około 34%.

Zm ieniony w ięc uchwałą z dnia 25 lutego 1967 r. Regulam in Fundu­ szu Samopomocy K oleżeńskiej daje możność od 1 lipca 1967 r. w szystkim adwokatom nie w ykonującym zawodu w zespole adwokackim otrzym y­ wania zapomogi wyrów nawczej w takiej wysokości, aby łącznie z otrzy­ m ywaną rentą z ZUS-u m ieli oni m iesięcznie 2 000 zł. Mogą oni ponadto uzyskać wynagrodzenie z innych źródeł (poza zespołem) do wysokości 750 zł m iesięcznie, np. z radcostw, prac zleconych itp.

W związku ze zmianą Regulam inu uległa również zmianie Instrukcja ustalająca form y postępowania przy udzielaniu i wypłacaniu świadczeń. Obecnie celem otrzymania zapomogi należy złożyć wniosek — za po­ średnictwem rady adwokackiej — do K om isji Samopomocy K oleżeńskiej przy NRA, dołączając do niego: a) stwierdzenie, że adwokat rencista nie jest członkiem zespołu adwokackiego, b) dowód co do w ysokości po­ bieranej renty (najlepiej ostatni odcinek pocztowy), c) oświadczenie o w y ­ sokości otrzym yw anego wynagrodzenia z innych tytu łów (poza zespo­ łem), d) oświadczenie, że zapomoga wyrów nawcza nie przysługuje w tym m iesiącu, w którym — przy otrzym ywaniu wynagrodzenia z innych tytu ­ łów — renta z ZUS-u nie będzie wypłacana (§ 2 ust. 1 pkt 5 rozporzą­ dzenia Rady M inistrów z dn. 6.V.1958 r. w sprawie zawieszania prawa do renty oraz zasad wypłacania renty wyrów nawczej — Dz. U. N r 26, poz. 11 z późn. zmianami). Adwokat-rencista obowiązany jest o każdym wypadku przekroczenia wym ienionej w yżej granicy zarobków zawiado­ m ić o tym Komisję Samopomocy Koleżeńskiej.

Przy pobieraniu renty w yrów nawczej (art. 39 ust. 5— 8 dekretu o po­ w szechnym zaopatrzeniu pracowników i ich rodzin) adwokat w ted y tylko m iałby prawo do otrzym ywania zapomogi w yrów nawczej, gdyby otrzy­ m yw ał w zespole, w czasie pobierania tej renty, wynagrodzenie poniżej 750 zł m iesięcznie.

W ielu adwokatów otrzym yw ało przed dniem 1 lipca 1967 r. zapomogi dodatkowe w wysokości 500 zł m iesięcznie ze względu na szczególnie trudne warunki materialne, czyli m ieli łącznie 2 000 zł, tj. tyle, ile obec­ nie mogą otrzymać, jeżeli nie są członkami zespołu adwokackiego. Uchw a­ łą z dnia 22 czerwca 1967 r., pow ziętą na w niosek Kom isji Samopomocy K oleżeńskiej, Prezydium NRA ustaliło zasadę, że te w szystkie zapomogi dodatkowe przyznawane przez wzgląd na w yjątkow o trudne warunki ma­ terialne u leg ły skom pensowaniu z podwyższoną zapomogą wyrównawczą. Pozostały nadal w m ocy przyznane zapomogi dodatkowe dla adwo­ katów szczególnie zasłużonych dla adwokatury. Na tle interpretacji prze­ pisu dotyczącego takich zapomóg zachodzą nieporozumienia i dlatego należy zatrzymać się chw ilę nad jego wyjaśnieniem .

Zgodnie z dotychczasowym i ustaleniam i K om isji Sam opomocy Ko­ leżeńskiej, zatwierdzonym i przez Prezydium NRA, za adwokata szczegól­ nie zasłużonego dla adwokatury należy uważać osobę, która zajmowała przez dłuższy okres stanowisko w samorządzie adwokackim lub wyróż­ niała się w pracy dla dobra tego samorządu i adwokatury. Natom iast nie bierze się pod uw agę — jako jedynego kryterium — długoletniego stażu w adwokaturze, naw et gdy staż ten był nieskazitelny, jeżeli adwokat nie czyni jednocześnie zadość drugiemu warunkowi, tj. wyróżnienia się w

pracy dla dobra społeczności adw okackiej.1 Również nie są tu brane pod uw agę bardzo w ybitne osiągnięcia w innych zawodach, np. sędziowskim, prokuratorskim itp.

N aw et przy otrzym yw aniu zapomogi wyrównawczej do wysokości 2 000 zł istnieje możność w ystąpienia — za pośrednictwem rady adwokac­ kiej — o przyznanie zapomogi dodatkowej ze względu na specjalnie trud­ ne warunki m aterialne adwokata-rencisty. Ponieważ w niosek taki m usi m ieć charakter w yjątkow y, przeto może on być złożony tylko po udowod­ nieniu takich potrzeb, które w żadnym razie nie dadzą się zaspokoić z otrzym ywanej renty, zapomogi wyrów nawczej i ew entualnie z docho­ dów innych członków rodziny prowadzących wspólne gospodarstwo do­ m ow e lub zobowiązanych do udzielania pom ocy alim entacyjnej.

P rzy składaniu om awianego wniosku należy m ieć na uwadze, że kw ota 2 000 zł nie tylko określa wysokość, do której ma być wypłacana zapomoga wyrównawcza, ale stanowi także ustawowo przyjęty m inim al­ ny zarobek adwokata w zespole adwokackim (§ 34 rozporządzenia w spra­ w ie zespołów adwokackich).

Uchwałą NRA z dn. 25 lutego 1967 r. uległ również zmianie § 4 ust. 3 lit. b Regulam inu Funduszu Samopomocy K oleżeńskiej o zapomo­ gach dodatkowych dla rodzin adwokata. Poczynając od 1 lipca 1967 r. zapomoga dodatkowa może być przyznana nie tylko rodzinie adwokata, szczególnie zasłużonego dla adwokatury, ale również członkom rodzin po adwokatach znajdującym się w szczególnie trudnej sytuacji majątko­ w ej. W niosek w tej kw estii składa w łaściw a rada adwokacka i jeżeli za­ pomoga nie przekracza kw oty 250 zł m iesięcznie, to decyzję podejmuje sama Komisja Samopomocy K oleżeńskiej bez potrzeby kierowania spra­ w y do Prezydium NRA.

W ydaje się, że powyższe zm iany Regulaminu, chociaż spowodowały podw yższenie składki do 60 zł m iesięcznie, zostały przyjęte przez ogół adwokatury z aprobatą. Zwiększenie pomocy finansowej dla starego ad­ wokata lub członków rodziny zmarłego kolegi uznano za wyraz troski całej naszej społeczności o osoby, które większość sw ego życia poświę­ ciły zaszczytnemu zawodowi adwokata, a u schyłku życia znalazły się w trudnej sytuacji m aterialnej.

II. DO D A TK I URLOPOWE

Drugi poważny problem, który był przedmiotem obrad Plenum NRA w dn. 25 lutego 1967 r., to — jak zaznaczono w yżej — Regulam in Fun­ duszu Urlopowego.

1 R ed ak cja n ie p od ziela p ogląd u a u tora, iż „ad w ok at sz c z e g ó ln ie za słu ż o n y dla a d w o k a ­ tu r y ” to ty lk o ta k i a d w o k a t, k tó r y za jm o w a ł sta n o w isk a w sam orząd zie a d w o k a ck im . N ie « n a jd u je to oparcia ani w te k śc ie R eg u la m in u (m ow a o zasługach dla „ a d w o k a tu ry ” , a n ie <Ua „ sa m o rzą d u ”), a n i te ż ch yb a w zasadach słu szn o ści i so lid a rn o ści k o le ż e ń sk ie j. Z daniem J led a k cji n ie m ożna p rzek reślić — a do teg o zm ierza in terp reta c ja p rzy jęta p rzez A utora — m ożn ości p rzyzn an ia zapom ogi d o d a tk o w ej a d w o k a to w i, k tó r y n p . p rzez 40 czy 50 lat n ie - r t a z ite ln ie w y k o n y w a ł sw ó j zaw ód , jeg o zaś sy tu a c ja o so b ista w y m a g a p rzy jścia m u z do­ d atk ow ą p om ocą m a teria ln ą . „P raca dla dobra sp o łec zn o ści a d w o k a c k ie j” (jak fo r m u łu je to k ry teriu m A utor) to n ie ty lk o p raca w sam orząd zie. W y ją tk o w o dłu gi staż a d w o k a ck i p rzy Iftw n o czesn y m n ie sk a z ite ln y m w y k o n y w a n iu za w o d u i w y b itn y c h o sią g n ięcia ch z a w o d o w y ch — t o p r z e c ie ż n ie m n ie jsza z a słu g a dla a d w o k a tu r y (R ed .).

20 W i t o l d D ą b r o w s k i _{N r 1 (121)}

Sprawą urlopów dla adwokatów zajmowano się już od dłuższego cza­ su. 2 Za zjawisko zdecydowanie niezdrowe uznano różnice zachodzące pom iędzy adwokatami a pracownikami zatrudnionymi na podstawie umo­ w y o pracę, którzy pracując przez jedenaście m iesięcy w roku, otrzym u­ ją w ynagrodzenie za dwanaście m iesięcy, gdy tym czasem adwokat, na którego konto nie w pływ ają pieniądze w czasie urlopu, może otrzym ać najwyżej m inim um udziału w dochodzie (§ 34 i 37 rozp. w sprawie zespo­ łów adwokackich). Ustalono na podstawie w nikliw ych badań, że w ielu adwokatów nie w ykorzystuje w tych okolicznościach należnego im urlo­ pu m iesięcznego, zdobywając się jedynie na kilkudniow e przerw y w sw ej pracy.

Jak wiadomo, praca bez należytego wypoczynku, a tym sam ym bez regeneracji sił powoduje upadek zdrowia, częste zaw ały serca (zdarza­ jące się n aw et na sali sądowej) i inne przypadłości chorobowe.

Rozwiązanie problemu finansowania częściowego urlopu adwokatów Naczelna Rada Adwokacka znalazła w obniżeniu skali podatku od w y ­ nagrodzeń, co zostało wprowadzone rozporządzeniem M inistra Finansów z dn. 5.IV.1967 r. w sprawie obniżenia skali w podatku od wynagrodzeń adw okatów -członków zespołów adwokackich z tytułu kierowania tym zespołem oraz uczestnictw a w nim (Dz. U. Nr 13, poz. 58). Przy wpro­ wadzeniu powyższej obniżki wyraźnie zobowiązano organa adwokatury do przeznaczenia uzyskanej różnicy na cele socjalne, a zwłaszcza na do­ płaty urlopowe.

Różnica uzyskana na obniżce podatku od wynagrodzenia waha się od 4,5% do 6,5% dochodu brutto. Część tej różnicy, a m ianow icie 4%, przeznaczono na utworzenie Funduszu Urlopowego (§ 2 Regulaminu), a część, tj. po 30 zł m iesięcznie, przeznaczono na podwyższenie składek na Fundusz Sam opomocy K oleżeńskiej. Fakt, że dzień w ejścia w życie Regulam inu Funduszu Urlopowego ściśle uzależniono od daty uzyskania m ocy obowiązującej powołanego w yżej rozporządzenia Ministra Finan­ sów, św iadczy najlepiej o ścisłym powiązaniu obniżki podatku ze spra­ w ą Funduszu Urlopowego.

Rozporządzenie Ministra Finansów w eszło w życie z dniem 19 k w iet­ nia 1967 r. i od tej daty obowiązuje Regulam in Funduszu Urlopowego. Pierw sze zatem potrącenia na Fundusz Urlopowy powinny m ieć m iejsce przy rozdziale dochodów zespołów adwokackich za kw iecień 1967 roku.

Potrącenia 4% m iesięcznie dokonuje się z wynagrodzenia netto, a w ięc z sum y przypadającej do w yp łaty na rzecz adwokata po potrąceniu po­ datku od wynagrodzenia.

Rozdział Funduszu Urlopowego następuje w maju każdego roku. Fundusz w edług stanu na dzień 30 kw ietnia danego roku dzieli się w częściach rów nych pomiędzy w szystkich adwokatów, którzy w dniu roz­ działu uzyskali prawo do urlopu, a w ięc zgodnie z § 62— 64 Regulaminu działania zespołów adwokackich pomiędzy tych, którzy przez 11 m ie­ sięcy byli członkami zespołu. Do okresu tego zalicza się okres aplikacji adwokackiej oraz pracę na stanowisku radcy prawnego — na warun­ kach przewidzianych w § 63 Regulaminu. Przejście z jednego zespołu do drugiego nie przerywa ciągłości pracy koniecznej do nabycia prawa do

urlopu, jeżeli przerwa nie jest dłuższa niż trzy miesiące. W ykluczenie adwokata z zespołu powoduje utratę ciągłości pracy.

N ie należy zapominać, że po sześciu m iesiącach członkostwa w ze­ spole adwokackim można uzyskać urlop dw utygodniow y na poczet na­ leżnego urlopu trzydziestodniowego. W tym ostatnim jednak wypadku adwokatowi przypada tylko połowa dodatku urlopowego.

Jak wynika z § 2 Regulam inu Funduszu Urlopowego, ani potrącenia na ten Fundusz, ani rozdział dodatku nie ma zastosowania do adwoka­ tów rencistów, którzy ograniczyli swoje zarobki w zespole adwokackim do 750 zł.

Poza dodatkiem urlopowym adwokat, udający się na urlop, uczestni­ czy w dochodach zespołu należnych mu w okresie urlopu. Zgodnie z § 37 rozp. w spraw ie zespołów adwokackich ma on prawo do m inim alnego do­ chodu w kwocie 2 000 zł (bądź też większego, jśżeli w danej izbie został podwyższony) i do nadwyżki obliczonej w m yśl zasad objętych § 34 rozp. w spraw ie zespołów adwokackich.

Duże kontrowersje i dyskusję w yw ołała sprawa rozdziału dodatku urlopowego w równych częściach pomiędzy wszystkich członków zespołu. Poddano również krytyce samą zasadę potrącenia z tego, co się należy adwokatowi za jego pracę. Zabierając głos w dyskusji, ówczesny w ice­ prezes NRA adw. S. Garlicki powiedział: „To, co chcemy zabrać adwoka­ tom na rzecz Funduszu Urlopowego, chcem y uczynić w postaci ciężaru nałożonego na samorząd mocą uchw ały odpowiedniego organu adwoka­ tury. Będzie to prawidłowe. Jeżeli tak postawim y kw estię, potrącana sum a nie będzie zarobkiem adwokata. Będzie to kwota, którą zabiera sa­ morząd na cele związane z interesem adwokatury. Chcemy dzielić Fun­ dusz per capita, za czym przem awia to, że sum y będą niew ielkie, około 1 500 rocznie.”

W uzupełnieniu tego w yjaśnienia dodać należy, że sum y potrącane wracają do adwokatów. Ci członkowie zespołu, którzy prawie całą sumę różnicy m iędzy stawkam i podatku mają potrącaną na Fundusz (4% z 4,5%), otrzymują większą sum ę dodatku, ci zaś, którzy otrzym aliby w iększą sum ę dodatku ze względu na w iększe zarobki w zespole, mniej wpłacają na Fundusz (4% z 6,5%).

Jak zaznaczono na wstępie, jednym z celów uchwalenia Regulaminu Funduszu Urlopowego było stw orzenie odpowiedniego bodźca ekonomicz­ nego i zachęcenie w ten sposób adwokatów-członków zespołów adwokac­ kich do wykorzystania urlopu. Znajduje to odbicie w treści § 5 Regula­ m inu zalecającego wypłacanie dodatku bezpośrednio przed rozpoczęciem urlopu i nakazującego zwrot dodatku w razie niewykorzystania tego w y ­ poczynku.

Jeżeli się zważy, że poza dodatkiem adwokat otrzyma w okresie urlo­ powym swój udział w dochodzie zespołu przypadający m u zgodnie z § 37 rozporządzenia w sprawie zespołów adwokackich, to należy dojś£ do wniosku, że suma, którą będzie dysponował podczas przerwy w pracy zawodowej, pozwoli mu na stw orzenie sobie dogodnych warunków w y ­ poczynku.

Regulamin stanowi, że niewykorzystane w danym roku kalendarzo­ w y m dodatki urlopowe przechodzą na rok następny i wchodząc w skład Funduszu Urlopowego, ulegają podziałowi pomiędzy w szystkich uczestni­

22 F r a n c i s z e k B ł a h u t a _{N r 1 (121)}

ków zespołu. Tym samym w ięc adwokat nie w ykorzystujący urlopu traci znaczną część przypadającego mu dodatku.

Przy dokonywaniu rozliczeń z Funduszem Urlopowym należy pamię­ tać o tym , że w razie przejścia adwokata do innego zespołu w ciągu roku obliczeniowego kw oty potrącane z jego dochodów na rzecz Fundu­ szu Urlopowego należy przekazać do now ego zespołu. Podobnie adwokat, który w w ym ienionym w yżej okresie przeszedł na rentę, otrzym uje doda­ tek m niejszy, obliczony w stosunku do liczby m iesięcy przepracowanych w pełnym wym iarze w roku poprzedzającym ipodział.

W ten sposób w ysuw any od w ielu lat postulat objęcia adwokatury prawem do płatnego w ypoczynku konstytucyjnie zagwarantowanego moż­ na uznać za zrealizowany, choć zdajem y sobie — oczyw iście — sprawę z tego, że obecnego rozwiązania sprawy nie należy traktować jako osta­ tecznego i że trzeba dążyć do dalszego polepszania sytuacji w omawianej dziedzinie.

FRANCISZEK BŁAHUTA

Ograniczenia przeniesienia własności nieruchomości

rolnej przy umowie o dożywocie

*

I. Je d n y m ze św iadczeń n ależący ch do isto ty um ow y o dożyw ocie je s t p rz e n ie ­ sien ie w łasn o ści n ieruchom ości (art. 908 § 1 k.c.). Może to być k ażd a nieruchom ość, a zatem ta k ż e ro ln a . W ty m o sta tn im w y p a d k u (w p ra k ty c e p rze w a ża jąc y m ) sto ­ su je się n ie w ą tp liw ie ró w n ież p rzepisy a rt. 160— 166 k.c., k tó re u z a le ż n ia ją p rz e ­ n ie sie n ie w łasności n ieruchom ości ro ln ej od przew id zian y ch ta m p rze słan e k . N a­ to m ia st w raz ie zobow iązania się n ab y w cy n ieruchom ości ro ln ej do o b ciążen ia jej n a rzecz zbyw cy u ży tk o w a n ie m (art. 908 § 2 k.c.) n ie je s t oczyw iste, czy u sta n o w ie ­ n ie takiego u ży tk o w a n ia podlega, czy też n ie p odlega ta k im sam ym ograniczeniom ja k p rze n iesien ie w łasności n ieruchom ości ro ln e j lu b je j części. Z ag a d n ien ie to było ju ż p rze d p iio te m ro zw ażań w p iśm ie n n ic tw ie p raw n ic zy m , w ju d y k a tu r z e zaś z n a jd u je m y ro zstrz y g n ięc ie dotyczące dożyw ocia spadkow ego.

Na ty c h ła m ac h chciałbym dorzucić sw ą w ypow iedź w k w e stii zastrzeżonego na rzecz zbyw cy u ży tk o w a n ia oraz poruszyć n ie k tó re zagad n ien ia w y ła n ia ją c e się n a tle stosow ania ograniczeń p rzen iesien ia w łasności nieruchom ości ro ln e j do um ow y o dożyw ocie, k tó re to zag ad n ien ia m a ją znaczenie szersze, gdyż zw iązan e są ró w ­ nież z in n y m i u m ow am i zdolnym i do p rz e n ie sie n ia w łasn o ści nieru ch o m o ści ro l­ nej.

n . Je że li p rze d m io te m um ow y o dożyw ocie je s t p rze n iesien ie w łasności n ie ru ­ chom ości ro ln e j, a n ab y w c ą je st osoba fizyczna, m usi ona m ieć — stosow nie do a rt. 160 § 1 k.c. — k w a lifik a c je do p ro w a d ze n ia g o sp o d a rstw a ro lnego. K w a lifik a c je