Włodzimierz Kubala
Glosa do uchwały połączonych Izb
Karnej i Wojskowej Sądu
Najwyższego z dnia 30 października
1985 r., VI KZP 11
Palestra 30/9(345), 93-98
N: 9 (345) Orzecznictwo Sądu Najwyż szego 93
2.
GLOSA
do uchwały połączonych Izb Karnej i Wojskowej Sądu Najwyższego z dnia 30 października 1985 r.
VI KZP 11/841
Teza uchwały ma brzmienie nastę pujące:
Sąd rewizyjny na podstawie art. 404 k.p.k. poprawia błędną kwalifikację prawną czynu na surowszą niezależ nie od kierunku rewizji, a tylko na podstawie ustaleń faktycznych zawar tych w opisie przypisanego oskarżone mu czynu.
Uchwała połączonych Izb Karnej i Wojskowej rozstrzyga jeden z poważ niejszych problemów interpretacyjnych, jakie się wyłoniły na tle stosowania przepisów kodeksu postępowania kar nego, a czyni to — generalnie rzecz biorąc — w sposób możliwy do za akceptowania, jeśli oceniać ją z punk tu widzenia obowiązujących przepi sów. Stanowiąc istotny krok w kie runku wzmocnienia ochrony interesów oskarżonego oraz zapewnienia większej stabilności orzeczeń sądów pierwszej instancji, przyczyni się ona niewątpli wie do ujednolicenia praktyki orzecz niczej sądów powszechnych i wojsko wych w tym zakresie. Już to samo wy woływać musi pozytywny do niej sto sunek, chociaż poza tym pewne kwe stie nasuwające się w związku z wy kładnią wchodzących w grę przepi sów pozostają nadal kontrowersyjne. Pogląd Sądu Najwyższego dotyka wprost lub pośrednio wielu zagadnień, przy czym niektóre z nich mogłyby stanowić temat do odrębnyęh rozwa żań. W szczególności należałoby wy
mienić tu takie zagadnienia, jak sto sunek wzajemny przepisów art. 383 i 404 k.p.k., pojęcia „na korzyść” i „na niekorzyść”, nowe ustalenia, kierunek środka odwoławczego i jego stosunek do określenia „granice środka odwo ławczego” oraz zwrot „błędna kwali fikacja prawna”, a zwłaszcza pojem ność znaczeniowa powyższej formuły. Nie podejmując ani nie rozwijając
w glosie wszystkich tych zagadnień,1 2 *
można ogólnie stwierdzić, że w prak tyce orzeczniczej Izby Wojskowej SN zakres korzystania z art. 404 k.p.k. był znacznie szerszy niż w postępowaniu przed Izbą Karną SN. Stwierdzenie to można zilustrować przykładami roz strzygnięć zapadłych w następstwie
rozpoznania środka odwoławczego
wniesionego na korzyść oskarżonego. I tak:
1) W wyroku z dnia 27 lutego 1973 r. Rw 125/72 Izba Wojskowa SN po prawiła w trybie art. 404 k.p.k. kwalifikację prawną czynu z art. 168 § 1 k.k. na art. 168 § 2 k.k.,2 nastąpiło tu więc przekwalifikowa nie czynu z występku na zbrodnię. 2) W wyroku z dnia 27 kwietnia
1972 r. Rw 360/72 Izba Wojskowa SN poprawiła kwalifikację czynu z art. 159 k.k. w zbiegu z art. 318 k.k. i w zw. z art. 59 § 1 k.k. na art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 159 k.k. w zbiegu z art. 158 § 1 k.k. i art. 318 k.k. i w zw. z art. 59 § 1 k.k.4
1 O SN P G 198G, poz. 24.
s Z o s ta ły o n e sz e ro k o o m ó w io n e w lite ra tu r z e , zw łaszcza, z a ś w p r a c a c h : K. M a r s z a ł k a : Z a k a z r e fo r m a tio n is in p e iu s w p o lsk im p ra w ie k a r n y m , P o z n a ń 1968 o ra z A. K a l t a l a : S y ste m ś ro d k ó w o d w o ła w c z y c h w p o lsk im p ro c e sie k a rn y m , W a rsz a w a 1972.
J W y ro k n ie p u b lik o w a n y . Z a n ie d o p u s z c z a ln o ś c ią ta k ie j d e c y z ji w y p o w ie d z ia ła się Izb a K a r n a S N w w y r o k u z 8 s ty c z n ia 1985 r. I II K r 327/84 (OSN P G 1985, z. 8—9, poz. 122).
94 Orzecznictwo Sąd u Na jw yż szego N r 9 (345) Poza tyrrl oprócz przejścia na inną
postać zjawiskową przestępstwa
rozszerzono kwalifikację o art. 158 § 1 k.k.
3) W wyroku z dnia 25 maja 1972 r. Rw 469/72 Izba Wojskowa SN zmie niła wyrok przez poprawienie kwa lifikacji z art. 233 k.k. i art. 236 k.k. w zw. z art. 59 § 1 k.k. na art. 234 § 1 k.k. w zbiegu z art. 236 k.k. i art. 318 k.k. i w zw. z art. 59 § 1 k.k.s Zmiany nastąpiły nie tyl ko w ocenie prawnej czynu, ale objęły także ustalenia; zarzutu na ruszenia art. 318 k.k. nie obejmował nawet akt oskarżenia. Podobne roz strzygnięcia zapadły w sprawach
SN Rw 538/72 i Rw 5 4 6/7 2.“
4) W wyroku z dnia 27 kwietnia 1972 r. Rw 371/71 Izba Wojskowa SN poprawiła kwalifikację prawną czynu z art. 311 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 316 k.k. na art. 311 § 1, 2 i 3 k.k. w zw. z art. 316 k.k.* 7 8 * 10 * — oczywiście dokonując uprzednio no wych ustaleń, które pociągnęły za sobą zmianę opisu czynu.
5) W wyroku z dnia 8 lipca 1972 r. Rw 630/72 Izba Wojskowa SN zmie niła kwalifikację z art. 156 § 1 k.k. na art. 156 § 1 k.k. w zw. z art. 59 § 1 k.k.7 W ten sposób nastąpiła nie tylko zmiana charakteru praw nego czynu, ale i jego oceny spo- łeczno-etycznej.
6) W wyroku z dnia 3 października 1972 r. Rw 954/72 Izba Wojskowa SN poprawiła kwalifikację prawną czynu w ten sposób, że uznała, iż
oskarżony dopuścił się nie jedne go, lecz dwóch przestępstw;8 podob nie w wyrokach z dnia 6 września 1972 r. Rw 816/72® i z dnia 16 sierp nia 1971 r. Rw 798/71.W
7) W wyroku z dnia 9 listopada 1972 r. Rw 1089/72 Izba Wojskowa SN zmieniła wyrok sądu pierwszej in stancji przez poprawienie kwalifi kacji prawnej czynu z art. 239 § 1 k.k. na art. 239 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 58 k.k.11 Przeciwko tak dale ko idącej zmianie oceny prawnej czynu opowiedziała się Izba Karna SN.12 *
8) W wyroku z dnia 12 lutego 1974 r. RNw 2/74 Izba Wojskowa SN do konała zmiany kwalifikacji praw nej czynu z art. 215 § 1 d.k.k. w zw. z art. 1 ustawy z dnia 22 maja 1958 r. o zaostrzeniu odpowiedzial ności karnej za chuligaństwo na art. 137 § 1 k.k. w zw. z art. 59 § 1 k.k. i w zbiegu z art. 145 § 1, 2 i 3 k.k.ls Jak widać, zakres do konanych zmian był bardzo sze roki.
9) W wyroku z dnia 26 listopada
1984 r. Rw 626/84 Izba Wojskowa SN poprawiła kwalifikację prawną czynu z art. 303 § 3 k.k. na art. 303 § 3 k.k. w zbiegu z art. 256 § 1 k.k.14
Opierając się na powyższych przy kładach rozstrzygnięć, można stwier dzić, że zakres zmian dokonywanych przez sąd odwoławczy — w trybie art. 404 k.p.k. — obejmował nie tylko kwalifikację prawną czynu w ścisłym
s w y r o k n ie p u b lik o w a n y . 5a W y ro k n ie p u b lik o w a n y . « W y ro k n ie p u b lik o w a n y .
7 W y ro k n ie p u b lik o w a n y . P rz e c iw n e s ta n o w is k o z a ję ła Izb a K a r n a SN w w y r o k u z d n ia 25 w rz e śn ia 1974 r. I K R 84/74 (OSNKW 1974, n r 12, poz. 235). 8 W y ro k n ie p u b lik o w a n y . » W y ro k n ie p u b lik o w a n y . 10 OSN P G 1971, z. 11, poz. 224. U W y ro k n ie p u b lik o w a n y . i* P o r. w y ro k SN z d n ia 21 lu te g o 1972 r. I K R 277/71 (B iu le ty n SN 1973, n r 5, poz. 91). u W y ro k n ie p u b lik o w a n y . 14 OSNKW 1985, n r 7—8, poz. 67.
N r 9 (345) Orzecznictwo Sądu Najwyż szego 95
tego słowa znaczeniu, tj. zmiany prze pisu błędnego na prawidłowy, ale tak że zmianę oceny prawnej czynu po łączoną ze zmianą ustaleń, w tym tak że na niekorzyść oskarżonego. Wypada zaznaczyć, że wprawdzie Izba Karna SN zachowała w tej mierze większą powściągliwość, jednakże również w jej działalności orzeczniczej nie brak przykładów rozstrzygnięć świadczących 0 szerokim korzystaniu z uprawnień, jakie daje art. 404 k.p.k.15 * * * * * 21 Przy okazji stwierdzić trzeba, że w stanowisku Izby Karnej częściej jednak akcento wano, iż brak odpowiednich ustaleń uniemożliwia poprawienie kwalifikacji prawnej.1*
Na tle zarysowanej sytuacji nie po winien zaskakiwać wniosek Pierwsze go Prezesa Sądu Najwyższego o pod jęcie uchwały zawierającej odpowiedź na następujące pytanie prawne: „Czy sąd rewizyjny może na podstawie art. 404 k.p.k. poprawić błędną kwalifika cję prawną czynu na surowszą wbrew kierunkowi rewizji, a jeśli tak, to czy może dokonać takiej zmiany wy łącznie na podstawie ustaleń faktycz nych zawartych w opisie przypisane go oskarżonemu czynu”? Jak wiemy, odpowiedź udzielona przez Izby Karną 1 Wojskową jest pozytywna.
Jakie argumenty przemawiają, zda niem Sądu Najwyższego, za trafnością takiego rozstrzygnięcia?
Po pierwsze — w przyjętym w ko deksie postępowania karnego modelu postępowania odwoławczego obowiązu je zasada związania sądu dokonujące
go kontroli instancyjnej granicami
środka odwoławczego. Odstępstwa od tej zasady przewidziane są w art. 389, 388, 384 i 404 k.p.k. Dokonując zmia ny zaskarżonego orzeczenia, sąd rewi zyjny może na podstawie tych przepi sów wyjść poza granice środka odwo ławczego.
Po drugie — nąleży odróżnić pojęcie zakresu orzekania od pojęcia kierun ku orzekania. Zakres orzekania został w sposób generalny uregulowany w przepisie art. 382 k.p.k., w stosunku do którego przepisy art. 389, 388, 384 i 404 k.p.k. mają charakter przepisów szczególnych; stanowią one wyjątek od zasady wyrażonej w art. 382 k.p.k. Zasadę orzekania zgodnie z kierunkiem środka odwoławczego statuuje przepis art. 383 k.p.k. Analiza przepisów art. 389, 388, 384 i 404 k.p.k. wskazuje na to, że stosunek ich do art. 383 k.p.k. nie jest taki sam. O ile np. art. 389 k.p.k. wypowiada się wyraźnie w kwe
stii kierunku rozstrzygnięcia (przy
zmianie tylko na korzyść oskarżonego), o tyle art.\ 404 k.p.k. zachowuje w tej kwestii całkowite milczenie, co pozwa la potraktować go jako wyjątek od za sady wyrażonej w art. 383 k.p.k. Tym samym nie da się de lege łata obro nić tezy o generalnym obowiązywaniu zakazu reformationis in peius.
Po trzecie — art. 404 k.p.k. stanowi wyjątek nie tylko od zasady wyrażo nej w art. 383 k.p.k., ale także od zasady, o której mowa w art. 382 k.p.k., za czym przemawia obligatoryjność poprawienia błędnej kwalifikacji
praw-15 P o r. n p . w y ro k i S N : w y ro k z d n ia 21 lu te g o 1972 r. IV K R 324/71 (B iu le ty n SN 1972, n r 3, p oz. 55); w y r o k z d n ia 11 lip c a 1977 r . I I K R 154/77 (Z b ió r o rz e c z e ń IK 1 IW SN d o k o d e k s u p o s tę p o w a n ia k a rn e g o , W a rsz a w a 1972, a r t. 404, poz. 10); w y ro k z d n ia 23 lip c a 1978 r. I K R 170/78 (Z b ió r (...), jw ., poz. 11).
15 P o r. n p . o rz e c z e n ia S N : u c h w a la s k ła d u sie d m iu sę d z ió w z d n ia 25 p a ź d z ie rn ik a 1971 r. K Z P 59/71 (OSNKW 1972, n r 2, poz. 29); w y ro k z d n ia 25 w rz e śn ia 1974 r. I K R 84/74 (OSNKW 1974, n r 12, poz. 235); w y r o k z d n ia 9 lu te g o 1978 r. V K R 195/77 (Z b ió r (...), jw ., poz. 9); w y r o k z d n ia 8 sty c z n ia 1985 r. KR 327/84 (O SN PG 1935, z. 8—9, poz. 122). W śró d n ie lic z n y c h p rz y k ła d ó w id e n ty c z n e g o s to s u n k u Iz b y W o jsk o w e j SN d o a r t. 404 k .p .k . w y m ie n ić n a le ż y n a s tę p u ją c e w y ro k i S N : z d n ia 20 p a ź d z ie rn ik a 1975 r. R w 516/75 (n ie p u b lik o w a n y ) ; z d n ia 21 s ie rp n ia 1975 r. R w 155/75 (n ie p u b lik o w a n y ) ; z d n ia 30 s ty c z n ia 1974 r. R w 12/75 (n ie p u b lik o w a n y ).
Orzecznictwo Sądu Na jwyższe go
nej czynu także wówczas, gdy nawet nie można poza tym wyroku zmie nić.17
Po czwarte — skoro o charakterze i rodzaju popełnionego przestępstwa decyduje czyn przypisany w wyroku, a nie kwalifikacja, to poprawienie kwalifikacji na surowszą nie można oceniać w kategoriach „na korzyść” czy „na niekorzyść”; granice zmiany wyznaczają w takim wypadku ustale nia faktyczne zawarte w opisie przy pisanego oskarżonemu czynu.
Trzeba stwierdzić, że w stosunku do
dotychczasowej praktyki uchwala
znacznie ograniczyła pole stosowania przepisu art. 404 k.p.k., nadal jednak jest możliwe poprawienie kwalifikacji prawnej na surowszą. To zaś trzeba traktować jako pogorszenie sytuacji prawnej oskarżonego. Ze tak jest, nie trzeba o tym nikogo przekonywać, a już w żadnym razie samego oskarżo nego. Również i to trzeba stwierdzić, że spośród możliwych — w ramach przyjętej przez Sąd Najwyższy wy kładni — rozwiązań (odwołanie się do ustaleń faktycznych wynikających z dowodów zebranych w sprawie, do ustaleń wynikających z dowodów prze prowadzonych przed sądem bądź do ustaleń zawartych w opisie czynu) Sąd Najwyższy wybrał rozwiązanie najko rzystniejsze dla oskarżonego. Czy jest to rozwiązanie jedynie słuszne na gruncie przepisów obowiązującej usta wy?
Próby udzielenia odpowiedzi na po wyższe pytanie muszą uwzględniać fakt, że mamy tu do czynienia ze zde rzeniem się interesów wymiaru spra
wiedliwości (trafność zastosowanych
przepisów oraz podjętych na ich pod
stawie rozstrzygnięć) z interesami
oskarżonego. Temu ostatniemu ustawa gwarantuje nie tylko prawo zaskar
żania orzeczeń wydanych w pierwszej 17
N r 9 (345) instancji, w tym złożenia rewizji od wyroku (por. art. 374 i 392 k.p.k.), ale ponadto zapewnia niepogorszenie jego sytuacji na wypadek wniesienia na jego korzyść środka odwoławczego (art. 383 k.p.k.). Bez zakazu pogarszania sy tuacji oskarżonego uprawnienie do za skarżania orzeczeń niewiele różniłoby się od deklaracji bez pokrycia. Oce niając stanowisko Sądu Najwyższego z tego punktu widzenia, trzeba stwier dzić, że uchwała, stawiając na pierw szym miejscu interesy wymiaru spra wiedliwości, dość gładko przechodzi do porządku nad powyższym stwierdze niem, o czym najlepiej świadczy zda nie, iż poprawienia kwalifikacji praw nej na surowszą nie można oceniać w kategoriach „na korzyść” czy „na niekorzyść”, skoro przepis art. 404
k.p.k. zastrzega niedopuszczalność
zmiany „poza tym wyroku”. Rozumo wanie to wspomaga argument, zgod nie z którym o charakterze i rodzaju popełnionego przez sprawcę przestęp stwa decyduje przypisany mu wyro kiem czyn, a nie kwalifikacja prawna. Zaskakujące jest stwierdzenie Sądu Najwyższego dotyczące oceny „na ko rzyść” lub „na niekorzyść” jakoby nie możliwej w kontekście zmiany kwa lifikacji prawnej czynu, a uprawnionej wyłącznie w związku z opisem czynu (przypisanym czynem). Czy trzeba ko gokolwiek przekonywać, że kwalifika cja z a rt.' 148 i§ 2 k.k. jest korzyst niejsza w porównaniu z art. 148 § 1 k.k., a z art. 156 § 1 k.k. korzystniej sza od art. 156 § 1 k.k. w zw. z art. 59 § 1 k.k. lub w zw. z art. 60 § 1 k.k.? Tymczasem według Sądu Naj wyższego nie można tego tak oceniać i tak traktować. Dlaczego — dopraw dy trudno zrozumieć.
Pojęcie „przypisanego czynu” może być różnie rozumiane, np. w znacze niu techniczno-redakcyjnym,
norma-17 P o d o b n ie w w y r o k u Iz b y K a rn e j S N z d n ia 20 s ty c z n ia 1972 r . I I I K R 201/71 (B iu le ty n SN 1972, n r 5—6, poz. 119).
Nr 9 (345) O r z e c z n i c t w o S ą d u N a j w y ż s z e g o 97
tywnym, aksjologicznym, społecznym, prakseologicznym itp. W tym zakresie można więc eksponować zgodność opi su z ustalonym stanem faktycznym, poprawność stylistyczno-językową, ade kwatność opisu z punktu widzenia ze społu znamion przestępstwa i inne elementy. Obserwując praktykę stoso wania przepisów, w szczególności for mułowania opisu czynu zgodnie nie tylko z wymaganiami ustawy (por. art. 269 § 2, 295 § 1 pkt 2, 360 § 1 pkt 4 i (§ 2 pkt 1 k.p.k.), ale i ze standar dami dobrej roboty, łatwo stwierdzić występowanie w tym zakresie licz
nych i częstych niedomagań.18 * W tej
sytuacji przywiązywanie przez Sąd Najwyższy tak dużej wagi do „przy pisanego czynu” jest w pełni uzasad nione. Warto zwrócić uwagę na to, że w życiu, a nawet w działalności profesjonalnej jesteśmy niekiedy skłon ni do ujmowania rzeczywistości w
schematy (informacyjne, poznawcze
itp.). Takim schematem (symbolem
schematu) jest numer przepisu (arty kuł), informujący w sposób najbardziej skrótowy i ogólny o rodzaju i cha rakterze czynu. Uchwała przechodzi nad tym do porządku, ale czy całko wicie słusznie? Wniosek z tego taki, że nie należy poprzestawać ani na samym opisie, ani tym bardziej na sa mej kwalifikacji. Dopiero połączenie tych dwóch elementów daje pełne i właściwe wyobrażenie o charakterze i rodzaju czynu (popełnionego i przy pisanego przestępstwa).
✓
Z uznaniem należy odnieść się do zdecydowanego zawężenia przez Sąd Najwyższy zakresu stosowania przepi su art. 404 k.p.k., co jest następstwem
przyjęcia za podstawę poprawienia
kwalifikacji ustaleń faktycznych za
wartych w opisie przypisanego oskar żonemu czynu. W ten sposób nawią zano do poglądu, zgodnie z którym „przepis art. 404 k.p.k. ma zastosowa nie tylko w takiej sytuacji, w której sąd rewizyjny obowiązany jest doko nać zmiany oceny prawnej czynu wy łącznie na gruncie ustaleń faktycznych poczynionych przez sąd pierwszej in stancji w zaskarżonym wyroku (nie wiadomo, czy sąd miał tu na myśli wyrok w rozumieniu art. 360 k.p k., czy łącznie z uzasadnieniem). Gdy zaś zmiana kwalifikacji prawnej czynu wiąże się z koniecznością dokonania nowych i zarazem niekorzystnych dla oskarżonego ustaleń faktycznych — w stosunku do ustaleń zawartych w za skarżonym wyroku — to wówczas zmiana kwalifikacji na przepis surow szy w porównaniu z przyjętym w wy roku byłaby zabiegiem sprzecznym z
ratio legis przepisu art. 404 k.p.k. bez
względu na to, czy nowe ustalenia faktyczne mają (nie mają) oparcie (a) w ujawnionym w czasie rozprawy głównej materiale dowodowym.”1*
W porównaniu z dominującym do tychczas kierunkiem orzecznictwa u- chwała stanowi wyraźny krok do przo du, gdy chodzi o urealnienie gwarancji
procesowych oskarżonego, zwłaszcza
w dziedzinie zaskarżania orzeczeń są dowych. Dla pełności obrazu analizo wanego problemu warto zaznaczyć, że znacznie dalej szły w tym kierunku dwa wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 28 lutego 1973 r. Rw 126/7320 oraz z dnia 30 stycznia 1974 r. Rw 12J74.21 W pierwszym z nich przyjęto, że prze pis art. 404 k.p.k. nie uchyla gene ralnej zasady reformationis in peius, wyrażonej w art. 383 § 1 k.p.k. Umoż liwia on natomiast instancji rewizyj
18 Por. W. K u b a l a : Z p roblem atyki u stalan ia 1 opisu czynu w postępow aniu karnym , Nowe P raw o 1976, n r 9, s. 1240—153 i pow ołane tam opracow ania.
1» W yrok Izby W ojskowej z dnia 21 sierp n ia 1975 r. Rw 155/75 (OSNKW 1975, n r 10, 11, poz. 153).
2» OSNKW 1973, n r 7—8, poz. 102. 21 W yrok nie publikow any.
9 8 O r z e c z n i c t w o S ą d u N a j t c y ż s z e g o j j r g ( 3 4 5 )
nej zmianę kwalifikacji prawnej nie zależnie od granic środka odwoław czego, jeżeli nie będzie to orzeczenie na niekorzyść oskarżonego. Jeszcze do bitniej, a przy tym w sposób nader su gestywny wypowiedział się Sąd Naj wyższy na ten temat w drugim wyro ku. Postępowanie w tej sprawie to czyło się przed sądem rewizyjnym na skutek rewizji obrońcy oskarżonego, któremu przypisano przestępstwo z art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 59 § 1 k.k., natomiast oskarżyciel wnosił o poprawienie kwalifikacji prawnej — w trybie art. 404 k.p.k. — przez przy jęcie zbiegu z art. 159 k.k. Wniosek ten nie został przez Sąd uwzględnio ny. Sąd Najwyższy wywiódł, że „w warunkach braku rewizji prokuratora na niekorzyść sąd odwoławczy nie jest władny zmienić wyroku w sposób nie korzystny dla oskarżonego. Sformuło wana na podstawie przepisu art. 383 § 1 k.p.k. generalna zasada obejmuje swoim zasięgiem również przepis art. 404 k.p.k.” Rezygnując w tym miejscu z szerszego przytaczania argumentów powołanych przez Sąd Najwyższy na uzasadnienie zajętego w tym wyroku stanowiska (wywód Sądu jest wyjąt kowo obszerny i szczegółowy), warto tu powtórzyć zdanie kończące ów wy wód: „Gdyby ustawodawca pragnął ograniczyć zakres działania zakazu sformułowanego w art. 383 § 1 k.p.k., wtedy nadałby art. 404 k.p.k. następu jące brzmienie: «sąd rewizyjny popra
wia błędną kwalifikację prawną czynu na surowszą nawet wtedy, gdy środek odwoławczy wniesiono na niekorzyść oskarżonego.»” Tak się składa, że autor niniejszej glosy miał okazję opowie dzieć się w przeszłości za taką właśnie wykładnią wskazanych wyżej przepi- sów.M
Z momentem włączenia uchwały do praktyki niepomiernie wzrosną wyma gania w zakresie prawidłowego okreś lania czynu w postanowieniu o przed stawieniu zarzutów, w akcie oskar żenia i w wyroku. Większe niedoma gania w tym zakresie uniemożliwiają dokonanie korektury błędnej kwalifi kacji prawnej. Należy się również li czyć z tym, że z tą Chwilą pewna licz ba orzeczeń, w których przyjęto błęd ną kwalifikację prawną czynu, upra womocni się. Dotychczas niejednolita praktyka stwarzała pewną szansę nie- pogorszenia sytuacji w razie zaskarże nia wyroku. Teraz trzeba zachować większą ostrożność w tej mierze.
Jak widać, uchwała rozstrzygnęła nie tylko problem doniosły pod wzglę dem teoretycznym, ale i o duiym znaczeniu praktycznym. Jest to jej niewątpliwym walorem. Natomiast co do kierunku rozstrzygnięcia, to można mieć na ten temat różne poglądy w zależności od przyjętej metody wy kładni czy aksjologii, a nawet ideo logii wyznawanej w obrębie systemu prawa.
Włodzimierz Kuł>ala
22 P o r.: W. K u b a l a : Uw agi w sp raw ie zak resu stosow ania ąrt. 404 k.p.k., „W ojskowy P rzegląd P raw n iczy ” 1973, n r 3, s. 377—384; t e n ż e : G losa do w yroku SN z dnia 28 lu:ego 1973 r, Rw I26ń3, P a les tra 1973, n r 10, s. 104—108; t e n ż e : Kłopoty z art. 404 k.p.k., „Gazeta S ądow a” z 1 lutego 1975 r.
