Pisownia „i” i „j” w zakończeniach rzeczowników

Pisownia „i” i „j” w zakończeniach rzeczowników

1. Cele

- uczeń systematyzuje i utrwala swoje wiadomości o zasadach ortograficznych dotyczących pisowni

„i” i „j” w zakończeniach rzeczowników.

Umiejętności

Uczeń:

- zna reguły ortograficzne,

- potrafi skutecznie posługiwać się słownikiem ortograficznym, - umiejętnie dobiera właściwe reguły,

- planuje i organizuje pracę,

- dokonuje selekcji i analizy informacji,

- wykorzystuje teoretyczne wiadomości w praktycznym działaniu.

2. Metoda i forma pracy

Metody pracy:

- pogadanka heurystyczna, - metoda zajęć praktycznych.

Formy pracy:

- indywidualna, - grupowa.

3. Środki dydaktyczne

Słownik ortograficzny, ćwiczenia,

4. Przebieg lekcji

1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematyką lekcji. Zajęcia poświecone będą ortografii. Znacie już mnóstwo reguł ortograficznych, które pomagają wam w bezbłędnym pisaniu, pomaga wam w tym również słownik ortograficzny. Dzisiaj kolej na pisownię „i” i „j” w zakończeniach rzeczowników.

Zajmiemy się takimi wyrazami jak: dyskusja, decyzja, policja, nadzieja, racja, dynia, szyja, dynia.

Zaczniemy oczywiści od przypomnienia sobie czym jest ortografia.

Nauczyciel wysłuchuje swobodnych wypowiedzi uczniów, a następnie jeden z nich odczytuje definicję ze słownika.

Nauczyciel prosi również uczniów o podanie zasad ortograficznych, które pamiętają i podanie przykładów wyrazów, w których te zasady występują. Można to zrobić na zasadzie swobodnych wypowiedzi lub też jako quiz dla uczniów. Wtedy nauczyciel powinien zadawać przygotowane wcześniej pytania, za które uczniowie mogli by zdobywać punkty.

Definicja:

Ortografia – nauka pisowni, ogół zasad i przepisów dotyczących poprawnej pisowni*

* Powyższa definicja została zaczerpnięta ze Słownika języka polskiego, pod red. Mieczysława Szymczaka, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1994.

2. Następnie nauczyciel omawia pisownię, której dotyczyć będzie dzisiejsza lekcja.

Reguła omawiana dzisiaj dotyczy rzeczowników rodzaju żeńskiego zakończonych na „ja” i „ia”.

Końcówkę -ji piszemy po spółgłoskach: c, s, z, np.: lekcja – lekcji, poezja – poezji, Końcówkę -i piszemy po samogłoskach, np.: szyja – szyi, nadzieja – nadziei,

Końcówkę -ii – piszemy w wyrazach obcego pochodzenia, np.: komedia – komedii, historia – historii,

Końcówkę -i piszemy w wyrazach rodzimych lub zapożyczonych, całkowicie przyswojonych, np.:

jadalnia – jadalni, uczelnia – uczelni,

Końcówkę -i piszemy bez względu na wymowę, np.: ziemia – ziemi, głębia – głębi,

Faza realizacyjna

1. Przejście do właściwej – ćwiczeniowej części zajęć. Uczniowie przystępują do ćwiczeń zawartych w karcie pracy ucznia, przygotowanej przez nauczyciela.

2. Po wykonaniu ćwiczeń zawartych w karcie pracy rozwiązują ćwiczenie z podręcznika 5 ze strony 45.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel dokonuje podsumowania pracy na lekcji. Jeszcze raz wspólnie z uczniami powtarza reguły ortograficzne dotyczące pisowni „i” i „j” w zakończeniach rzeczowników.

2. Wspólnie redagują notatkę, którą uczniowie zapisują w zeszytach.

3. Nauczyciel zadaje pracę domową.

5. Bibliografia

Nagajowa M., Słowa zwykłe i niezwykłe, podręcznik do kształcenia literackiego, kulturowego i językowego dla klasy V, szkoły podstawowej, Warszawa 1995, WSiP,

Nagajowa M., ABC metodyki języka polskiego, Warszawa 1995, Nasiłkowski S., Metody nauczania, Toruń 1997,

Nagajowa M., Kształcenie języka ucznia w szkole podstawowej, Warszawa 1985, WSiP, Nagajowa M., Słowo do słowa, Warszawa 1981, WSiP,

Szymczak M., Słownik języka polskiego, t I – III, Warszawa 1994, PWN,

Szymczak M., Słownik ortograficzny języka polskiego, Warszawa 1986, PWN.

6. Załączniki

7. Czas trwania lekcji

45 minut