• Nie Znaleziono Wyników

Der Bücherfreund, 1935, Jg. 8, Folge 5/6

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Der Bücherfreund, 1935, Jg. 8, Folge 5/6"

Copied!
8
0
0

Pełen tekst

(1)

9 e c $ürfyecfm inö

fo ftcg a n g 8 •> Hoüem&ec/iDejemfier 193S * S ^ . Solgc

B a t t le ! / $.: bas £ e b tn ru ft, riooetlen. B iebcridjs. 153

„ D as le b e n tu ft1', !)mter biefem roenig cetfprcdjenben ITitel oerbergen fid) eine Ä eiije gut erjfiijlter 6efd)id)ten; non benen einige in ben B e r e if ber D idjtung bineinreidjen.

5im beften gelungen ift bie erfte, „ © fin o o elie”, bie u n s entjiicfenb frifd) unb a n s f ie t j greifenb, b is auf eine oerunglüefte © teile, m iterleben lä^t, toie a u s bem frölilidien Bei=

fam m enfein ein et © figefel!fd)aft fid) B egiebungen faft tragifd)et © p an n u n g 3trifci)en btei jungen Jfltenfdjen entroideln. 5lud) in ben anbeten (5 e fd )id )te n oetfudjt B a rtb el, 3um iTeil m it © lü d , lie b e se tle b n iffe ?u geftalten; in ein et fdjilbert et iebensed)t unb m it niel lie b e ben btollig Ijelbifcijen S a m p f ein es flein en Ju n gen m it einem „milben" Zigeuner unb feinem i)u n b . (Er uerm ag cs, fid) in bie (Etlebnisroelt non S in b etn unb jungen lie b e n b e n l)inein=

gufüljlen unb gem innt bann in leidjtm p ia u b ereien m itunter © öne, bie u n s bie ©eljeim=

niffe ijintet ben D ingen aijnen laffen. h ierin ift er Did)ter. ^ ie t unb ba, not allem in ben letjten <Et3Ćiblu n 9en/ ^ tiegserleb n iffe 3U bannen fuefjen, roirft er gefud)t unb m att.

5 i i3 e f.

B u fd ), § . © .: D ie „€m ben" jagt. I p j . © djneiber. 9 6 © .

© ad)lid) unb tnapp gibt biefes B ud) lebenbige S u n b e n o n ben l ) r lb e n f )a fte n P a ten bes S r eu 3 ets „(Emben". D ie ton fu bnen Jagb cn im 3nbifd)en © je a n , bas ö erfen fen bet feinblid)en © d)iffe, ber ftel^e £tntergang bes S r e u je ts , roeiter bie 5af)tt bet „2lyefl)a=

m annfdjaft”, bet JlTatfd) unb Kampf in bet Eüüfte unb bie B ü d feljr in bie ijeim a t roerben fpannenb gefd)ilbett. 3n fd)lid)ter EDeife überm ittelt bas B ud) unferen 3u n9rn bie (Taten

unfercr tapferen B larin e. 5 e l s .

D toinger, (E. »E.: D ie letjten R eiter. D iebetidjs. 450 © .

D a s (Epos n e m l e b e n u n b © te r b e n b e t S t e if o r p s im B a l ti f u m , g ro g u n b j u t u n f t s « b e u te n b gefefjen. O n b en le b te n R e i te r n b iefe r $ r e i f o r p s , n o n b e n e n bie J r o n t © u r o p a s g e g e n b e n a fia tifd jc n B o lfd je tD ism u s o e rte ib ig t m irb , fiel)t b e r D ic h te r je n e s fre iro illig e

^ e lb e n t u m le b e n b ig a u flc b e n , b a s D e u tfd jla n b s ^ e e r u ie r J a g r e la n g g e g e n ü b e rm ä d jtig e S e in b e b u rd jlja lte n lie g . EDas e r a n (E in ^ e lg e fta lte n u o r u n s e rfte g e n l ä g t , a n © tg id f a le n , o ft g r a u e n o o lle n , u o r u n s a u f r o llt, ift e in g e f ü g t in je n e g ro g e © id )t u o m © i n n b e r le b te n R e i te r , ä n b e s fin b © d )i(tfa le o o n » a g r g a f t epifeger © r ö g e , bie o o r u n s a b la u f e n , i tt a f t n u n b © f f ij ie r b iefe s łT la n n s fe lb fd je n J r e i f o r p s m it bem m ir n ä g e r b e g a n n t g e m a l t ro e rb e n , finb 5lT enfd)en o o n g a n je m © e g ro t u n b K o rn , R T enfcgen m it © (g ro a d je n , a b e r K e rle . D ie e r b itte r te n K ä m p fe b e r $ r e i t o r p s , bie 31« (E ro b e ru n g n o n R i g a f ü g te n , b a n n a b e r b u rd ) politifcge O n trig u e n b e r (E n g lä n b e r b i tt e r e n b e n , m o b ei a lle jfu fa g e n b e r l e t t e n , b e n K ä m p fe r n u n b B e f r e ie r n o o n bolfcgeroiftifdjer ^ e r r f d j a f t © ie b lttn g s la n b 311 g e b e n , n id )t g e g o lte n rn e rb e n , g a b e n ig re n © in n in bem b e ifp ie lg a fte n © p f e r b eu tfeg er R t ä n n e r f ü r bie (Egre u n b § u f u n f t D e u tf(g la n b s . 2l u s bem © e ift b ie fe r 5 r e if d )ä r le r m u ^ s b a s n e u e D e u tfc g la n b . D a s B u d ) feffelt b u rd ) fein e £ t3 ä g l u n g b is s u t le g te n © e ite u n b ift a n

© e f t a l tu n g s f r a f t u n b D u r< g g e iftig u n g fe in e s © to f f e s n e b e n bie B ä n b e „ 2ltm e e g in te r

© ta c g e lb r a g t” u n b „ ^ m ifd je n Eöetg u n b R o t " 311 fte lle n . © olcge B ü d je r b e r S T la n n g a ftig fe it fin b e in © e fd je n f a n bie E la tio n u n b 3 e u g e n b a f ü t , b a g B ü c g e rfd jre ib c n u n b =Iefen e in e n

© i n n g a t. ö . K a u b e r.

<£iölitj, ED.: R eife nad) ben oiec EDinben. 5lu f b en © p u r e n b e r EO eItgefd)id)te. 3 ra u n = f^ ro c ig . E D o llo rm an n . 21 ó © .

D e r b e f a n n t e beutfd)=fd)roebijd)e © d jrif tf te ü e r b ie te t g ie r e in e © a m m lu n g n o n © d )il=

b e ru n g e n a u s b en R a n b g e b ie te n e u ro p ä ifd je r K u l t u r u n b a u s E T o rb am erifa. © in D o rro o rt

„ B lic f a u f D e u tfd ) la n b " , u n b e in E la d jro o rt „ R e ife b u rd ) D e u tfc g la n b " w o lle n 3 e ig e n , roie g e ta b e bie K e n n tn is a n b e r e r l e b e n s f r e i f c l i e b e u n b ö e r f t ä n b n i s f ü r b a s „ 2l n tl ig b e r ^ e i=

m a t" 3U m eefen p e tm a g . D ie © d ) ilb e ru n g e n fin b o o n g o g e r © e g o n g e it u n b 2ln fcg au lid )=

f e it, © ie b ie te n o ie le s , ro a s m a n in R c ife b e fc g re ib u n g e n fo n ft o e rg e b lid ) fuegt. D e r D er=

fa ffe r g e g ö rt offenficgtlicg e in e r tg eo fo p g ifd )= (g riftli(g en © e f in n u n g s g e m e in fe g a ft a n u n b l ä g t

(2)

[ein e 2 Iu ffa ffu n g f)in m c f)e n ó ó c u tlid ) 6 u cd )b li< fcn , otjnc a b e r n a d ) ir g e n b e in e t © e ite fyin

a u f b ttn g ü d ) o b e r o e rlc ^ e n b j u to c rb e n . © m .

S o o n e r , f l .: p ilfu b fE i. € m e i e b e n s b e j ^ r e i b u n g a u f © t u n b fe in e r e ig e n e n © d ir if tc n . JfiTit jto e i © a fe ln . I p ? . 1 93 5 - 2 0 2

i l n t e r b e t in l e t t e r 3 e it f ta r f a n tn a d jfe n b e n b e u tfd )fp ra d )ig e n P o l e n l i t e r a t u r o e rb ie n t b a s o o rlie g e n b e S u d ) b e fo n b e te S e a d jt u n g . JT tit b e r p e r f o n p ü f u b f E is im i f tlitte lp u n tt lie f e r t e s e in e n b e m e r fe n s r o e rte n B e i tr a g s u r f ü n g fte n p o ln ifd je n ^ e itg e f ^ id jte .

2 llle b is h e r e rfd jie n e n e n ö a r f t e l l u n g e n b e s l e b e n s u n b U H r te n s p ü f u b f f i s fin b u o n il)m fclb ft a l s u n b r a u ^ b a r , o ft a i s g a ^ l i d ) u e rfe [)lt a b g e le l)n t m o rb e n . £>al)et ift b e r Ü )eg 311 b e g rü ß e n , b e r l)ie r g e m ä ß tt m ü rb e , n o n bem b e r Ü e rfa ffe r fa g t: O n b e r f l a r e n € r f e n n t = n i s b e r £ ln 3 u lä n g lid ) fe it fe b e s D e rfu d jc s e in e s 21u ß e n fte f)e n b e n , bie P c r fo n lid jE e it J o fe f P ilb u b f E is in a lle n iß re n (E ig e n a rte n f ^ o n fetjt 3U e rfa ffe n , g a lte n m ir bie S e f c ß r a n f u n g f ü r n ö t i g e r u n b m o llc n b en ill a r f d ja l l ü b e r fid) fe lb e r re b e n la ffe n . £ 6 ß n e r b e n u ^ t ba3U bie u o m „ O n ftitu t 3 u r (E tfD rJd)ung b e r n e u e fte n © efd )id )te P o l e n s ” fje r a u s g e g e b e n e n © d ) r if tc n p i l f u b f f i s : „ p if m a — itto ro y — • Ä 0 3 E a3 e" ( © ^ r i f t c n — f te b e n — S e f e ljle ) . O n b e r mol)t=

g e tr o f fe n e n u n b flü ffig ü b e rf e tjte n 2lu s m a f)l a u s b em a d jtb ä n b ig e n EOerE fp ie g e lt fid) » or=

tre ffli« ^ bie (E n tro id lu n g b e s ju n g e n r e o o lu tio n ä r e n © t u b e n tc n b e s ru ffifd je n T e ilg e b ie te s 3 u m ( D rg a n ifa to r b e s p o ln ifc ^ en f e e r e s u n b fü ljre n b e n © t a a t s m a n n e in e s fre ie n u n a b = g ä n g ig e n P o l e n s . Ö ie le rei3 0 o lle <Ein3ell)eiten t r a g e n ba3U b e i, b a s l e b e n s b i l b b e s oiel=

u m f tr itte n e n „ T in fa m e n im S e lu e b e r e " f i a r u n b a b g e r u n b e t e rfd )e in e n 3U la ffe n . D a roo bie © e lb ft3 e u g n iffe f p ä r l t ^ e r flie ß e n o b e r fe ß le n , m e rb e n a n b e re (Q u ellen , im m e r m it ge=

n a u e r E in g a b e iß r e r ^ e r f u n f t , erfd )lo ffen .

D ie 2lu fg a b e b e s S u ^ e s , b em D e u tfd je n bie © e f ta lt u n b b a s £ e b e n s m e r f b e s g ro ß e n p o l n if ^ e n S ü ß r e r s 3U e r f ( |I ie ß e n u n b n ä l)e r 3U b r in g e n , Ift c o li g e lu n g e n . J ü r febe größere S ü d ) c r e i ro irb bie S i o g r a p ß ie e in e ro e rto o lle S e r e id je r u n g b a rfte tte n . ED i 11 y © l i m a . (Ellert, © .: Der ta u b e re r . £ p 3 . © p e ib e l. 385 © .

D e r a u ß e ro r b e n tlid je £ e b e n s r o m a n © e r b e r t s o o n 2lu r illa c , b e s f p ä te r e n P a p f t e s

© i b e f t e r . D e m D e rfa ffe r g e lin g t e s , b a s © d )i(ffa l b e s Q e im a tlo fe n , b effen B l u t fe ltfa m g e m i f ^ t ift, 3U b u rd )Ie u d )te n , fo b a ß n e b e n b em re id )e n ä u ß e r e n © e fd je ß e n , b ie feelifd )en S ln tr ie b e E la r ß e r o o r tr e te n . D a b e i u n t e r l ä ß t e r e s , bie ß a n b c ln b e n P e r f o n e n in n e u 3 e it=

l i ^ e r , p f y d ) o a n a ly tif ^ e r 2 1 rt a u s 3 u b e u te n . © r l ä ß t fie n ie lm e ß r a u s i f j te t 3 « ! ß e r a u s » m a(b fen . D a s © cfd)ef)en u n t e r b en (D tto n e n ift m it re id )e n F a r b e n b a rg e f te llt, b e fo n b e rs a b e r fm b JEom u n b (O b e rita lie n bie © d )a u p lä i3 e b e r i) a n b l u n g . D ie P a p ftg e fd )id )te je n e r 3 e it u m b a s 3 a l)r l o o o ro irb in iß re n E T tenfd)lid)feiten le b e n b ig u n b P a p f t © ilo e f te r , e in le b e n s f lu g e r E lla n n , u n t e r b en P E en fd jen a l s J a u b e r e r o e rfd jrie e n , roeil e r fid) m it © te rn = f u n b e u n b E lE a tß e m a tif b e fd jä ftig t u n b in b e n © d jr tf te n b e r i l t a b e t fo rfcß en b , fe in e r 3 e ü a n EDiffen n o r a u s ift, e rle b t b a s J a ß r 1000, b a s 3 a ß r b e s p ro p l)e 3 e ite n E D e ltu n te rg a n g e s , a n b e n e r n id jt g la u b t. EOir Ija b e n in b em B u d je e in e n b e r b e fte n g e fd )id )tlid )en R o m a n e u o r

u n s . D . S a u b e r .

§ in b e if e n , S . p . : © o tte s (O rg el. B e r li n , B o n g . 323 © .

3 o l)a n n © e b a f tia n B a d ) f o m m t m it fe in e n m 'er S i n b e r h a u s e r f te r © tje u n b fe in e r 3 ro eiten J r a u , 2 tn n a E U a g b a le n a , n a d ) £ e ip 3 ig , roo e r bie » a f a n t g e ro o rb e n e S a n to r f te tte a n b e r T ß o m a s f d iu te e r ß a lte n ß a t. ^ i e r b e g in n t J in b e if e n s D a r f te E u n g , bie m it B a d js T o b e n b e t. O n b en £ a u f b e r Q a n b lu n g fin b R ü tf b lic fe a u f B a d ) s £ e b e n u n b fein e 2( ß n e n e in g e f!o d )te n , fo b aß e in a b g e r u n b e te s B ilb b e s E T ten f^ en o o r u n s e rf te ß t; B a d ) a l s b e r tr e u f o rg e n b e , f p ä te r b u t(ß fein e S i n b e r o ie l le ib e n b e D a te r , a l s lie b e n b e r © a t te , o o r a lle m a b e r a l s b e r g ro ß e S o m p o n ift u n b © d )6 p fe t b e u tfc ß e r ETtufif. O n e in e r J e t t , b a bie g a n s e EDelt b e r tä n b c ln b e n , ita lie n if tß c n © p e r o e rf a lle n r o a r, f ^ u f B a d ) T ß o r ä le , £ i t u r g i e n u n b ETleffen, b ie e in e e in b e u tig e , c rß a b e n e © p ra < ß e r e b e n 3 u r € ß r e b e s © ^ o p f c r s , a ls beffen O n f tru m e n t e r fid) fü ß lt. E lnb b iefe r © e n i u s f ä m p f t, roie m ir a lle , g e g e n ta u fe n b fle in lid te E D ib e rro ä rtig te ite n e in e s g a n 3 a lltä g lid ) e n D a f e in s . 2lu d ) b iefc © e ite o o n B a d j s £ e b e n ß a t J in b e if e n , o ß n e b a b e i b e r ü n f i t t e b e n g e lb e n g le id jfa m in © ( ß la f r o d u n b P a n t o f f e l n b a t*

3 u fte lle n 3U u e rf a tte n , m it tu e t E D ärm e ß e r a u s g e a r b e i te t , u n b ß ie r lie g t bie E D ut3el f ü r bie P e rro e n b b a rE e it g e ra b e b ie fe s B u d ) e s in u n f e r e n B ü c ß e v e te n . © e lb ft b e r e in fa (ß e £ e fe r ro irb fe in e r © r s ä ß lu n g fo lg e n f o n n e n u n b e in e n n a tß ß a ltig e n © i n b r u d tto n b e r 21rt u n b b e r

© r ö ß e B a d ) s e r ß a lte n , a u d ) ro e n n e r bie m u fifa ltß ß e n T e r m in i n i(ß t g a ti3 o e rfte ß e n foH te.

E D eniger e in b r u d s o o ll, p ielteic ß t ß a t b a s b e r D e rfa ffe r b e ab fi< ß tig t, e rfd )e in t b e r g le id ta ltr ig e 3 e itg e n o ffe B a t ß s © e o rg $ rie b r i( ß Q ä n b e l, b e r o ie l b e n e ib e te fjo ffo m p o n ift in £ o n b o n .

© t r e i f l i tß t e r o o n o e rf< ß ie b en e r ^ e ll e fa lle n a u f o ie te b e f a n n te P e r fö n lic ß f e ite n je n e r 'Seit, die

(3)

m it te l b a r o b e r u n m it te l b a r m it S a rf) ln B e t ü ^ t u n g ta r n e n . S lb g efeljen n o n e in ig e n £ teb er=

f(^ t» e n g llc ^ !e lte n Ift 6 e r R o m a n g u t e r j ä b lt . ü b n 3 ^ le fe n , b r in g t © e n u ß u n 6 S ln te g u n g . R u 6 3 f t .

© ib b e, p t).: « m ig es @ ud)en. S ln lo e rfita s . 300 © .

I> er dd)= begm . (E n ttc lc flu n g sro m a n e ln e a engllfc^en l l t e r a t e n . D u rd j o er=

p a ß te © e le g e n ß c lt m lrö fein e ftllle 3 n g e n 6 Ilc b e 6le S ta tt e in e s a n b e re n . £ r e n tm lffe lt fld) g u m Sfln’iH e tts n fc I fe in e r e ig e n e n un b 6 e r fie ra n m a d jfe n ó e n © e n e r a tlo n . D e r C lte l redjt=

f e r tig t fld) 6 a 6 u rd ), 6 a ß e t 6 a e tm m e rro ä f)re n 6 e © u d )e n fe in e s S r e tf e s n a d ) © l ü d u n ö fein e ig e n e s © tr c b c n ln ólefem ^ u fa m m c n lja n g e b a rf te llt, roobel a l s © e g e n p o l 6 le S r a u , „ 6 le iä) g e lie b t fja b e ” u n 6 6te a n fe in e r € n ttD td lu n g 6en g rö ß te n O ln tell fja t, a u f t r l t t . © a d jlld ) ge=

fefjen , e n tfjä lt 6 e r R o m a n ein e o o r tte ff lid ie © d ) ü 6 c ru n g 6 e r £ e b e n s = u n 6 © e b a n fe n ro e lt eng llfd )^ g u tb ü rg e r lld )e r S te if e 6 e r D o r f rle g s g e lt, 6 a s © rie b e n u n 6 £ e t6 e n 6 e r f irte g s = g e n e ra tio n ln © n g la n 6 u n 6 a u d ) ln R u ß t a n b , fom le 6le o e rl)äiig n lst> o lle £ lm fte llu n g , m eld je 6 e r S B eltfrle g t r o ^ fe in e s f ü r © n g la n b 3 u n ä d )ft g ü n ftig e n A u s g a n g e s a u d ) ln 6 e r b o r tlg e n t ö e l t ß e ro o r g e b r a d it ß a t. tD o b ftu e n b b e r ü ljr t 6te ru ß ig e u n 6 u e rf tä n b n ls o o lle © In fte llu n g 6 e s © n g lä n b e r s 3 u m 6eutf<ßen S r te g s g e g n e r . i le b e r a lle m feßtnebt e in , m e n n a u d ) m it e n g ltftß e r S u r ü d ß a lt u n g b e ß a n b e lte r © ta u b e a n 6 a s tD a lte n b ö ß e re r JT läd ite Im © d jttffa l 6 e s © tn s e ln e n tm'e a u d ) 6 e s © a n j e n . D a s R u cß f a n n ofjne S e b e n f e n a l s fe ß r g u te $ ln te r=

ß a lt u n g s le f tü r e f ü r febe g rö ß e re B ttcß e re l e m p fo ß le n ro e rb e n . © m .

© orfanotna, H.: Rufflfcßc p a ffio n . n ib e lu n g e n = D c r ta g , B e r li n . 375 © .

Die D erfaffertn utar Jlb itu rlen tln ln einer © ta b t © ü ö ru ß la n b s. © le erlebt ben

£tm ftur3 m it feinen © teu eln , bleibt aber bet £)etmat treu , b e tra te t m it 17 3af)ten Ißren uon 6er faufaflfcßen S ro n t ßelm gcfeßrten SOfäßrtgen S reunö, ftublert m it Ißm gem elnfam

©ecßnlf, tre n n t ftd) aber natß fu rg er ©ße non tßm , 6a et ftd) a ls (ß arafterlo s erroelft.

Rad) beffanbenem ©ganten rolrb fie a ls B a u ted jm fertn angefteUt unb uerfteßt es, ftd), ob=

rooßl non 2lóel und nlcßt Bolfcßemlffln, faßrelang a u f tßtem P o ften 3U ßalten. tbegen tß rer © pradjfenntnlffe unö 3ntelltgen3 tolrb fie Im m er m eßr unb ßauptfatßlld) a ls üer=

blnbungsbeam tln 3U auslänbtftßen © pegtallften nerm enbet, erreg t ab er baburd) b as 3nter=

effe ber © p i l , meldje fie a ls © plßel gebraudien m ö ^ te . Dtefem DerßängnlsDoUen £ofe entgeßt fie öutd) ü e rß e lra tu n g m it einem relcßsöeutfcßen O ngenteur. IT|uß er ju n ätß ft oßne fte abm anbetn, aber nad) m onatelangem © a rte n gelingt es iß t öoeß, ble 2lusrelfe=

geneßm tgung 3U erßalten unb g lü d llß über ble © tenge 3U fom m en.

R l i t e rfre u ltc ß e r ^ u r ü d ß a l t u n g l a ß t ble Ö e rfa ffe rtn ttte le s u n a u s g e f p r o ß e n , to a s in ä ß n lttß e n tD e rfe n ru ffiftß e r © m lg r a n te n e in e n a llg u b r e ite n R a u m e n tn im m t. D a f ü r b ie te t fie — a u ß e r le b e n ö tg e n © (ß U ö e ru n g e n b e s g e fe llfc ß a ftlitß en m i l i e u s u n b b e r p e tfö n ltd )c n

© rle b n tffe ■— a u s b e r f a ß r e la n g e n P r a x i s In te r e f f a n te © In b ltd e ln öie © n tro id lu n g u n b

P r a l l s b e s B o lfc ß e u n s m u s. © m .

© rßber, S . B .: tH it groei Rentnern burd) ben tö e ltfr ie g . D eu tfcß e ü e r l a n g s a n f t a l t , © tu tt= i g a r t . 194 © .

© b tg e r P r i o a t b o s e n t b e r S u n ftg e fd ftd jte , 32 3 a ß r e a lt , 2 R e n tn e r 5 P f b . ftß ro er, ß tn = g e g e n f le tn n o n © t a f u r , t r i t t a l s S tte g s f te tr o llllg e r b e t b e r S e lö a r ttlle r te e in . © ln g ü n = ftig e s © cß tcffal u n b b u rtß n l ß t s 3U b e 3 a tn g e n ö c r p ß tlo fo p ß tfcß er © le lc ß m u t ß e lfe n iß m fein © e tm d )t b ureß b te l S r le g s f a ß r e , ln tre k ß e n e t bet e in e t © e b trg ö f o r m a tto n a lle S ro n te ri f e n n e n l e r n t , to te b e r m it n a d ) J ja u s 311 b r in g e n , b a e r a l s © a e ß o e rftä n ö lg e t f ü r eln3U=

ftß m e lg e n b e S trd )e n g lo (fe n ln ble f y i m a t b e ru fe n m lrb . D n n o lle r 2 lb fld )tlld )fe lt l ä ß t e r b le e ig e n e m ü ttä rtfd ) e £ e lf tu n g u n b b a s S u td ) tb a r e b e s S r le g s e r lc b n tf f e s 3 u r ü d tr e te n ß l n te r ß e lte re n © rle b n lffe n m it fiß ru lllg e n S a m e r a b e n u n b ö o r g e f e ß te n , m it fre m b e n m e n = fd)en u n b ö e r ß ä ltn if f e n .

m it

b ra m a tlfc ß e r £ e b e n b lg f e it e r s ä ß lt e r a b e r fe in e n S r ib s u g in S tn n la n ö . JT tancßes b itte r e , m e n n a u d ) ß u m o rlftifc ß e © o r t , f ä llt ü b e t b a s 2 lll3 u m e n fd )ltd )e a n D in g e n u n b P e r f o n e n . D a s © e r f ß e n b llb e t e in e e ig e n a r tig e a b e r t>or3Üglt(ße © rg ä n =

3 u n g e in e r feö e n B ü ß e t e t . © m .

© u ö m u n ö fo n , S .: m o rg en bes £ eb en s. p i p e r . 350 © .

© ln is lä n b tf d ) e r R o m a n , b e r o o n bem £ e b c n e in e s $ lfc ß e t= B a u e rn e r s a ß lt, In e in e m je n e r S ü f te n ö ö tf e r , in b e n e n bie m a n n e r m e ß r a u f b em © a f f e r a l s a u f bem £ a n ö e a n 3 U tre ffe n ftn b . f ja lb o r B e ffa ffo n , o o n bem ß te t e r s ä ß l t ro lrb , Ift e in e tß te r n a d ) f a ß r e b e r © t f t n g e r , a b e n te u e rlu f tig u n b ro a g ß a lftg , ö a b e i o e rlä ß ltd ) u n b fle iß ig , © r ift m it e in e r fa ft f tn ö lltß e n © I n b llb u n g s f r a f t a u s g e f t a t t e t , role ü b e r ß a u p t fe in © e f e n n e b e n re if e r m ä n n = . l i ^ f e i t lie b e n s ro e r t fu n g e n ß a f te 3 ü g e a u fro e tff, ro a s tß m b is I n s S llte r ß in e in b a s ^ e ,t3 ju n g u n b ro a rm b e ro a ß rt. ^ a l b o r b r id ) t e in e t $ r a u , ble iß m a l s £ e b e n s g e f ä ß r tin eben=

(4)

b ü r tig gcroefen ro ä re , u o r 6cc £)ocf)3eit 6ie ^T reue, 6ie e r fi)t v e rfp tD d je n (»atte u n b f jc ita te t e in f in M id) j a r t e s ju n g e s JT täb d jen , b a s e r b e i e in e m © d )iff'o ru d j in e in e m Jfia d jb a rö o tf f e n n e n l e r n t . @ ie ä tjn e lt fe in e r 3 u g e n 6 Iie b e ; bie ifjm e in j r e u n b m e g ije ira te te u n b u m b e re n ttru lle n e r fein ^ e i m a t b c r f n e ria ffe n fja t. € r lie b t b a s JT täb d jen u n b m u ß u m fie f re ie n , obtnof)! e r ro eiß , b a ß e r b a m it e in e © d ju lb a u f fi«f) la b t. <£r g e ß o rd )t f e in e r in n e r e n

© tim m e u n b ift b e re it, a lle f o lg e n 31t t r a g e n . U n b fie b le ib e n n id )t a u s . © d ) » e r e P r ü f u n g e n b e u g e n fe in e n K ü d e n , fein © i n n b le ib t febod) a u f r e ^ t . JT lu tig f ä m p f t e r g e g e n a lle S D ib rig fc ite n a n u n b a n fe in e m £ e b e n s a b e n b w irb ifjm bie (B ero iß ß eit, b a ß fe in e © d )u lb iß m roolil n e rg e b e n m ü rb e . D ie s a lle s ift fd )lid )t c rg a ljlt, e s g ib t f e in e c ju ä le n b e © e e le n = je r g lie b e r u n g . € s g e ljt in bem B u d je u m eroig g ü ltig e D in g e , u m bie im m e r ro ie b e r feb e r

n o n u n s rin g e n m u ß . © t. S H o f e.

^ a u s m i r t l ) , ^ a n u m a n . € i n e (E rjjäß lu n g n c n b en Ije ilig e n 21ffen ü n b i e n s . J\D ta p fc l=

D e r la g , £ p j . 303 © .

D ie D e rfa ffe rin , im H a u p tb e r u f J T ta le rin , e rg ä ß lt liie r n o m £ e b e n u n b T r e ib e n u n b bem fd )lie ß IiH c n S X n terg an g e e in e r © ip p e b e r fje ilig e n H a n u m a n = 2W 6rl- ä u ß e r e n H a ß m e n b ie te t b a s f e r n e r e 6 e fd )ic f e in e s e n g lifd je n I n g e n i e u r s , b e r im ^ c r n c bei=

n a ß e e in M litg lieb b e r © ip p e g e tö te t ß ä tt e , nacß 3 a ß t e n n o n e in e m in b ifcß en y p g i bie l ü e i s ^ fa g u n g e r ß ä lt, b a ß fein © o ß n fte rb e n m e tb e u n b f ü r bie le ijte n P a g e b e s fe lb e n o o n b iefem U n b e r b a s H e ß H T oti, bie © p ie lg e f ä ß r tin b e s le b te n i le b e r le b e n b e n b e r C U ffenfam ilie, j u m © e fd jc n f e r ß ä lt. D e r £ c itg e b a n f e b e s 3 u d )e s ift bie b r a ß m a n if tß e £ e ß r e b e r P in ß e it b e s 5111s t>on KHenfdj, P i e r u n b i l a t u r . 2t ls P ie rg e fc ß id jte j e id jn e t fid) bie P t j ä ß l u n g b u rd ) m e ife s J T ta ß ß a lte n in b e r P r o f i j i c r u n g b e s M len fd )lid )en a u f b a s P i e r a u s . D a r u m f a n n e s a u d ) jeb e m £ e f e r in bie H a n ^ g e g e b en m c rb e n . D ie ffe icß n u n g e n b e t D e r f a f f e r in , roeld)e a u f © r ig in a lf tu b ie n b e ru ß e n , finb e in b c fo n b e re r © c ß m u d b e s B u c ß e s . © m .

£jay, 11T.: D ie SD interfönigin. S ie p e n ß e u e r . 285 © .

1631 ß e ir a te te P lif a b e tß , P c c ß te r 3 a f ß b 8 I- ß ß « P n g l a n b , b e n P f a l j g r a f e n

$ rie b ri< ß V . € r m a r e in e r b e r reicß ften u n b g lä n jc n b f te n b e u tf(ß e n H e i( ß s f ü tf te n , fie a l s S ö n ig s to c ß te r u n b e d jte © t u a r t e ß rg e ijig , u e rm ö ß n t u n b u o m D a te r m it b e r a u s b r ü d l it ß e n tD e ifu n g n e rfe ß e n , n u r S a if e r in n e n u n b K ö n ig in n e n b en D o r t r i tt e in j u r ä u m e n . P r fta rb a l s $ lü (ß tlin g 1632, fie e rft 1662 a l s P a t t i n e in e s f le in e n e n g liftß e n P b e lm a n n e s , b e r i ß t B e fc ß ü ß e r in g r a u e n u n b la n g e n f ö itm e n f a ß r e n g e m o rb e n m a r , in b e r e n g liftß e n H e im a t.

D a s la n g e , a n © cß icffalen u n b ID ccß felfällen reicße £ e b e n b ie fe r g eiftig ß o tß fte ß c n b e n u n b c ß a ro fte tD ß lle n J r a u , iß r H e r a u s ro a H f e n a u s fu g e n b lid je r U n r e if e j u in n e r e r S leb er=

le g e n ß e it ü b e r H fen fcß en u n b D in g e m e rb e n u o n b e r D e rfa ffe rin feffeln b e r j ä ß t t . K e n n tn is b e r © e r tlid jf e ite n , b e r je itg e n ö ffifc ß e n £ i t e r a t u r u n b ü b e r ß a u p t b e r g e ftß id jtlic ß en M n te r=

la g e n m a d je n b a s B u cß ro e rtu o ll. D ie p o litifd je n u n b ftrc ß litß e n P r o b le m e b e r ? e it m e rb e n o ß n c g e ß ä ffig e P in f e itig f e it u n b u n n ö tig e ID c itfcß ro e ifig fe it g e fc ß id t in bie D a r f te llu n g uer=

f lo d jte n . © e lb ftD e rftä n b litß m e rb e n b e i bem £ e f e t geroiffe K e n n tn iffe b e r e u rß p ä ifiß e n l ä g e ? u B e g in n b e s 30f ä ß r ig e n K rie g e s o o r a u s g e f e ß t. U n b e s u g a u f bie b ö ß m ifd jc n D in g e u n b bie © tß la c ß t a m ID e iß e n B e r g e ro irb m a n o o r te ilß a f t bie D a r f te llu n g b e r ü e r=

f a f f e rin b u rd ) bie ju n e r lä f f ig e te o o n D u r y tß : „ ID a lle n fte in “ e rg ä n z e n . D od) finb b ie s

R e b e n f r a g e n . © m . .

H epfe/ H l.: Polefiftße R eife. B ilb e r n o n e in e r $ a ß r t b u td ) P u r o p a s g r ö ß te s © u m p fg c b ie t.

III. A u f la g e . 1934. B r o m b e r g , D e tla g 01. 3 o ß n e . 31. © .

D e r f e l b e : B ialoroteż, leß ter Ucroalb in P u ropa. II. J lu f la g e . 1934. D e r la g rote n o r. 39 © •

D e r f e 1 b e: D uccß P o b o lie n i n s H u 3 u Ißn Ia n ö . H e ife b ilb e r a u s b en P a t e r n b e s D n ie ftr,

© e r e tß u n b P r u t . 1934. D e rla g rote n o r. 38 © .

D e r f e l b e : IP iln o, © ta ß t jroifcßen © ft unb SDeft. 1935. D e r la g rote n o r. 82 © . D iefe o te r H ß ftß e in e r © d ) r if te n r e iß e „ © ftp o le n " f ü lle n e in e fe it la n g e m f p ü r b a r e

£ ü c fe a u s . P s g a b in b e u tfd )e r © p r a d je n ic ß ts B r a u Ą b a r e s , r o o r a u s m a n fid) e in B ilb m a d )e n f o n n tc ü b e r b tefe P e b i e t c , bie bocß fcßließlicß n u r 800 K ilo m e te r n o n B e r li n lie g e n . S ln b e s ift e rfre u lie ß , b a ß bie e rfte n B e ric ß te n o rg e le g t m e rb e n n o n e in e m r o tf fe n s r e td jm , le b e n s f r o ß e n , ju n g e n 3 o u r n a lifte n . © e in B e r u f jm i n g t iß n j u r B e o b a d jtu n g , 3 u r f n a p p e n O lic b e rg a b e b e s P e f c ß a u te n . J ln b e r e r f e its ß a t e r bie S ä ß ig te it, fid) b en R te n fc ß e n j u n ä ß e r n u n b i ß r £ e b e n u n b P r le b e n u n s p la ftiftß n o r bie S lu g c n j u fte lle n . D a s P e b i e t ift n a tu r f u n b li tß u n b b u rd ) fein e m a n n ig f a ltig e n B e ro o ß n e r in te r e f f a n t u n b ro tffo n sro td jtig . dlucß bie P e f d )iH te u n b bie H a tio n a litä te n p r o b le m e ro e rb e n b c ß a n b e lt, O M rtfd ja fts fra g e n b e r ü ß r t . D ie B ü tß e r fin b n o r u r t e il s f r e i g e ftß rte b e n . D a s ü b e r O liln o ift e in Ó lu f te r n o n

(5)

€ in fü f )[ u n g un i) < ratfad)en= 5\e p o tta g c . D ie b e ió e n le b te n c n tfia lte n ^ o l jf d in i t te u o n S . £).

J e n s f e . D r . £D a 11 f) e r ł l t a a 0.

Ę i n r i d j s , J l . : J l n b tt b r e ite n © t r a ß e nact> a 3e)it. lp-$. © u e lle & łT iey er. 2 0 0 © . 2II0 J ln g e fjc rig e r e in e r oIóenburgifd)=I)annD B eram f< fyen ü n f a n te r ie f o r m a tio n b a t ó e r D id jte r ó en S D eltfrieg im ÜDeften m ite rle b t u n ó g ib t ß ie r in u n p e r[ö n iid )e r J o r m ( © f i j j e n u n ó n ie r © e ö id jte ) fein e (E inörücfe m ie b e r, bie u n m itte lb a r e m (E rleb en e n ts ta m m e n . D ie D a r f te llu n g ift p a d e n b le b e n b ig , bie © p r a iß e eb el, bie © e b id )te a u s e d )te r € m p f in b u n g g e b o re n . D e r b e fo n b e re ^ 0 1 3 b e s 3 u d )c s b e fte ß t b a tin , b a ß e s u n s b a s Ś r ie g s e r le b e n b e r fd )m e rfä llig = 3 ä b e n / rtilt= p fiid )ttre u e n 2 ir t b e s iT ie b e rfa d jfe n n a p e b r in g t. € s tu irb j'eber

S ü c ß e re i 3 u r S te rb e g e re id ;e n . © m .

S a l u g a , ü . : D a s B u Ą n om ß u m p e t Jo n e E . B r e s la u , p . S u p f e ru e r la g . 187 © . D ie fe r S u m p e l 3 aneE ift b a s (E benbilb b e s 3tD eifp rad )ig en o b erfd )lefifd )en A r b e ite r s . J t r b e it s lo s , tr e ib t e r fid) b ie s f e its u n b j'en fe its b e r n e u e n © re n 3 e tje ru m u n b l a ß t u n s m it e in e m tr o d e n e n u n b e in e m n a ffe n 2(u g e e in e n B i i d t u n in b a s £ e b e n fe in e r n o tIe ib en = b en S a m e r a b e n . © e in e (E u len fp ieg eleien ß a b e n o ft e in e n b itte r e r n f te n ^ i n t e r g r u n b , fo b a ß b ie la d je n b e tD e is ß c it fe in e s ffliu n b e s n ie l uom © ( ß td f a l b e s u n g lü eflid ) g e rriffe n e n , 3roie=

f p ä itig 3niifd)en beutfei) u n b p o ln ifd ) feß ro an fen b en © b e rfd jlc fie rs u e r r ä t. D ie fe s B u d ) ro a re e in e s b e r b e fte n ü b e r © b e rfd jle fie n , ro en n n id )t bie g e fu d jte © ig e n a r t b e s © t if s , m it bem g e m o ilt a b g e ß a e fte n © a ^ b a u , ftb rte . B e f o n b e rs e rfre u lid ) ift a n bem B u c ß e bie i la t u r l ie b e u n b r ia tu r b e o b a iß tu n g . £ s w irb tr o ß b e r B o re rro ä ß n te n © d jam d ^ e fe in e n p i a ß in b e r X e iß e b e r © d io p fu n g e n o b erfd)Iefifd)er © d jrif tf te lle r ß a b e n . l e i b e r ift b a s B u d ) in P o l e n

n e rb o te n » o t b e n . ö . S a u b e r ,

ß u r j , S . £ y r a bie J lId rĄ e n in fe l. B ra u n fd jm e ig . E D cfterm an n . 303 © .

D ie l i e b e , bie m ir D e u tfd je n f ü r bie n o rb ifeß e EDett u n b iß re ffttenfd)en e m p fin b e n , ß a t ß ie r iß re n ftic b erfcß la g g e fu n b e n . <Tyra ift e in (E ilanb irg e n b ro o im H o rb e n , m it ein=

faeßen g e ra b e n fT ienfcßen, roo b a s l e b e n fe in e n croig g leid ien B ß y t ß m u s ß a t. fß ier fp ie it bie © efeßießte n o n H io n r a b , bem a rm e n o e r t r ä u m t e n tf ä u s le r s f o ß n u n b b e r OnfeI=

b a u e rn to e ß te r ^ f e r b i s . D ie m ä r d ) e n ß a f te j a r t e S in b e tlie b e t r i f f t ß a r t e s © d lid f a l, n i(ß t ju = le ijt b u rd ) bie © d )u ib b e s p r w g e ffe n b a fte n , la u n ig e n H la b c ß e n s . 211s fie b e s 3 ü n g l in g s fe lb ftg e b a u te S ie b ei, bie e r m e ifte rß a ft g u fp ie le n o e rfte ß t, g e tb rie ß t, f ä ß r t e t ü b e r s H le e r n a d ) 2lm e r if a . ^ f ö t b i s ß e ir a te t b en p r o ß ig e n , re id )g e ro o rb e n e n , u n g e iftig e n 0 oe. H a d ) tü e le n 3 a ß to n fo rn rn t H lo n r a b 3 u r ü tf a l s re id je r O n g e n ie u r, b u rd ) e in e n H n f a tt g r a u f a m e n tfte llt. H n c r f a n n t m a tß t e r fid) bie O nfel 311 e ig e n . D a s B u d ) roeift 3. £ . fe ß r fd jo n e

© ^ ü b e r u n g e n u n b £ ß a ta f te t 3 e id ) u u n g c n a u f, a lle r b in g s ift e s in fe in e r © e f ta ltu n g e tro a s u n g le id ). D e r 2 . © e il b e s B o m a n s e rfd je in t f o n f tr u ie r t. © t. S I 0 f e.

S ü ß n e l t 'l e b b i ß n , £ . 0 .: H e b e r b e m © f te n H a c ß t. © a ^ b u r g . P u f t e t . 3 6 9 © . D ie fe r 2\ o m a n l ä ß t fe in e n ffe lb e n in ben E ö irre n b e r H a c ß trie g s 3 e it fe in e n Eöeg f u ^ e n . 2t l s o e r a r m te r u n g a tif d je r Ü lbliger D e rb rin g t e r, a n g e e f e lt n o n b em g e fe llfd )aftlid )e n £ c e r=

la u f b e t Iß m in U n g a r n u n b © e fte rre id ) n a ß e fte ß e n b e n S te if e , m it e in e r u n g lü d lid )e n l i e b e im f e r s e n , fe<ßs 3 aß re in b e r n ö rb lid iftc n l a p p e n m a r f J i n n l a n b s , b a n n , 3 u tü d = g e f e ß r t, b e to m m t e r D e r b in b u n g m it m afe b o n ife ß e n $ r e ifc ß ä rle rn u n b l e r n t b a s g ra u fa m e IT io rb en in biefem © e b ie t E e n n c n , u m b a n n in b en S te if e n f r o a t i ß ß e t (E m ig ra n te n ben

© e r r o r b e r © e r b e n ftu b ie re n 311 f o n n e n . D e rs to e iflu n g n ifte t in fe in e m ^ e r 3 e n ob b iefer g ta u f ig e n ^ u f tä n b e , fe in e H e b e 3U P ß o e b e , e in e t H la g n a te n to d ) te t, g e ß t n ieß t in © t=

f ü llu n g . 211s fe in e J r e u n b e , e in m a fe b o n ife ß e r B a n b e n f ü ß r e t u n b e in irifiß e r © m ig ra n t, im S a m p fe in H la fe b o n ie n fa tte n , f e ß r t e r n a d ) J i n n l a n b 3 u r ü (f , u m a n b e r © e ite fe in e r 3 u g e n b lte b e , bie e r a u s STOtleib ß e ir a te t, b a e r fieß e in © p f e r a u fe r le g e n ro ilt, e in n e u e s l e b e n 3U b e g in n e n , © in p o litife ß e r J lo m a n , b e r fein e © u a l it ä te n ß a t, le ib e r a b e r in fe in e r

© e n b e n 3 fo ß a b sb u rg if(ß = fa tß o U Jd )= 6 ftetreld > ifd ) Ift, b a ß fein e 2 (n fd )a ffu n g f ü r u n s , bie to lt n u r e in e b e u tfe ß b e ffim m te l o f u n g b e r f r a g e n b e s D o n a u r a u m e s b e fa ß e n to n n e n , n ieß t in

S ta g e fo rn rn t. ü . S a u b e r .

I tb b e l l t j a r t : © b e r ft l a r o r e n c r . D e r S r e u s f a ß r e r b e s 2 0 . 3 a ß r ß u n b e r ts . D o rß u t= Ö e rIa g

© t to © (ß le g e l. 279 © .

D a s B u d ) ift n o tß 3U £ e b 3 e ite n fe in e s g e lb e n c rfd jie n e n . © s feß ilb ert b en f fle tb e g a n g b ie fe s e in j i g a r t ig e n JT la n n e s , fein e l e i f tu n g e n f ü r bie e n g liß ß e © aeß e in 2 1 rab ie n u n b bie tra g ife ß e n S o n f lif te , in roeldte 1 . g e ra te n ift, in fo fe rn bie engiifeße ß o ß e P o l i t i f a n b e re tD e g e g in g , a l s e r im ü n te re ffe fe in e r a ra b ife ß e n P a r t e i g ä n g e r f ü r a n ftä n b ig u n b n ü ß lid ) g e ß a lte n ß a t. © s 3 c ig t a u ^ , tore 1 . a ls e ß re n ß a f te r H la n n bie e n tfp re e ß e n b e n © d )lü ffe

— D D Ü ftänbige 21b f e ß r n o n a lle r p o litifd )e n B e tä tig u n g u n b fre iw illig g e m ä ß lte s l e b e n in p o ttfo m m e n e r ^ u r ü d g e g o g e n ß e it — b a r a u s g e so g en ß a t.

(6)

2 (u f tBci'te © tc c c fe n a b h ä n g ig o o n £ 0 . e ig e n e r S e f(f)re i6 u n g fe in e r « T ätig feit im £Deit=

t r ie g e , b ie te t ÓO0 S u d ) u n s in te r e f f a n te (E in b litfe in öie ö e rl) ä ltn if fe a n 6 e r a ra b ifd )e n S r o n t ö es tD e ltf rie g e s . Sifo fy fte m a tifd ie D a r f te ü u n g 6 e s £ e b e n a g a n g e a fe in e s tjd ö e n ift e s e in e fef)r n o tro e n b ig e (E rg ä n z u n g j u 6 em b e r ü h m te n E ö e rfe 6 e s g e ijeim n iaD o lIen Ü R annea

felb ft. © m . :

£ og an = £ og efu sr 5- 71- S “ • • • unb fe^et if)r n i^ t b a s £ eb en ein. B r e a la u . S o r n . 3 1 5© . ö i e f e r B e r id ) t e in e s ta p f e r e n © o tb a te n e r j ä ij l t 6ie (E rteb n iffe 6 e s D e rfa ffe ra a is J l e i t e t o f f i j i e r u n t e r 6 em g ro ß e n K ö n ig in 6 en 3 a l)re n 17111759. O n e p ifd )er B r e ite ro lle n a n 6 em tCefer óie raecfjfetD oilen B itó e r 6 e r f Ą Ie fif^ e n K rie g e u o rb e i: P r a g , K o lin ,

£ e u tt;c n , B o jjb a d ), Q o ^ ti r d ) . © cf)laci)ten, © ie g e , H ie b e rla g e n tner& en g e n a u e f te n a be=

f ^ r ie b e n . D e r g ro ß e K ö n ig , 6 e r fid) in ra u d )g e fd )tp ä r3 te r U n if o r m , ftö n ö ig o o m C o 6 e be=

6 ro i)t, 6ie ^ e r j e n fe in e r © o I 6 a te n e ro b e r t, fte ß t im B t i tt e l p u n f t 6 e s 23e rid ) te s . D a s £ e b e n in 6 e n t ö in t e r g u a r ti e r e n , a b e n te u e r i i ^ e B i t t e n a ^ P o l e n , öie £ ie b e 3 u e in e r p o ln ifd je n P tin g c f f in fd )iI6 e rn p e rfö n lid )c a € t l e b e n ö e s D e r f a f f e r s . © o ift e in a n fd ja u lid je a © e m ä I6 e f e n e r J e i t cn tfta n ö e n . D a s B u d ) ift fc^on f ü r re ife re J u g e n b lid je g e e ig n e t. S e i s . JHef^enftörfer, %: D er B ü ffelb ru n n en . £ a n g e n = 5B ü lle r . 353 © .

D ie fe r jro e ite B o m a n 6 ca fie b e n b ü rg ifd je n D id jte r s ß a t 6ie q u e lle n b e J u li e er3af)=

le rifd je r K r a f t, 6ie ö en e rfte n B o m a n , „ D ie © t a ö t im < ö ften ” , a u s je i d in e t e . E ö en n in tb m 6 a s © d ^ id fa t 6 c s S i e r f ö n i g s D ie trid ) a u s K r o n f ta b t u n ó fe in e r 6 re i © ö ^ t e r a u fg e r o llt ro irb , fo ro ir6 6 a m it e in © t ü d 6 c u tfd )e n £ e b e n s in © ie b e n b ü r g c n u n ö in 6 e t D o b ru 6 fd )a le b e n ó ig . D ie trid ) g e b t in ra f tlo f e r (E rto e rb s fu d jt fe in e n © e fd iä fte n n a d ) u n 6 r e r g i ß t d a r ü b e r , 6 a ß fe in e iT ö d )ter e in (E ig en leb en le b e n to o lle n . € r f t a l s die a lte fte d e r € B d )te r, d ie in i ß r e r © t a r r f ö p f i g f e i t ifim a m m e ifte n ü ß n e lt, e ig e n e EDege g e b t, in d e m fie g e g e n den ED illen d e s D a t e r s d en P b ilo f o p b e n tO e b e r b e r a t e t , e rm a d jt d a s B e ro u ß tfe in in dem E lfte n , g e g e n d a s © d jid f a l m a d ) tlo s 311 fein . D ie (Eße d iefe r tT o d jter e n d e t a u f tra g ifd je EDeife in © ü d a m e r i ta . D a f ü r fin d e t S ln to n ia a n 6 e r © e ite d e s P r o f e f f o r s J r i ^ K r a u s ifjr £ e b e n s g l ü d . © ie , d ie m ir flid jE e its n a b e , fü 'b rte iß re n © a t te n , d e r in e in e r id e a le n B ü d je r m e lt le b t, © d j r i t t f ü r © < b ritt in die b a t t e E öelt d e r © a t f a ^ e n . E D abrend fid) bei D ie tri(b die re id je P b a n t a f i e in p r a f tif d je © ef< bafte u m fe ß t, ift in © n f e l J l o r i a n je n e r

■ E T E enfdjentypus g e E e n n ^ e id tn e t, d effen P b a n t a f i e ü b e r die E D irflicb feit b i n a u s j i e l t u n d d e r des=

b a lb © ( b if f b r u ^ le id e t, a u d ) ro e n n e r d a s B e fte tn ill. O n dem © e fd je b e n d e s B u d je s ta u d je n n id )t n u r die ETlenfdjen e in e r K le in fta d t p e r u n s a u f , fo n d e r n die b lu to o lte n © e f ta lte n d e r

© i e b e n b ü r g e r © a d )fe n u n d d e r D o b ru d fc b a d e u tf(b e n in d e r fre m d e n S lm ro e tt d e s b a l!a n ff< b c n

© ü d o f te n s . D a m it ro e rd e n u n s ro e rtp o lle © in b lid e g e g e b en in d a s £ e b e n d e r D eu tfcb en im S lu s la n d e . D a ß d ie s in u n te r b a ltf a m e r J o r m g e fd )ieb t, ift f e in © d )a d e . ED enn a u d ) in dem B u d je a n m a n c h e n © te ile n ffa tf ech ter © e fü 'b le © e n t im e n ta l it a t e n ? u © a g e tr e te n , ift e s im g a n z e n dod) e in e fo e rfre u lic h e £ e if tu n g , d a ß m ir iß m re d )t o ie le D e u tfd je a ls

£ e f e t tp ü n feh en . D . K a u d e r .

© erh en , J . EP. 0.: m arfd)all p ilfu d ffl. B e r li n , K ittle r . 135 © .

© e r tje n o e rf u d jt in d e r © c h ild e ru n g d e s £ e b e n s l a u f e s d e s p o ln ifd je n E fflarfdjalls d er

© r f e n n t n is d e s m o d e r n e n p o ln ifc h en © t a a t e s j u d ie n e n . 2 llle rd in g s g ib t e r n u r den f p ä te r e n p ü f u d f f i , d e r le b t u n d f a m p f t f ü r die 2lu fe rfte f)u n g P o l e n s a l s © ro ß = f ta a t u n d fein ö o l f a u f r ü t t e l t . 5l l s e r d urch fe in e n © ie g ü b e r die B u f f e n d a s £ a n ö u o r d em S o tfc h e tm 's m u s g e r e tte t h a t, m ill e r d e r P o l i t i f d e n B ü c f e n fe f jre n u n d im Q in te r=

g r ü n d e b le ib e n u n d m ach en . Doch d a s ö o l f ift n od) n ich t re if fid) felb ft j u f ü h r e n , der IlT arfch all m u ß d urch © ta a ts ff r e ie b n o n 1 9 2 0 ro ie d e r die E ltacht a n fid) n e h m e n . (Er u m g ib t fid) jetęt m it E T tita rb e itc rn a u s d e n B e th e n d e r e rfte n B r ig a d e u n d u e rfu c h t d urch PO- litifche © c g ich u n g d a s ö o l f re if f ü r die p o litifd )e n J iu f g a b e n j u m ac h e n , die P o l e n s h a r r e n . D u rd ) die O e r tr ä g e m it B u ß l a n d u n d D e u tfc h la n d e r r i n g t e r d em p o ln ifd je n D o lfe die B u ß e f ü r d e n in n e r e n llu fb a u . © 0 f ü g t fich d a s B ild d e s n e u e n p o ln ifd je n © t a a t e s am

£ e b e n s a b e n d d e s E lfarfch alls a llm ä h lic h j u e in e r (E in h eit, ölodj ift d a s 3 ie l, d a s g a n je Ö o lf g u r gefchloffcnen E la tio n gu e rg ie b e n , tp e it, noch fin d o ie le i n n e r e E ö id e rftä n d e gu ü b er=

ro in d e n , dod) h ä l t die ju n g e © e n e r a tio n d en p o ln ifch en © t a a t s g e d a n f e n in f ta r f e n f jä n d e n . 2lu d j © e r h e n fie h t d a s B ild d e s p o ln ifd je n ö o l f e s , f a f g in ie r t u o n d e r ü b e r r a g e n d e n © e fta lt p ü f u d f f i s , g u e in fach , e t o e r f e n n t die K r ä f te d e r © p p o fitio n , die a u g e n b lic fltd j u n e in s u n d fd jm a d j, doch ih re E ö u rg e ln tn e it i n s Ö o lf h i n u n te r J e n ft u n d fo la n g e d a fe in ro ird , fo la n g e die b ä u e rlic h e n u n d die fo g ia len J r a g e n u n g e lö ft b le ib e n . D a s B u d ) ift einfach

u n d o e rftä n d ltd ) g e fd jrie b e n . K I e m e n h-

(7)

P a ften ari, ß .: bas ß o n ig sg cab oon <5e6öin. © t u t t g a r t . ^ t e n c m a n n . 81 © .

D a s ß ö n i g s g r a b n c n © e 6 6 in fft e in g ro ß e r © te in ß ü g e l, in ó em n a d ) B e r i e t e n b e s ö o ib s m u n b e s bie © e b e in c e in e s © e r m a n e n f ö n ig s in e in e m b re ifa d )e n © a r g r u ß e n Jollen.

H a d ) S tb b ru d ) b iefe s © te in b e r g e s fto ß c n ü r b e i t c r a u f e in e © r a b f a m m e r m it 5 S im e n . D ie fe r J u n b n u n b ilb e t b en £ I n te r g tu n b , m o ra u f b e r D id jte r fein e © r ^ ä ß lu n g a u f b a u t.

2 [ u s b e r 5ifd)e b e r g rö ß e re n U r n e c rto e d t e r b en © e r m a n e n ß c r^ o g ^ i n ? u n b l ä ß t m it iß m bie ß u l t u r b e r B r o n j e j e i t leb e n b ig m e rb e n . D e r ^ e r ^ o g j i e ß t a l s ß e lb ifcß er

© e r m a n e n f ü ß r e r g e g e n S e lte n u n b ü ily r ie r in b en S a m p f u n b tu irb e rfc ß la g e n , b iem e il fe in tD e ib , u m n id )t b en G r ä b e n in b ie ^ ä n b e gu fa lle n , fid) felb ft b en © ob g ib t. 2lud> bie f tin b e s m a g b to itb e in © p f e r fein b lic ß e r © p e e re , tn ä ß rc n b b a s 5 u rfte n fö ß n d )e n a m £ e b e n b le ib t. H a d ) D e r b r e n n u n g b e r b re i £ e id )c n ro irb bie 2if<ße b e tfe lb e n in H r n e n g e ta n u n b im

© ra b g e to ß lb e o e rftß lo ffe n u n b b a r ü b e r bie © te in e gefcßicßtet.

€ s ift b em © rg a ß le r g e lu n g e n , © itte u n b l e b e n b e r ö o r f a ß r e n b e r © e r m a n e n b e u tlid ) a u fg u je ig e n u n b b u td ) fein e reicßli(ß b e b ilb e rte p a d e n b e D a r f te llu n g b e r frie g e ri=

fd)en ^ a n b lu n g e n b en fu g e n b lid )c n l e f e r m itg u re iß e n . 21. © o 11 f d) I i n g.

P tlfu b ffi, J.: © rinnecungen unb D ofum ente. B b . 1. © ffen. © ffen er ö e r l a g s a n f t a l t . 294 © .

© s ift e in ö e r b ie n f t b e s beutf< ßen B e r la g e s , b a ß e r m it biefem „ H le in e e rfte n S a m p f e ” b e tite lte n B a n b e e in e a u f n ie r B ä n b e b e re c ß n e te 2l u 8triaß l a u s b em in p o ln iffß e t

© p ra d ß e n e u n B ä n b e u m fa ffe n b e n f(ß riftfte lle rifd )e n 03e r! b e s H ta r f tß a lls ß e r a u s b r in g t . D e r e rfte B a n b ro irb b u rd ) e in D o rro o rt ^ e r m a n n © b r in g s e in g e le ite t, b e tite lt „ H tä n n e r m acß en © e fd )i(ß te ". D ie b io g r a p ß if ^ e © in le itu n g o o n 03a c la m l i p i n f f i ift m ilitä rifd )=

t r o d e n u n b r o ir ft b ab u rcß m o ß ltu e n b n ü tß te r n g e g e n bie ü b e rfd )to c n g lid )e n u n b g u t £ e g e n = b e n b ilb u n g n e ig e n b e n © c ß rifte n ü b e r p ü f u b f f i u n b bie © b e r fte n g ru p p e ( © e r ß e n , S o iij u . a .) o o n b e u tf ^ e r © e ite , l e i b e r m u ß feftg eftellt ro e rb e n , b a ß bie H e b e rfe ß u n g b iefe r © in le itu n g ftetten m eife n icß t fo rg fä ltig g e n u g g e a rb e ite t ift, ro a s u m fo m e ß r D e rro u n b e rt, a l s b e t glei(ß e H e b e rfe ß e r bocß B e y m o n ts „ B a u e r n “ f o n g e n ia l o e rb e u tf(ß t ß a t. H ad ) e in e r im D r u d roieber=

g e g e b e n e n ^ a n b f d ) tif te n p r o b e fo lg t p i l f u b f f i s ü ) c r f felb ft, beffen le b e n b ig e r, e ig e n tu illig e r

© t il b en H la n n b e ffe r !en n g e i< ß n e t a l s b ie s a n b r e je m a ls o e rm ö g e n . © r fd jilb e rt bie S ä m p fe o o n H oroy S o rc g y n = © p a to to ie c , b en f ü ß n e n H ta rfd ) o o n SXlina H la la u n b bie © re ig n iffe a u f b e r l i n i e £ im a n o tD a 4 T ta rd n fo to ic e . D a s H a tß to o tt o o n P r o f . D r . o o n 2lr n im ift giem = IiĄ ü b e rflü ffig , b a e s ir g e n b e tto a s H e u e s o b e r B e b e u tfa m e s n icß t g u fa g e n ß a t. © in

© c ß la g to o rtre g ifte r fd )Iie ß t b en B a n b a b . D ie gtoei B ilb e r p i l f u b f f i s fin b g u t g e ro ä ß lt u n b o e rb e u tlic ß e n , b a s e in e a u s b e r 3 e it b e r „ © rfte n S ä m p f e “ , b en g ie lb e to u ß te n © o lb a te n , b a s a n b e re , e in e B ü f te b e s B i l b ß a u e r s S . la f g e g f a , b en g ro ß e n J ü ß r e r fe in e s D o lfe s . D r e i S a r te n f fig g e n ftc lle n e in g e ln e S a m p f f itu a tio n e n b a r . Ü3i r D e u tfd ;e n in P o l e n m u ffe n b em B e r la g e b e fo n b e ts b a f ü r b a n f b a r fe in , b a ß e r u n s b a s Ü3e rf b iefe s H t a n n e s , b en aueß m ir ßoeß fcß äß en , in b eu tfeß er © p r a d je g u g ä n g lic ß m aeß t. B . S a u b e r . K itter, J lls R obinfon auf © a la p a y o s. © r e tß le in & ©o. H acßf. 2 6 7 © .

2l u ß e r e in e m o r ie n tie r e n b e n B o t= u n b H a d jro o rt e n tß a lt b a s B u d ) bie B r ie f e b e s p r a f t . 2l r g t e s u n b J a ß n a r g t c s D r . B i t t e r o o n f e in e r 2lb re ife a u s D e u tfc ß la n b a m 13. 3 u n i 1 92 9 n a d ) b e r © a la p a g o s = 3 n fe l $ I o r e a n a b is g u m 18. © e p te m b e r 1934, f u r g o o r fein e m

© o b e. D ie B r ie f e e n tß a lte n b e s B e r fa f f e r s © tim m u n g e n , 2lb fi< ßten u n b © rle b n iffe a u f b e r H in re ife naeß u n b in b e r o o n iß m felb ft g e to ä ß lte n u n b o o n e in e r l e b e n s t a m e r a b i n (b ie re e ß tm ä ß ig e J r a u to a r in b e r g u tü d g e b lie b e n ) g e te ilte n © in fa m fe it, roelcße fein e r»

g e it o o n b e r g e fa m te n 03e ltp rcffe m it a llg u a u fb rin g lic ß e m U n te re ffe b e t r i e b e n m o tb e n ift.

H e b e r bie P e r fö n lic ß f e it D r . B i t t e r s , in fo ro e it fie u n s a u s b iefe n B r ie f e n e n tg e g e n tr itt, m ü rb e n bie P f y c ß ia te r b a s le ß te fD o rt gu fp reeß en ß a b e n . D e m l a i e n e rfd )e in t e r a ls g eiftig ß o d )fte ß e n b e r © o n b e r lin g u n b © ig e n b ro b le r. © in e , fe in e r © ig e n a r t g e m ä ß e Q3elt=

a n fd ) a u u u g ß a tte e r fieß felb ft a u s H ießfcße u n b b en 03e is ß e its le ß r e n b e s a fiatifeß en © f te n s g u fa m m e n g e rie ß te t. © r m a r n id )ts ro e n ig e r a l s e in „ B o b in fo n “ u n b m o llte aueß f e in e r fein ,

© r ß a t, im ffie g en te il, naeß H fß g lid ife it fieß a lle teeßnifeßen j o r tf e ß r itte b e r © e g e n r o a r t bien ft»

b a r g em aeß t. ^ DCß a l s f rie g s f r e ir o illig e r j u ß a r t i l l e r i f t bie B e b ü r fn if fe u n b 2ln=

f o rb e r u n g e n „ n a tu r n a ß e n " l e b e n s g u t © e n ü g e f e n n e n g e le r n t. H ic ß ts a n b eves m o llte e r a l s : 2llle in fein u n b o o n b en HTenfcßcn in 2\ u ß e g e la ffe n m e rb e n . D a ß iß m b a s n icß t ge=

lu n g e n ift, m a r fein tra g ifd )e s ffiefcßid. H e b e r b ie s g e ig t b e r le ß te © e il b e r B r ie f e , b a ß e r a ueß, t r o ß a lle m , b o r t a u f b e r O nfel fein © l ü d n id jt g e fu n b e n ß a tte , m eil e s e b e n fe in e r H a t u r n icß t e n tfp ra e ß , a u f b iefer 03e lt g lü d lid ) g u fein . S a ft fym bolifcß m u te t a n , b a ß e r, b e r g ru n b fä ß lid )e B e g e ta r ie r u n b 2ln ß ä n g e r b e r H la g b a g n a n te ß re , a n S ^ if< ß n c rg iftu n g ß a t fte rb e n m ü ffe n .

(8)

K i t t e r s B r ie f e finó o o n ijoftem allgem ein= m enf< f)lid)em u n 6 f u ltu r e lle m D n te re ffe. © ie g e ig e n e in e n im 6 r u n ö tie fre iig io fe n u n i fitth'd) i)c 4 rtE ^ e n ó e n JT ienfdjen o o n b e d e u te n d e n iS ö ljig fe itc n . © e in e S e f d jr e ib u n g d e r (E in d rü cfe, tre ld je e in £ a ie n o n d e r e rfte n J a f j r t a u f d em <Dgean g e ro in n t, d ü r f te n in i[;re r S la r f je it u n d 2 ln fd )a u lid )fe it ifjre s © l e id e n fu d je n .

© m . T im m erm an s, T im m erm an s erjäijlt. O n fe lo e rla g . 283 © .

iD e n n T im m e r m a n s e rg ä b lt, fe gefd)iel)t d ie s a u s d e r $ ü E e fe in e s did )terif(f)en

© e m ü ts . D ie © to ff e d e s c o rlie g e n d e n € r g ä f ) lu n g s b a n d e s e n tn a h m e r d e r i ü e l t fe in e r fiäm i=

fc^en ^ e i m a t , d ie u n t e r fe in e n fo rm e n d e n f ä n d e n in ib re n £ a n d f d ) a f te n u n d o rig in e lle n dTlcnfd)en le b e n d ig m ird , d e r T r a u m m e lt d e s i ttä r c lje n s , o o n d e r e r, roie fe ite n e in n e u e r e r Ś td ) te r , j u p la u d e r n to e iß , fo d a ß a u d ) dem <£rroad)fenen d a s Q e rg a u fg e ß t. O m STlitteU p u n f t d e s B a n d e s fte ß t, fd)on iß re m i lm f a n g n a d ) ß e rD o rg e ß o b e n , die m u n d e rfd jö n e © e=

fd)i<bte „ B e im f it a b b e n f o d j e r “ . O n iß r ro ird o o m l e b e n u n d © rie b e n o o n o ie r © r ig in a le n u n d g to eier J r a u e n fo e rf d ) ü tte rn d e rg ä fjlt, d a ß e in e m d a s © e le fe n e nod) la n g e n a e ß g e ß t. On d e r e in le ite n d e n © efd)i<ßte a b e r o e r r ä t T im m e r m a n s , roie e r © rg ä ß le r ro u rd e . © o ro ü n fd jt m a n d a s a u d ) g u m ö o r le f e n tre f flitß g e e ig n e te B u cß in die if a n d o ie le r £ c fe r .

ü . K a u d e r . illlri(ß , B rr © öld n er am P flu g , ^ a n n o o e r . © p o n ß o lg . 238 © .

D e r © ö ld n e r a m P f l u g , d a s ift d e r B a u e r d e s 30 fä ß r ig e n S r ie g e s , in diefem be=

fo n d e re n 5 a lle d e r B a u c r n f o ß n a u s d em B ö ß m if(ß e n , S o n t a d © c ß e u fle r, d e r d ureß die

© o ld a te n ije i m a t, © I te m , © la u b e n o e r lie r t, felb ft g u m © o ld a te n ro ird , b i s e r im B a u e r n = fta n d in d e r l ü n e b u t g e r ^ e id e u n d in e in e m g ü tig e n iT tää< ßen, d a s fe in e S r a u ro ird , ro ie d e r die i ) e im a t f in d e t. 21b e r fie t a n n iß n n od) n ieß t ß a lte n . D ie i t n r u ß e , die © d )u ld , t r e ib t fß n ß t n a u s . © rft na<ß la n g e m K ä m p fe n u n d itm ß e r ir c e n f o m m t e r g u r ü d , e r f ü llt m it in n e r e m f r i e d e n u n d e in e m feften 2 tu fb a u ro ille n .

D a s ift e in © in g e lf^ ic ffa l o o n O lllg e m e in g ü ltig fe it f ü r die d a m a lig e 3 e it, m itte n ß in e in g eftellt. in . d a s l e b e n d e s Ü o lf e s . P l a n f p ü r t die T o d fe in d fc ß a ft groifd)en d e n PT enfeßen d e r frie d ltc ß en P r b e i t u n d d e n e n d e r frte g e tife ß e n ö e r n i d ) tu n g , d a s g ro ß e © n tro e d e r= © d e r, dem e rft ein e o ic l f p a te re 3 e tt die l ö f u n g b r a iß te : D e r S D eß rftan d foil e in © ( ß u ß d e s ilä ß r = f ta n d e s , d e s g a n g e n Ö o lte s fein ! £)elle © c ß l a g l i ^ te r a u f S a i f e r , 31del u n d B ü r g e r t u m d e d e n d ie ro a ß re n m eift n ieß t re lig io fe n , fo n d e rn p e rfo n lic ß e n B e ro e g g rü n d e d e s S a m p f e s a u f , d e r D e u tfc ß la n d g u m T u m m e lp la ß d e r fre m d e n © o ld a te n m ae ß t u n d d o s ö o l f b is a n d a s © n d e fe in e r fö rp e r lid )e n u n d feelif(ß en S r ä f t e b r in g t.

B lu to o ll u n d le b e n d ig ift ß ie r d e r iP e n fc ß u n d d a s © ( ß id f a l d e s D o lf e s im d reiß ig = fä ß r ig e n tfr ie g g e fta lte t, fein e in n e r e tO a n d lu n g , die fieß in m itte n o o n P o t u n d T o d ooll=

g ie ß t, © a n g n a ß b r in g t u n s P llr ic ß d iefe s ffiefcßeßen in f r ä f ti g e r , fd )licß ter © p ra e ß e , die m a n c ß m a l b e fd jro in g t u n d i n n e r f te s © rie b e n fo rm e n d d en D itß te r o e r r ä t. © e r a d e g u m ß e u tig e n J P e n fd ie n fp rie ß t d iefe s B u d ), d e r P e ß n lic ß e s e rle b t, in dem au<ß die © e ß n f m ß t n a d )

frie d lid )e r P u f b a u a r b e i t m ä d )tig ift. © ä r t n e r .

P o lim e r , SD.: D ie © d )e n fe g u r ero lg en £ le b e . B e r li n : P r o p y lä e n o e r l a g (1935) 2 6 6 © .

© in B e r g m a n n s r o m a n a u s dem ro cftfälifcß en O n d u ftric g e b ic t. D e r im m e r d ro ß e n d e , la u e r n d e © r u b e n to d , d e r l e b e n u n d © efießt d e s B e r g m a n n e s b e ftim m t, e rfd je in t a u d ) in e in e r ö ifio n dem a lte n $ e u c r m a n n i)e m ri< ß S l a a s , roie o ie le f e in e t l a n d s l e u t e m it dem g ro eiten © efießt b e g a b t, © rfe ß re d t dureß fein e © rfd )e in u n g fü re ß te t e r f ü r f e in e n © o ß n tD ilm u n d fd )id t d en n u r ro id e rftre b e n d © e ß o re ß e n d e n o o n d e r © r u b e n a r b e it a u f d a s l a n d in die H e in e tü ir tf d j a f t e in e r ö e r r o a n d te n . O n e in e m b e n a e ß b a r te n © a f tß a u s ,_ d a s b a ld u n t e r d e n R a m m e t f o m m t, l e r n t d e r B u rfc ß e d a s JP ä d c ß e n D ö r te f e n n e n u n d lie b e n ,

© r e rr o irb t d u rd ) d e re n P a t e r d en © a ftß o f u n d n e n n t iß n „ © e ß e n fe g u t ero ig en l i e b e . — D e r © a ftß o f f o m m t ßoeß d a n f fe in e m j l e i ß , d e r a u fo p f e r n d e n l i e b e f e in e t ju n g e n S r a u u n d d e r ty ilfs b e re itfc ß a ft fe in e r e h e m a lig e n © r u b e n f u m p e l. ^ a ß u n d P P ß g u n f t o o n fe ite n d e s e in ftig e n B e fiig e rs u n d fe in e s S u m p a n e n g ro in g e n iß n doeß fd jlie ß lid ) ro ie d e r P e r d ie n f t u n d B r o t in d e r © r u b e g u fließen. D a s © efießt fe in e s P a t e r s feß ein t n u n S P a ß rß e it ro erd e n g u to o lle n . © in f u re ß tb a r e r © r u b e n b r a n d ü b e rra fe ß t tD ilm ro ä ß re n d f e in e r © eßießt u n t e r T a g e , fa ft a lle P u s g ä n g e find fd)on o e r f p e r r t, fedoeß d e r © e d a n f e a n fein ju n g e s fö e ib u n d fein S in d r e i ß t d e n ß a lb B e ro u ß tlo fe n im m e r ro ie d e r ßoeß u n d m it ä u ß e r f te r Ü )tllen e=

a n f tr e n g u n g g e lin g t e s iß m , fieß u n d fein e P r b e it s f a m e r a d e n g u r e t t e n , © e in e r b itte r tf te r S e in d ift u n t e r iß n e n . D iefc S P a n n e s ta t g ib t iß m die P e ß tu n g d e s D o lf e s u n d d e n tD oßl=

fta n d fe in e s © a ftß o fe s ro ie d e r. — D a s B u eß ift feßließt u n d ro a rm g e fd jrie b e n , aueß u n f e r e obctfeßlefifcßen, b r a o e n S u m p e ls ro erd e n iß re § te u d e d a r a n ß a b e n . © t. S l o f e.

Cytaty

Powiązane dokumenty

[r]

D ie Beutfdje lan B fd jaft in Crgdijltutgen Bcutfdjer

(Ein rounberbares lieben.. € rft auf ber © ru n b lag e einer SDeltanJdiauung, bie ber Qlrbeit ein tiefes ©tfjos ^ugrunbe legt, in nerhalb ber nationalfogialiftijdien

[r]

juneßmenben Büdjetn guguredjnen ift, bie uns ©ef(ßid)te roirflt(ß näßerbringen.. Jllles in allem ein erfrifebenbes Budi. jftoar tuirb man ben öerba&lt;bt nid)t

einzigen iDcg um óem Dolfe jxicöen gaben. Jllabd)en fällt liebtofen clgennüßigen R lenfißen in bie H änbe... ©s erforóert Lefer, óie m ehr als S lnterhaltung

[r]

bas Sutp.. ©s fammelt bie Stnber ber ärmften Sergbauetn um fid), entflammt fie m it feinem ©ifer unb balb finb alte bereit, feine Befeple ausgufüljren.