D zisiejszy n u m er za w iera 6 stron .GFEDCBA
B E Z P A R T Y J N E P O L S K O - K A T O L I C K I E P I S M O L U D O W E .
D n w n r l n ł^ ł a * W e k a p e d . m ie s ię c z n ie 1 ,2 0 z ł ■ e d n o s .e -
I i z e a p ia i a . n ie m p r z e z p o c z t ę 2 0 g r . w ię c e j. W w y p a d k a c h n ie p r z e w id z ia n y c h , p r z y w s t r z y m a n iu p r z e d s ię h io r .t w a , z ło ie n ia p r a c y , p r z e r w a n ia k o m u n ik a c ji, a b o n e n t n ie m a p r a w a t ą d a ć p o z a t e r m in o w y c h d o s t a r c z e ń g a z e t y , lu b z w r o t n c e n y a b o n a m e n tu . Z a d z ia ł o g ło s z e n io w y r e d a k c ja n ie o d p o w ia d a . R e d a k c ja i a d m in is tr a c ja : u l. M ic k ie w ic z a 1 . T e le f o n 8 0 . K o n t o c z e k o w e
P . K . O . P o z n a ń 2 0 4 ,2 5 2 . — R e d a k t o r p r z y jm u je o d 1 0 - 1 2 .
Sumiennem wykonywaniem obowiązków)CBA
budujemy silną O jeny sną!
f l r J A e - z a n i n * Z a o g ło s z . p o b ie r a s ię o d w ie r s z a m m . ( 7
U g iO S Z e n i a . t a m / i o g r , z a r e k la m y n a s t r . 4 - ła m . w w ia d o m o ś c ia c h p o t o c z n y c h 8 0 g r n a p ie r w s z e j s t r . 6 0 g r . R a b a tu u d z ie la s ię p r z y c z ę s t e m o g ła s z a n iu . .G ło s W ą b r z e s k i w y c h o d z i t r z y r a s y t y g o d n . i t o : w p o n ie d z ia łe k , ś r o d ę i p ią t e k . P r z y s ą d o - w e m ś c ią g a n iu n a le ż n o ś c i r a b a t u p a d a . D la w s z e lk ic h s p r a w s p o r n y c h w ła ś c iw y je s t S ą d w W ą b r z e ź n ie . Z a t e r m in o w y d r u k , p r z e p i
s a n e m ie js c e o g ło s z e n ia a d m in is t r a c ja n ie o d p o w ia d a .
Wąbrzeźno, Kowalewo, Golub wtorek 23 lutego 1932 roku. R o k X II
A lb o zo rg a n izo w a n y p o k ó j, a lb o a n a rch ja
O F R A N C U S K IM P R O J E K C IE R O Z B R O J E N IA .
N ie u le g a w ą tp liw o śc i, ż e p r o je k t fra n cu sk i, z g ło szo n y p rzed p a ru d n ia m i p r z e z m in istr a T a rd ieu , o d n ió sł ju ż p ew ien su k ce s w p o sta ci p o le m ik i, ja k a w y w ią z a ła się w ło n ie o p in ji fr a n c u sk ie j. S u k c es to n ie m a ły — w tr a k c ie g w a łto w n e j k a m p a n ji w y b o rc z e j d o p a r lam e n tu fr a n cu sk ieg o p o sta w ić n a p o rzą d k u d z ie n n y m je d en z n a j
isto tn ie jsz y c h p r o b le m ó w , z a g a d n ie n ie o b ro n y n a r o d o w e j. P o sta w ie n ie g o b o w ie m n a fo ru m ła tw o sta ć się m o że k o śc ią n ie zg o d y stro n w a lc z ą
c y c h . Z n a leźć fo r m u łę stra w n ą d la w sz y stk ic h F ra n cu zó w , w y łą c z a ją c je d y n ie ty c h , k tó rz y są w o p o z y c ji d o w sz e lk ic h p o c z y n a ń rząd u , o trzy m a ć a p ro b atę o d n a c jo n a listó w i so c ja li
stó w za ra zem — to zd a je się w y sta r
c z a ją c a w y g r a n a . D la z r ea liz o w a n ia siły o b r o n n e j w y sta r c z y z a a p e lo w a ć d o z d ro w e g o ro zsą d k u F ra n cu zó w , — n ie k tó r z y n a z y w a ją to sz a leń stw em , a w e F ra n c ji tr a k to w a n y je st ten c z y n n ik m o r a ln y ja k o p o d sta w o w a z a le ta d u ch a n a ro d u . N a to m ia st ja k i m o że b y ć n a k a z lo g ik i, g d y się m ó w i o z m n iejsz e n iu z b r o je ń p o sz cz e g ó l
n y c h n a ro d ó w ?
L o g ik a n a k a zu je , b y w r e sz c ie u - fu n d a m en to w a n a z o sta ła w a r to ść k o o p e r a c ji m ię d zy n a r o d o w e j. M o żn a m ie ć lu b n ie m ieć w ia r y w id e ę te j w sp ó łp r a c y , a le te d w a p o g lą d y są ty lk o je szc z e je d n y m d o w o d em k o n ie c z n o śc i p r z e p r ow a d z e n ia d e c y d u ją c ej p ró b y . P o sta w ie n ie z a g a d n ie n ia w te j p ła sz cz y ź n ie r o z str z y gn ę ło o zg o d n em sta n o w isk u F ra n cu zó w , z a ró w n o o b ro ń có w L ig i N a ro d ó w , o b u r z o n y ch n a w id o k je j b e z siln o śc i, ja k i ty c h , k tó r zy n ie w id z ą w L id ze o sto i p o k o ju p o w sz ec h n eg o i u w a ż a ją , że n ie cza s je sz c ze n a lik w id a c ję o b e c
n e g o śro d k a o b ro n y , o r g a n iza c ji d e
fe n sy w n e j, u św ięc o n e j d o św ia d cz e
n iem . I je d n i i d ru d zy p ra g n ą u jr z eć p r o je k t p ro g ra m u m ięd z y n a ro d o w ej o r g a n iza c ji p o k o ju , n a ty le r a c jo n a l
n y , n a ile b ę d z ie o n m o ż liw y d o w y k o n a n ia . I je d n i i d r u d zy sta w ia ją
sp ra w ę z tą sa m ą ja sn o śc ią , z ja k ą
^ in iste r T a rd ieu w y ja śn ił zg rom a d zo n y m n a K o n fe r e n c ji R o zb ro jen io -
że p la n ten z a w ier a w sz y stk ie P °Irzeb n e c z y n n ik i, tw o r z y zw a rtą c« d o ść, sta w ia p rzed fo ru m d y le m a t:
a lb o zo rg a n izo w a n y p o k ó j, a lb o e g o izm , w iod ą c y w r e z u lta c ie d o a n a r- c h ji.
P r a w d ziw ą n iesp o d zia n k ą b y ło w r a ż e n ie , ja k ie sp ra w ił p r o je k t w e r ra n cji. B e z w ą tp ien ia b y ło o n o w ie l
k ie . O c z y w ista p o w sz ec h n ie o c z e k i
w a n o , że d e le g a c ja fra n cu sk a p o d trzy m a id e ę p ro to k ó łu z 1924 r., za w ie r a ją c e g o d e fin ic ję a g r e sji. K o n ty n u o w a n ie d o k tr y n y fr a n c u sk ie j b y ło w y sta r c z a ją c e , a b y ją p r z ed ło ż y ć, o czem d o n o siło fo r m a ln ie zresztą m em o ra n d u m fr a n cu sk ie z d n . 1 5 -go
N a rz e c z ro z b ro je n ia ...
G en ew a , (P a t.) W d n iu IB . b . m . w ie c z o rem o d b y ła się p ie rw s z a z c y k lu w ie lk ic h m a n ife s ta c y j n a rz e c z ro z b ro je n ia, m ian o w icie w iec z ó r o d c z y to w y . — W ie cz ó r, k tó re m u p rz e w o d n icz y ł p re z y d e n t k o n fe d e ra c ji s z w a jca rsk iej M o t
ta , z g ro m a d z ił licz n ą p u b lic z n o ść . P ie rw s z y m m ó w c ą b y ł a m b a s a d o r h is z p a ń s k i w P a ry ż u M a d a rja g a , k tó ry w p ię k n e j fo rm ie o m ó w ił z n a cz e n ia te g o z a g a d n ie n ia d la o rg a n iza c ji p o k o ju .
Z k o le i p ro f, d e R e y n o ld o ś w ie tlił p ra k ty c z n e m o ż liw o śc i re a liz a c ji ro z b ro je n ia m o ra ln e g o . O p ie ra ją c się n a p ro p o zy c ji rz ą d u p o lsk ie g o , m ó w c a w sk a z a ł n a k o n ie c z n o ś ć p o d p is a n ia k o n - w e n c ji, p ro p o n o w a n e j p rz e z P o ls k ę w d z ied z in ie p o d rę c zn ik ó w sz k o ln y ch , k i- n e m a to g ra fji i t, d ,
'D e le g a tk a a m e ry k a ń s k a n a k o n fe re n cję ro z b ro je n io w ą p . W o o ley o m ó w i
ła n a s tęp n ie d y s k u to w a n y p ro b le m z p u n k tu w id z e n ia s tu d e n tó w , w s k a z u
N a W s c h o d z ie b e z z m ia n
S za n g h a j, (P a t,) D o w ó d c a 1 9 -e j a r- m ji c h iń s k ie j o ś w ia d c z y ł w z w iąz k u z u ltim a tu m ja p o ń sk iem , że n ie u g n ie się p rzed J a p o n ją i n a d a l b ro n ić b ęd zie sw eg o k raju ,
1 8 ,0 0 0 ż o łn ie rz y ja p o ń s k ich m a p o d ją ć , ja k p rz y p u s z c z a ją , o fe n sy w ę , c e le m o d rz u c e n ia c h iń c z y k ó w , k tó rz y , ja k s ły c h a ć , p o s ia d a ją d o b rz e s k o n s tiu o w a n y p la n o b ro n y .
N a k o n c e sję m ię d zy n a ro d o w ą w S z a n g h a ju p a d ły n o w e p o c isk i c h iń sk ie , n ie p o c ią g a ją c z a so b ą o fia r,
S za n g h aj, (P a t,) N a z e b ra n iu w k o n s u lac ie a n g ielsk im , s tw ie rd z o n o , ż e s y tu a cja n ie je st ta k d a le c e p o w a żn a , a b y w o b e c n y c h w a ru n k a c h n a le ż a ło p o w a
ż n ie m y śle ć o e w a k u a c ji k o b ie t i d z ie ci. D o w ó d c a a n g iels k ic h sił m o rs k ic h p o d k re ś lił p o n o w n ie w o b e c w ład z c h iń sk ic h i ja p o ń s k ich k o n ie c z n o ść z a p o b ie ż e n ia b o m b a rd o w an ia k o n c e s ji m ię d z y n a ro d o w e j,
T o k io . (P a t.) B y ły cesa rz ch iń sk i P u -ji zo sta ł jed n o m yśln ie w y b ra n y n a czeln ik iem n o w o u tw o rzo n eg o p a ń stw a m a n d żu rsk ieg o . B y ły g u b ern a to r T ia n g - szi o b ją ł sta n o w isk o p rem jera rzą d u m a n d żu rsk ieg o ,
S za n g h a j. (P a t,) B iu ro R e u te ra d o
sierp n ia . N ie p r z ew id z ia n o n a to m ia st, ż e sy ste m b ę d z ie sp r e cy z o w a n y w p r o jek c ie a r m ji m ięd z y n a ro d o w e j.
C z y ta k a k o n c e p c ja , za a p ro b o w a n a p r ze z c z y n n ik i w o jsk o w e w e F r a n c ji, n ie je st p a rad o k sem ?
A b so lu tn ie n ie . F r a n c u sk ie k ie r o
w n ic tw o w o jsk o w e sk ła d a się z o só b o p o g lą d a ch n o w o c ze sn y c h , d la k tó r y c h w o jn a p r ze sta ła b y ć c e lem p o li
ty k i n a r o d o w ej, m o że b y ć je d y n ie e- le m en te m in ter w e n cji m ię d zy n a r o d o
ją c n a z a in te res o w a n ie i e n tu zja z m , z ja k im s tu d e n c i a m e ry k a ń sc y o d n o sz ą się d o p ro b le m u ro z b ro je n ia m a te rjaln e g o i m o ra ln e g o .
O s ta tn i m ó w c a , p ro f, H a le c k i, n a w ią z u jąc d o p rz e m ó w ie n ia , w y g ło sz o n e g o p rz e z d e le g a ta p o lsk ie g o n a k o n g re sie w A rra s w r. 1 4 3 5 , w k tó re m z a w a rty b y ł a p e l o w y z b y cie się d u c h a w o jen n e g o , p o d k re ś lił w ie k o w e tra d y c je P o lsk i w d z ied z in ie ro z b ro je n ia m o ra l
n e g o , N a s tę p n ie p ro f, H a le c k i o m ó w ił z n a cz e n ie ro z b ro je n ia m o ra ln e g o , k tó re je s t m e to d ą c o d z ie n n e j, w y trw a łe j, tw ó rc z e j p ra c y n a rz e c z o rg a n iz a cji p o k o ju .
P re z y d e n t M o tta z a k o ń cz y ł w ie cz ó r, w y ra ż a ją c n a d z ie ję , ż e i o K o n fe re n c ji R o z b ro je n io w e j b ę d z ie m o ż n a k ie d y ś p o w ied z ie ć, iż z re a liz o w a ła a p e l d e le g a
ta P o lsk i n a k o n g re s ie z p rz e d 5 -u w ie k ó w ,
—ooo—
w ia d u je się z e ź ró d e ł ja p o ń sk ic h , ż e o - fe n z y w a ja p o ń s k a m a b y ć ro z p o c z ę ta w c ze sn y m ra n k ie m w s o b o tę . Z w a ż y w sz y , ż e p o łu d n ik c h iń s k i w y p rz e d z a o 8 g o d z in c z a s a n g ie lsk i, re g u lo w a n y w e d łu g p o łu d n ik a w G re e n w ic h , m o ż n a s p o d z iew a ć się , ż e w e d łu g c z a s u e u ro p e js k ie g o o fe n zy w a ja p o ń s k a ro z p o c z ę ła się w p ią te k p rz e d p ó łn o c ą ,
M o sk w a , (P a t,) W e d łu g in fo rm a - c y j p ra s y so w ie c k ie j J a p o n ja p rz e p ro - v z a d z a o b e cn ie m o b iliz a c ję 6 -e j d y w izji, s tac jo n o w a n e j w K u m a n o to z z a m ia re m w y s ła n ia je j d o S z a n g h a ju , W te n sp o só b siły w o jsk ja p o ń sk ich n a o d cin k u sza n g - h a jsk im w zro sły b y p ra w ie d o 5 0 .0 0 0 b a g n etó w .
T o k io , (P a t.) M in is te r w o jn y z a w ia d o m ił R a d ę M in istró w , ż e s y tu a c ja w S z a n g h a ju g ro z i b a rd zo siln e m z a o s trz e n ie m się, a to n a s k u te k w y s y łk i d o
S z a n g h aju z n ac z n y c h w o jsk c h iń sk ic h p o d d o w ó d z tw e m C z an g -K a i-S z e k a n a p o m o c 1 9 -e j a rm ji k a n to ń sk ie j. R a d a m in is tró w p o w zię ła d e c y z ję , ż e n a leż y z ro b ić w s zy s tk o , c o je st m o ż liw e , a b y n ie d o p u śc ić d o ro z w o ju ta k ie j sy tu a c ji, z k tó re j n ie b y ło b y ju ż in n e g o w y jścia , ja k ty lk o w y p o w ie d z e n ie w o jn y .
—ooo—
w e j. Z resztą g e n e r a ło w ie fr a n c u sc y m a ją ju ż d o św ia d c z en ie w k o o p e r a c ji m ię d zy n a r o d o w e j. J e j se n s p o jęli o n i d a le k o w c z eśn ie j. P r z e d ew sz y stk ie m w id z ą o n i, ż e w z je d n o c z e n iu sła b y c h tk w i sk u tec z n y śro d ek o b ro n y . U d e rza w o c z y fa k t, iż w o b ecn ym sta n ie r z ec z y siły z b ro jn e, k tó re F r a n c ja p r o p o n u je o d d a ć d o d y sp o zy c ji L ig i N a ro d ó w , m o g ą je sz c ze d o ty c h c za s w e sp r ze ć ty c h , k tó r z y m o g lib y z m ie
rza ć d o w y w o ła n ia ja k ic h k o lw iek za
m ie sze k . C z y ż n ie tk w i w tern w ie lk a r ó ż n ic a — ró żn ica śr o d k ó w w o jn y za c z e p n e j i w o jn y o d p o rn ej?
Istn ie je ty lk o je d n a p o lity k a o fe a - sy w y , ja k je d n a ta k ty k a o fe n sy w y . L ecz a rm ja słu ż y je d n a k o w o d o o b ro
n y i d o a ta k u . J e st to p ra w d a ty e h , k tó rz y w y d a ją się b a rb a rzy ń ca m i, ja k i w sz y stk ich in n y c h . D la teg o je d y n ie isto tn e n ie b e z p ie c ze ń stw o tk w i w g w a r a n c ja c h p o m o cy . I k ie r o w n ic y w o jsk o w i fr a n cu scy p o sz li d ro g ą tr a d y c ji, tw o r z ą c w sp ó łp r a cę w fo rm ie o r g a n iz a c ji w o jsk o w e j, c a łk o w icie u - sy stem a ty z o w a n e j. W sz y stk o z a le ż y o d te g o , c z y tr a k to w a ć się ją b ę d z ie ja k o o r g a n iz a c ję r z e cz y w istą , c z y te ż ja k o fa n ta zję , p o z o sta ją c ą w sfer z e’
z łu d ze ń . K a żd e, b e z r e sz ty r o z w ią z a n ia te g o z a g a d n ie n ia b ę d z ie k o r z y st
n e. J ed n o n ie b e zp ie c ze ń stw o m o że p o le g a ć n a r o z w ią z a n iu p o w ie rz c h o w - n em , lu b c z ęśc io w o . W ty m b o w iem w y p a d k u n o w a fik c ja w e sp r z e fik cję istn ie ją c ą . B ę d z ie to tern b a r d z ie j n ieb e zp iec zn e , ż e id e a L ig i N a ro d ó w z m ier z a d o c a łk o w ite j ró w n o ści w sz y stk ic h je j c z ło n k ó w .
T rzeb a się ta k ż e o b a w ia ć fr a g m e n ta r y cz n e j p r ó b y z a ła tw ie n ia p r o je k tu fr a n cu sk ieg o , p e w n y c h je g o c z ę ści ze szk o d ą d la r a d y k a ln y c h refo rm z a w a rty ch w c a ło ści, o d łą c z e n ia ty c h m o m en tó w , k tó r y ch r o z sz er z e n ie n a w e t sp o tk a się z p o w sz e c h n ą zg o d ą . C z y św ia t c a ły n ie z jed n o c zy się , a b y o d r z u cić — p r z y n a jm n ie j n a p a p ie
r z e — w o jn ę ch em iczn ą , sa m o lo ty b o m b a rd o w e, c ięż k ą a r ty le r ję ja k o śr o d k i w a lk i? N ie k tó r z y g o to w i d o d a ć d o te g o p a n c e r n ik i, ło d z ie p o d w o d n e , c z o łg i. T a r o zc ią g ło ść n a jle p ie j św ia d c z y o n ie d o g o d n o śc i w sze l
k ic h te g o r o d z a ju o b lic z e ń . S k o ro b o w ie m w sz elk a k o n tr o la je st r z ec z ą w z g lę d n ą , ci co b ęd ą c h c ieli o szu k a ć, b ęd ą m o g li o szu k a ć. C z y tw ier d z e n ia i te g o n ie ilu stru je d o sk o n a le u c h w a ła p o w z ięta w 1 9 2 5 ro k u p r z ez 4 4 p a ń stw a o n ie fa b r y k o w a n iu g a z ó w fr a ją c y c h , p r z ez p a ń stw a , k tó r e o d te j d a ty r o z w in ęły p r o d u k c ję g a z ó w . W e w sz y stk ich te g o r o d z a ju u siło w a n ia ch tk w i je d en p o w a ż n y sz k o p u ł. F r a n c u
sk i p r o je k t w y su w a ja k o n a stę p stw o b e zp ie cz e ń stw a , u sta lo n e g o p rzez o r g a n iza c ję m ię d z y n a r o d o w ą i je j p o d d a n eg o — o g r a n ic ze n ia z b ro je ń . O - p in ja fra n cu sk a n ie d o p u ści d o ja k ie g o k o lw ie k o d c h y le n ia o d te j z a sa d y . R o zb ro ić się, n ie m a ją c g w a r a n cji, c z y n a stą p i o r g a n iz a cja b e z p ie c ze ń stw a, a n a w e t w ie d zą c d o b rze, ż e o n a n ie n a stą p i, sta n ą ć n a p ła sz cz y ź n ie:
n a jp ie rw r o z b ro je n ie p ó ź n iej b e z p ie
c z eń stw o , b y ło b y ró w n o zn a czn e z r z u c en ie m się n a r ó w n ię p o c h y łą . F r a n c u z i z d a ją so b ie d o sk o n a le sp ra w ę z n ie b e z p ie c z eń stw a , ja k ie tk w i w te j te zie . D la te g o w ła śn ie F r a n c ji c h w y ciła w sw e r ę ce in ic ja ty w ę p rzez z ło że n ie n a k o n fer e n cji p r o jek tu , u f
n a w sw ą lo g ik ę o ra z p e w n a p o p a rcia z e str o n y p a ń stw , so lid a r y z u ją cy c h się z F ra n cją , a w p ie r w szy m r z ę d z ie
P o lsk i. S a in t B iic o .
-:oOo:-
Str. 2 ---dcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA„ G Ł O S W Ą B R Z E S K I " N r . 2 3
Skróty
* D u b lin . D o ty c h c z a s o w e w y n ik i p o w s z e c h n y c h w y b o r ó w p r z e d s ta w ia ją s ię n a s tę p u ją c o : p a r tja r e p u b lik a ń s k a d e V a le r y o tr z y m a ła 3 7 m a n d a tó w , p a r tja r z ą d o w a 2 9 , F a r m e r ó w 3 , L a b o u r - P a r
ty 6 , p a r tja n ie z a le ż n y c h 5 m a n d a tó w .
* B e r lin , B y ły k r ó l s a s k i F r y d e r y k A u g u s t H I z m a rł w c z o r a j p ó ź n y m w ie c z o r e m w s w o je j r e z y d e n c ji n a z a m k u S ib y lle n o rt, g d z ie o d r o k u 1 9 1 8 s ta le m ie s z k a ł.
* M a d r y t. W y d z ia ł s łu ż b y b e z p ie c z e ń s tw a d o n o s i, ż e k ilk u s y n d y k a lis tó w a n a rc h is tó w , z a m ie rz a ło d o k o n a ć z a m a
c h u n a ż y c ie n ie k tó ry c h m in is tr ó w . — M ia ła b y to b y ć r e p r e s ja z a z e s ła n ie d o G w in e i.
* L ille . W k o p a ln i w L e n s z a w a lił s ię je d e n z c h o d n ik ó w , z a s y p u ją c p o d g r u z a m i g ó r n ik a p o ls k ie g o , S z c z e p a n a D u d ę la t 3 1 . M im o n a ty c h m ia s to w e j p o m o c y , n ie z d o ła n o u r a to w a ć n ie s z c z ę ś liw e g o , k tó r y z m a r ł n a s k u te k u d u s z e n ia . D u d a z o s ta w ił ż o n ę i 4 m a ły c h d z ie c i.
* B e r lin . B a w a r s k a p a r tja lu d o w a ó- r a z L a n d s v o lk u w y d a ły o d e z w ę , w z y w a ją c ą d o g ło s o w a n ia n a H in d e n b u r g a .
* R y g a . N a p o s ie d z e n iu R a d y M im • s tr ó w u c h w a lo n o w p r o w a d z e n ie w ż \- c ie k o n ty n g e n tó w n a w s z y s tk ie to w a r y z a g ra n ic z n e .
Trzęsienie ziemi na Kubie
M ia sto S a n tia g o n a K u b ie p a d ło n ie d a w n o o f ia r ą s tr a sz liw e j k a ta s tr o f y trz ę s ie n ia z ie m i, k tó r e z n isz c z y ło trz e c ią c z ę ść m ia sta . W c z e s ie trz ę s ie n ia z ie m i k ilk a d z ie s ią t o s ó b z g in ę ło , k ilk a s e t z o s ta ło ra n n y c h . N a z d ję c iu n a s z e m w id z im y f r o n t z n isz c z o n e g o trz ę s ie n ie m
z ie m i d o m u .
Zwołanie nadzwyczajnego zgromadzenia Ligi Narodów
G e n e w a . (P a t.) K o m ite t S ie d m iu P r a w n ik ó w , k tó r e m u p o r u c z o n o p r z e - s tu d jo w a n ie z a s trz e ż e ń r z ą d u ja p o ń s k ie g o w s p r a w ie z w o ła n ia n a d z w y c z a jn e g o Z g r o m a d z e n ia L ig i, z a k o ń c z y ł s w e p r a c e . K o m ite t o r z e k ł, ż e Z g r o m a d z e J E S Z C Z E J E D E N
L O T W S T R A T O S F E R Ę .
B e r lin . ( P a t.) P r z y b y ły d o - A u g s b u r - g a w s p ó łp r a c o w n ik p r o f , P ic c a r d a in ż . K ip f e r s tw ie r d z ił, iż p r o f . P ic c a r d is to t
n ie z a m ie r z a z o r g a n iz o w a ć d r u g i lo t d o s tr a to s f e r y , k tó r y z o s ta łb y n a jp r a w d o - .p o d o b n ie j w y k o n a n y p r z e z f iz y k a b e lg ij
s k i e g o C o s a jn s a .
— o —
P O G R Y Z I O N Y P R Z E Z W Ś C I E K Ł E G O W I L K A .
W iln o . ( P a t.) A d a m S ta ro w ic z z e w s i O z o r o k i g m in y ja ź w iń s k ie j, p r z e c h o d z ą c la s e m , z o s ta ł n a p a d n ię ty p r z e z w ś c ie k łe g o w ilk a , k tó ry r z u c ił s ię n a n ie g o , s z a r p ią c m u r ę c e i u s iłu ją c g o u - d u s ić .
O s z o ło m io n y a ta k ie m S ta r o w ic z n ie s tr a c ił je d n a k p r z y to m n o ś c i i p o z a c ię te j w a lc e p r z y p o m o c y n o ż a z w ie r z ę z a b ił.
O s ła b o in y w a lk ą , S ta r o w ic z s tra c ił p r z y to m n o ś ć i d o p ie ro p o d łu ż s z y m c z a s ie z n a le ź li g o w ło ś c ia n ie z p o b lis k ie j
w s i i o d w ie ź li d o d o m u , g d z ie p r z e b y w a |p u d ło : w o js k o , s a m o lo ty , ta n k i, — p o d o p ie k ą le k a rz a . | w s z y s tk o o ło w ia n e . N a jła d n ie j w y k o -
n ie m u s i b y ć z w o ła n e , o r a z , ż e o n o s a m o w in n o o s ą d z ić , ja k ie s ą p r o b le m y , k tó re n a le ż ą d o je g o k o m p e te n c ji.
Z e s tro n y P o ls k i w p r a c a c h K o m i
te tu P r a w n ik ó w b r a ł u d z ia ł d r. K u ls k i.
—:o:—
p o le g a n a te rn , ż e o d p o w ie d n ie m rz u - c e n ie m k o ś c i, p o s u w a s ię a r m ja n ie m ie c k a , a lb o c o fa , w y z n a c z o n e m i s z la k a m i z ie m n a s z e j O jc z y z n y . T w ie rd z e w a ż n ie js z e m o g ą z d o b y ć ty lk o c z o ł
g i i s a m o lo ty p r z y w y r z u c e n iu R z ę c h s z ó s te k k o ś ć m i. N a z y w a s ię to „ G a s- a n g r if f“ , ( a ta k g a z o w y ), p r z y c z e p d z ie c i o b o w ią z u je r e g u la m in g r y , d o i n a ło ż e n ia m a s e k g a z o w y c h i z a p a le n ia k a d z id la n y c h , p a c h n ą c y c h g a łe k u Z a b a w a , p o d s y c a ją c a n ie n a w iś ć d o i P o la k ó w , p o u c z a ją c a g e o g r a f ic z n ie o ' a p e ty c z n y c h d la N ie m c ó w p o ls k ic h ' z ie m ia c h . D z ie c k o , k tó r e z d o b y w a 2 5 I r a z y w a ż n e „ tw ie r d z e 4’, c o m u s z ą z a -i ś w ia d c z y ć tr z y s ta r s z e o s o b y , o tr z y - | m u je o d f a b r y k i z a b a w e k ty tu ł „ F e ld - | m a r s z a łk a 44 z d y p lo m e m d z ie c in n y m i|
p r z y d o m e k „ P o le n s ie g e r ” (p o g ro m c a P o la k ó w ).
T a k i p r z y k ła d w y s ta r c z y c h y b a , b y ju ż te r a z z r o z u m ie ć c o g ro z i n a m ; i ja k ie tr z e b a p r z y g o to w a ć a n tid o tu m j p r z e c iw z a b a w k o m , k tó r e p e w n e g o I p ię k n e g o d n ia b ę d ą p o trz e b o w a ły | p r a w d z iw e j p o ls k ie j z ie m i d o g r y .
C h c ą c u c h r o n ić k r a j o d g a z ó w i tr u ją c y c h , ś m ie r c i, w s z y s tk ie g o c o k o c h a m y — n a le ż y u m a c n ia ć n a s z e s i
ły p o w ie tr z n e i n a d ą ż a ć w y n a la z k o m w ro g ó w . K to n ie je s t c z ło n k ie m L . O . P . P ., te n n ie g o d n y je s t m ia n a P o la - 1 k a . P o o p ła c e n iu s k ła d k i m ie s ię c z n e j w w y s o k o ś c i 5 0 g r. n a L O P P , o tr z y m u je k a ż d y o d z n a k ę h o n o r o w ą , le g i
ty m a c ję c z ło n k o w s k ą i z a s łu g u je n a u z n a n ie o to c z e n ia i w d z ię c z n o ś ć O j
c z y z n y . A . R .
W . W I L IA M .
Jak się bawią dzieci pruskie ?
Jeszcze jeden przyczynek do niemieckiego pacyfizmu
W o s ta tn ic h c z a s a c h p e d a g o g ja n ie m ie c k a w y m y ś liła n o w ą z a b a w ę d z ie c in n ą , u z u p e łn ia ją c ą w y c h o w a n ie n a r o d o w e . N ie w y s ta r c z a ją w id o c z n ie u tr z y m a n e w d u c h u o d w e to w y m i s z o w in is ty c z n y m p o d r ę c z n ik i s z k o l
n e , z b y t m a ło o b r a z o w y c h p r z y k ła d ó w w , p o s ta c i h itle r o w s k ic h p a r a d e - m a rs z ó w , b ó je k p iw ia r n ia n y c h i m a n e w r ó w p o d o p ie k ą R e ic h s w e h r y , z b y t m a ło o d c z y tó w r a d jo w y c h i p u b lic z n y c h — p r z y b y ły je s z c z e s p e c ja ln e z a b a w k i „ f u e r a e lte r e K in d e r“ . I lu s tr o w a n e ty g o d n ik i n ie m ie c k ie s ą p r z e p e łn io n e r e k la m a m i n o w e g o g a tu n k u z a b a w e k . P r z y p a tr z m y s ię , ja k o n e w y g lą d a ją .
R o z k ła d a m y o z d o b n e k a r to n o w e
n a n e s ą f ig u r k i n ie m ie c k ic h w o jo w n ik ó w w d w ó c h g a tu n k a c h tj. ta k z w a n i h itle r o w c y i ż o łn ie r z e R e ic h s - w e h r y . S ą o n i o c z y w iś c ie d o s k o n a le u z b r o je n i, m a ją b u tn e m in y , ic h ta n k i i s a m o lo ty o z n a c z o n e b a r w a m i n ie - m ie c k ie m i s ą e f e k to w n ie j w y k o ń c z o n e . Z o b a c z m y d a le j — o to je s t i a r m - ja n ie p r z y ja c ie ls k a ., ż o łn ie r z e p o ls c y i f r a n c u s c y m a ją c y w y g lą d r a c z e j k o r s y k a ń s k ic h b a n d y tó w , z a o p a tr z o n y c h w n o ż e tk w ią c e z a p a s e m , s ie k ie r y , f ig u r k i ic h s ą p o c h y lo n e i r o b ią w r a ż e n ie o d r a ż a ją c e .
P a tr z m y d a le j — o to je s t i m a p a z a b a w y w w o jn ę . P r z e d s ta w ia o n a p o g r a n ic z e n ie m ie c k o - p o ls k ie , w o je w ó d z tw o p o z n a ń s k ie , P o m o r z e p o ls k ie G d y n ię , G d a ń s k . W s z y s tk o n a te j m a p ie n a z w a n e je s t p o n ie m ie c k u , a g r a
Z N Ę D Z Y C H C I A Ł O T R U Ć C A Ł Ą R O D Z IN Ę .
K a to w ic e . ( P a t.) W K a m ie n ic y k o ło P y s k o w ic n a Ś lą s k u O p o ls k im w y d a r z y ła s ię w c z o ra j tr a g e d ja r o d z in n a . — 6 8 - le tn i r e n tje r M a k s W r ó b e l d o k o n a ł z a m a c h u p r z y p o m o c y g a z u ś w ie tln e g o n a c a łą s w ą r o d z in ę , z ło ż o n ą z ż o n y i c z w o r g a d z ie c i. P o w ła m a n iu s ię d o je g o m ie s z k a n ia z d o ła n o u r a to w a ć je d y n ie 3 - le tn ie g o je g o s y n a . P o w o d e m te g o k r o k u , ja lk w y n ik a z lis tó w , p o z o s ta w io n y c h p r z e z d e n a ta , b y ła n ę d z a .
— o o o —
Ś W I N IA P O G R Y Z Ł A D Z IE C K O . W iln o . (P a t.) W e w s i A d a m o w ic z e w c z a s ie n ie o b e c n o ś c i w id o m u w ło ś - c ia n k i J a n in y S z u r k o w e j z a k r a d ła s ię d o m ie s z k a n ia Ś w in ia , k tó r a o d g r y z ła 6 - m ie s ię c z n e m u d z ie c k u r ę k ę .
P r z y b y ła p o p e w n y m c z a s ie d o m ie s z k a n ia S z u r k o w a , z n a la z ła d z ie c k o n ie p r z y to m n e , Z a n im w e z w a n o le k a r z a , n ie m o w lę z m a rło .
Szpieg Wilhelma II.
Przełożył z angiełskiego D. Króiikowski.
3 4 ) (C ią g d a ls z y .)
— B y ł z n im i u r z ę d n ik h o te lo w y . B a rd z o s ię u n ie w in n ia ł, b o z n a ł m n ie d o b rz e . O p o w ia d a ł m i, ż e ja k iś n ie b e z p ie c z n y m ę ż c z y z n a p o p e łn ił z a m a c h n a p e w n y m d ż e n te lm e n ie n a d o ln e m p ię tr z e i ż e d o m y ś la ją s ię , iż i g d z ie ś u k r y w a ć s ię m u s i w h o te lu . O d p o w ie d z ia ła m m u , i
ż e tu ’ ’ * . ,
s tó w n ą i ż e n ie s ły sz a ły śm y n ic z e g o . P o te rn w y ja ś n ie n iu o d s z e d ł.
— N ie z n a jd z ie c ie p a ń s tw o N ie m c a , k tó r y b y b y ł . . . , . . , , m ó g ł s c h w y c ić m n ie n a g ru s z k a c h — rz e k ła jo w ia ln ie ( < a w D ^ c z e k a j ^ T n — ^ z e k la — i 'i A m e ry k a n k a , s ie d z ą c n a łó ż k u . — A le p o w ie d z c ie d z ie - , . J p
c i, c o te ra z ? _ .
M o n ik a p o c z ę ła m ó w ić ju ż u s p o k o jo n a ; u m ia ła z a w - !
s z e p a n o w a ć n a d s o b ą . J
— W n a s z y m d o m u m ie s z k a p rz y u lic y B e n d le ra z e m n ą b r a t. — C z y g o s o b ie p rz y p o m in a s z p a n ? G e r r y d o z n a ł s tr a s z n y c h o b ra ż e ń , s p a d łs z y z s a m o lo tu . J e st I te r a z k a le k ą , a le ju ż m u le p ie j. P o s ta n o w iła m w z ią ć d la n ie g o p o m o c n ik a , k tó r y b y n im s ię z a o p ie k o w a ł.
D o ty c h c z a s n ie m o g ła m z n a le ź ć n ik o g o . M ó g łb y ś p a n p ó jś ć z e m n ą d o d o m u . T y m s p o so b e m m o g lib y ś m y c ię ! u k r y ć k ilk a d n i. M a m je d n a k o b a w ę , ż e n a d łu ż s z y c z a s n ie p o w io d ło b y s ię u k r y w a ć c ie b ie , b o b y lib y ś m y z m u s z e n i o z n a jm ić rz e c z p o lic ji. K a ż d e g o n a le ż y tu z g ło sić . T y m c z a s e m p ra w d o p o d o b n ie n ie m a sz p a p ie r ó w w p o r z ą d k u .
J e s te ś p a n i b a r d z o d o b ra , a le m ó g łb y m p rz e z to n a ra z ić c ię n a n ie p rz y je m n o ś c i, w ię c n ie m o g ę p rz y ją ć p ro p o z y c ji.
— N a d z ie ń lu b d w a n ie b e z p ie c z e ń s tw o n ie g ro z i
IC5 UKry WdC IIluol w IIOLCIU. vUUUVYivULididHi mu, i / • / t> J • • £ w;’
• J i • z m o w ie . B ę d z ie sz p a n d la m n ie s z o fe re m , w ie m ,
tu je s te m o d g o d z in y t m ó w ię z p a n n ą r r e n d e r g a - . . . x . • i • i
Z e jd z ie sz n a d ó ł, p rz e jd z ie s z p rz e z d rz w i o s z k lo n e i iz b ę , k tó r a s ię ta m z n a jd u je i w y jd z ie s z d rz w ia m i w r o g u d o k u r y ta r z a , w io d ą c e g o d o h o te lo w e j s a li. P o n ie s ie s z m i m ó j p ła s z c z g ro n o s ta jo w y . B ę d ę p a n a ta m ju ż o c z e k iw a ła . P o m o ż e s z m i u b ra ć s ię i z a p ro w a d z is z d o a u ta . C z y ro z u m ie sz ?
— Z u p e łn ie .
— T e ra z je s z c z e p ro s z ę u w a ż a ć , p o n ie w a ż ju ż z p a n e m m ó w ić n ie b ę d ę . W s k a ż e c i k ie r u n e k d o u lic y B e n d le ra .
— Id ź p a n o s tro ż n ie . N ie c h a j s ię d z ie je , c o c h c e . G d y b y ś się z k im k o lw ie k m ia ł s p o tk a ć i w s p ra w ę m ia ła w d a ć się p o lic ja , m ia ło b y to d la p a n a n a s tę p s tw a n ie m iłe .
I — A le , c o p o c z n ie p a n i z e s w y m s z o fe re m ?
— O , C a r te r — o d p o w ie d z ia ła s p o k o jn ie — to z a b a w n e , je st A m e ry k a n in e m . W ła śn ie p r z e d c h w ilą o d w ió z ł m n ie d o T ie r g a rte n u , ta m z r z u c ił s w o ją lib e rję , p rz y w ió z ł m n ie z p o w r o te m i o d s z e d ł d o d o m u .
> — C z y m u m o ż e s z u fa ć ?
— J a k s a m e j s o b ie o d rz e k ła . — O p r ó c z te g o b y ł o n w B e lg ji... w ió z ł ta m h r. R a c h w itz a , m o je g o m ę ż a : i w id z ia ł, c o się d z ia ło : T e g o n ie z a p o m n i!...
D a la m i k lu c z o d g a ra ż y i in s tru k c je s z c z e g ó ło w e .
m n ie p rz e n o c o w a ć a w c z e ś n ie r a n o p rz y w ie ź ć d o d o m u p o d p o z o re m , ż e s ta ra m się o m ie js c e s łu ż ą c e g o u G e rry g o .
— Z e jd ę n a d ó ł p ie rw sz a , a b y ś p a n n ie p o tr z e b o w a ł n a m n ie c z e k a ć .
O p o w ia d a ła d a le j, ż e w s z y sc y ju ż o w y d a rz e n iu w ie d z ą .
C a łe to w a r z y s tw o ta n e c z n e p rz e ra ż o n e . W s z y s c y s łu ż ą c y i p o lic ja n a n o g a c h . Z re s z tą z a p e w n ia ła , ż e n ie b e z p ie c z e ń s tw o n ie g ro z i ż a d n e , o ile b ę d ę s ta r a ł s ię rz y s tw ie n ie m ie c k ie m . M ó j m ą ż je s t a d ju ta n te m p r z y
b o c z n y m M a c k e n s e n a . W re sz c ie m o g ła b y m p o w ie d z ie ć , ż e m z a p o m n ia ła p o s ła ć p a ń s k ie p a p ie ry . A g d y b y p o te m p rz y sz li s ię z a p y ta ć , m o g ła b y m p o w ie d z ie ć , ż e m c ię w y d a liła , p o n ie w a ż b y łe ś n a ło g o w y m p ija k ie m .
— J e d n a k o w o ż — o d p o w ie d z ia łe m — ja k s tą d się w y d o s ta n ę ?
— S ą d z ę , ż e i n a to z n a jd z ie s ię s p o s ó b . P o m n ie m a p rz y je c h a ć a u to o d ru g ie j w n o c y . M o ż e ju ż je s t.
I B y ła m n a p a r te rz e n a b a lu . J e d n a z c ó re k k s ię c ia R a - ' d o lin a w y c h o d z i ju tr o z a m ą ż . T a k n u d z iła m s ię ta m ! j s tra s z n ie , ż e m p o b ie g ła n a g ó rę d o M a ry , a b y z n ią p o -
^i—’L _— j i_ ——r u -
m ie sz k ie ro w a ć a u te m . B ę d z ie s z w ię c k ie ro w a ł m o je m M e rc e d e se m .
— U m ie m k ie ro w a ć k a ż d e m a u te m , a le je ste m c ie -1
— i w y b ie g ła z p o - i k o ju .
| P rz e z c a łe d w a d z ie śc ia m in u t s ta łe m i ro z m a w ia łe m i z a m e ry k a ń s k ą d a m ą o rz e c z a c h b a g a te ln y c h .
' B y ły to n a jd łu ż sz e d w a d z ie ś c ia m in u t, ja k ie p rz e ż y łe m w ż y c iu .
W k a ż d y m ra z ie b y łe m z n u ż o n y ś m ie rte ln ie , m o je _ _ _ _ _
p o ło ż e n ie ro z p a c z liw e ta k m y s i m o ją w y c z e rp y w a ło , iż P o w ie d z ia ła , ja k m a m w p ro w a d z ić a u to . C a r te r m ia ł o b a w ia łe m s ię , ż e p o d c z a s ro z m o w y z e z n u ż e n ia u p a d - - ' * ‘ . . . . . n ę , a p rz e c ie ż c h c ia łe m b y ć u p r z e jm y i u w a ż a ją c y . J
— B ie d n y c h ło p ie c — p rz e rw a ła m i n a g le A m e r y k a n k a — n ie p o z w a la ją c d o k o ń c z y ć m i m ą d re j u w a g i, o p re z y d e n c ie W ils o n ie . — P rz e s ta ń m ó w ić . S ią d ź n a ' f o te lu i p rz e ś p ij s ię .
U s ia d łe m w ię c w fo te lu i z a m k n ą łe m o c z y . N a g le m n ie z b u d z o n o .
S ta ła p rz e d e m n ą M o n ik a .
W y d o b y ła z p o d p ła sz c z a c z a p k ę i u n if o rm s z o fe ra .
— W e ź n a s ie b ie tę lib e rję i p o s łu c h a j u w a ż n ie , c o tw a r z o d w ra c a ć o d lu d z i.
c i p o w ie m . G d y s tą d w y jd z ie sz , id ź n a p ra w o d o s c h o - l P o te m u c a ło w a ła to w a rz y s z k ę i w y s z ła .
|- (C ią g d a ls z y n a stą p i.), ź id n e . W ie d z , ż e z a jm u ję w y s o k ie s ta n o w isk o w to w a -, d ó w , k tó r e z n a jd z ie sz p o p ra w e j s tro n ie k u r y ta rz a . |
