CerHi Rimerw W OpHcew fMwkg » góry DZIŚ 8 STROPI
PISMO SPOŁECZNE, GOSPODARCZE, OŚWIATOWE I POLITYCZNE DLA WSZYSTKICH STANÓWZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA c z w a rte k d n ia 1 6
Groźba międzynarodowego konfliktu
Na Dalekim Wschodzie
L O N D Y N . D o d a tk i n a d z w y c z a jn e p is m lo n d y ń s k ic h p rz y n io s ły w c z o ra j s e n sa c y jn ą w ia d o m o ś ć o p o w a ż n y c h z a jś c ia c h n a D a le k im W s c h o d z ie. — O p o w a ż n e j s y tu a c ji ś w ia d c z y fa k t, ż e p re m ie r C h a m b e rla in w z w ią z k u z ty m i in c y d e n ta m i z w o ła ł p o s ie d z e n ie ra d y m in istró w .
W n ie d z ie lę n a d ra n e m ja p o ń s k ie b a te rie p o ło w ę w W u h u o s trz e liw a ły 2 .6 7 2 to n o w y s ta te k b r y ty js k i ..S u iw o "
n a le ż ą c y d o in d o c h in s 'k ie g o to w a rz y s tw a ż e g lu g o w e g o . A n g ie ls k a k a n o n ie r k a ,.L a d y B ird “ z o s ta ła ró w n ie ż o s trz e la n a p rz e z ja p o ń s k ą (b a te rię p o ło w ą . O g ie ń a r ty le r ii ja p o ń s k ie j tr w a ł d o p ó k i ..L a d y B ird “ n ie o d p ły n ę ła d a le k o p o z a p o le o b s trz a łu . D ru g a k a n o - n ie rk a b r y ty jsk a „ B e e “ k tó ra s z ła w k ie r u n k u W u h u , z o s ta ła ró w n ie ż o - st rz e liw a n a .
N a k a n o n ie rc e „ L a d y B ird “ tr a f io n y 4 p o c is k a m i z o s ta ł z a b ity je d e n m a ry n a rz . a je d e n ra n io n y . P o z a ty m z r a n io n y z o s ta ł d o w ó d c a k a n o n ie rk i. —
T ak ż e b a rk a b r y ty js k a „ T s in g -ta n " . k tó ra w io z ła k o n s u la b ry ty js k ie g o w N a n k in ie i b ry ty js k ie g o a tta c h e w o j
s k o w e g o , b y ła o s trz e liw a n a .
W k ilk a g o d z in p ó ź n ie j in n e k a n o n ie rk i b ry ty jsk ie n a rz e c e J a n g -ts e z o s ta ły z a la k o w a n e z p o w ie trz a p rz e z s a m o lo ty ja p o ń s k ie .
K a n o n ie rk i ..S k a ra b e u s z 4* i „ K ric - k e t" ro z p o cz ę ły w o b e c te g o o s trz e liw a n ie a e ro p la n ó w ja p o ń s k ic h z d z ia ł p rz e c iw lo tn ic z y c h . W y w ią z a ła s ię fo r
m a ln a w a lk a . S a m o lo ty ja p o ń s k ie w y c o fa ły s ię je d n a k n a jw id o c z n ie j wt o- b aw ie p rz e d d ziałan iem b ry ty jsk ic h d z ia ł p rzeci w lo t n i czy c h .
P rzed m io tem a ta k ó w sam o lo tó w ja p o ń sk ich b y ła ró w n ież k a n o n ie rk a a m e ry k a ń sk a „ P a n ay “ . K a n o n ie rk a n ie z d ą ż y ła o d p o w ied zieć n a o g ień , g d y n a p o k ład sp a d ła ciężk a b o m b a ja p o ń sk a. O k rę t ro z erw a n y p rz e z w y b u c h szy b k o p o szed ł n a d n o .
K a n o n ie rk a ta b y ła n o w o czesn ym ty p e m teg o ro d z a ju je d n o ste k i z b u d o w a n a zo stała p rzed p a ru laty . U zb ro jo n a b y ła w d w u calo w e d z ia ła p rzeciw 7 lo tn icze i ciężk ich p rz e c iw lo tn ic z y c h k arab in ó w ’ m aszy n o w y ch . G d y b y a tak n ie n a stąp ił n iesp o d ziew an ie, m o g łab y się o n a o b ro n ić p rzed sam o lo tam i. F a k t ten m o że w y w o łać g ro źn e n astęp stw m , p o n iew aż n a k a n o n ie rc e sch ro n ił się p erso n el a m b a sa d y a m e ry k a ń sk iej w’
C h in a c h , w k tó re g o sk ła d zie z n a jd o w ało się m . in . 4 se k re ta rz y a m b a sa d y i a m e ry k a ń sk i c h a rg e d 'a ffa ires. D y p lo m aci u ra to w ali się, p rze d o sta jąc się d o b rzeg u w p ław p rzez w zb u rzo n e fa le rzek i. Ilo ść o fia r n ie jest jeszcze u - stalo n a, m u si b y ć je d n ak w y so k a, g d y ż o k ręt zato n ął b a rd z o szy b k o .
O b a w ia ją się, że zg in ęło 10 u rz ę d
n ik ó w am b asad y .
Bombardowanie amerykańskiej kanonierki
S Z A N G H A J. B o m b ard o w an ie am ery
k ań sk iej k an o n ierk i „P an ay “ p rzez sam o lo
ty jap o ń sk ie n astąp iło n a w y so k ości H o h - siter o 40 k m o d N an k in u .
W ed le in fo rm acy j u zy sk an y ch telefo n iczn ie o d g en eraln eg o k o n su la S t. Z jed n o czo n y ch w’ H an k o u zało g a k an o n ierk i sk ładała się z 75 o só b , z czego 50 zd o łan o u ratow ać.
N O W Y JO R K . R eu ter d o n o si, iż liczb a o fiar z p o w o d u b o m b ardo w an ia i zatop ie
Ostry protest Ameryki
W A S Z Y N G T O N . S e k reta rz stan u .lu li p rz y g o to w a ł n o tę, u trz y m ai o stry m to n ie, k tó ra m a b y ć p rz e sła n a
d o Ja p o n ii w* zw iązk u z zato p ien iem
Japonia przeprasza Ameryko
1 O K IO . Ja p o ń sk ie m in isterstw o sp raw’ z a g ran ic z n y c h p rz ep ro siło am b . S tan ó w’ Z jed n o czo n y ch , a n ie a m b a sa
d o ra W . B ry ta n ii. K o ła te tw ie rd z ą, że z a to p io n a b y ła ty lk o k a n o n ie rk a a m e
ry k a ń sk a , zaś k a n o n ie rk a b ry ty jsk a tra fio n a b y ła ty lk o o d łam k am i p o cis
k ó w w ch w ili, g d y strze la ła d o sam o
lo tó w’ ja p o ń sk ic h .
P rz e d sta w ic ie l arm ii ja p o ń sk ie j'
Szkodnicy społeczeństwa do Borezy
W A R S Z A W A . U rzęd o w o d o n o szą: M i- in y ch p o stan o w iło w y k o rzy stać w w alce z n isterstw o S p raw W ew n ętrzn y ch zw ró ciło
u w ag ę n a fak t, iż o g ro m n a ilo ść p rz e
stęp stw ’ p o p ełn io n a jest p rzez n ieliczn ą g ru p ę zaw o d o w y ch p rzestęp có w k ry m in al
n y ch , g ro źn y ch d la ży cia i m ienia lu d n ości, k tó rzy są n ie ty lk o n iezw y kle u ciążliw i d la sp o łeczeń stw a, ale d ziałan iem sw o im ab so rb u ją stale o rg an a p o licji i p rzy czy n ia ją się d o p o w staw an ia p rześw iad czen ia o n ied o stateczn y m stan ie b ezp ieczeń stw a n a n iek tó ry ch teren ach .
W p ierw szy m rzęd zie d o ty czy to p rz e stęp có w , w y stęp u jący ch z b ro n ią w ręk u , k tó ry ch zw alczan ie p o ciąg a za so b ą n ie
jed n o k ro tn ie o fiary w szereg ach p o licji o- azr p rzestęp có w rek ru tu jący ch się z m ę
tó w sp o łeczn y ch d la p o rząd k u p u b liczn e
go.
W alk a z teg o ro d zaju d ziałaln o ścią p rz e
stęp czą jest n iezw y k le u tru d n io n a, p o n ie
w aż p rzestęp cy ci p o siad ają, z jed n ej stro ny w ielk ą ry tu n ę wr zacieran iu ślad ó w sw ej w in y , z d ru g iej zaś stro n y sto sują m eto d y ; te rro ru w o b ec o só b , I
św iad kam i n a w y p ad ek p o stęp o w an ia są- j ciciel 17 d o w eg o , tak , że w iele p rzestęp stw ’ w o g ó - sk ich . le n ie d o ch o d zi d o w iad o m o ści o rg an ó w w y m iaru sp raw ied liw o ści.
P o n ad to M inisterstw o S p raw W ew n ę
trzn ych zw ró ciło u w ag ę n a o so b y , k tó re łam iąc lu b o b ch o d ząc o b o w iązu jące p rz e -' p isy tru d n ią się d ziałaln o ścią p rzy n o szącą ■
szk o d ę ży w o tn y m in tereso m g o sp od arczym ' P rezes R ad y M in istró w g en S ław o j - , P rzy p o m in ając w zw iązk u z n ad ch o - p ań stw a p o lsk ieg o, d o rab iając się n a n iej S k ladk o w sk i w y d ał do w szy stk ich M inis- i d zący m o k resem św iąteczn y m w sp o m n ia- w ielk ich n iek ied y fo rtu n . itró w n astęp u jącej treści o k ó ln ik : |n y o k ó ln ik z d n ia 15 g ru d n ai 1 9 3 6 ro k u
W g ru p ie tej n a p lan p ierw szy w y b i- W ro k u u b ieg ły m zw ró ciłem się do p. p ro szę p p . M in istró w o w y d an ie p o d leg ły m jaja się sp ek u lan ci w alu to w i, szm u g lerzy M in istró w z zarząd zen iem , ab y w u rzęd ach w ład zo m , u rzęd o m i in sty tu cjo m stoso w - d ew iz i k ru szcó w o raz zaw o d o w i lich w ia
rze — n iszczący m aterialn ie lu d n ość.
D la zap ew n ien ia b ezp ieczeń stw a wr
k ra ju , o raz u n iem o żliw ien ia w p ły w u n a ty n ie w y d atk o w an e n a p rzesy łan ie ty ch n y ch o raz p o d zięk o w ań za n ie 2 0 0 zł.
jeg o ży cie g o sp o d arcze szk o d liw y m i p rze- ży czeń m o g ły b y zasilić fu n d u sze ak cji p o - (— ) S ław o j - S k ładk o w sk i stęp czy m M in isterstw o S p raw ’ W ew n ętrz- m ocy zim o w ej b zero b o tn y m . | P rezes R ad y M in istró w
n ia p rzez sam olo ty jap o ń sk ie k an o n ierk i am ery k ań sk iej „P an ay * ’ jest zn aczn ie w ię
k sza n iż p rzy p u szczan o n a p o d staw ie p ier
w szy ch w aid o m o ści.
Z d ep esz o trzy m an y ch p rzez S tan d art A ccu m z S zan g h aju , n a p o k ład zie k an o - 1 n ierk i zn ajd o w ało się 150 m ary n arzy i p a
sażeró w , p rzy ży ciu p o zo stały 5 4 o so b y .
k a n o n ie rk i a m e ry k a ń sk ie j „ P a n ay “.
H u ll o d b y ł p rz e d ty m d łu ż sz ą k o n fe
ren cję z g ru p ą d o rad có w , sp ecjalistó w ’ o d sp raw D alek ieg o W sch o d u .
o św ia d c z y ł w z w iąz k u z b o m b ard o w a n iem p rzez lo tn ik ó w ’ ja p o ń sk ich k an o n ierk i a m ery k ań sk ie j „ P a n a y“ , że rząd ja p o ń sk i z a m ie rz a u k a ra ć w in n y c h te
g o b o m b a rd o w a n ia p o u p rzed n im p rz e p ro w a d z en iu d o k ład n eg o śled ztw a.
L o tn icy ci. o św iad c zy li że w ’ ch w ili z rz u ca n ia b o m b p rz ek o n a n i b y li, iż m a ją d o c z y n ien ia z ch iń sk im i statk a- 'm i. — ■
n im p rzep isy ro zp o rząd zen ia P rezy d en a R . P . z 17 czerw ca 1934 ro k u u p o w ażn ia
jące do o sad zan ia w m iejscu o d o so b n ien ia o só b zag rażający ch b ezp ieczeń stw u , sp o
k o jo w i i p o rząd k o w i p u b liczn em u .
W w y n ik u p ro w ad zo n ej ak cji o sad zo
n o d o ty ch czas stu k ilk u d ziesięciu zaw o d o w y ch p rzestęp có w p rzeciw ko ży ciu i m ie
n iu , o raz aferzy stó w , sp ek u lan tó w i S zm a
g ieró w .
O so b y sk iero w an e do m iejsca o d o so b -
• • » । '1*1* I Vrl 1ŁJ111 y tlŁ/ lic
m en ia, zo stały w y b ran e w sp o so b , jak n aj- b eiten - ob ecnie w racają ... ....
b ard ziej sk ru pu latny i re k ru tu ją się w y- sk a j to p o ciąg am i p o 1000 a9Ó b> p rzy . łącznie z elem en tó w szczeg ó ln ie m eb ezp ie czy n ą teg o ż jest, że j w N iem czecb b rak czn y ch , zaw o d o w o zajm u jący ch się d zia
łaln ością p rzestęp czą, d o tkliw y m n aru sze
n iem in teresó w 7 lu d n o ści i P ań stw a.
W śró d o sad zo n y ch zn ajd u ją się p rze
stęp cy . k tó rzy d o ty ch czas n a p o d staw ie p o szczeg ó ln y ch w y ro k ó w ’ sąd o w y ch sp ęd zili w w ięzien iu p rzeszło po 2 0 lat, jed en zaś z n ich b y ł k aran y 48 razy .
W liczb ie o statn io o sad zo n y ch sp ek u - k tó re m o g ły b y ś j lan tó w i p rzem y tn ik ó w zn ajd u je się w łaś- k am ieni i 2 m ajątk ó w ziem -
7akaz przesyłania ż czeń
: |n y o k ó ln ik z d n ia 15 g ru d n ai 1 9 3 6 ro k u W ro k u u b ieg ły m zw ró ciłem się do p. p ro szę p p . M in istró w o w y d an ie p o d leg ły m
i in sty tucjach p ań stw o w y ch zan iech an o n y ch p o leceń .
p rzesy łan ia ży czeń św iąteczn y ch i n o w o ro -1 Z e sw ej stro n y p rzezn aczam n a ten cel czn y ch . W p iśm ie m o im u staliłem , iż k w o - zam iast ży czeń św iąteczn y ch i n o w o ro cz-
N ankin definityw nie zdobyty
N A N K IN . W czo raj o zach o d zie sło ń ca N an k in zo stał całk o w icie z a ję ty p rzez w o jsk a ja p o ń sk ie.
W z w ią zk u z u p a d k ie m N a n k in u zo stan ie d ziś p rzed p o łu d n iem u tw o rz o n y w P ek in ie „ p ro w izo ry c zn y rz ą d re p u b lik i c h iń sk ie j".
R ząd p ro w iz o ry c z n y w y d a m an ifest w k tó ry m m . in . o z n a jm i, że rz ą d n an - k iń ski p rz esta je istn ieć, że w sz y stk ie u k ła d y m ięd zy C h in a m i a p rz y jaź n ie d la n ich u sp o so b io n y m i p a ń stw a m i u - trz y m a n e są w m o cy , o raz, że d la d o b ra n a ro d u ch iń sk ieg o w y p o w ie d z ia n a zo stan ie n ie u b łag a n a w a lk a k o m u n iz
m o w i. — <
R ząd p ro w iz o ry c zn y w sp ó łp ra c o w ać b ęd zie z rz ą d a m i Jap o n ii i M an d - ż u k u o w ' zw alczan iu k o m u n izm u .
T O K IO . S zczeg ó ły zd o b y cia b ram y C zu n gczan w N an k inie, k tó re n astąp iło w czo raj ran o o g o d zin ie 6 , są n astęp u ją ce: Ju ż o św icie o d d ziały , k tó re p rzy p o m o cy p o n to n ieró w p rzek ro czy ły fo sę rz u ciły się p rzez d w a w y ło m y w m u rze do sztu rm u n a fo rty fik acje w sch o d n ie.
G Ł O S Z Z A M K U W S P R A W IE P O M O C Y Z IM O W E J
W A R S Z A W A . czw artek d n ia 16 h m . o g o d zin ie 1 9 -tej P an P rezy d en t R . P . p ro feso r Ig n acy M o ścick i w y g ło si p rzem ó w ie n ie zaty tu ło w an e: „P o m o c d o ro sły m — g w iazd k i d ziecio m 44. P rzem ó w ien ie P an a P re z y d e n ta , n aw iązu jące d o ak cji p o m o cy zim o w ej, tran sm ito w an e b ęd zie z Z an ik u n a w szy stk ie ro zg ło śn ie p o lsk ie.
M A S O W O W R A C A JĄ G D A Ń S Z C Z A N IE Z R Z E S Z Y
G D A N S K . W y słan i w lecie teg o ż ro k u ro b o tnicy do R zeszy n a tzw . „A u ssetzar- ( m aso w o d o G d ań -
p racy , a o b co k rajo w có w n ien aw id zi się.
BĘDZIEMY JEDLI TYLKO POLSKIE KARPIE
W A R SZ A W A . P o raz p ierw szy zap o trzeb o w an ie ry n k u sp o ży w czeg o n a ry b y w o k resie zak u p ó w św iąteczn y ch m a b y ć p o k ry te całk o w icie z p o ło w ó w p o lsk ich . S p ro w ad zo n o zazw y czaj ry b y z S o w ie
tó w .
• Ł 0 S “ N r 1 4 &
S tr . 2
Epilog napadu bandyckiego Qy zOStame liagrOdZOlie
w
Piwnicach pc. wąbrzeskiego ciche bohaterstwoP O Z N A N . T r y b u n a ł S ijd ii .A p e la c y j n e g o w F o z a n iu r o z p a t r y w a ł s p r a w ę p r z e c iw
k o J A N O W I G Ał U Ł L K I ŁiU L , K A Z 1 M 1 E -YXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
K Z U W 1 A M A N D Z I E , M A K 1 A N O W 1 B 1 E - L lC K lŁ M L , T K A Ń L I S Z K O W i G A Ł D E C - K lE A iL , F K A N L lb Z K O W l M O R A W S K I E M L i S T A N I S Ł A W O W I W I E L G U S O W I , o s k a r ż o n y m o N A P A D R A B U N K O W Y i P A S E R S T W O s k r a d z io n y c h r z e c z y .
W n o c y z 1 9 n a 2 0 p a ź d z ie r n ik a u b . r o k u w e w s i P I W N I C E p o w . W ą b r z e s k ie g o 4 z a m a s k o w a n y c h b a n d y t ó w d o k o n a ło n a p a d u r a b u n k o w e g o n a m ie s z k a n ie R E I N H O L D A H O L Z D OkF A . B a n d y c i n a j p ie r w w ła m a li s ię d o p o k o j u , w k t ó r y m s p a ła ż o n a H o lz d o r f a . N a s k u t e k p o d e jr z a n y c h s z m e r ó w i t r z a s k ó w z b u d z ił s ię ś p ią c y w s ą s ie d n im p o k o j u R e in h o ld H o lz d o r f i u s iło w a ł w e j ś ć d o p o k o j u ż o n y , t y m c z a s e m p a d ły s t a m t ą d t r z y s t r z a ły r e w o lw e r o w e , z k t ó r y c h ż a d e n n ie z r a n ił s t o ją c e g o p r z y d r z w ia c h H o lz d o r fa . B a n d y c i s t e r y z o w a w - s z y n a p a d n ię t y c h p r z e s z u k a li c a le m ie s z k a n ie . Ł u p e m ic h p a d ły m ię d z y in n y m i 2 z ło t e z e g a r k i, o b r ą c z k i z ło t e , p ie r z y n y i b r o w n in g . P o d o k o n a n y m r a b u n k u b a n d y - c i z w ią z a li H o lz d o r f ó w i u lo t n ili s ię w n ie - w ia d o n y m k ie r u n k u . W d r o ż o n e n a t y c h m ia s t p o n a p a d z ie d o c h o d z e n ia p o lic y j n e n ie n a p r o w a d z iły n a w e t n a ś la d t a j e m n i
c z y c h z a m a s k o w a n y c h b a n d y t ó w .
D o p ie r o m n ie w ię c e j w t r z y m ie s ią c e p o n a p a d z ie o r g a n a p o lic y j n e p r z e p r o w a d z iły w z u p e łn ie in n e j s p r a w ie s z c z e g ó ło w ą r e w iz j ę w m ie s z k a n iu n ie j a k ie g o F r a n c is z k a M u r a w s k ie g o , w c z a s ie k t ó r e j z n a le z io n o u n ie g o o b r ą c z k i z ło t e , w k t ó r y c h z ło t n ik Z ie liń s k i r o z p o z n a ł ś lu b n e o b r ą c z k i, k t ó r e p r z e d k ilk u ła t y k u p ili, u n ie g o H o lz d o r f o - 1 w ie . M u r a w s k i w y j a ś n ił p o lic j i, ż e k u p ił j e o d n ie j a k ie g o F r a n c is z k a G a łd e c k ie g o , k t ó r y w r ę c z y ł m u t e o b r ą c z k i w le s ie , g d z ie m ia ł k r y j ó w k ę , w k t ó r e j p r z e c h o w y w a ł r ó ż n e r z e c z y . N a d t o M u r a w s k i w y j a ś n ił s z e r e g
n a z w is k o s ó b , k t ó r y m z a r z u c ił u d z ia ł w n a p a d z ie r a b u n k o w y m n a H o lz d o r f ó w .
S ą d O k r ę g o w y w e w r z e ś n iu b r . d a ł j e d y n ie w ia r ę c z ę ś c i z e z n a ń M u r a w s k ie g o , k t ó r e p o t w ie r d z ił p r z e p r o w a d z o n y p r z e w ó d s ą d o w y , i s k a z a ł n a t e j p o d s t a w ie 3 k r o t n ie k a r a n e g o F r a n c is z k a G a łd e c k ie g o n a 4 la t a w ię z ie n ia o r a z 5 la t u t r a t y p r a w , n ie k a r a n e g o d o t ą d F r a n c is z k a M u r a w s k ie g o z a p a s e r s t w o n a 2 la t a w ię z ie n ia i 1 0 0 z ł. g r z y w n y , A n t o n ie g o D ą b r o w s k ie g o i S t a n is ła w a W ie lg u s a n a k a r y p o p ó ł r o k u w ię z ie n ia i 5 0 z ł. g r z y w n y . R e s z t ę o s k a r ż o n y c h s ą d u n ie w in ił, g d y ż w y k a z a li d o s t a t e c z n e s w o j e „ a lib i44.
O d t e g o ż w y r o k u a p e la c j ę w n ie ś li: p r o k u r a t o r w s t o s u n k u d o u n ie w in io n y c h , J a n a G a łd e c k ie g o , K a z im ie r z a A m a n d y , M a r ia n a B ie lic k ie g o i M a r t y M u r a w s k ie j, o - b r o ń c y n a t o m ia s t w im ie n iu s k a z a n y c h .
P o r o z p o z n a n iu s p r a w y S ą d I I in s ta n c j i w y r o k S ą d u O k r ę g o w e g o z T o r u n ia z a t w ie r d z ił, a j e d y n ie o s k . S t a n is ła w o w i W ie l
g u s o w i z m n ie j s z y ł w y m ia r k a r y z 6 m ie s ię c y w ię z ie n ia i 5 0 z ł g r z y w n y n a 3 m ie s ią c e a r e s z t u .
Cztery rodziny żydowskie
zarobiły 108 mil.na kartelu Drożdżowym
C ie k aw e p rz e m ó w ie n ie w p ro c e s ie S ta - ■ w a li i sz k a lo w a li p . S tarz y ń s k ieg o , a je d y - rz y ń s k i c o n tra S tu d n ic k i w y g ło sił o b ro ń - n ie m ó w ił, ż e m a m y p rz e p ro w a d z iś d o w ó d c a te g o o s ta tn ie g o , a d w o k a t W o ź n ia ż o w -; p ra w d y te g o , c o n a p isa ł w b ro s z u rz e .
sk i z K ra k o w a . — „ K a rte l z n isz c z y ł p o lsk ie d ro ż d ż o -
„ N ie z n a łe m S tu d n ic k ie g o — m ó w ił w n ie , a b y c a ły te n p rz e m y s ł u ją ć w sw o je g d y n a p isa ł d o m n ie . A je d n a k te n c z ło -} rę c e . W c ią g u 1 1 la t c z te ry ro d z in y ż y d o - w ie k w z b u d z ił w e m n ie z a u fa n ie i w ia rę , w sk ie z a ro b iły 1 0 8 ,5 m ilio n ó w z ło ty c h , p o p ro s tu w z ią ł m n ie . W ie m , ż e je s t b ie d -1 Z a tę su m ę m o ż n a b y ło p o k ry ć c a ło ro - n y , b o o fia ro w a ł m i z a o b ro n ę ty lk o 4 0 0 c z n ą p o m o c z im o w ą, z o s ta w ia ją c je szc z e c ie n ió w . O n n a s n ie p ro s ił ż e b y śm y o p lu - i k ilk a d z ie s ią t m ilio n ó w n a g o rs z e c z a sy .
K ie d y w e w rz e śn iu w ła d z e g d a ń sk ie s ta ra ły się siłą p rz e n ie ś ć d z ie c i p o lsk ie d o sz k ó ł n ie m ie c k ic h , ic h ro d z ic e p rz e c iw sta- w o li się z d e c y d o w a n ie z a ró w n o b e z p ra w n y m z a rz ą d z e n io m w ła d z , ja k i sz y k a n o m w o jo w n ic z y c h e le m e n tó w z p o ś ró d N ie m c ó w g d a ń s k ic h .
W te j w a lce p rz y p o m in a ją c e j n ie k ie
d y h is to rię d z ie c i w rz e siń s k ic h — b ra ła u d z ia ł p o ls k a lu d n o ść rz e m ie ś ln ic z a i ro l
n ic z a ro z rz u c o n a p rz e w a ż n ie p o w io sk a c h a sz cz e g ó ln ie n a ra ż o n a n a re p re s ję z e s tro n y c z y n n ik ó w r n ie m ie c k ic h .
L u d n o ść ta w a lc zy ła p o b o h a te rs k u . N ie d o ść z n a n e są n a o g ó ł ta k ie fa k ty , ż e p o lic ja g d a ń s k a siłą m u siała w ła m y w a ć się d o m ie sz k a ń P o la k ó w , k tó rz y n ie c h c ie li p o z w o lić n a z e b ra n ie im d z iec i d o sz k o ły n ie m ie c k ie j.
A re s z to w a n i ro d z ic e , w o b e c z e b ra n y c h w ro g ic h tłu m ó w i p o lic ji p o tra fili z p ie śn ią
„ J e sz c z e P o lsk a n ie z g in ę ła " d ą ż y ć d o w ię
z ie n ia .
T y m c z a sem o ty m w P o lsce ju ż z a p o m n ia n o , p ra w d z iw ą z a słu g ę P o la k ó w w
G d a ń s k u w ie rn y c h sy n ó w O jc z y z n y — p rz e m ilc z a n o . N a d s p ra w ą d z ie ln y c h b o jo w n ik ó w ' o p o lsk o ś ć p rz e s z ło się z b y t le k k o d o p o rz ą d k u d z ie n n e g o .
C z y ż n ie n a le ż o ła b y c h o c ia ż s k ro m n y m m e d a le m z a św ia d c zy ć , ż e P o lsk a p a m ię ta o s e rc ac h g o rą c y c h i z a w sz e c z u w a n a d n i
m i.
S p ra w a je s t w a ż n a i p iln a , g d y ż w te r
m in ie d o 3 1 s ty c z n ia 1 9 3 8 ro k u n a p o d s ta w ie u m o w y p o ls k o -g d a ń sk ie j z d n ia 1 8 p a ź d z ie rn ik a 1 9 3 3 ro k u o d b y w a ją się z a p i
sy d z ie c i n a n o w y ro k sz k o ln y 1 9 3 8 /3 9 ! W ty m sa m y m te rm in ie m o ż n a p rz e - m e ld o w a ć d z ie c i p o lsk ie z e sz k ó ł n ie m ie c k ic h d o p o ls k ic h .
P rz e z o k re s 7 la t s k a rb p a ń s tw a s tra c ił 3 2 m ilio n y z ło ty c h n a m e la sie . Z a te p ie n ią d z e m o ż n a b y k u p ić p e łn y e k w ip u n e k w o je n n y d la 6 2 .0 0 0 ż o łn ie rz y . T e p o tw o r
n e o b ro ty i z y sk i k a rte lu , S tu d n ic k i n a z w a ł sz k o d liw y m i d la p a ń s tw a , i d la te g o p rz e c iw k o n im w y s tą p ił.
J e ż e li w ię c S ą d z a p y ta S tu d n ic k ie g o o p o b u d k i je g o w y s tą p ie n ia , to o d p o w ie m n a to , ż e trz e b a m ie ć p rz e d o c z y m a w i
d o k 6 2 .0 0 0 ż o łn ie rz y , k tó rz y m o g li b y ć u - z b ro je n i i w y e k w ip o w a n i, trz eb a m ie ć p rz e d o c z y m a 2 m ilio n y b e z ro b o tn y c h , k tó rz y m o g li b y ć z a o p a trz e n i n a z im ę z z y sk ó w k a rte lu d ro ż d ż o w e g o , o ra z 3 .0 0 0 u - rz ę d n ik ó w m ie jsk ic h i ic h ro d z in z re d u k o w a n y c h . P o b u d k a m i S tu d n ick ie g o b y ły je d y n ie d o b ro p a ń s tw a i d o b ra w ia ra 44.
P rz e m ó w ie n ie to w y w o ła ło b a rd z o d u ż e w ra ż en ie .
MARJAN BRONISŁAWSKI
H PowieSć sensacyjna na tle stosunków amerykańskich
w n i.
S o g an k ro p n ą ł so b ie trz y p o tę ż n e k ie
lich y m o c n e j w ó d k i, p rz e k ą sił k ilk o m a
„ sa n d w ic z am i", p o p ił p iw e m i z a p aliw szy c y g a ro , sp y ta ł S te fan a :
— N o , sk u siłe ś m n ie . T e ra z g ad aj, czeg o c h c e sz ? T y lk o n ie ż ą d aj czeg o ś ta k ie g o , c z e g o n ie śm iałb y ś z a ż ą d ać o d k a żd e g o in n e g o u rz ę d n ik a c z y p o lic ja n ta . S ta ry S o g an je st g o ló w w szy stk o z ro b ić d la p rz y ja ció ł, a le ty lk o w g ra n ic a c h p ra w a . Z ro z u m ia n o ?
S tefek sz y b k o o p o w ie d zia ł o B u rsk im , H a rd en ie i H an eczce. O p o w ia d an ie z a
k o ń c z y ł sło w a m i:
— P a n W in ters p rz y je ch a ł w ła śn ie sta m tą d , g d z ie B u rsk i i p rz y w ió zł d la H a n e c z k i c a łą k u p ę d ro g ic h k a m ie n i. H a r
d e n c h c ia łb y z a g ra b ić .m ajątek d z ie w czy n y , a m y c h c e m y d o w ie d z ie ć się. ile p ra w d y b y ło w sp ra w ie z a b ó jstw a G e r
b e ra...
— D z iw n a rz e c z — - p rz e rw a ł m u S o - g an . — C z te rd z ie śc i la t je stem w p o licji i p a m ięć m a m d o sk o n a łą , a le n ie p a m ięta m ż a d n e j ta k ie j sp ra w y . H m ... p o w iad a sz , że ó w B u rk e sa m m ó w ił, że z a
b ił G e rb era i u c ie k ł p rz e d p o ścig iem p o licjai? C o ś m i się z d a je, że w tern tk w i ja k ie ś ło tro stw io ...
— I ja ta k m y ślę — w trą c ił W in te rs, n y , że p o lic ja g o p o sz u k u je z a m o rd e r-
— B u rk e je st je d n ak św ię c ie p rz e k o n a - stw o .
— Z ła tw o śc ią się p rz e k o n a m y , czy b y ło m e ld o w a n e w p o licji ta k ie z a b ó j
stw o , b o o sta tec z n ie n ie m o g ę p o leg ać n a w ła sjie j p am ięci. C h o d ź cie ze m n ą d o b iu ra , z o b a cz y m y w a k ia ch z ta m ty c h czasó w .
P o d ro d z e S o g an z d a w ał so b ie co ś p rz y p o m in ać so b ie.
— G e rb e r... G e rb e r — m ru c z a ł p o d n o sem . — Z d a je m i się , że z n a m ta k ie g o . Je ż e li się n ie m y lę , m iał ju ż n ie je d n ą sp ra w ę z n a m i. C h o c ia ż czy to je d e n G e rb er m o ż e b y ć w N ew Y o rk u ? Z o b a
czy m y ...
S a rty p o licja n t z a p ro w a d z ił W in te rsa i S tefa n a d o sw eg o b iu ra , a sa m p o sz e d ł d o a rc h iw u m , sk ą d p o k ilk u n a stu m in u ta c h p rz y n ió sł g ru b ą p a c z k ę p o ż ó łk ły c h ak tó w .
— T u są a k ta n ie z aiialw io n y c h sp ra w z p rz e d la t p ię tn a stu — rz ek i d o S tefk a.
— P rz e p a trz cie , czy n ie m a ta m sp ra w y B u rk e —G e rb e ra , a ja ty m c za sem p ó jd ę d o b iu ra d e te k ty w ó w i p rz e jrz ę lis tę p o sz u k iw an y c h p rz e stę p c ó w . Je że li n a liś
c ie n ie z n a jd ę n a z w isk a B u rk e 'g o , b ę d z ie m y m ieli d o w ó d , że alb o z a b ó jstw o n ic m ia ło m iejsca , a lb o * 1 też b y ło d o k o n an e, a le n ik t n ie d a ł z n a ć o n ie m p o licji. W ta k im ra z ie b ę d z ie m o ż n a p o c ią g n ą ć H a rd c n a d o o d p o w ie d z ialn o śc i za z a ta je n ie zb ro d n i'.
— B a rd z o m i p rz y je m n ie , p a n ie W in te rs — o d p o w ied z iał S iogain, p o d a ją c o llb rzy m ią ła p ę p rz e d sta w io n e m u . — N a z y w a m się Ś o g a n i trz y m a m się z a sa d y , że p rz y ja c ie le n a sz y c h p rz y ja c ió ł są n a sz y m i p rz y ja ció łm i. W itam p a n a !
— C zy m o że p a n w y jść z n a m i n a c h w ile cz k ę , p a n ie S o g a n ? — sp y ta ł S te
la:! p rz y m ru żu ją c o k o '. — M o że ta k d o lej k n a jk i n a p rz e ciw k o ? C o ? N a je d n eg o ?
— C o ?! W c z a sie słu ż b y ! T o- ty m ło - k o si.e c h c e sz stareg o - sp ro w a d z ió z d ro g i o b o w ią z k u ! P a trza jcie g o ... n a je d n e g o . A n i m i się śn i. W ie cz o re m , to c o in n e g o , ale teraz... C o ś tak ie...
U d aw ał o g ro m n ie (O b u rzo n eg o , a le tw a rz sz e ro k o m u się śm ia ła.
S te fa n w y ją ł z Id e sze n i k a m iz e lk i g ru b e c y g a ro i p o d a ł je S ag an o w i.
— P rz e p ra sza m , b a rd z o p rz e p ra sz a m , p a p ie S o g an . N ie m y śla łe m źle. P ro sz ę n ic c li p a n c h o c ia ż z a p a li. T o p rz e cie w o ln o p a n u w c z a sie słu żb y .
S o g a n w ziął c y g a ro , p o w ą c h ał i -o b ej
rz a ł o k ie m z n aw c y . ।
— H m ... z a p a lić m o żn a. A le żeb y c h o d zić p o k n a jp a c h w b ia ły d zień !
S p o jrz a ł n a z e g a re k .
— Je d e n a sta . H m ... W łaśc iw ie m ó g ł
b y m iść n a d ru g ie śn iad a n ie , a le ty lk o n a c h w ilk ę . R o b o ty h u k ...
— O tó ż to . N a d ru g ie śn ia d a n ie , p a n ie S o g an . N ied a le cz k o , p o g a w ę d z im y z p a n e m W in te rse m , ły k n ie m y c o k o lw ie c ze k i z a k ilk a n a śc ie m in u t w ró ci p a n d o p ra c y . B a rd z o p ro sz ę , p a n ie S o g an .
S tary m ru c z ał c o ś p o d n o se m , a le ró w n o c z e śn ie z a p in ał m u n d u r.
— S k o ro ju ż ta k k o n iec z n ie p ro sisz, c ó ż m a m ro b ić , ty sm y k u ! A le p a m ię ta j, ż e b y to się n ig d y n ie p o w tó rz y ło . W ie sz , że n ie p iję, ty lk o w b a rd zo rz a d k ic h o k o lic z n o śc ia c h . P ó jd ę zjeść c o k o lw ie k , a le ż a d n e g o sz k ła , ro z u m ie sz ?
W y sz li ra z e m , i p o c h w ili z n a le ź li się w o so b n y m p o k o ju n ie d a le k ie j sz y n k o -
— O g ro m n ie sy m p a ty c z n y te n tw ó j S o g an — p rz e m ó w ił W in te rs p o w y jś
c iu sta re g o . — D o b ry c h m a c ie lu d z i w p o licji.
— N ieste ty , p a n ie W in te rs, n ie w ie lu je st je m u p o d o b n y c h . S ta ry S o g an — to je d en z n ie licz n y c h w y ją tk ó w . D o g ru n tu u c z c iw y , p rz e z c z te rn a śc ie la t słu ż b y p o licy jn e j n ie p o tra fił z e b ra ć m a ją tk u , ja k w ielu z jeg o m ło d szy c h k o flcg ów . Ł a p ó w e k n ie p rz y jm u je i n ik t g o d o ty c h cz a s p rz e k u p ić n ie zd o łał. A to n ie z m ie rn ie rz a d k a rz e c z w sz e re
g a c h p o licji...
— - A le d lac z eg ó ż n ie z a jm u je w y ż szeg o sta n o w isk a ? P rz ec ie ż p rz e z c z te r
d z ie śc i la t m ó g ł się d o słu ż y ć sto p n ia k a p ita n a, c h o ć b y w re szc ie p o ru c z n ik a p o lic ji?
—- R a c ja . A le S o g an n ie z g a d z a ł się n ig d y z m e to d a m i sw y c h k o leg ó w , g d y b y t p rz y d z ie lo n y d o o d d z ia łu d e tek ty w ó w , sk ą d ła tw iej o a w an s. In n e m i sło w am i, n a słu ż b ę p o lic y jn ą z a p atry w ał się z p u n k tu w id ze n ia p ra w a, u c z c i
w o ści i o b o w ią z k u , a to n ie 'z a w sz e p o d o b ało , się je g o k o leg o m i p rz e ło ż o n y m . In n i ro b ili w sz e lk ie g o ro d z a ju lo - tro stw a i a w a n so w a li, S o g an ja k zo stał sle rżm item w p ie rw sz y c h p ię ciu la ta c h słu ż b y , ta k i d o d ziś n im p o z o staje .
— M u si m u b y ć b a rd z o p rz y k ro , g d y w id zi sw y c h d a w n y c h k o le g ó w n a w y żs zy eh s l a n ow ifiT kacłi...
— G d zie ta m . S o g an m a n ie w ie lk ie p o trz e b y i w c ale n ic je st a m b itn y . S ta
ry k a w a le r, m ie sz k a g d zieś w tan im p erisjio n aele i b a rd z o m ało w y d a je n a
sieb ie. P e n sję m a sto su n k o (w » z n a c z
n ą i w ię k sz ą c z ę ść je j w y d a je n a u - trz y m a n ie i k sz ta łc e n ie d z ie c i p o sw e j je d y n e j sio strz e , k tó ra u m a rła k ilk an a ś
c ie la t tem u . P o z a te m lu b i w y p ić so b ie o d c z a su d o c z asu i je st n a m ię tn y m a m ato rem g ry w p in a k la , co p o c h łan ia re sz tę je g o d o c h o d ó w .
— W k a ż d y m ra z ie to b a rd z o d o b ry c z ło w ie k . C h c ia łb y m ja k o ś m u w y n a g ro d z ić z a u słu żn o ść i tru d , ja k ie d la n a s p o n o si.
— N ic ła tw ie jsz e g o . N iec h m u p a n k u p i p u d e łk o d o b ry c h cy g ar. A lb o , je ż e li p a n z n a g rę w p in a k la , n ie ch p a n z n im z a g ra k ilk a p a rty j p o ć w ierć d o la ra . T o u sz c z ę śliw i sta re g o w ięcej, n iż n a jk o szto w n ie jszy p o d a re k , g d y ż ile ra : zy siąd z ie d o g ry , zaw sze p rz e g ra .
— O W iszem , p in ak l a zn am i c h ę tn ie g ry w a m , ale ja k że g o tu z a p ro sić d o g ry , k ie d y w id zę g o d o p ie ro p ie n v szy ra z ?
— T o ja ju ż z a ła tw ię. T y lk o m u w sp o m n ę , że p a n je st a m ato re m tej g ry . z a raz sam z a p ro p o n u je, żeb y sp o tk a ć się z p a n e m p o g o d z in a ch słu ż b o w y c h
W tej c h w ili S o g an w szed ł d o b iu ra.
— N o , c h ło p c y , m o g ę w a m p o w ie
d z ie ć , że sta ra m o ja p a m ię ć /lic m y li się. N a sp isie p o sz u k iw a n y c h n a z w i
sk a B u rsk e‘g o n ig d y n ie b y ło . P a trza łe m też w g łó w n y m in d e k sie p rz e stęp stw z z b ro d n i p o p e łn io n y c h o d la l d w u d z ie stu i n ie z n a la z łe m w z m ia n k i o z a b ó jstw ie G e rb e ra .
— W ta k im ra z ie , p a n ie W in te rs, m o że p a n w e zw a ć B u rsk ie g o d o p o w ro tu ,
— z w ró c ił się S tefa n d o W in te rsa .
— C z e k a jcie ty lk o — c iąg n ą ł d a lej S o g an . — N ie z n a la z łe m w z m ian k i o tern , żeb y ja k ik o lw ie k G e rb e r b y ł z a b ity , a le zato d o w ie d zia łe m się, że p rz e d k ilk u n a stu la ty , w ła śn ie w c z a sie o - w eg o rz e k o m e g o z a b ó jstw a, G e rb e r b y ł sp ó ln ik ie m ta jn y m H a rd en a i ra z em p ro w a d z ili sp e lu n k ę g ry w k a rty w r sz y n -o p o rto w e j d z ieln icy m ia sta . P o te m H a rd e n w y n ió sł się z N ew Y o rk u, a G e rb e r b ra ł się d o ro z m a ity c h in te re só w , b y ł k ilk ak ro tn ie k a ra n y , o stał a io z a p rz e m y c a n ie k o k a in y , a ż w k o ń c u o tw o rz y ł k n a jp ę w ’H o b o k e n i d o d ziś d n ia ją p ro w a d z i. Z a ra z w am < iam a d re s jeg o .
(C iąg d a lsz y w n a st. n u m e rz e .) ;
![Głos Pomorza : dawniej "Głos Wąbrzeski" : pismo społeczne, gospodarcze, oświatowe i polityczne dla wszystkich stanów 1937.12.21, R. 19[!], nr 147]()