• Nie Znaleziono Wyników

Nafta : miesięcznik poświęcony nauce, technice, statystyce oraz organizacji w polskim przemyśle naftowym, R. 1, Nr 2

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Nafta : miesięcznik poświęcony nauce, technice, statystyce oraz organizacji w polskim przemyśle naftowym, R. 1, Nr 2"

Copied!
36
0
0

Pełen tekst

(1)

^ 6 2 6 / 4 5 .. ...

M IE S IĘ C Z N IK

N r 2

L IP IE C 1 9 4 5

ROCZNIK I

s 1

N A K Ł A D Ę M

CENTRALNEGO ZARZĄDU PRZEMYSŁU P A L I W P Ł Y N N Y C H W K R A K O W I E

~ 7 W O T ^ r

POUTCCrr

(2)

1. Z w i ę k s z y ć w y d a j n o ś ć p r a c y ! ... 33

'^ • 2 . I n ż . J u l i a n O b t u l o w i o z: P o s t ę p y w d z i e d z i n i e g e o lo g i i w p o l s k i m p r z e m y ś l e n a f t o w y m w o s t a t n i m 5 -c i o le c i u . ( D o k o ń c z e n i e ) ... 34

3. W s p r a w i e g e o l o g i c z n y c h p o s z u k i w a ń złóż r o p n y c h i g a z o w y c h w P o l s c e 37 „—- 4 . I n ż . M a k s y m i l i a n F i n g e r c h u t : K r ó t k i z a r y s h i s t o r i i p o l s k i e g o p r z e ­ m y s ł u n a f t o w e g o ... 39

—~ 5 . I n ż . W i k t o r K u l c z y c k i : K i l k a f r a g m e n t ó w z n o w o c z e s n e j t e c h n i k i w y d o b y w a n i a r o p y ... ... 41

— 6. D r I n ż . Z d z i s ł a w S o k a l s k i : S t r a t y l e k k i c h w ę g l o w o d o r ó w w r o p i e 44 <^-7. D r I n ż . E w a N e y m a n - P i l n t : W ł a s n o ś c i s y n t e t y c z n y c h o le j ó w s m a ­ r o w y c h 5 8 — 8. I n ż . Z d z i s ł a w Z i ó ł k o w s k i : P o s t ę p y w g a z o w n i c t w i e z i e m n y m i s t a n je g o u n a s . ( C i ą g d a l s z y ) ... 62

9. D z i a ł s p r a w o z d a w c z y ... ... ... 65

10. W i a d o m o ś c i b i e ż ą c e . . ... 67

U . S t a t y s t y k a n a f t o w a ... 45

„He(j)T“ M2 Htojib 1945. HerjrrHHOH HHCTHTyTIlonbuia. KpaKOB,

yn.

JIoöaoBCKaH49

O T J I A B J I E H H E : 1. yBejiMHMTb pe3yjibTaTbi p a 6 o T n ! ... 2. Mh j k. Mi o j i hił O Ö T y j i O B K H . I l p o r p e c c b r e o j i o r a i t b noJibCKoñ He<pTH- HOÜ npoMbimjienHOCTn b nocjiegHHx n i m u i c T i m (OK0HHanne) . . . . 3. reojio rm ie c K ir e n o n c a n KecpTaanx n ra 3 0 B « x 3aJie>Keii b n o j i b u i e . . . . 4. M h 2K. M a K c n M 4 > H H r e p x y T . K apoTK an MCTopriH noJibCKOw HecpTHHOii npoMbruiJieHHOCTn . . ... ... 5. Mh k. Bh k t o p K y ji b a h u km ń. HecKOJibKO cpparMeHTOB MOflepHncTM- HeCKOfi TeXHHKH BbiąoSblBaHMH H e c p T H ... ... 6. Ä p. Mh j k. 3 f l 3 n c J i a B C o K a j i b c k n ü . E to re p n ji erxH x cppaKimw b ii e c p T H ... 7. U p . I Ih j k. E s a H e ü M a H - I l H J i H T . CBOiłcTea cHHTeTimecKoro Macjia 8. Mh j k. 3 f l 3 M C J i a B 3i o j i k o b c k h í í. y c n e x n b ra30B0ii npoMbiuiJieH- HOCTH n e r o cocTOHHne b IToJibine (npoA Ojra ceH He)...

9. OTfleji cBeflCHHft... ...

10. B ejK ynjn e B e f lO M o c r a ...

11.

HetpTHHaa C TaT H CTH Ka

...

» P e t r o l e u m « N r . ST. J u l i 1 9 4 5 . P e t r o l e u m I n s t i t u t e P o l a n d . K r a k ó w , Ł o b z o w s k a 4 9 C O N T E N T S : 1. A u g m e n t a t i o n of p r o d u c t i v e n e s s of w o r k ! ... 33

2.

I n g . J u l i a n O b t u ł o w i c z : T h e p r o g r e s s i n g e o l o g y i n t h e P o l i s h p e ­ t r o l e u m d u r i n g t h e l a s t f i v e y e a r s . ( T e r m i n a t i o n ) ... 34

3. G e o lo g ic a l s e a r c h i n g s o f oil a n d g a s s o u r c e s i n P o l a n d ... 37

4 . I n g . M a x i m i l i a n F i n g e r c h u t : A s h o r t s k e t c h o f t h e h i s t o r y of t h e P o l i s h p e t r o l e u m i n d u s t r y ... 39

5.

I n g . V i c t o r K u l c z y c k i :

A

few f r a g m e n t s of t h e m o d e r n t e c h n i c s in t h e c r u d e - o i l p r o d u c t i o n . . ... 41

6. D r I n g . Z d z i s ł a w S o k a l s k i : L o s s e s o f l i g h t h y d r o c a r b o n e s i n t h e c r u d e - o i l 44 7. D r I n g . E v e N e y m a n - P i l a t : T h e p r o p e r t i e s of s y n t e t i c a l s m e a r i n g o ils

58

8. I n g . Z d z i s ł a w Z i ó ł k o w s k i : P r o g r e s s of t h e n a t u r a l g a s i n d u s t r y a n d i t s c o n d i t i o n i n o u r c o u n t r y ( c o n t i n u a t i o n ) . . .

62

9.

R e p o r t i n g p a r t ... 65

10. C u r r e n t n e w s ... 67 11. O il s t a t i s t i c s ... 4 5

Ct p.

33 34 37 39

41

44 58 62 65 67 45

(3)

M I E S I Ę C Z N I K P O Ś W I Ę C O N Y N A U C E , T E C H N I C E , S T A T Y S T Y C E O R A Z O R G A N I Z A C J I W P O L S K I M P R Z E M Y Ś L E N A F T O W Y M

REDAGUJE IN S T Y T U T N A F T O W Y

Rok I.

2 5 lip c a 1 9 4 5 r.

N r 2

ZWIĘKSZYĆ WYDAJNOŚĆ PRACY!

„ N i e k t ó r e n a r o d y m a j ą za s o b ą , s ł a w n ą p rz e s z ło ś ć , j a k s t a r o ż y l u f A t e ń c z y e y , n i e k t ó r e b o r y k a j ą sio z p a ­

l ą c y m i z a g a d n i e n i a m i t e r a ź n i e j s z o ś c i , i n n e z a ś , j u k z r e s z t ą w s z y s t k i e n a św ię c i e , m o g ą m i e ć w s p a n i a ł ą p r z y s z ł o ś ć .

P o l s k a m i n i a p r z e s z ło ś ć p o t n ą p r z e j ś ć i c h w a ł y , j e j z a g a d n i e n i a o b e c n e sa. n a d z w y c z a j n e . A j a k a ż b o d z ie j e j p r z y s z ł o ś ć ? J a k o b e c n i e m a ż y ć k a ż d y P o l a k , a b y p r z y s z ł o ś ć P o l s k i b y k i w i e l k a ? W j a k i s p o s ó b k a ż d y P o l a k u ż y j e d a n y c h m u g o d z i n ż y c i a ?

O t o j e d n o z. n a j w a ż n i e j s z y c h z a g a d n i e ń - P o l s k i ! “ T a k p i s a ł w r o k u 1926 w p r z e d m o w i e d o p o l s k i e g o w y d a n i a z n a n e g o d z i e ł a „ D w a n a ś c i e z a s a d w y d a j ­ n o ś c i “ , A m e r y k a n i n e k o n o m i s t a inż. II . E m e r s o n . 'P r z e ż y w a n e p r z e z n a s o b e c n i e c z a s y n a l e ż ą d o o k r e s u n i e z w y k l e w y t ę ż o n e j p r a c y . W y c z e r p a n i o k u p a c j ą , n a j ­ c ię ż s z ą j a k ą z n a h i s t o r i a , o s ł a b i e n i m o r a l n i e , z n is z c z e n i m a t e r i a l n i e , m a m y p r z e d s o b ą d o w y p r a c o w a n i a w ie le z a d a ń . Z a d a n i u te s ą w s z y s t k i e b a r d z o w a ż n e i n ie m o g ą b y ć r o z w i ą z y w a n e p o k o le i , lecz W s z y s tk ie n a ­ r a z , r ó w n o c z e ś n i e . Z a g a d n i e n i a te s t o j ą p r z e d n a m i i c h c e m y c z y n ic c h c e m y m u s i m y p r z y s t ą p i ć d o i c h r o z w i ą z a n i a , bo o d t e g o z a l e ż y n a s z b y t n a r o d o w y , o d t e g o z a le ż e ć b ę d z i e n a s z a p r z y s z ło ś ć .

J e ż e l i c h o d z i o s t r o n ę m o r a l n ą , to p r z e d e w s z y s t k i m m u s i m y o d b u d o w a ć . s z a c u n e k d l a p r a c y , m u s i m y u s t o ­ s u n k o w a ć się d o p r a c y j a k d o s p r a w y h o n o r u . N ie c h p r a c a d l a k a ż d e g o z n a s s t a n i e się z a s z c z y t e m .

M a t e r i a l n i e z o s t a ł n a s z p rz e m y s ł- o g o ł o c o n y z m a s z y n , '- u r z ą d z e ń , m a t e r i a ł ó w — ło w s z y s t k o m u s i m y o d b u ­ d o w a ć , a b y m ó c p o d j ą ć n o r m a l n ą p r a c ę . T o s ą p r z y ­ c z y n y , d i a k t ó r y c h o k r e s o b e c n y m u s i b y ć o k r e s e m w z m o ż o n e g o w y s i ł k u .

M i n i s t e r P r z e m y s ł u z a n a l i z o w a ł s t a n t e n w s w o je j m o w i e n a o g ó l ń o - p o l s k i e j k o n f e r e n c j i p r z e m y s ł o w e j w d n i a c h 2— 3 c z e r w c a 1943 r.. n a w o ł u j ą c d o z w i ę k s z e ­ n i a w y d a j n o ś c i p r a c y .

D r o g i , j a k i m i m a p ó j ś ć c a ł y p r z e m y s ł p o l s k i , a b y p o k o n a ć t r u d n o ś c i c h w i l i O b ecnej, z o s t a ł y w s k a z a n e w R o z p . M i n i s t r a P r z e m y ś l u z d n ia ; 2 . V I . 19-15 r., k t ó r e s t w i e r d z a , że s t o p i e ń w y d a j n o ś c i p r a c y / o s i ą g a n y w p r z e d s i ę b i o r s t w a c h p r z e m y s ł o w y c h j e s t w p o r ó w n a ­ n i u z w y d a j n o ś c i ą p r z e d w o j e n n ą b a r d z o n i s k i . D l a p o p r a w y l e g o s t a n u z o s t a n ą w c a ł y m p r z e m y ś l e , a w ięc i w ' p r z e m y ś l e n a f t o w y m W p r o w a d z o n e n o r m y p r a c y o r a z p r e m i e za z w i ę k s z e n i e w y d a j n o ś c i .

Co t o j e s t w y d a j n o ś ć p r a c y ? W y d a j n o ś ć o z n a c z a , ż e w ł a ś c i w ą ' p r a c a j e s t - . w y k o n y w a n a w e w ł a ś c i w y s p o ­

s ó b , p r z e z w ł a ś c i w y c h lu d z i , n a w ł a ś c i w y m m i e j s c u i w e w ł a ś c i w y m c z a s i e . Z a s a d y w y d a j n o ś c i b y n a j ­ mn i e j n i e w y m a g a j ą n a d z w y c z a j n e g o w y s i ł k u , lecz p r z e c i w n i e , p o l e g a j ą n a u s u n i ę c i u w y s i ł k ó w n i e p o ­ t r z e b n y c h i w s z e lk i e g o r o d z a j u s t r a t . Z m i e r z a j ą o n e d o z a p e w n i e n i a k a ż d e m u p r a c o w n i k o w i n o r m a l n e g o z a r o b k u , s t o s o w n i e d o j e g o d o ś w i a d c z e n i a , w i e k u i r o ­ d z a j u p r a c y ; d ą ż ą d o s p r a w i e d l i w e g o o k r e ś l e n i a c z a s u w z o r c o w e g o , p o t r z e b n e g o d o w y k o n a n i a k a ż d e j p r a c y i z a g w a r a n t o w a n i a k a ż d e m u d o d a t k o w e g o w y n a g r o ­ d z e n i a , z a l e ż n e g o od j e g o o s o b i s t e j s p r a w n o ś c i .

W e . w s p o m i n a n y m n a w s t ę p i e d z ie l e I n ż . II . E m e r ­ s o n .la k o k r e ś l a d o b r ą i z lą w y t w ó r c z o ś ć :

W y I. w ó r c z o ś ć d o b r a

N i e w i e l u lu d z i p r a c u j ą ­ c y c h w y d a j n i e n i e d u ż ą i l o ś ć g o d z i n i z a w y s o k ą

p łaci; g o d z i n n ą .

M i n i m u m o d p o w i e d n i c h n a r z ę d z i b ę d ą c y c h w c i ą ­ g ł y m u ż y c i u i w y z y s k a ­ n y c h i n t e n s y w n i e . M i n i m u m o d p o w i e d n i e g o m a t e r i a ł u n a j l e p s z e j j a ­ k o ści.

z i a

W ie l u m a ł o w y d a j n y c h p r a c o w n i k ó w , p r a c u j ą ­ c y c h le n i w i e , w ie le g o d z i n d z i e n n i e , za n i s k i e w y ­ n a g r o d z e n i e .

D u ż a ilość n i e o d p o w i e d ­ n i c h n a r z ę d z i , u ż y w a n y c h z p r z e r w a m i i n i e d o s t a ­ t e c z n i e w y z y s k a n y c h . W i e l k a ilość n i e o d p o w i e ­ d n i e g o m a t e r i a ł u n i s k i e j j a k o ś c i .

J a k w i d a ć z p o w y ż s z e g o z e s t a w i e n i a , p r a w d z i w a w y ­ d a j n o ś ć o z n a c z a u l e p s z o n e w a r u n k i d l a w s z y s t k i c h , p r z y n o s i k o r z y ś c i p r a c o w n i k o w i , p r a c o d a w c y i c a ­ ł e m u n a r o d o w i .

N a r ó d w y d a j n y w s p ó ł z a w o d n i c z y z p o w o d z e n i e m z i n n y m i n a r o d a m i , p o s u w a się n a p r z ó d , p o d c z a s g d y n i e p r o d u k t y w n y u p a d a i z w o l n a a le n i e u b ł a g a n i e tr a c i g r u n t p o d n o g a m i .

D la z w i ę k s z e n i a w y d a j n o ś c i p r a c y w n a s z y m p r z e ­ m y ś l e n a f t o w y m , s t o s o w n i e d o p r z y t o c z o n e g o p o w y ­ żej r o z p o r z ą d z e n i a M i n i s t r a P r z e m y s ł u , n a t e r e n i e Z a r z ą d u » K o p a l ń w K r o ś n i e z o s t a ł y u k o n s t y t u o w a n e w s p ó l n i e z e -Z w ią z k ie m Z a w o d o w y m P r a c o w n i k ó w P r z e m y ś l u N u r t o w e g o , K o m i s j e n o r m i z a c y j n e , w i e r t n i ­ c z a i p r o d u k c y j n a , w s k ł a d k t ó r e j w eszli p r a c o w n i c y Z a r z ą d u K o p a l ń o r a z I n s t y t u t u N a f t o w e g o w K r o ­ ś n i e . P o d o b n e K o m i s j e z o s t a ł y u t w o r z o n e p r z y Z a ­ r z ą d z i e G a z o w y m w J a ś l e i p r z y R a f i n e r i a c h N a f t y . K o m i s j e z a t w i e r d z i ł y o p r a c o w a n ą p r z e z i n s t y t u t N a f t o w y n o m e n k l a t u r ę (s z c z e g ó ł o w y sp is ) z a w o d ó w

(4)

o r a z o p r a c o w a ł y p r o j e k t n o r m p r a c y , j a k r ó w n i e ż p r o j e k t p r e m i i z a z w i ę k s z e n i e w y d a j n o ś c i p r a c y .

P r o j e k t n o r m p r a c y d l a p o s z c z e g ó l n y c h o t w o r ó w w i e r t n i c z y c h o p r a c o w a n o n a p o d s t a w i e s t a t y s t y k i u w i c r c o r i y ę h m e t r ó w z a l a t a 1936-— 1939, z a l a t a o k u ­ p a c j i 1939— 1944, o r a z n a p o d s t a w i e w y n i k ó w o b e c ­ n y c h w i e r c e ń , u w z g l ę d n i a j ą c o b e c n y s t a n t e c h n i c z n y u r z ą d z e ń w i e r t n i c z y c h .

N o r m y te s ą z a l e ż n e o d j a k o ś c i p r z e w i e r c a n y c h p o k ł a d ó w ( f o r m a c y j g e o l o g i c z n y c h ) o r a z o d g łę b o k o ś c i o t w o r ó w w i e r c o n y c h .

P r o j e k t n o r m p r o d u k c y j n y c h ( w y d o b y c i a r o p y ) - o p r a c o w a n o n a p o d s t a w i e k r z y w y c h n a t u r a l n e g o s p a d ­

k u p r o d u k c j i d l a p o s z c z e g ó l n y c h o b s z a r ó w g e o l o g i c z ­ n y c h , o p i e r a j ą c się n a s t a t y s t y c e p r z e d w o j e n n e j , w o ­ j e n n e j i n a p r o d u k c j i o b e c n e j .

D l a p o w y ż s z y c h n o r m p r a c y o p r a c o w a n o p r o j e k t p r e m i i .

D o t y c h c z a s o w y s y s t e m p l a c w p r z e m y ś l e n a f t o w y m , w w i e r t n i c t w i e i w e k s p l ó a t a e j i n a l e ż y d o s y s t e m u t a k z w a n y c h p l a c C z a so w y c h , o p a r t y n a s t a ł e j s t a w c e z a 1 g o d z i n ę .p r a c y " . ( p r a c o g o d z i n a ) . O p r ó c z , l e g o , s t o s o ­ w a n e b y ł y w p r z e m y ś l e n a f t o w y m p r e m i e , t a k z w a n a

„ m c L r ó w k a “ i „ c y s t e r ń ó w k a " . P r e m i e te , n i e w ł a ś c i w i e p r e m i a m i n a z w a n e , s t a n o w i ł y r a c z e j d o d a t k i d o p ł a c y , . g d y ż b y ł y w y p ł a c a n e z a k a ż d y m e t r c z y c y s t e r n ę , n i e z a l e ż n i e o d ilości u w i e r c o ń y c h m e t r ó w , - c z y -w yeks­

p l o a t o w a n y c h c y s t e r n r o p y .

W ł a ś c i w e u s t a l e n i e n o r m w i e r t n i c z y c h w y m a g a s u ­ m i e n n e j s t a t y s t y k i o r a z u ł o ż e n i a n o r m d l a k a ż d e g o o b s z a r u g e o lo g i c z n e g o o d d z i e l n i e , p r z y c z y m z a z n a ­ c z y ć n a l e ż y , że, c h a r a k t e r p r z e w i e r c o n y c h w a r s t w n i e z a w s z e d a j e się z g ó r y p r z e w i d z i e ć . P o s z a t k o w a n e p o d w z g l ę d e m w ł a s n o ś c i o b s z a r y g e o l o g i c z n e u t r u d n i a ł y o p r a c o w a n i e k r z y w y c h n a t u r a l n e g o s p a d k u , d l a p o ­ s z c z e g ó l n y c h o b s z a r ó w .

S t w i e r d z i ć n a l e ż y , że p r z e m y s ł n a f t o w y je s t j e d ­ n y m z n i e l i c z n y c h w i ę k s z y c h p r z e m y s ł ó w , w k t ó r y m u s t a l e n i e n o r m p r a c y j e s t b a r d z o i r u d n e .

M a m y j e d n a k n a d z i e j ę , . ż e z a p o c z ą t k o w a n e o b e c n i e p r a c e , s p r a w i e d l i w i e w p r o w a d z o n e w' ż y c ie , p r z y c z y ­ n i ą się d o p o d n i e s i e n i a w y d a j n o ś c i , p r a c y , u ł a t w i a j ą c n a s z e m u p r z e m y s ł o w i n a f t o w e m u w y k o n a n i e z a d a ń n a w s t ę p i e w s p o m n i a n y c h i s p e ł n i e n i a w c a ł o k s z t a ł c i e g o s p o d a r k i n a r o d o w e j , w s p o s ó b w ł a ś c i w y l e j roli, j a k a m u xv u d z i a l e p r z y p a d ł a .

I n ż . J u l i a n O blu low ićz

POSTĘPY W DZIEDZINIE GEOLOGII W POLSKIM PRZEMYŚLE NAFTOWYM W OSTATNIM PIĘCIOLECIU

D o k o ń c ze n ie

W R o z t o k a c h n a p o l u g a z o w y m o t w ó r „ P o l m i n 8 “ p o g ł ę b i o n o d o w a r s t w s t a r s z y c h , g d z i e p o o t w a r c i u z a c e m e n t o w a n y c h f u r . p r z e z s t r z e l a n i e , w h o r y z o n c i e w a r s t w c z a r n o r z e c k i c h o t r z y m a n o p r o d u k c j ę r o p n ą . - Ś w i a d c z y t o o t y m , że n a t e j k u l m i n a c j i g a z o w e j

m o ż n a l i c z y ć r ó w n i e ż n a h o r y z o n t y r o p n e .

W K o b y l u k o ło F r y s z t a k a d o k o ń c z o n o w i e r d e n i a p r z e d w o j e n n e g o i o s i ą g n i ę t o g o d u l s k i e c z e r w o n e iły, a l e n i e n a p o t k a n o n a ż a d e n h o r y z o n t g u z o w o - r o p n y , k t ó r y b y o d p o w i a d a ł h o r y z o n t o w i ś l a d ó w n a p o ­ w i e r z c h n i .

W N i e p l i , n a Szero k iej a n t y k l i n i e l i w o c k i e j, -pogłę­

b i o n o p r z e d w o j e n n y O tw ó r d o 60 0 m w w a r s t w a c h g ó r n e j k r e d y . D o t y c h c z i l s o w y -w ynik , by! n e g a t y w n y ; d a l e j n i e g ł ę b i o n o z p o w o d u b r a k u d y n i e n z j i r u r .

W B r a t k ó w c e , s t a r y p r o b l e m w i e r c e n i a d o p r z y p u s z ­ c z a l n y c h h o r y z o n t ó w g a z o w o - r o p n y c h p o d j ę t o w w a r ­ s t w a c h . c z a r n o r z e c k i c h . O d w i e r c o n o o t w ó r , k t ó r y o b e c ­ n i e c z a s o w o z a s t a n o w i o n o z p o w o d u b r a k u m a t e r i a ł ó w w i e r t n i c z y c h .

W w y n i k u b a d a ń o k o l i c W ę g l ó w k i b y ł y p r o j e k t o ­ w a n e n a s t ę p u j ą c e w i e r c e n i a : p i e r w s z e s y s t e m e m R o - t a r y d o g ł ę b o k o ś c i 2 5 0 0 m , k t ó r e m i a ł o n a c e lu p r z e ­ w i e r c e n i e s t a r s z y c h W a r s t w i d o j ś c i e d o p o d ł o ż a K a r p a t ; d w a n a s t ę p n e w i e r c e n i a w K r a s n e j i W o li J a s i e n i e k i e j m a j ą . z b a d a ć h o r y z o n t y w a r s t w d o l n e j k r e d y . W t y m ż e r ó w n i e ż c e l u w k i e r u n k u w s c h o d n i m z o s t a ł z a ł o ż o n y o t w ó r N r 5, n a t e r e n i e k o p a l n i „ L a s “ w S t a r e j W s i .

N a t e r e n i e T u r a s z ó w k i z o s t a ł y o d w i e r c o n e .2 o t w o r y s y s t e m e m R o t a r y d o w a r s t w g ó r n e j k r e d y , z k t ó r y c h j e d y n i e o t w ó r p o ł u d n i o w y N r 2 o t r z y m a ł w g ł ę b o ­ k o ś c i 8 2 0 m m a ł ą p r o d u k c j ę r o p n o - g a z o w ą , w w a r ­ s t w a c h p i a s k o w c ó w c z a r n o r z e c k i c h . P o n i e w a ż h o r y ­ z o n t p o w y ż s z y b y ł o m a ł e j w a r t o ś c i p r z e m y s ł o w e j , n i c ’ z o s t a ł j u ż i n n y m i w i e r c e n i a m i o d b u d o w a n y .

W K r o ś c i e n k u N i ż n y m , n a k o p a l n i „ M a c A l l a n “ , p r z e p r o w a d z o n e w i e r c e n i a -w. p r z e k r o j u p o p r z e c z n y m n i e d a ł y p o z y t y w n e g o w y n i k u i z o s t a ł y z l i k w i d o w a n e . W y n i k l e n w s k a z u j e , że w s z y s t k i e h o r y z o n t y p o w a r s t w y e z a r n o r z e c k i e s ą - z a w o d n i o n e . W K r o ś c i e n k u W y ż n y m p o s z u k i w a n i a n ie z o s t a ł y s k o ń c z o n e z p o ­ w o d u n i e u k o ń c z e n i a w i e r c e ń .

N a t e j s a n i e j a n t y k l i n i e , a l e n a n o w e j e l e w a c j i w T r z e ś n i o w i e, o t w ó r w i e r t n i c z y „ M a g n e s 3 “ do- w i e r e o n o d o p i e r w s z y c h p s t r y c h ił ó w . D a l s z e w i e r ­ c e n i e z a s t a n o w i o n o z p o w o d ó w t e c h n i c z n y c h , a w i ę c p r o b l e m r o p o n o ś n o ś c i p i a s k o w c ó w c i ę ż k o w i c k i c h n i e z o s t a ł t u t a j r o z w i ą z a n y i n a l e ż a ł o b y w y k o n a ć n o w y o t w ó r w i e r t n i c z y .

W T a r g o w i s k a c h , n a ' a n t y k l i n i e w a r s t w k r o ś n i e ń ­ s k i c h p r z e p r o w a d z a się w i e r c e n i a n a h o r y z o n t y r o p n e w w a r s t w a c h ł u p k ó w m e n i l i t o w y c h .

N a w ą s k i e j d i a p i r o w e j a n t y k l i n i e w L u b i e n k u , w i e r ­ c e n ie p o s z u k i w a w c z e m i e d a ł o r e z u l t a t u , a d a l s z e p o s z u k i w a n i a w s t r z y m a n o z p o w o d u t r u d n e j b u d o w y t e k t o n i c z n e j .

(5)

N r 2

i

N A F T A Str.

N a p o ł u d n i e o d s t a r e j k o p a l n i w R ó w n e m z d j ę c i e g e o l o g i c z n e w y k a z a ł o m a ł e » f a ł d o w a n i e w w a r s t w a c h ł u p k ó w m e n i l i t o w y c l i . W y k o n a n y t a m o t w ó r p o s z u ­ k i w a w c z y , ; W i e t r z n i a n k a 2 “ , o t r z y m a ł p r o d u k c j ę r o ­ p n ą i d z i s i a j p r z e p r o w a d z a się w i e r t n i c z ą o d b u d o w ę te g o e l e m e n t u .

PRZEKRÓJ POPRZECZNY PRZEZ OTWÓR MUCHOWA l w GLOJSCACH

WEDtUG INZ K MAJEWSKIEGO

R y s . 1.

N a t y m ż e s f a ł d o w a n i u p o ł u d n i o w y m , d a l e j k u w s c h o d o w i , w o b n i ż o n e j p a r t i i a n t y k l i n y z o s t a ł o d ­ w i e r c o n y o t w ó r „ K l a r o w i e c 4 “ z w y n i k i e m n e g a t y w ­ n y m , p o n i e w a ż w p i a s k o w c a c h c i ę ż k o w i c k i c h n a p o t ­ k a n o t y l k o w o d ę ' o k a l a j ą c ą :

W d a l s z y m p r z e d ł u ż e n i u a n t y k l i n y R o g ó w k u w s c h o d o w i , n a n o w e j e l e w a c j i w I w o n i c z u , o d w i e r ­ c o n o o t w ó r „ E l ż b i e t a 1 “ d o I p s t r y c h ił ó w e o c e n u . O b e c n i e w i e r c e n i e c z a s o w o z a t r z y m a n e z p o w o d u b r a k u m a t e r i a ł ó w w i e r t n i c z y c h .

N a z a c h o d n i m z a n u r z e n i u a n t y k l i n y i w o n i c k i e j w G ł o j s c a c h ( D r a g a n o w a ) , o t w ó r w i e r t n i c z y d o p r o ­ w a d z o n o d o I p s t r y c h ł u p k ó w , a je g o c e l e m b y ło z b a d a n i e h o r y z o n t ó w r o p n o - g a z o w y e h w p i a s k o w c a c h c i ę ż k o w i c k i c h . ( R y s . 1.) W i e r c e n i e o b e c n i e c z a s o w o z a s t a n o w i o n e z p o w o d u s p a l e n i a s ię r y g u w i e r t n i c z e g o .

N a t e j ż e a n t y k l i n i e w I w o n i c z u w y k o n a n e z o s t a ł o n o w e z d j ę c i e g e o l o g i c z n e p r z y p o m o c y r ę c z n y c h w i e r ­ c e ń , k t ó r e o p r ó c z s z c z e g ó ł o w e g o s p r e c y z o w a n i a p r z e ­ b i e g u w a r s t w , w y k a z a ł o n o w y p o z i o m p i a s k o w c ó w w g ó r n y m e o c e n i e , a n a d t o z o s t a ł o w y d z i e l o n e p o ­ ł u d n i o w e s f a ł d o w e n i e , n a k t ó r y m b y ł w w i e r c e n i u o t w ó r „ R o m a n 1 8 “ , n a r a z i e n i e u k o ń c z o n y . N a t e j ż e k o p a l n i b y ł o r ó w n i e ż w y k o n y w a n e w i e r c e n i e „ R o ­ m a n 1 7 “, c e le m z b a d a n i a g ł ę b s z y c h k r e d o w y c h h o r y ­ z o n t ó w r o p n y c h , o b e c n i e t a k ż e n i e s k o ń c z o n e .

N a a n t y k l i n i e T u r z e g o p o ł a w Z m i e n n i c y , o d w i e r ­ c o n o 2 o t w o r y „ M a r i a N r 1 i 2 “ z w y n i k i e m n e g a ­ t y w n y m , p o n i e w a ż g ł ó w n y h o r y z o n t b y ł z a w o d n i o n y . W T u r z e m p o l u , w c e l a c h p o s z u k i w a w c z y c h za r o p ą

w w a r s t w a c h p i a s k o w c ó w c z a r n ó r z .c c k ic h z o s t a ł z a ­ ł o ż o n y o t w ó r N r 150 „ N a d g r a b c e m “ , k t ó r y o b e c n i e j e s t w w i e r c e n i u .

A n t y k l i n a T u r z e g o p o ł a w k i e r u n k u p o ł u d n . - w s c h . p o S a n o k s i l n i e się z a n u r z a , t w o r z ą c k i l k ą m a ł y c h k u l m i n a c j i , a n a j e d n e j z n i c h z n a j d u j e się p o le g a ­ z o w e S t r a c h o c i n a . C e le m z b a d a n i a złó ż g a z o w y c h n a o d c i n k u w s c h o d n i m , z a ł o ż o n e z o s t a ł y 2 o t w o r y a to :

„ J u r o w c e 3 “ i „ Z a b ł o t c c N r 1“ . N a p i e r w s z y m o t w o ­ r z e z o s t a ł z m o n t o w a n y r y g R o t a r y , a c e l e m je g o j e s t z b a d a n i e h o r y z o n t ó w g a z o w y c h w w a r s t w a c h aż d o d o l n e j k r e d y . N a t o m i a s t o t w ó r d r u g i w Z a b l o t - ctt c h z o s t a ł d o p r o w a d z o n y d o d o l n e g o e o c e n u i n a r a z i e j e s t c z a s o w o z a s t a n o w i o n y . ( R y s , 2.)

W w y n i k u s z c z e g ó ł o w y c h b a d a ń , n a a n t y k l i n i e g r a - b o w n i e k i e j s k o n s t a t o w a n o , że o d S t a r e j W s i p o L a l i n j e s t o n a p o d z i e l o n a p o d ł u ż n ą d y s l o k a c j ą n a 2 cz ęści, n a 2 s f a ł d o w a n i a . O t w o r y p r o d u k c y j n e k o p a l ń S t a r e j W s i , I ł u m n i s k i s t a r e G r a b o w n i c y , c z e r p a ł y r o p ę ze s f a ł d o w a n i a p o ł u d n i o w e g o . O d w i e r c o n y o t w ó r „ G r a ­ b y 7 0 “ w y k a z a ł , że » f a ł d o w a n i e p ó ł n o c n e z a w i e r a r ó w n i e ż w y d a j n y h o r y z o n t r o p n y . N a p o d s t a w i e m a ­ t e r i a ł ó w s z y b o w y c h w G r a b o w n i c y , a n a d t o n a p o d ­ s t a w i e b a d a ń w r e j o n i e W ę g l ó w k i , p r z e p r o w a d z o n y z o s t a ł p o d z i a ł s t r a t y g r a f i c z n y w a r s t w d o l n e j k r e d y . P o d z i e l o n o j ą n a 5 p o z i o m ó w , a m i a n o w i c i e :

D K 1 p o z i o m p i a s z c z y s t y , z a w i e r a h o r y z o n t y r o p n e w H u m ń i s k a e h ,

D K 2 p o z i o m ł u p k o w y .

D Iv 3 p o z i o m p i a s z c z y s t y , z a w i e r a h o r y z o n t y r o p n e w G r a b o w n i c y i H u m n i s k a c h , D K 4 p o z i o m ł u p k o w y ,

D K 5 p o z i o m p i a s z c z y s t y , z a w i e r a h o r y z o n t y r o p n e w G r a b o w n i c y , j e s z c z e n ie r o z ­ b u d o w a n y .

Przekrój przez otwory i 2,3 w Jurowcach.

WEDŁUG INZ J GBWŁOWICZA

i

-200 1 2 3

* 100 -W

o -100 -200 -300

-400 -500 -600 -700

-800

\\

\\i i V ¡; \\

W V \ ,v

ó <?'>#.$'

é

fi

-■/ ¿ $J?AI

\\ \

R y s . 2.

A n t y k l i n a g r a b o w n i c k a p o ł ą c z o n a j e s t p ł y t k i m ł ę ­ k i e m z f a ł d e m p ó ł n o c n y m w N i e b o e k u , t w o r z ą c r a z e m z n i m j e d e n e l e m e n t t e k t o n i c z n y , n a s u n i ę t y n a p ó ł ­

(6)

n o c n e m ł o d s z e w a r s t w y k r o ś n i e ń s k i e . W w y n i k u te j i n t e r p r e t a c j i z o s t a ł o z a p r o j e k t o w a n e w i e r c e n i e p o s z u ­ k i w a w c z e „ N i e b o c k o 1“ , k t ó r e m a n a celu z b a d a n i e r o p o n o ś n o ś c i p o z i o m u D K 3. W r a z i e p o z y t y w n e g o z a k o ń c z a n i a te g o p o s z u k i w a n i a w N i e b o c k u , s z e r o ­ k o ś ć s t r e f y r o p o n o ś n e j G r a b o w n i c y b a r d z o w y b i t n i e z w i ę k s z y ł a b y się. ( R y s . 3).

N a c a łe j d łu g o ś c i a n t y k l i n y w i d z i m y je j t r ó j d z i e l n o ś ć , z w i ą z a n ą z t r z e m a s f a ł d o w a n i a m i . W T r e p c z y , n a p o d s t a w i e w y n i k u b a d a ń p o w i e r z c h n i o w y c h ., j a k r ó w ­ n ie ż n a p o d s t a w i e w i e r c e n i a „ G a l i c j a 1 p o s t a n o ­ w i o n o o d w i e r c i ć o t w ó r p o s z u k i w a w c z y „ T r e p c z a 4 “ n a s z e r o k i m , ś r o d k o w y m » f a ł d o w a n i u , c e l e m z b a d a ­ n i a h o r y z o n t ó w r o p n y c h w p o z i o m a c h D K 3 i D K 5.

PRZEKRÓJ PRZEZ PROJ. OTWOR POSZUKIWAWCZY NIEBOCKO 1.

WEDŁUG INZ d OBWtJOWICZA

A n t y k l i n a g r a b o w ń i e k a w k i e r u n k u p o ł u d n . - w s c h . D o t y c h c z a s o w e w y n i k i p o s z u k i w a ń w s k a z u j ą , ż e d o n a t e r e n i e L a l i n a g w a ł t o w n i e z a p a d a się, t w o r z ą c z w i e r c e n i a n a t e j ż e a n l y k l i r i i e j e s t o b s z a r z w i ą z a n y m i ę d z y p o p r z e c z n y m i d y s l o k a c j a m i r ó w t e k t o n i c z n y , z p ó ł n o c n y m s f a ł d o w a n i e m n a c a łe j d ł u g o ś c i H u m - W d a l s z y m k i e r u n k u p o ł u d n . - w s c h . p o d n o s i się, o s i ą - n i s k , a p o n a d t o n a t e r e n i e G r a b o w n i c y a ż p o L a l i n

TREPCZA- MIĘDZYBRODZIE

przekrój przez olwór poszukiwawczy Trepcza 5.

R y s . 4.

g a j ą c m a k s y m a l n ą k u l m i n a c j ę n a p ó ł n o c n y - w s c h ó d p a r t i a p r z y s z c z y t o w a a n t y k l i n y . P o z y t y w n y w y n i k o d S a n o k a . O d t e j ż e k u l m i n a c j i w d a l s z y m k i e r u n k u w i e r c e n i a w T r e p c z y z w i ę k s z y ł b y k o l o s a l n i e o b s z a r p o ł u d n . - w s c h . n a O l s z a n i c ę s t o p n i o w o z a n u r z a się. d o o d b u d o w y zło ża .. T a k w i ę c n a n a j b l i ż s z y m

(7)

N r 2

/ N A F T A

Str. 37 d z i e s i ą t e k l a t n a l e ż y u w a ż a ć a n t y k l i n ę g r a -

b o w n i c k ą z a d u ż y o ś r o d e k r u c h u w i e r t n i ­ c z e g o . ( R y s . ■1).

N a p ó ł n o c n e j a n t y k l i n i e W a r y b y ł o w y k o n a n e - w i e r c e n i e d o g łę b . 600 m , g d z i e w g ó r n y c h w a r s t w a c h i n o c c r a r n o w y c h u z y s k a n o m a ł e p r z y p ł y w y r o p y . Z p o ­ w o d u b r a k u d y m e n z j i , n i e b y ł o d a l e j g łę b i o n o . T a k w ięc p r o b l e m r o p o n o ś n o ś c i d o l n y c h w arsL w i n o c e r a - m o w y c h n i e z o s t a ł t u t a j r o z w i ą z a n y .

W t e r e n i e L e s k a . i B a l i g r o d u z o s t a ł o w y k o n a n e w ie lk i e z d j ę c i e g e o lo g i c z n o w o b r ę b i e w a r s t w k r o ­ ś n i e ń s k i c h , k t ó r y c h p o z i o m o w a n i e b y ł o u t r u d n i o n e ze w z g l ę d u n a b r a k p r z e w o d n i c h h o r y z o n t ó w ' s t r a t y ­ g r a f i c z n y c h . W w y n i k u b a d a ń b y ł o z a ł o ż o n e w i e r ­ c e n i e w S e r e d n i e m W i e l k i e m ; g d z ie w w a r s t w a c h k r o ­ ś n i e ń s k i c h o t r z y m a n o m a ł ą w y d a j n o ś ć r o p y . N a t o ­ m i a s t o s t a t n i e ■wiercenie p o s z u k i w a w c z e N r 1 w Z a- h o c z e w i u d a ł o n a d z w y c z a j n y w y n i k , b o p r o d u k c j ę o k o ło 5 t o n d z i e n n i e . O b a w i e r c e n i a b y ł y p o ł o ż o n e w s t r e f i e r o p n e j R a j s k i e — M o k r o , z k t ó r e j t o s t r e f y c zęść w s c h o d n i a o d Z a h o c z e w i a p o R a j s k i e m o ż e d a ć d u ż e z w i ę k s z e n i e p r o d u k c j i te j o k o l i c y .

Z d o t y c h c z a s o w y c h d o ś w i a d c z e ń p o s z u k i w a ń o r a z g o s p o d a r k i z ł o ż a m i r o p n y m i d o c h o d z i m y d o n a s t ę ­ p u j ą c y c h w n i o s k ó w :

1) S c a l e n i e c a łe g o p r z e m y s ł u o d b i ł o s ię d o d a t n i o n a c a łe j g o s p o d a r c e p o s z u k i w a w c z e j n a n o w y c h i s t a ­ r y c h p o l a c h n a f t o w y c h .

2) C e le m p r z e p r o w a d z e n i a r a c j o n a l n e j g o s p o d a r k i złóż g a z o w y c h n a l e ż y z n a n e p o le g a z o w e R o z t o k ,

S t r a c h o c i n y i S z a l o w e j , j a k n a j r y c h l e j w i e r t n i c z o o d b u d o w a ć .

C e le m z a b e z p i e c z e n i a w i ę k s z y c h r e z e r w g a z o w y c h , p o w i n n o się p r z y s t ą p i ć d o p o s z u k i w a ń w i e r t n i c z y c h n a t e r e n a c h p r z e d g ó r z a : j a r o s ł a w s k i e g o , p r z e m y s k i e g o j a k le ż w o k o l i c y M ielca.

3) N a k a r p a c k i c h p o l a c h n a f t o w y c h , . c e lo m z w i ę ­ k s z e n i a p r o d u k c j i r o p y z i n t e n s y f i k o w a ć w i e r c e n i a p r o d u k c y j n e n a h o r y z o n t y z n a n e , j a k r ó w n i e ż n a k a ż d y m p o l u n a f t o w y m n a l e ż y w y k o n y w a ć w i e r c e n i a p o s z u k i w a w c z e a ż d o z n a n y c h h o r y z o n t ó w r o p n y c h d o l n e j k r e d y .

4) C e le m w y k o r z y s t a n i a b a d a ń g r a w i m e t r y c z n y c h m i ę d z y B o c h n i ą a W i e l i c z k ą , k t ó r e w y k a z a ł y w g łę b i m a s i ł ó w s o l n y c h w a r s t w y o g ę s t o ś c i w a r s t w k a r ­ p a c k i c h , n a l e ż a ł o b y w y k o n a ć w i e r c e n i e d l a z b a d a n i a t y c h ż e w a r s t w , j a k też s t r u k t u r y w g ł ę b n e j .

5) C a ł ą p r a c ę p o s z u k i w a w c z ą w' d z i a l e g e o l o g i c z ­ n y m n a t e r e n i e P o l s k i p r o w a d z i P a ń s t w o w y I n s t y t u t G e o l o g i c z n y w W a r s z a w i e , a w d z i a l e n a f t o w y m o d ­ d z i a ł g e o l o g i c z n y I n s t y t u t u N a f t o w e g o , j a k r ó w n i e ż o b i e I n s t y t u c j e z a t w i e r d z a j ą i k o n t r o l u j ą w s z y s t k i e w i e r c e n i a p o s z u k i w a w c z e n a p o l a c h n a f t o w y c h .

6) P o z a r e j o n a m i K a r p a t i P r z e d g ó r z a p r z y g o t o ­ w a n y m t e r e n e m d l a w i e r c e n i a p o s z u k i w a w c z e g o za z ł o ż a m i r o p y łu b g a z ó w j e s t r e j o n B u s k a , g d z i e c e l e m w i e r c e n i a b y ł o b y o s i ą g n i ę c i e w a r s t w ' c e c h s z t y n u .

N a s t ę p n y m r e j o n e m , cz ęściow o o p r a c o w a n y m , b y ł b y o b s z a r p o m o r s k i z w y s a d a m i s o l n y m i , k t ó r y to t e r e n w y m a g a w i e l k i e j ilości w i e r c e ń z e w z g l ę d u n a t r u d n e w a r u n k i t e k t o n i c z n e złóż r o p n y c h .

W SPRAWIE GEOLOGICZNYCH POSZUKIWAŃ ZŁÓŻ ROPNYCH I GAZOWYCH W POLSCE

W z e b r a n i u K o m i s j i i P o d k o m i s j i G e o lo g ic z n e j I n s t y t u t u N a f t o w e g o w K r o ś n i e d n i a 14 l i p c a 1945 r.

w z ię li u d z i a ł p r a w i e w s z y s c y p o l s c y g e o l o d z y n a f t o w i , a t o : in ż . J . O b t u ł o w i c z , d r PI. T e i s s e y r e , d r S t . K r a ­ j e w s k i , d r J . W d o w i a r z , in ż . K . M a j e w s k i , d r S t ‘. W d o ­ w i a r z , inż. Z b . O lew icz, J . H e m p e l , S. W e g n e r , J . Czer- n i k o w s k i , Z b . O b u c lio w ic z .

P o r e f e r a c i e d r I i . TeiS S eyre’a o t e k t o n i c e K a r p a t o r a z m o ż l i w o ś c i a c h r o z w o j u n a s z e g o k o p a l n i c t w a , n a ­ f t o w e g o w K a r p a t a c h i n a p r z e d g ó r z u , b y ł a s z e r o k o i g r u n t o w n i e r o z p a t r y w a n a s p r a w a p r z y s z ł o ś c i k o p a l ­ n i c t w a n a f t o w e g o w P o ls c e .

O ż y w i o n a d y s k u s j a , k t ó r a r o z w i n n ł a się n a d w y ­ m i e n i o n y m w y ż e j t e m a t e m , u j a w n i ł a w c a łe j p e łn i . k r y t y c z n e p o ł o ż e n i e n a s z e g o k o p a l n i c t w a n a f t o w reg o w' d o b i e o b e c n e j . D y s k u s j a t a u j a w n i ł a r ó w n i e ż s z e r e g z a g a d n i e ń , k t ó r y c h r o z w i ą z a n i e t a k i e , c z y i n n e , z a d e ­ c y d u j e o l o s a c h k o p a l n i c t w a n a f t o w e g o w P o ls c e w' n a j b l i ż s z e j p r z y s z ł o ś c i .

Z e b r a n i p o s t a n o w i l i j e d n o g ł o ś n i e p o d a ć n i e k t ó r e w y n i k i w s p o m n i a n e j d y s k u s j i d o w i a d o m o ś c i p u b l i c z ­ n e j, a b y t ą d r o g ą p r z e d s t a w i ć sp o łc c z e ń stw -u i c z y n ­ n i k o m m i a r o d a j n y m o p i n i ę i s t a n o w i s k o geologów' n a f t o w y c h w p o w y ż s z e j s p r a w i e .

N a l e ż y b o w i e m s t w i e r d z i ć , że z a i n t e r e s o w a n i e się k o p a l n i c t w e m n a f t o w y m n a s z e g o s p o ł e c z e ń s t w a i c z y n ­ n i k ó w m i a r o d a j n y c h j e s t z a m a ł e , a d o t y c h c z a s o w e w y s i ł k i w k i e r u n k u r o z b u d o w y i p o d t r z y m a n i a p r o ­ d u k c j i r o p y i g a z u z i e m n e g o w P o ls c e , s ą z u p e ł n i e n i e w y s t a r c z a j ą c e i n i e w s p ó ł m i e r n e z n a s z y m i p o t r z e ­ b a m i i m o ż l i w o ś c i a m i .

W ś r ó d p e w n y c h kół w y r o b i ł się p r z e d w c z e s n y i n i e ­ u z a s a d n i o n y p e s y m i z m co d o m o ż l i w o ś c i r o z w o j u n a s z e g o k o p a l n i c t w a n a f t o w e g o , u t a r ł o s ię b o w i e m p r z e k o n a c i e , że w P o l s c e t r u d n o s p o d z i e w a ć się n o w 'y c h złó ż o wdększ ej wuirtości p r z e m y s ł o w e j . P r z e k o n a n i e t o o p i e r a s ię n a u j e m n y c h w d u ż e j m i e r z e w 'y n i k a e h d o t y c h c z a s o w y c h p r ó b p o s z u k i w a w c z y c h , k t ó r e b y ł y p r o w a d z o n e n i e k o n s e k w e n t n i e , d o r y w c z o i z u p e ł n i e n i e w y s t a r c z a j ą c o .

U g r u n t o w a n i e się te g o p r z e k o n a n i a , z w ł a s z c z a w s f e ­ r a c h k i e r o w n i c z y c h , m o g ł o b y d o p r o w a d z i ć w n i e d ł u ­ g i m c z a s i e d o l i k w i d a c j i n a s z e g o k o p a l n i c t w a n a f t o ­ w e g o , wmbee n a t u r a l n e g o , s t o p n i o w e g o s p a d k u p r o ­ d u k c j i i w y c z e r p y w a n i a s ię e k s p l o a t o w a n y c h złóż.

J a k o f a c h o w c y g e o l o d z y w' d z i e d z i n i e p r z e m y s ł u n a f t o w e g o p o d k r e ś l a m y , ż e p e s y m i z m o d n o ś n i e n a ­ s z y c h z a s o b ó w r o p y i g a z u z i e m n e g o , j e s t w t e j c h w ili

(8)

n i e u z a s a d n i o n y , a ze w z g l ę d u n a u r a b i a n i e p o w s z e c h n e j o p i n i i , w r ę c z s z k o d l i w y d l a i n t e r e s ó w P a ń s t w u i N a ­ r o d u .

I s t n i e j ą u n a s m o ż l i w o ś c i z n a l e z i e n i a n o ­ w y c h z ł ó ż r o p y i g a z ó w n i c t y l k o w K a r p a- t a c l i i n a p r z e d g ó r z u , l e c z t a k ż e w i n n y c h r c g i o n a c h, p r z e d e w s z y s t k i m w W i e 1 k o-

polsce.

T r z e b a t y l k o r o z p o c z ą ć a k c j ę p o s z u k i w a w c z ą , o d ­ p o w i e d n i o z o r g a n i z o w a n ą i w y p o s a ż o n ą w ś r o d k i b a ­ d a w c z e i t e c h n i c z n e . N ie m o ż n a z r a ż a ć się n i e p o w o ­ d z e n i a m i p o c z ą t k o w y m i , k t ó r e w e w s z y s t k i c h te g o r o d z a j u p r z e d s i ę w z i ę c i a c h s ą n i e u c h r o n n e , j a k t o u c z ą d o t y c h c z a s o w e b o g a t o d o ś w i a d c z e n i u w r ó ż n y c h c z ę ­ ś c i a c h ś w i a t a .

P o l s k a j e s t n i e s t e t y k r a j e m , k t ó r y w d z i e d z i n i e p o s z u k i w a ń za* n a f t ą i g a z o m z i e m n y m p o z o s t a j e w t y l e z a w i ę k s z o ś c i ą k r a j ó w i n t e r e s u j ą c y c h się t y m p r o b l e m e m , m i m o i ż n a t u r a w y p o s a ż y ł a n a s w p o w a ż n e z a s o b y r ó p y i g a z ó w , a n a s z p r z e m y s ł n a f t o w y , j e d e n z n a j s t a r s z y c h n a ¿ w ie c i e , m a s w e p i ę k n e t r a d y c j e . R o z le g l e a o b i e c u j ą c e t e r e n y l e ż ą d o d z iś d n i a o d ł o ­ g i e m , m i m o , że w s t ę p n e p r a c e g e o l o g i c z n e p o s t ę p u j ą n a p r z ó d .

D z i e j e się to w c z a s i e , k i e d y c a ł y n i e m a l ś w i a t c y ­ w i l i z o w a n y p r o w a d z i w z m o ż o n e p r a c e w c e lu z n a l e ­ z i e n i a u s i e b ie n a t u r a l n y c h złó ż w ę g l o w o d o r ó w p ł y n ­ n y c h i g a z o w y c h .

A k c j a w t y m k i e r u n k u j e s t p r o w a d z o n a p r a w i e w e w s z y s t k i c h k r a j a c h e u r o p e j s k i c h i w w ię k s z o ś c i p a ń s t w n a i n n y c h k o n t y n e n t a c h . W y s t a r c z y w z i ą ć d o rę k i c h o c i a ż b y p r z e d w o j e n n e z e s z y t y z a g r a n i c z n y c h c z a s o ­ p i s m n a f t o w y c h , a b y się d o w i e d z i e ć , ż e n a w e t k r a j e b e z ż a d n e j t r a d y c j i n a f t o w e j , j a k ń p . S z w e c j a i D a n i a p r z y s t ą p i ł y d o p o s z u k i w a ń za r o p ą n a f t o w ą . W s z a k S z w e c j a t o k r a j z b u d o w a n y n i e m a l w y ł ą c z n i e ze s k a l k r y s t a l i c z n y c h , m e t a m o r f i j n y c h , p o d w z g l ę d e m n a ­ f t o w y m z u p e ł n i e p ł o n y c h , a b u d o w a g e o l o g i c z n a D a n i i n i e r o k u j e t e z s p e c j a l n y c h n a d z i e i . W ł o s i r o z p o c z ę l i p r z e d w o j n ą g ł ę b o k i e w i e r c e n i a w d o l i n i e r z e k i P a d . A m e r y k a n i e w ie r c i li m i ę d z y i n n y m i - n a A l a s c e w p o ­ b l i ż u a r k t y c z n e g o k o l a p o d b i e g u n o w e g o . Z n a l e z i o n o r ó w n i e ż o b i e c u j ą c e o z n a k i r o p n e n a G r e n l a n d i i .

W ę g r z y d o n i e d a w n a n i e m i e l i u s i e b i e w k r a j u ż a d n y c h k o p a l ń n a f t o w y c h . J e d n a k ż e ic h k o n s e k w e n t ­ n e i o f i a r n e w y s i ł k i d o p r o w a d z i ł y d o p i ę k n y c h o d k r y ć , a p r o d u k c j a le g o k r a j u p r z e d s t a w i a się d z i ś b a r d z o p o m y ś l n i e .

E w e n t u a l n a p r o d u k c j a s y n t e t y c z n a n i e z a s t ą p i w z u ­ p e ł n o ś c i p r o d u k c j i n a t u r a l n e j . R o z u m i e l i t o d o b r z e N i e m c y , n a j w i ę k s i p r o d u c e n c i p a l i w s y n t e t y c z n y c h w c z a s i e w o j n y , k t ó r z y r o z b u d o w a l i k o p a l h i c t w o n a ­ f t o w e u s i e b i e i w k r a j a c h o k u p o w a n y c h .

W i ę k s z o ś ć z a i n t e r e s o w a n y c h p a ń s t w s t w o r z y ł a o d ­ p o w i e d n i e u s t a w o d a w s t w o i b o g a t e f u n d u s z e , m a j ą c e n a c e lu p o p i e r a n i e i n i c j a t y w y o d k r y w c z e j . N i e k t ó r e p a ń s t w a p o w o ł a ł y d o . ż y c i a s p e c j a l n e i n s t y t u c j e , w y ­ p o s a ż o n e w o d p o w i e d n i e ś r o d k i d l a p o s z u k i w a n i a n o w y c h złó ż r o p n y c h i g a z o w y c h . T a k n p . Z w i ą z e k S o w i e c k i , m a j ą c c e n t r a l n ą o r g a n i z a c j ę g e o l o g i c z n ą d l a p o s z u k i w a ń , s t w o r z y ł s p e c j a l n i e d la t e r e n ó w k a r p a c ­ k i c h tz.w. „ U k r n i e f f . i e r o z w i e d k ę “ , p r z e d s i ę b i o r s t w o p a ń s t w o w e , o p ie r a ją c e , się p r z e d e w s z y s t k i m n a s z t a b i e p r a c o w n i k ó w g e o l o g i c z n y ® , a m a j ą c e n a c e l u p o s z u ­ k i w a n i e n o w y c h złó ż r o p n y c h w K a r p a t a c h i n a ic h p r z e d g ó r z u .

D ziś s t a j e m y p r z e d d e c y z j ą , c z y m a m y r o z p o c z ą ć k o n s e k w e n t n y w y s i ł e k d l a z b a d a n i a i o d w i e r c e n i a w s z y s t k i c h n a s z y c h t e r e n ó w m o ż l i w i e r o p n y c h , e z y m o ż e p r z y g o t o w a ć sic d o s t o p n i o w e j l i k w i d a c j i k o ­ p a l n i c t w a n a f t o w e g o u n a s . D ziś jest. j e s z c z e c z a s n a p o w o ł a n i e d o ż y c i a o d p o w i e d n i c h o r g a n i z a c j i i w y p o ­ s a ż e n i e i c h w o d p o w i e d n i e ś r o d k i . Z a r o k , l u b d w a m o ż e b y ć za p ó ź n o . F a c h o w c y r o z p r o s z ą się, p r z y j ­ m u j ą c p r a c ę g d z i e i n d z i e j .

U w a ż a m y , że n a l e ż y j a k n a j p r ę d z e j p r z y s t ą p i ć d o r o z b u d o w a n i a i u s a m o d z i e l n i e n i a O d d z i a ł u G e o l o ­ g i c z n e g o w i n s t y t u c i e N a f t o w y m a l b o d o s t w o r z e n i a s a m o d z i e l n e j p l a c ó w k i g e o l o g i c z n o - p o s z u k i w a w c z .e j , p r z y c z y m p l a e ó w k ę t ą n a l e ż y w y p o s a ż y ć w e t a t y , b u d ż e t i ś r o d k i n i e z b ę d n e d l a b a d a ń l e r e n o w o - p o s z u - k i w a w c z y c h . D o t y c h c z a s o w y s t a n u w a ż a m y z a n i e ­ w y s t a r c z a j ą c y . P r z y u k ł a d a n i u p r o g r a m u p o s z u k i ­ w a w c z e g o g lo s p o w i n i e n m i e ć : g e o l o g n a c z e l n y p l a ­ c ó w k i g e o l o g i c z n e j p o s z u k i w a w c z e j , g e o l o g n a c z e l n y Z j e d n o c z e n i a P r z e m y ś l u N a f t o w e g o , d e l e g o w a n y g e o ­ l o g P a ń s t w o w e j S ł u ż b y G e o l o g i c z n e j , p r z e d s t a w i c i e l p r z e m y s ł u n a f t o w e g o i p r z e d s t a w i c i e l ¡ M in is te rs tw a P r z e m y s ł u .

B u d ż e t p r o p o n o w a n e j p l a c ó w k i m u s i b y ć o d p o ­ w i e d n i o d u ż y i w i n i e n b y ć z a t w i e r d z o n y p r z e z M i n i ­ s t e r s t w o n a c a ł y r o k z g ó r y . N a s z p r z e m y s ł n a f t o w y i P a ń s t w o p o l s k i e m u s z ą z n a l e ź ć o d p o w i e d n i e ś r o d k i n a p r a c ę p o s z u k i w a w c z ą , o ile k o p a l n i c t w o n a f t o w e m a b y ć u n a s u t r z y m a n e i r o z w i j a n e .

N a ś l a d u j m y p r z y k ł a d n a s z y c h s ą s i a d ó w , k t ó r z y o s i ą g n ę l i p i ę k n e r e z u l t a t y w t e j d z i e d z i n i e .

A p e l u j e m y z a t e m d o c z y n n i k ó w m i a r o d a j n y c h , a b y w z i ę ł y p o d r o z w a g ę t e n a s z e p o s t u l a t y . P o l s k a n i e m o ż e s t a ć n a s z a r y m k o ń c u w ś r ó d n a r o d ó w p o s z u k u ­ j ą c y c h r o p y n a f t o w e j . N i e p o z w a l a j ą n a m n a to n a ­ r o d o w e i n t e r e s y . W i ę k s z o ś ć n a s z y c h t e r e n ó w m o ż l i w i e r o p n y c h j e s t j e s z c z e n i e t k n i ę t a p r z e z r a c j o n a l n e p r a c e p o s z u k i w a w c z e .

(9)

Nr 2 N A F T A Str. 39

I n ż . M . F in g e rc h u l

.

KRÓTKI ZARYS HISTORII POLSKIEGO PRZEMYSŁU NAFTOWEGO

R e fe ra t w y g ło s z o n y w styczn iu 1945 r. n a o tw a rc iu In s ty tu tu N a fto w e g o w K ro ś n ie

J e ż e l i się m ó w i o P o l s c e j a k o o p i o n i e r c e w s z e c h ­ ś w i a t o w e g o p r z e m y s ł u n a f t o w e g o , to p o w i e d z e n i e to n i c j e s t w c a l e p r z e s a d z o n e , b o n a m p r z y p a d ł o w u d z i a l e r o z p o c z ę c i e p i e r w s z e g o n a ś w ie c i e w i e r c e n i a m a s z y n o ­ w e g o w B ó b r c e p o d K r o s n e m w 1854 r o k u , a w ię c n a 5 i a t p r z e d A m e r y k ą * ) , k t ó r a s o b i e d o t e g o p i e r w s z e ń ­ s t w a ro ś c i p r e t e n s j ę , i n a k i l k a l a t p r z e d R u m u n i ą , k t ó r a t e ż n a t o n a s z e p i e r w s z e ń s t w o n i e c h c e się z g o d z ić .

J u ż w X V I w i e k u w s p o m i n a j ą a k i a g r o d z k i e k r ó ­ l e w s k i e g o w o l n e g o m i a s t a K r o s n a o n a d a n i u p r z e z j e d ­ n e g o z k r ó l ó w p o l s k i c h m i e s z k a ń c o m t e g o m i a s t a p r a w a p o b i e r a n i a o le j u z i e m n e g o ze. w si W ę g l ó w k a d o s m a ­ r o w a n i a w o z ó w i l e c z e n i a b y d ł a i to s ą p i e r w s z e w s p o m ­ n i e n i a o n a s z y m p r z e m y ś l e n a f t o w y m w h i s t o r i i p o l ­ s k i e g o n a f e i a r s t w a . P o t e m j e s t w n a s z y m n a f c i a r s t w i e z u p e ł n i e g ł u c h o , w X I X w i e k u s ł y c h a ć g d z i e n i e g d z i e o r ę c z n i e k o p a n y c h s z y b a c h w B ó b r c e , S i a r a c h , R o- p i c y p o d G o r l i c a m i , w i ę k s z y c h z o r g a n i z o w a n y c h p r z e d ­ si ę w z ię ć j e d n a k n i e b y ło .

D o p i e r o w 1854 r o k u Ł u k a s i e w i c z , T r z e c i e s k i i K lo - b a s s a r o z p o c z y n a j ą p i e r w s z e m a s z y n o w e w i e r c e n i e n a k o p a l n i w B ó b r c e i k ł a d ą p o d w a l i n y p o d g m a c h n a ­ s z e g o p r z e m y s ł u n a f t o w e g o .

O j c e m t e g o p r z e m y s ł u j e s t p r o w i z o r f a r m a c j i zc L w o w a , I g n a c y Ł u k a s i e w i c z , k t ó r e g o p o m n i k z d o b i j e d e n z p l a c ó w m i a s t a K r o s n a .

C z ło w ie k t e n b y ł n i e t y l k o o r g a n i z a t o r e m n a f e i a r ­ s t w a p o ls k ie g o , lecz b y ł r ó w n i e ż t w ó r c ą p r z e r ó b k i r o p y n a p r o d u k t y i z a ł o ż y c i e l e m p i e r w s z e j n a ś w iecie r a f i n e r i i w C h o r k ó w c e p o d K r o s n e m , k t ó r a się po ki l k u l a t a c h ¡ s i n i e n i a s p a l i ł a . Ł u k a s i e w i c z i A m e r y k a ­ n i n S i l l i m a n d a l i n a u k o w e p o d s t a w y p o d p r z e r ó b k ę r o p n ą , Ł u k a s i e w i c z p r z e z ' s t w o r z e n i e p i e r w s z e j n a ś w ie c i e d e s t y l a c j i , S i l l i m a n p r z e z z a s t o s o w a n i e k w a s ó w d o d a l s z y c h p r o c e s ó w d e s t y l a c y j n y c h .

W r o k u 185 5 p o w s t a j e p i e r w s z a n a ś w ie c i e l a m p a n a f t o w a , s k o n s t r u o w a n a p r z e z lw o w s k i e g o b l a c h a r z a B r a t k o w s k i e g o .

Z a c h o d n i a M a ł o p o l s k a s t a j e się k o l e b k ą n a s z e g o p r z e m y s ł u n a f t o w e g o , p o w s t a j e c a ł y s z e r e g o ś r o d k ó w p r z e m y s ł o w y c h , j a k : B o b r k a , S i a r y , S ę k o w a , R o p i c a P o l s k a i R u s k a , P o t o k , g d z i e r o z w i j a się w i e l k a ilość w i e r c e ń , n a j p i e r w k o p a n y c h , p o t e m w i e r c o n y c h r ę c z ­ nie, a p o w o li w y p i e r a j ą t e w i e r c e n i a — w i e r c e n i a m a ­ s z y n o w e .

T o s c e n t r a l i z o w a n i e p o l s k i e g o p r z e m y s ł u n a f t o w e g o n a z a c h o d z i e t r w a d o 1896 r o k u , g d y ż w t y m r o k u d o w i e r e a ś p . W ł a d y s ł a w D ł u g o s z p i e r w s z y s z y b w B o ­ r y s ł a w i u n a P o t o k u z p r o d u k c j ą 40 t o n d z i e n n i e i c a ł y r u c h n a f t o w y p r z e n p s i się z z a c h o d u n a w s c h ó d , g d y ż l a p i e r w s z a w i ę k s z a p r o d u k c j a w P o l s c e b y ł a d l a w s z y s t k i c h r e w e l a c j ą i p r z y c i ą g a ł a w i e r t n i k ó w n a f t o -

*) W A m eryce w yw iercono 1-szy o tw ór w iertn iczy w sierp n iu 1859 r.

do glęb. 21 m (przyp. R edakcji).

w y cli, p r z y p u s z c z a j ą c y c h , że t e n p i e r w s z y r e z u l ta t , n ic b ę d z i e j e d y n y m .

Z a c z y n a się t e r a z n o w y o k r e s w h i s t o r i i p o ls k ie g o p r z e m y s ł u n a f t o w e g o — o k r e s b o r y s i a w s k i .

i n i c j a t y w a p i o n i e r s k a n a w s c h o d z i e r o z p o c z y n a ł a się p r ą c ą t w ó r c z ą je s z c z e p r z e d r o k i e m 1896 i t a p r ą c a z w i ą z a n a j e s t ściśle z n a z w i s k i e m In ż . S t a n i s ł a w a S z c z e p a n o w s k i c g o , j e d n e g o z n a j d z i e l n i e j s z y c h p i o ­ n i e r ó w n a f e i a r s t w a p o ls k ie g o . B y ł t o n ie t y l k d n a f- e i a r z , ale i j e d e n z p i e r w s z y c h lu d z i , w a l c z ą c y c h 0 u p r z e m y s ł o w i e n i e G a l i c j i , w o ł a j ą c y c h o p o ls k i p r z e ­ m y s ł , p o l s k i e k o p a l n i e i p o l s k i h a n d e l . S z c z e p a n o w s k i p o s t a n o w i ! w y r w a ć s p o ł e c z e ń s t w o z t ę p o t y i c. k.

o g ł u p i e n i a , w o la ł, że t r z e b a s t w o r z y ć t y p P o l a k a prz e - nnyslow ca, że g ł u p o t ą j e s t p o s t a w i e n i e s o b i e z a s z c z y t , za i d e a ł t y p P o l a k a z i e m i a n i n a , l u b te ż c. k. h o f r a t a .

K o s m a c z , S l o b o d a R u n g u r s k a , S ć h o d n i c a t o d z i e ł a S z c z e p a n o w s k i c g o , r a f i n e r i a w P e c z c n i ż y n i e też- j e m u z a w d z i ę c z a s w e p o w s t a n i e :

S z c z e p a n o w s k i m a r z y ł o p o l s k i m p r z e m y ś l e n a f t o ­ w y m , c h c i a ł w y d u s i ć n a t e n cel p i e n i ą d z e z o t ę p i o n e g o z i e m i a ń s t w a i a r y s t o k r a c j i , z n a l a z ł n a w e t w osobie, d y r e k t o r a G a l i c y j s k i e j K a s y O s z c z ę d n o ś c i w e L w o w ie , Z i m y , c z ł o w i e k a , k t ó r e g o p o r w a ł za s o b ą , t a k , ż e z o ­ s t a ł m u o t w o r z o n y p r a w i e u i i e o g r a n i c z o n y k r e d y t w tej i n s t y t u c j i . Z d a w a ł o się, że b l i s k ą . j e s t e r a P o l s k i u p r z e ­ m y s ł o w i o n e j , r u c h l i w e j i p e ł n e j i n i c j a t y w y . N i e s t e t y p i ę k n y g m a c h j u ż się r e a l i z u j ą c y c h m a r z e ń S z e z e p a - n o w s k i e g o r u n ą ł w g r u z y b a r d z o p r ę d k o , g r z e b i ą c w n ic h o b y d w ó c h b o h a t e r ó w , t j . S z c z e p a n o w s k i e g o 1 Z i m ę . J a k i ś w r ó g o s o b i s t y Z i m y r o z p u ś c i ł p o g ł o s k ę o w i e l k i c h k r e d y t a c h , d a n y c h d o d y s p o z y c j i S z c z e p a - n o w s k i e m u . S p o ł e c z e ń s t w o h o f r a t ó w i w i e l k i c h z i e ­ m i a n , w o b a w i e o s w o j e o s z c z ę d n o ś c i z r o b i ł o r u n n a k a s ę , Z i m a i S z c z e p a n o w s k i z o s t a l i u w i ę z i e n i i s e n 0 p o l s k i e j n a f c i e r o z w i a ł Się j a k m g ł a . Z i m a z m a r ł w w ię z i e n i u , S z c z e p a n o w s k i w y s z e d ł z n i e g o z ł a m a n y 1 z m a r ł w 1900 r o k u , z o s t a w i a j ą c K a s i e O s z c z ę d n o ś c i w s z y s t k i e s w o j e k o p a l n i e , k t ó r e z n a d w y ż k ą p o k r y ł y j e g o z o b o w i ą z a n i a . L i k w i d a c j ę t y c h p r z e d s i ę b i o r s t w p r z e p r o w a d z i l i n a j b l i ż s i w s p ó ł p r a c o w n i c y S z c z e p a n ó w - * 1 s k i e g o , i n ż y n i e r o w i e W o l s k i i O d r z y w o t s k i , k t ó r z y

w d a l s z y m c i ą g u w m y ś l w s k a z ó w e k s w e g o m i s t r z a p r a c o w a l i i z o s t a w i l i d u ż y d o r o b e k s w e j p r a c y . W i e r ­ c e n i e t a r a n e m W o l s k i e g o b y ł o r e w e l a c j ą w o w y c h c z a s a c h i j e s t w i e l k ą s z k o d ą , ż e s y s t e m t e n n i c z o s t a ł le p i e j t e c h n i c z n i e o p r a c o w a n y .

Z r o k i e m 1896 z a c z y n a się z ł o t y o k r e s r o z w o j u n a f e i a r s t w a p o ls k i e g o , w k t ó r y m n i e s t e t y p o w s t a j ą j u ż z a r o d k i j e g o u p a d k u .

W i e r c e n i a w B o r y s ł a w i u d a j ą c o r a z le p s z e r e z u l t a t y , a w ię c w 1904 r o k u r o z p o c z y n a ją się w i e r c e n i a n a T u - s t a n o w i c a c h , n a s t ę p n i e p r z y c h o d z i w y b u c h „ W i l n a “ z p r o d u k c j ą 4 0 w a g o n ó w d z i e n n i e , p o t e m „ L i t w y “ z p r o d u k c j ą '8 0 w a g o n ó w d z i e n n i e , a w r o k u 1908

Cytaty

Powiązane dokumenty

lonkawe lub ciemnobrunatne (rzadko). Od czasu do czasu pojawiają się wkładki typowych margli fukoidowych. Piaskowce są przeważnie średnio- i cienko-ławicowe, ale

natorów i członków Komisji Nauczania, również Naczelnik Urzędu Górniczego Inż. Staufer i jego zastępca oraz przedstawiciel Zjednoczenia Przemysłu Naftowego

Przy realizacji tej uchwały zdecydowano się niezależnie od robót w Lipinkach rozpocząć również roboty odbudowy górniczej w Starej Wsi powiat Brzozów.. Prace

HerjiTHHofi HHCTHTyT IloJibuia, KpaKOB,yji.. HecpTiniaa CTaTwcmiKa

[r]

krcśnicńskic

Pragnąc sprostać p rzyjętym na siebie zadaniom, Redakcja zam ierza z Nowym Rokiem w prow adzić w w ydaw nictw ie pew ne zmiany. Zostanie zw iększona w ielkość k

dla rejonów Gorlice, Krosno — Jasło i Sanok oraz szcze­. gółow e zestaw ienia dla poszczególnych obszarów