Uena pojedynczego egzemplarza 15 grosz?
Dzisiejszy numer zawiera 12 stron
Wąbrzeźno, sobota 22 marca 1930 r Rok X
Mn 34
W rocznicę wyzwolenia Górnego Śląska.
NMLKJIHGFEDCBAW d n iu 2 0 m a r c a b , r. m in ę ło d z ie w ię ć la t o d c h w ili, g d y p o tę ż n a w o la lu d n o ś c i ś lą s k ie j, p o z rz u c e n iu p r z e m o c y n a je ź d ź c y , s p r a w iła p o w r ó t s ta r e j P ia s to w s k ie j z ie m ic y n a ło n o M a c ie r z y P o ls k ie j.
P a m ię tn a c h w ila g ło s o w a n ia n a G . Ś lą s k u w r.
1 9 2 1 b y ła g o d z in ą d w u n a s tą n a z e g a r z e d z ie jo w y m . Z a la t k ilk a d z ie s ią t u le g łb y ju ż m o ż e lu d p o ls k i n a G ó rn y m Ś lą s k u te j p o tę ż n e j n a w a le g e rm a n iz m u , k tó r a o ta c z a ła i p a r ła n a n ie g o z e w s z e c h s tro n . N ie b e z p ie c z e ń s tw o u tr a ty n a z a w s z e lu d u g ó rn o ś lą s k ie g o d la P o ls k i b y ło w ie lk ie .
J e d y n y m r a tu n k ie m b y ł b lis k i K ra k ó w , ta s k a r b n ic a p a m ią te k n a ro d o w y c h i J a s n a G ó ra , s ie d z ib a B o g a ro d z ic y - D z ie w ic y i K ró lo w e j K o ro n y P o l
s k ie j, z k tó r y c h to m ie js c lu d g ó rn o ś lą s k i p rz e z w s z y s tk ie la ta n ie w o li c z e r p a ł o tu c h ę i te n m o c n y h a r t d o w a lk i o w ia r ę ś w ię tą , o m o w ę o jc z y s tą id e a ły p o ls k ie .
I d la te g o te ż w y tr w a ł lu d g ó rn o ś lą s k i w p r z y w ią z a n iu d o O jc z y z n y o d k tó r e j p rz e m o c p r u s k a p r z e z ta k d łu g ie o d d z ie la ła g o w ie k i. P r z e tr w a ł
Błagalne nabożeństwo Ojca Św.
R z y m , 1 9 . 3 . D z iś o g o d z in ie 1 0 ra n o P a p ie ż P iu s X I-ty o d p r a w ił w B a z y lic e ś w . P io tr a M s z ę z a p r z e ś la d o w a n y c h w R o s ji c h rz e ś c ija n . Ś w ią ty n ia b y ła p r z e p e łn io n a ty s ią c a m i w ie rn y c h , w ś ró d k tó ry c h z n a jd o w a ło s ię w ie le p ie lg r z y m e k z a g ra - n c z n y c h . — P o d c z a s M s z y p a p ie s k ie j o d ś p ie w a n o p s a lm y p o k u tn e 5 8 i 7 8 o r a z o d m ó w io n o lita n ję d o W s z y s tk ic h Ś w ię ty c h i m o d litw ę P a p ie ż a L e o n a X III-g o o je d n o ś ć ś w ia ta c h rz e ś c ija ń s k ie g o . P o M s z y p a p ie s k ie j n a z n a k p o k o ju w y s ta w io n o k rz y ż C h r y s tu s a o r a z in n e re lik w ie , z n a jd u ją c e s ię w B a z y lic e ś w . P io tr a , n a k tó ry c h w ie rn i tłu m n ie s k ła -
Posiedzenie Sejmu we wtorek
— W a r s z a w a , — M im o re z o lu c ji k lu b u B , B , W , R . o p o n u ją c e j k a te g o r y c z n ie p r z e c iw z w o ły w a n iu p le n a r n e g o p o s ie d z e n ia S e jm u w c z a s ie p r z e s ile n ia , m a r s z a łe k D a s z y ń s k i p o n a r a d z ie w p r e - z y d ju m S e jm u w y z n a c z y ł p le n a r n e p o s ie d z e n ie n a w to r e k 2 5 b m , w n a d z ie i^ ż e k ry z y s d o te g o c z a s u z o s ta n ie z lik w id o w a n y i z e , w z g lę d u n a u p ły w a ją c y z k o ń c e m m a r c a te r m in u c h w a le n ia b u d ż e tu .
M a r s z a łe k D a s z y ń s k i w y s to s o w a ł w ie c z o re m d o p r e z e s a r a d y m in is tr ó w p is m o w k tó r e m d o n o s i iż p r z e d ło ż y ł P r e z y d e n to w i R z e c z y p o s p o lite j
Imieniny Marszałka Piłsudskiego
Warszawa. — D z ie ń im ie n in P a n a M a r s z a łk a P o ls k i J ó z e f a P iłs u d s k ie g o o b c h o d z iła s to lic i n ie z w y k le u ro c z y ś c ie . W s z y s tk ie d o m y p iz y b r a n o c h o rą g w ia m i o b a r w a c h n a ro d o w y c h , n a w y s ta w a c h w id n ie ją w iz e r u n k i M a r s z a łk a p r z y s tr o jo n e b a r w a m i p a ń s tw o w e m i. W m ie ś c ie p a n u -c o d s a m e g o r a n a n a s tró j p o d n io s ły .
O k o ło B e lw e d e r u z e b r a ły s ię lic z n e r z e s z e p u b lic z n o ś c i, w ita ją c e j s z ta f e ty n io s ą c e a d r e s y h o ł
d o w n ic z e d la W o d z a N a ro d u , S z ta fe ty p rz y jm o w a ł im ie n ie m M a r s z a łk a P iłs u d s k ie g o p ie r w s z y w ic e m in is te r s p r a w w o js k o w y c h g e n , K o n a r z e w s k i,
P r z e d g o d z in ą 1 2 p r z y b y ł d o B e lw e d e r u in c o r- p o r e k lu b s e jm o w y B B z p o s łe m S ła w k ie m n a c z e le .
Braciom górnośląskim na otuchę.
w s z y s tk ie b u rz e , w s z y s tk ie c io s y , k tó r e p a d a ły n a n ie g o , a m a ją c m o c n y , n ie s k a ż o n y h a r t d u s z y s z e d ł z a w s z e z p o d n ie s io n e m c z o łe m , z a p a tr z o n y w s w e ś w ie tla n e id e a ły . P r z e z w y c ię ż y ł te ż w s z y s t k ie p r z e s z k o d y i p o ty lu w ie k a c h s ta n ą ł n a r e s z c ie u p r o g u w o ln e j ju ż O jc z y z n y , k tó ra G ó r n o ś lą z a k ó w p o w ita ła w ó w c z a s c a łe m s e rc e m ja k o s w y c h n a ju k o c h a ń s z y c h , a d łu g o n ie w id z ia n y c h s y n ó w .
O d te j c h w ili u p ły n ę ło ju ż d z ie w ię ć la t. T e n o - k r e s m o ra ln e g o i m a te rja ln e g o z r a s ta n ia s ię z p n ie m p o ls k im g a łę z i o d e r w a n e j p r z e d ty lu s e tk a m i la t, d a ł ju ż p o c is z a ją c e r e z u lta ty . D z ie w ię ć la t p r z y n a le ż n o ś c i G . Ś lą s k a d o , P o ls k i z a ś w ia d c z y ły p r z e d ś w ia te m c a ły m ja k im fa łs z e m w o b e c h is to rji i w o b e c s u m ie n ia n a r o d ó w b y ło to o d e r w a n ie i ja k n a p r z e m o c y ty lk o o p a r te b y ły je g o fa łs z y w e p o d s ta w y .
N a p r z y s z ło ś ć z a ś , w s p o m a g a ją c s ię w z a je m n ie ta m , g d z ie p o m o c o k a ż e s ię p o tr z e b n a , p r a g n ie m y n a d a l z n a s z y m i b r a ć m i z G ó rn e g o Ś lą s k a k r o
d a li p o c a łu n k i, R e lik w je te s ą w y s ta w ia n e ty lk o p o d c z a s u r o c z y s to ś c i W ie lk ie g o T y g o d n ia ,
N a M s z ę p a p ie s k ą n ie w y s ła n o ż a d n y c h z a p r o s z e ń . D y p lo m a c i a k r e d y to w a n i w W a ty k a n ie z o s ta li je d n a d n a k ż e z a w ia d o m ie n i w d ro d z e p r y w a t
n e j o M s z y , k tó r ą b ę d z ie c e le b r o w a ł O jc ie c Ś w ię ty , O rg a n u r z ę d o w y W a ty k a n u ,,O s s e r v a to r e R o m a n o ” p is z e , ż e O jc ie c Ś w ię ty z a n o s ić b ę d z ie m o d ły b ła g a ln e z a s p o n ie w ie r a n ie M a je s ta tu B o g a i Ś w ię ty c h , z a p r z y w r ó c e n ie s p o k o ju r e lig ijn e g o w S o w ie ta c h o r a z z a lic z n e o fia ry p r z e ś la d o w a ń re lig ijn y c h .
p r o g r a m p r a c S e jm u d o d n ia 3 0 -g o m a r c a o b e jm u ją c y o s ie m p r z e d ło ż e ń d o b u d ż e tu n a r o k 1 9 3 0 /3 1 . W te n s p o s ó b m ię d z y d e c y z ją p re z y d ju m S e jm u , a u c h w a łą k lu b u B . B . W . R . p o w s ta je z u p e łn a s p rz e c z n o ś ć . S p rz e c z n o ś ć ta u ja w n iła s ię ju ż n a k o m is ja c h s e jm o w y c h . K o m is ja o ś w ia to w a n a w n io s e k p o s ła J ę d r z e je w ic z a z B , B . o d r o c z y ła s w e p r a c e d o c z a s u u k o ń c z ę n ia p r z e s ile n ia , n a to m ia s t k o m is ja b u d ż e to w a r o z p a tr y w a ła b e z p r z e r w y p r z e k r o c z e n ia b u d ż e to w e n a r o k 1 9 2 7 /2 8 w n ie o b e c n o ś c i p r z e d s ta w ic ie li B , B .
P u n k tu a ln ie o g o d z . 1 2 z a c z ę li s ię z je ż d ż a ć c z ło n k o w ie rz ą d u , k tó r y p r z y b y ł w k o m p le c ie p o d - p r z e w o d n ic tw e m p , p r e m jó r a B a r tla ,
Z p o z a r z ą d u m . in . p r z y b y li: b , p r e m je r Ś w i- ta ls k i i b . m in is te r C a r.
P r z e d s ta w ic ie le k o r p u s u d y p lo m a ty c z n e g o z ja w ili s ię n a c z e le z m o n s ig n o re m M a rm a g g im o ra z w s z y s c y a tta c h e s w o js k o w i p a ń s tw o b c y c h , n ie w y łą c z a ją c r e p r e z e n ta n ta S o w ie tó w .
N a c z e le d u c h o w ie ń s tw a p r z y b y ł k s . k a r d y n a ł K a k o w s k i,
O g o d z . 1 -s z e j p r z y b y ła z ż y c z e n ia m i g e n e ra li- c ja , n a s tę p n ie d e le g a c je k o r p u s ó w o ra z p u łk ó w z c a łe j P o ls k i.
c z y ć w s p ó ln ie p o d ro d z e ro z w o ju s ił d u c h o w y c h i m a te rja ln y c h n a s z e j d ro g ie j O jc z y z n y .
M a m y r ó w n ie ż n a d z ie ję , ż e lu d g ó rn o ś lą s k i, k tó r y z P o ls k ą p r z e tr w a ł n a jc ię ż s z e la ta je j o d b u d o w y g o s p o d a rc z e j, o k a ż e s ię g łu c h y m n a p o d s z e p ty , w ro g ó w i w ra z z P o ls k ą s z e d ł b ę d z ie d a le j k u s ło n e c z n y m s z la k o m p o tę g i i d o b ro b y tu ,
W te j m y ś li c a ły n a r ó d p o ls k i n ie s ie d z iś G ó r
n o ś lą z a k o m s e r d e c z n y u ś c is k ic h s p r a c o w a n e j d ło n i i w d z ie w ią tą ro c z n ic ę p o w r o tu G , Ś lą s k a n a ło n o M a c ie r z y p o z d r a w ia ic h ja k o to w a r z y s z y w s p ó l
n e j d o li i n ie d o li, ja k o o s ta tn io p o z y s k a n y c h p r a c o w n ik ó w w ie lk ie j o d b u d o w y P o ls k i k u p o ż y tk o w i o g ó ln o - lu d z k ie m u i k u c h w a le h is to rji p o w s z e c h n e j.
P r z e z łz y i b ó l, p r z e z m ę c z e ń s tw o i k r e w o f ia r n ą s z li o n i d o n a s , a ś w ie c iło im , ja k ś w ie c i im d z i
s ia j u m iło w a n e h a s ło :
„ku Tobie Polsko!"
C z e ś ć im z a to i p o z d ro w ie n ie !
O g o d z . 1 m . 3 0 z e s z ły s ię n a d z ie d z in ie c b e l- w e d e r s k ie s z k o ły w a r s z a w s k o z e s z ta n d a r a m i.
P o p o łu d n iu z p la c u m a rs z . P iłs u d s k ie g o w y ru s z y ł p o d B e lw e d e r o lb rz y m i p o c h ó d h o łd o w n i
c z y .
W c a łe m m ie ś c ie o d b y ł s ię s z e r e g a k a d e m ij, o d c z y tó w i z e b r a ń o k o lic z n o ś c io w y c h .
D o u c z e s tn ik ó w m a n ife s ta c ji w im ie n iu D o s to j
n e g o S o le n iz a n ta p r z e m a w ia ł g e n . P r y s to r .
POGRZEB DYKTATORA.
M a d ry t, 2 0 , 3 . P r z e d w c z o r a j o g o d z . 7 p o p o ł.
p o c ią g , w io z ą c y z w ło k i P rim o d e R iv e ry , p r z y b y ł n a d w o rz e c . J e d n ą z s a l d w o r c a z a m ie n io n o n a k a p lic ę , w k tó r e j z w ło k i z o s ta ły z ło ż o n e , A d ju ta n c i
b y łe g o d y k ta to r a p e łn ili s tr a ż h o n o ro w ą . P r z y z w ło k a c h o d p r a w io n o k ilk a m s z y ś w ,, n a je d n e j z n ic h b y ł o b e c n y k ró l i c z ło n k o w ie r z ą d u N a s tę p n ie z w ło k i p r z e w ie z io n e z o s ta ły n a c m e n ta rz . N a c z e le k o n d u k tu p o g rz e b o w e g o s z e d ł in fa n t F e r d y n a n d ja k o p r z e d s ta w ic ie l k r ó la . W z d łu ż u lic , k tó - re m i p r z e c ią g a ł k o n d d k t p o g rz e b o w y , u s ta w iło s ię w o js k o i o lb rz y m ie tłu m y p u b lic z n o ś c i.
„DOKUMENTY IMIENINOWE",.,
W z w ią z k u z a r ty k u łe m „ S ło w a P o m o rs k ie g o * * z d n ia 2 0 m a rc a b r, w n r. 6 6 p t, „ D o k u m e n ty im ie n in o w e " , o trz y m a liś m y z e s tr o n y u rz ę d o w e j s tw ie r d z e n ie , ż e w d n iu im ie n in p . P r e z y d e n ta R z p lite j w ła d z e a d m in is tra c ji o g ó ln e j z a n ie c h a ły u r z ą d z a n ia u r o c z y s to ś c i p u b lic z n ie n a w y r a ź n e ż y c z e n ie p . P r e z y d e n ta R z p lite j,
Olbrzymi pożar.
—L O N D Y N , — W e d łu g d o n ie s ie ń z C h ile — m ia s to P u e r to M o n tt, s to lic a p ro w in c ji, p ło n ie o d 2 4 g o d z in .
S z a le ją c y ż y w io ł p o z b a w ił ju ż 1 .2 0 0 m ie s z k a ń c ó w d a c h u n a d g ło w ą . O k o ło 2 0 0 o s ó b z g in ę ło w p ło m ie n ia c h . L ic z b a p o p a rz o n y c h i k o n tu z jo w a n y c h p rz e z w a lą c e s ię z r ę b y d o m ó w n ie z o s ta ła u - s ta lo n a . P r o w iz o r y c z n e o b lic z e n ia , u s ta la ją s tr a ty n a 1 .0 0 0 .0 0 0 d o la ró w .
== Str. 2 „GŁOS WĄBRZESKI44 ... ... Nr. 34 —
KRÓTKIE WIADOMOŚCI
WVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA— K O N S T A N T Y N O P O L . — T u r e c k ie m i n is t e r s t w o o ś w ia t y w p r o w a d z ił o o s o b l iw ą r e p r e s j ę w o d n i e s ie n i u d o u c z e n i e i n a u c z y c ie l e k , z a k a z u j ą c im b a r w i e n ia u s t ,
— L O N D Y N , — F e r m e r z y w N o w e j P o łu d n io w e j W a l ji z w r ó c i l i s ię d o r z ą d u a u s t r a l i js k i e g o z ż ą d a n i e m w y tę p i e n i a p l a g i w i e l b ł ą d z i e j W s w o im c z a s i e b o w i e m w p r o w a d z o n o d o k o m u n ik a c ji w i e l b ł ą d y , t e j e d n a k o d l a t k i l k u z o s ta ł y z a s t ą p io n e p r z e z s a m o c h o d y t a k d a l e c e , iż w b a r d z o w ie l u w y p a d k a c h f e r m e r z y w y p u ś c i li z w ie r z ę t a n a w o ln o ś ć O b e c n i e z d z i c z a łe w i e l b ł ą d y d a j ą s ię m o c n o w e z n a k i l u d n o ś c i o s a d N o w e j P o ł u d n i o w e j W a l ji ,
— H A M B U R G . — Z H a m b u r g a w y p r a w i o n o n o w ą p a r tj ę e m i g r a n tó w n i e m i e c k i c h z R o s ji, P a r - t j a o b e c n a o d e s z ł a d o P a r a g w a j u .
Z l i c z b y 5 .6 0 0 p r z y b y ł y c h d o N i e m i e c u c i e k i
n i e r ó w z R o s ji — 1 .8 6 0 k o l o n i s tó w z d o ł a n o s k i e r o w a ć d o k r a jó w z a m o r s k i c h , w t e r n 8 0 0 d o K a n a d y , 7 0 0 d o p o łu d n i o w e j B r a z y l ji , 3 6 0 d o P a r a g w a j u
Z E W S P O M N I E Ń H I S T O R Y C Z N Y C H . Z a w a r c i e p o k o j u w R y d z e ,
J u ż w c z e s n y m r a n k i e m d n i a 2 0 m a r c a 1 9 2 1 r o k u g a z e t y p o l s k i e o g ł o s i ły w i a d o m o ś ć m n ie jw ię c e j n a s t ę p u j ą c e j t r e ś c i:
„ D n i a 1 9 m a r c a o g o d z , w p ó ł d o 1 0 - t e j w ie c z o r e m p o d p i s a n y z o s t a ł p o k ó j p o m i ę d z y P o l s k ą i R o s j ą s o w i e c k ą . — Z n a c z n e o b s z a r y z ie m i ł ą c z ą s i ę z P o l s k ą . W n a j b li ż s z e j p r z y s z ło ś c i P o l s k a z a w r z e t r a k t a t h a n d l o w y z R o s ją . R o s j a z a p ł a c i n a m 3 0 m il jo n ó w r u b li w z l o c i e ."
W ia d o m o ś ć t a w y w a r ł a n i e t y lk o w P o l s c e a l e i w c a ły m ś w ie c i e o l b r z y m i e w r a ż e n i e i n i e p o z o s t a ła t e ż b e z w p ły w u n a g ł o s o w a n i e n a G , Ś l ą s k u .
W r o g o w i e P o l s k i p o w i ta li t ę w ie ś ć z p r z y g n ę b i e n i e m , p r z y ja c i e l e n a s i z w i e l k ą r a d o ś c i ą .
Z a w a r c ie p o k o ju z R o s j ą d a ło b o w ie m P o l s c e m o ż n o ś ć o d e t c h n i ę c i a n a r e s z c i e s w o b o d n ie , m o ż n o ś ć p r a c y n a d o d b u d o w ą w e w n ę tr z n ą i p o d n i e s i e n i e m k r a j u z c h a o s u g o s p o d a r c z e g o . P r z y p o m n i e ć t u s o b i e t r z e b a , ż e P o l s k a o d s a m e g o p o c z ą t k u s w e g o p o n o w n e g o i s tn i e n i a w c i ą g n i ę t ą z o s t a ł a d o w o jn y z R o s j ą i p r z e z d ł u g ie m i e s i ą c e w a lc z y ć m u - s i a ł a o s w e g r a n i c e i s w ą n i e p o d le g ło ś ć . W s z e l k a p r a c a w e w n ę t r z n a w k r a ju l e ż e ć m u s ia ła w ię c o d ł o g ie m , w s z y s t
k i e z a b i e g i o p o d n ie s i e n i e k u l tu r y u s u n ą ć s i ę m u s i a ł y n a p l a n d a l s z y , g d y ż r o z g r y w a ło s i ę p y t a n i e b y ć l u b n i e b y ć .
T o t e ż z a w a r c ie p o k o j u w R y d z e m im o w z y s t k o , c o d z is i a j o t e m p o - w ie d z ie ć m o ż n a , s t a ł o s i ę w ó w c z a s d la P o l s k i p o c z ą t k ie m ż y c i a p r a w d z i w ie p o k o j o w e g o , p o c z ą t
k i e m t e j w ie lk i e j p r a c y n a d w ł a s n ą k u l tu r ą i c y w il iz a c ją . Ł k o .
K U P A M I Ę C I N I E Ś M E R T E L N E G O W O D Z A , W r o c z n ic ę p r z y s i ę g i T a d e u s z a K o ś c iu s z k i.
P o p i e r w s z y m i d r u g i m r o z b i o r z e P o k k i , k i e d y w o js k a r o s y j s k ie z a l e w a j ą c a ł y k r a j i w id m o s t r a t y w ła s n e g o n i e p o d l e g łe g o p a ń s t w a s t a j e w c a łe j s w e j g r o z i e — n a n i e b i e p o l s k i e m j a ś n ie je n a g l e w s p a n i a ł y m b l a s k i e m s ł o ń c e w z n io s ł e g o p r z y k ł a d u — T a d e u s z K o ś c i u s z k o .
D n ia 2 4 m a r c a 1 7 9 4 r . n a r y n k u k r a k o w s k im d o k o n y w a s i ę h i s t o r y c z n a c h w il a . P r z y ją w s z y z a s z c z y t n ą g o d n o ś ć N a c z e ln i k a , w o b e c n i e p r z e l i c z o n y c h t ł u m ó w p r z y s i ę g a K o ś c i u s z k o o d d a n i e s i ę n a r o d o w i :
„ J a T a d e u s z K o ś c iu s z k o , p r z y s ię g a m w o b l ic z u B o g a c a ł e m u n a r o d o w i p o l s k ie m u , iż p o w ie r z o n e j m i w ł a d z y n a n i
c z y j p r y w a tn y u c i s k n i e u ż y j ę , l e c z je j d l a c a ło ś c i g r a n i c , o d z y s k a n i a s a m o w ła d n o ś c i n a r o d u i u g r u n t o w a n ie p o w s z e c h n e j w o l n o ś c i u ż y j ę . T a k m i P a n i e B o ż e d o p o m ó ż i n i e w in n a m ę k o S y n a J e g o ."
P o t e j c h w i li n a z e w N a c z e l n i k a s t a n ę li w b a r w n y m s z e r e g u c h ł o p i k r a k o w s c y i w b o j u p o d R a c ł a w i c a m i d o k o "
n a l i c u d ó w w a le c z n o ś c i
W y s i łe k t e n c z ę ś c i n a r o d u , p o r w a n e g o s ł o w a m i K o ś c i u s z k i n a R y n k u k r a k o w s k i m , n i e p r z y w r ó c ił c o p r a w d a w o l
n o ś c i P o l s c e , a le u r a t o w a ł z a t o h o n o r n a r o d u p o l s k ie g o . S ł o ń c e R a c ła w ic , k t ó r e z a m i g o t a ł o n a c h w il ę w k o s a c h c h ło p s k ic h , o ś w ie tl ił o j a s n o d r o g ę n a r o d u , k t ó r y j e s z c z e n i e je d n o k r o t n i e p o r w a ł s i ę d o w a lk i o w o ln o ś ć i n i e p o d l e g ł o ś ć .
T r a d y c j a K o ś c iu s z k i w ł a t a c h w i e lk i e j w o jn y p r z y p o m n i a ł a ś w i a t u o n a j g o r ę t s z y c h p r a g n ie n i a c h n a r o d u p o l s k ie g o . — A k i e d y P o l s k a p o w s ta ła s ł o ń c e w ie lk i c h c z y n ó w K o ś c i u s z k i r o z g o r z a ł o w s e r c a c h w s z y s tk i c h P o l a k ó w j a s n y m p ł o m ie n i e m m ił o ś c i i z j e d n o c z e n ia , L . Ł .
WIADOMOŚCI Z GOLUBIA
Z R A D Y M I E J S K I E J .
W s o b o t ę d n i a 8 m a r c a 1 9 3 0 r , o d b y ł o s i ę z w y c z a m e p o s i e d z e n i e R a d y M i e j s k ie j z n a s t ę p u j ą c y m p o r z ą d k ie m o b r a d ; 1 ) U c h w a le n i e p r e li m in a r z a g o s p o d a r c z e g o m i a s t a G o lu - b i a n a r o k 1930j3L
2 ) U c h w a le n ie p o d a t k ó w i d o d a t k ó w k o m u n a l n y c h n a r o k 1 9 3 0 /3 1 , m ia n o w i c i e :
a ) d o d a t k u k o m u n a ln e g o d o p a ń s tw o w e g o p o d a tk u d o c h o d o w e g o ,
b ) d o d a t k u k o m u n a l n e g o d o p a ń s t w o w e g o p o d a t k u p r z e m y s ł o w e g o ,
c ) d o d a t k u k o m u n a ln e g o d o p a ń s t w o w e g o p o d a t k u o d n i e r u c h o m o ś c i , o r a z
d ) d o d a t k u k o m u n a l n e g o d o p a ń s t w o w e g o p o d a tk u g r u n t o w e g o ,
3 ) W o l n e g ło s y .
P o z a g a j e n iu p o s i e d z e n i a p r z e z p r z e w o d n i c z ą c e g o p . S t.
D a r a n o w s k i e g o ,p r z y s t ą p i o n o d o p r e li m i n a r z a g o s p o d a r c z e g o , o p r a c o w a n e g o p r z e z K o m is ję b u d ż e to w ą .
W d y s k u s j i 5 0 0 z ł, p r z e z n a c z o n e n a k u r s d o P o z n a n i a d l a s e k r e t a r z a m i e j s k i e g o , p r z e n i e s i o n o d o d z i a łu o p i e k i s p o ł e c z n e j, d o w s p a r c ia u b o g ic h .
O s t a t e c z n i e u c h w a l o n o , c o n a s t ę p u j e :
1 ) b u d ż e t w r o z c h o d z ie i w d o c h o d z i e 1 1 4 .2 5 5 ,— z ł . b u d ż e t R z e ź n i M i e js k i e j 1 9 ,2 5 0 ,— z ł . b u d ż e t E le k t r o w n i M i e j
s k i e j 4 9 .5 1 4 ,— z ł. r a z e m 1 8 3 ,0 1 9 .— z ł.
2 ) a ) 4 % , b ) 3 0 % d o p a ń s tw o w e g o p o d a tk u o d ś w ia d e c tw p r z e m y s ł o w y c h i k a r t r e je s tr a c y j n y c h ; 2 5 % d o p a ń s t w o w e g o p o d a t k u o b r o t o w e g o ; c ) 5 0 % , o r a z d ) 8 0 % .
N a t e m p o p ó ł to r a g o d z i n n y c h o b r a d a c h p o s i e d z e n i e z a m
k n i ę to . (s )
P R O T E S T G O L U B I A .
W n i e d z i e l ę d n i a 1 6 m a r c a 1 9 3 0 r . z w o ła ł o T o w a r z y tw o S a m o d z i e l n y c h k u p c ó w n a g o d z . 4 - t ą p o p o ł . d o s a li H o t e l u C e n tr a l n e g o w ie l k i w ie c p r o te s t a c y j n y z r z e s z o n y c h i n i e - z r z e .z o n y c h k u p c ó w , r z e m i e ś l n i k ó w , p r z e m y s ł o w c ó w . P r z e s z ł o s t o o s ó b p r z y b y ło z a m a n i f e s t o w a ć s w e u c z u c ia .
W i e c z a g a i ł p r e z e s T o w a r z y s t w a S a m o d z i e l n y c h k u p c ó w p . W o r o c h i d o k o ń c a m u p r z e w o d n i c z y ł. P o p r z y w it a n i u l i c z n y c h g o ś c i n a s t ą p i ł o b s z e r n y r e f e r a t p . p r z e w o d n ic z ą c e g o
o m a w i a j ą c y c ię ż k i e p o ł o ż e n ie k u p ie c tw a i i n n y c h g a ł ę z i h a n d l u i p r z e m y s ł u . P o r e f e r a c ie p r z y s t ą p io n o d o p o w z i ę c ia r e z o l u c ji . P o w s t a ł a t u o b s z e r n a d y s k u s ja n a t e m a t z m i a n p r o j e k tu r e z o l u c j i, p r z e c z y ta n e g o p r z e z p . p r z e w o d n i c z ą c e g o . W i e l u z n a n y c h s p o łe c z n ik ó w , l u d z i z a s ł u ż o n y c h o k o ł o p r a c y n a n i w i e .p o ł e c z n e j i g o s p o d a r c z e j G o l u b i a p o d a w a ł o p r o j e k t y z m ia n y . W r e s z c i e p r z y c h y l o n o s i ę d o w n i o s k u p . F r a ń C is z k a G o lu s a , z m i e n i a ją c e g o r e z o lu c j ę 'o t y le , ż e d o m a g a s i ę c a ł k o w i t e g o z n ie s ie n ia p o d a t k i o b r o t o w e g o d l a h a n d l u d e t a li c z n e g o . Ż ą d a n i a r e z o lu c ji s ą m n ie jw ię c e j n a s t ę p u j ą c e :
1 ) z m n i e j s z e n i e p o d a tk u o b r o t o w e g o p r z e z o b n i ż e n i e s t a w e k d l a h a n d l u h u r t o w e g o d o % % , a c a ł k o w it e z n i e s i e n ie t e g o ż p o d a t k u d l a h a n d l u d e t a l i c z n e g o — o d 1 k w i e tn i a 1 9 3 0 r .
2 ) Z a li c z e n i e c e n y ś w i a d e c tw p r z e m y s ł o w y c h d o p o d a t k u p r z e m y s ł o w e g o ;
3 ) r o z d z ie l e n ie c e n y ś w i a d e c tw p r z e m y s ł o w y c h n a c z t e r y r a t y ( c o k w a r t a ł ) ;
4 ) p o w i ę k s z e n i e i lo ś c i k a t e g o r y j ś w ia d e c tw p r z e m y s ł o w y c h p r z e z p o w o ł a n i e d o ż y c i a k a te g o r y j p o ś r e d n i c h m i ę d z y 1 i 2 i 3 k a te g o r j ą ;
5 ) p r a w o p r z e g lą d u a k t w y m ia r o w y c h ; 6 ) o b o w ią z e k u d z i e la n i a p o d s t a w w y m i a r u ;
7 ) ż ą d a n i e j a w n e j r o z p r a w y p r z e d K o m i s j ą O d w o ła w c z ą , R e z o l u c ję z p o w y ż s z e m i ż ą d a n ia m i p r z y j ę t o j e d n o g ł o ś n i e . P o d r o z w a ż a n i a p r z y s z ł a k w e s t ja z a m k n i ę c ia i n te r e s ó w w p o n i e d z i a ł e k d n i a 1 7 m a r c a 1 9 3 0 r . K w e s tj ę t ę r o z p a tr y w a n o ju ż w ś r o d ę d n i a 1 2 m a r c a 1 9 3 0 r . n a z e b r a n iu z r z e s z o n y c h i n i e z r z e s z o n y c h k u p c ó w . W ó w c z a s p o w z ię t o u - c h w a łę , b y z a m k n ą ć i n te r e s y w p o n i e d z i a ł e k o d g e d z . 1 0 — 1 2 O b e c n i e p . p r z e w o d n i c z ą c y d o n o s i , ż e w i ę k s z o ś ć m i a s t p o m o r s k i c h p o s t a n o w i ł a z a m k n ą ć s w e s k ł a d y w t y m d n i u p n p o ł u d n i u . P o s z e r o k i e j d y s k u s j i p o s t a n o w i o n o j e d n o g ło ś n i e p o z a m y k a ć s w e s k ł a d y w p o n ie d z ia łe k d n i a 1 7 m a r c a 1 9 3 0 r . o d g o d z . 1 2 d o 2 - g ie j.
W s p o m n i e ć t r z e b a ż e n a w ie c u o b e c n i b y l i . ó w a i e ? ż y d z i, k t ó r z y s o l id a r y z o w a li s i ę p o d w z g l ę d e m p r o t e s t u .
W p o n i e d z ia ł e k d n i a 1 7 m a r c a 1 9 3 0 r . o d g o d z . 1 2 - s te j d o 2 - g ie j z a m k n i ę t e b y ł y w s z y s t k i e i n te r e s y m i a s t a G o l u b i a . R ó w n ie ż i s k l e p y ż y d o w s k ie b y ł y z a m k n i ę t e . W s z ę d z i e w i
d n i a ły n a p is y : „ Z a m k n i ę te z p o w o d u p r o te s tu p r z e c iw s y s t e m o w i p o d a t k o w e m u " . J e d y n i e k o n c e s j o n a r j u s z e m ie li s w e
s k ł a d y o t w a r te . (s )
WIADOMOŚCI Z KOWALEWA
Z B R A C T W A S T R Z E L E C K I E G O .
R o c z n e w a ln e z e b r a n ie B r a c tw a S t r z e l e c k i e g o o d b y ł o s ię w e w t o r e k , d n i a 1 1 m a r c a 1 9 3 0 r . w l o k a lu s t r z e l n i c y p . Z i e l k o w e j.
O g o d z in i e 8 - m e j w i e c z o r e m z a g a i ł p o w y ż s z e z e b r a n e p r e z e s B r a c tw a b r a t K r z y ś k o h a s łe m „ C z o ł e m 1 i p o d a j ą c p o r z ą d e k o b r a d d o w i a d o m o ś c i .
O d c z y t a n o p r o t o k ó ł p r z e z s e k r e t a r z a b r a t a A d a m c z a k a z o s t a tn i e g o i r o c z n e g o w a l n e g o z e b r a n i a p r z y j ę t o d o w ia d o m o ś c i.
P o o d c z y t a n iu p r o t o k ó łu z a b r a ł g ło s p r e z e s K r z y ś k o w y r a ż a ją c s w o je z a d o w o le n ie z p r a c y i p i e c z y j a k ą o t a c z a li n i e k t ó r z y c z ło n k o w ie B r a c t w o , s k u t k i e m t e g o ś c i s n ę ły s ię w ę z ł y w z a j e m n e g o s z a c u n k u m i ę d z y b r a ć m i . P r z y k o ń c u w y r a ż a p r e z e s n a d z i e j ę , ż e w b i e ż ą c y m r o k u r ó w n i e ż B r a c tw o b ę d z i e n o r m a l n ie p r o s p e r o w a ł o a t y m s a m e m j e d n o ś ć i z g o d a b r a te r s k a p a n o w a ła .
8. BOLESŁAWIIA.
P R Z E D B U R Z Ą
Powieść historyczna z r. 1830.
4 3 ) —o— ( C i ą g d a ls z y ) .
— Co ty t u r o b i s z ? — k r z y c z y k s i ą ż ę ...
D o b y ł e m p a ł a s z a n a r a m i ę i s t o ję .
— C o r o b i s z ? — s ł y s z y s z ?
— P r o w a d z ę p i j a n e g o ż o ł n ie r z a n a o d w a c h — o d p o w i e d z i a ł e m — n o — i p ł a z e m m i u s z ł o . . .
C a ł a t a p a p l a n i n a , p r z e c i ą g n i ę ta d o s y ć d ł u g o , z a r z y n a ł a p o t r o s z e n u d z i ć m a j o r a — k t ó r y d o b y w s z y i u k a t a , c h c ia ł s i ę n i m p o z b y ć d a w n i e j s w o je g o M a ć k a — g d y t e n s z e p n ą ł z c i c h a :
— N a s z p a n i c z s i e d z i u K a r m e li t ó w . . . M a j o r r u s z y ł r a m i o n a m i .
— P r o s z ę j a ś n ie p a n a , a b y t y l k o o te m B a r t e k n i e w i e d z i a ł , c h o ć t o c z ł o w i e k u c z c i w y , a l e — c h o w a j B o ż e — j ę z y c z n y ...
T u s i ę p o c h y l i ł d o u c h a s t a r e m u :
— N i e c h j a ś n i e p a n t a m n a p is z e c o d o p a n a K a - l i k s t a . . . a j u ż j a . . .
M r u g n ą ł n i e k o ń c z ą c i d o d a ł :
— J a k n i e m y n a w a r c i e . . . t o j a p e w n e g o z n a j d ę . T e n d o w ó d p r z y c h y l n o ś c i p o c z c iw e g o M a ć k a r o z c z u l i ł s t a r e g o ż o ł n i e r z a ! M a ł o g o n i e u ś c i s k a ł , l e c z
Wicher w r ę k ę g o p o c a ł o w a ł i ' L ę k a ł s i ę R u c k i k o r z y s t a ć z t e j o f i a r y n a r a z i e , z o s t a w i ł r z e c z d o n a m y s ł u i M a ć k a t y l k o p r o s i ł , a b y g o j e s z c z e r a z o d w i e d z ił . . .
Z o s t a w i w s z y C z w a r t a k a z B a r tk i e m n a r o z m o w i e
o wsi, w k t ó r e j n i e b o r a c z y s k o n a r z e c z o n e J a g n ę z o s t a w ił , d a w n o j u ż z a m ę ż n ą z a i n n y m , m a j o r w y s z e d ł n i e c o w e s e l s z y n a p r z ó d n a o b i a d , a p o n i m u m y ś l i ł p ó j ś ć d o d o m u , w k t ó r y m s t a ł s y n i t a m s z u k a ć o w e g o t a j e m n i c z e g o p r z y j a c i e l a , b y s i e z n i m r o z m ó w ić o b s z e r n i e j .
D z i e ń c h o ć j e s i e n n y , b y ł p i ę k n y j e s z c z e i c i e p ł y ; w p o ł u d n i o w e j g o d z . n a d w i e c z ó r s t a r y z n a l a z ł s i ę w b r a m i e , w k t ó r e j z w y k le s t r a ż o d p r a w i a ł a p a n i m a js t r o w a N o i ń s k a .
P o d a w n y m w o j s k o w y m i z o c z ó w i z m i n y , a w r e s z c i e t r o c h ę z u b i o r u i w s t ą ż e c z e k u g u z i k a , p o z n a ć b y ł o ł a tw o — k im b y ł . M a j s t r o w a z d a ł a j u ż z m i e r z y ła g o d o b r z e o c z y m a , i c i e k a w ie p a t r z a ł a , a ż s i ę p r z y b l iż y ł . B y ł a s a m a j e d n a w b r a m i e , m a j o r w i ę c , c h c ą c s i ę c o ś w p r z ó d y d o w i e d z i e ć , s k ł o n i ł s i ę g r z e c z n i e , z b l i ż a j ą c s i ę d o n i e j p o z d r o w i ł .. . i t r o c h ę p o m y ś l a w s z y , z a p y t a ł :
— N i e m o g ł a b y m i p a n i p o w i e d z i e ć , k t o t u w te j k a m i e n i c y m i e s z k a ?
D o b r z e g o z m i e r z y w s z y o c z y m a , j e j m o ś ć , m a j ą c a w i e lk ą d o g a w ę d k i o c h o t ę , u ś m ie c h n ę ł a s i ę i z n a l a z ł a n a j w ł a ś c i w s z e m , d l a p r z e d łu ż e n ia r o z m o w y , n i e o d r a z u d o r z e c z y p r z y s t ą p i ć .
— A j a k ż e , p r o s z ę p a n a — k t ó ż t u l e p i e j w i e d z i e ć m o ż e i k t o m i e s z k a i k t o m i e s z k a ł w k a m i e n i c y i c o s i ę w n i e j d z i a ł o i d z i e je — n a d n a s , p r o s z ę p a n a — t o j e s t, m o j e g o m ę ż a i m n i e ... b o m y t u . . . j u ż d z i e s i ę ć l a t m i e s z k a m y ... C h o ć , p o ż a l s i ę B o ż e ; w ł a ś c i
c i e l s k n e r a , w s z y s t k i e p i e c e d y m i ą ... r e p e r a c y i ż a d n e j . . . .
M a j o r w i e d z ą c , ż e s i ę n a i n w e n t a r z k a m i e n i c y z a n o s i , p r z e r w a ł :
— J a b y m t y l k o c h c i a ł w i e d z i e ć ó l o k a t o r a c h . . .
— O t ó ż t o j e s t , p r o s z ę p a n a — p o c h w y c i ła s z e w c o w a . — O d l a t d z i e s i ę c i u c o s i ę t u i c h p r z e w i n ę ł o i n a t y ł a c h i n a p i ę t r z e , i n a g ó r c e , m o g ę z l i c z y ć n a p a l c a c h ... O J e z u ! d l a c z e g o n i e ... C z ł e k j e s z c z e p a m i ę c i n i e p o s t r a d a ł.
M ó w i ą c t o , n o s u t a r ł s z y , p o c z ę ł a s i ę w d z i ę c z n i e u - ś m ie c h a ć , a ż e w te j c h w i li n a d b i e g ł F r y c e k , z a j ę ł a s i ę n a p r z ó d p o z b y c i e m t e g o n a t r ę ta . . .
— A n i e p ó j d z i e s z ty m i d o i z b y , t a d o a l e m e n t a - r z a . ty j a k iś ... c o m c i m ó w i ł a . . . Ż e b y ś m i j e d n e j m i n u t y t u d ł u ż e j n i e p o s t a ł . . . N o — n o g i z a p a s . . .
A p o t e m z w r a c a j ą c s i ę d o m a j o r a , d o d a ł a :
— J e z u m i ł o s i e r n y , n i m s i ę c z łe k z d z i e c i p o c i e c h y d o c z e k a — c o s i ę t o n a m ę c z y ! .. A l e t r z e b a ofia
r o w a ć d o r a n C h r y s t u s o w y c h . . .
M a j o r o w i z a c z y n a ł o s i ę r o b i ć d z i w n i e n u d n o . - - P r o s z ę w i e l m o ż n e g o p a n a — d o r z u c ił a m a j s t r o w a . . . a g d y b y ł a s k a d o n a s . . . M ó j m ą ż N o i ń s k i , m a j s t e r o d o b u w i a , n i e c h w a lą c s i ę , s t a r s z y c e c h o w y ...
W i z b i e b y b y ł o w y g o d n i e j .
T o m ó w i ą c , f r z w i o t w o r z y ł a . M a j o r s i ę z a w a h a ł ,
nie b y ł o s p o s o b u b y ć n i e g r z e c z n y m ...
Z o b a c z y w s z y o b c e g o i s ą d z ą c , ż e i d z i e o i n t e r e s i r o b o t ę , N o i ń s k i , n a k u l i w a j ą c , z e r w a ł s i ę z e s t o ł k a , a l e ż o n a g o , ś m i e j ą c s i ę , o d e p c h n ę ła .
— J u ż t y s i e d ź , s w o j e r ó b . . . m y t u z w i e l m o ż n y m p a n e m m a m y d o p o m ó w i e n i a , c o d o c i e b i e n i e n a l e ż y .
N o iń s k i p o p a t r z y w s z y , m i l c z ą c p o w r ó c i ł d o n a k l e - p y w a n i a p o d e s z w y .
M a js t r o w a p r o w a d z i ł a g o ś c ia s w o j e g o d o a l k i e r z a , s t a r ł a k a n a p k ę , z r z u c i ła z n i e j r ó ż n e r u p i e c i e , z a p r o s i ła s i e d z ie ć i s t a n ę ł a p r z e d n i m .
— . W ię c o c o t o i d z i e , p r o s z ę p a n a ?
— C h c i a ł e m w i e d z i e ć , k t o m i e s z k a w k a m i e n i c y ? — s p y t a ł m a j o r .
— W ię c j a t o z a r a z p a n u . . . a l e j a k ż e h o n o r ?
— M a j o r R u c k i ... — s z e p n ą ł c i c h o s t a r y .
— P a n u m a j o r o w i r o z p o w i e m d e t a l ic z n i e ... ja k s i ę n a l e ż y ...
T u o d e t c h n ę ł a n i e b o g a , s p l u n ę ł a i z a c z ę ł a n a n o
w o : - ;
— N a t y ł a c h , p r o s z ę p a n a m a j o r a . . . D y g a s . . . s t r ó ż , M a t u s o w a , p r z e k u p k a z t y m J ó z k i e m , b o d a j w i s i a ł b o t u z n i m p o k o j u n i e m a n i g d y . . . Z p r z e c i w k a A - r a m o w ic z - s t o l a r z , n i e z ł y c z ł e k ... c z e l a d ź ... i t e c h ł o p c y j e g o , c o b y z J ó z k i e m n a g a ł ę ż g o d n e b y ł y ... J a k B o g a k o c h a m ... A t u . . . N o i ń s c y , m y ... T o c a ł y d ó ł . 4 .
( C ią g d a ls z y n a s t ą p i) .
