B E Z P A R T Y J N E P O L S K O > K A T O L IC K IE P IS M O L U D O W E .
W e k s p e d . m ie s ię c z n ie 7 9 g r. z o d n o s z ę - S , ■ ■ ■ ■ i. „ ... ■■— ■■i
ir Z u U p ia iC li n ie m p rze z p o c z tę il g r. w ię c e j. W w y - fl
? łS S S h. ? r *o " e ^ r w S ; Z u n i L T i o t ’ S S S i Sumiennem wykonywaniem obowiązków,
Z a d a ć p o z a te rm in o w y o h d o s ta rc z e ń g a z e ty , lu b z w ro tu c e n y a b o n a - | ł ». t
m e n tu . Z a d z ia ł o g ło s z e n io w y R e d a k c ja n ie o d p o w ia d a . R e d a k to r I budujemy Silną OjCtyzn^l
p rz y jm u je o d 1 0 -1 2 . N a d e s ła n y c h a n ie z a m ó w io n y c h rę k o p is ó w R e - |
d a k o ja n ie z w ra c a i n ie h o n o ru je . R e d a k c ja i a d m in is tra c ja u l. M ic k ie - LmMaraMMmMMWMMmsaMMMwwMWMManmnMMMuMiUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
w io z ą 1 . T e le fo n H O . K o n to c z e k o w e P . K . O . P o z n a ń 2 0 4 ,2 6 2 . I
n n łn e ^ o n ia ■ z* O g ło a z . p o b ie ra a ię o d w ie rs z a m a s . (7
w y i u n ia . gr., za re k la m y n a s tr. U u i. w
w ia d o m o ś c ia c h p o to c z n y c h 9 0 g r. n a p ie rw s z e j s tr. 5 0 g r. R a b a ta u d z ie la s l, p rz y o z ,s te m o g ła s z a n ia . .G lo s W ą b rz e s k i* w y e h e d a i trz y ra s y ty g o d n . i to : w p o n ie d zia łe k , ś ro d ę i p ią te k . P rz y s a 4 o - w e m ś c ią g a n iu n a le ż n o ś c i ra b a t o p a d a . D la s p ra w s p o rn y c h J e a t w ła ś c iw y S ą d w W ą b rz e ź n ie . — Z a te rm in o w y d ru k , p rz e p is a n e m ie js c e o g ło ts e n la a d m in is tra c ja n ie o d p o w ia d a . W rd a w n M w o z a s trz e g a s o b ie p ra w o n ie p rz y ję c ia o g ło s z e ń b e z p o d a n ia p o w o d ó w
Nr. 128
1
Wąbrzeźno, Kowalewo, Golub, wtorek dnia 31 października 1933 r.I
Rok XIIG lo s W o ln e j P o ls k i p o n a d o c e a n y
PAN PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POWIE AMERYCE...
W rocznicę odzyskania Niepodległości naszej Ojczyzny, w nocy z dnia 11 na 12 li
stopada br. Pan Prezydent Rzeczypospolitej prof. Ignacy Mościcki przemówi przed mi
krofonem „Polskiego Radja“ zainstalowa
nym na zamku Królewskim w Warszawie.
Z Królewskiego Zamku popłynie na fa
lach eteru przez daleki ocean do Stanów Zjednoczonych, głos Pierwszego Obywatela Polski, popłynie mowa Wolnego Narodu, który czci piętnastą rocznicę wskrzeszonej Niepodległości.
Za dalekim oceanem chciwie będą słu
chać i chłonąć polskie słowa bracia nasi, w których los rzucił tak daleko od Ojczyzny.
Słuchać będą Prezydenta Wskrzeszonej Oj
czyzny, ci, co „urodzeni w niewoli, okuci w powiciu** zostawili rodzinne strony, z żalem idąc szukać szczęścia, którego nie było w Ojczyźnie. I nigdy już nie powrócili na Oj
czyzny łono.
Pan Prezydent Rzeczypospolitej pow
tórzy przemówienie w języku angielskim.
Amerykanie usłyszą p młodem Państwie Polskiem, co przed piętnastu laty po dłu
giej niewoli powstało na nowo do życia. O Państwie Polskiem, do którego w walkach o wolność, meryka wyciągnęła zawsze przy-
» jazną dłoń i pierwsza głośno, dobitnie posta
wiła sprawę Wolnej Polski. Usłyszą z ust i Prezydenta Wskrzeszonego Państwa.
Transmisja audycji rozpocznie się o godz. 24 i trwać będzie 15 minut. Audycja przejdzie następujące koleje: przemówienie Pana Prezydenta Rzeczypospolitej, przet
worzone na drganie elektryczne przez mi
krofon, popłynie z Zamku — po przejściu przez wzmacniacze —• kablem do gmachu
„Polskiego Radja“, skąd po powtórnem, znacznie silniejszem wzmocnieniu i zmodu
lowaniu — drogą kablową poprzez szeregi wzmacniaczów pośrednich — do Anglji na antenę krótkofalówki w Rugby. Stamtąd nad Oceanem popłynie audycja na fali ete
ru na drugą półkulę, gdzie przejęta zostanie przez amerykańskie krótkofalówki w Sche
nectady i dopiero z tych stacji przejmą ją kablem rozgłośnie amerykańskie.
Jak duża różnica panuje między Starym a Nowym Światem, wykazuje porównanie godzin odbioru tej audycji w różnych mia
stach Ameryki. Słowa Pana Prezydenta, wy
powiedziane o północy dnia 11 listopada w Warszawie, słyszane będą w Nowym Yor
ku według tamtejszego czasu o godz. 18, w Chicago o godz. 17, a w San Francisco o godz. 15.
Audycja uroczysta zorganizowana zo
stała przez „Polskie Radjo“ w porozumieniu z dyrektorem Centrali Europejskiej Natio
nal Broadcasting Company Dr. Maxem Jor
danem, który stale rezyduje w Szwajcarji, w Bazylei. Audycja zapowiadana będzie w języku polskim i angielskim. Rozpocznie ją krótkiem przemówieniem naczelny dyrek
tor „Polskiego Radja** Dr. Z. Chamiec, poz
drawiając w języku polskim Polonię ame
rykańską i w języku angielskim — słucha
czy amerykańskich. Następnie przemówi Pan Prezydent Rzeczypospolitej, prof. Igna-
W p o c h o d zie ś w ia ta
W odmęcie głębokiego kryzysu tro
ska o lepszą przyszłość stała się udzia łem państw, narodów i jednostek. Zna
mieniem czasu jest coraz zaciętsza wal
ka o przetrwanie. Zwycięża ten kto jest wytrwalszy i zasobniejszy w środki.
Źródłem siły społeczeństw i jedno stek są zasoby. Powstają one drogą gro madzenia oszczędności i przetwarzania ich w dobra wytwórcze. Tej świadomo ści cały świat kulturałny, a z nim i Pol
ska, daje solidarny wyraz w dniu 31 października, obchodząc
„DZIEfi OSZCZĘDNOŚCI"
Dzień ten poświęćmy i my rozważa niu prawdy niezbitej, że oszczędność jest drogą, często powolnej, lecz zawsze pewnej budowy niezależności. Oszczęd ność jest środkiem zabezpieczenia jutra, jest rękojmią trwałości zarówno pań-
k u lep szem u ju tru
stwa jak i rodziny. Utwierdza ona wiarę w moc twórczą człowieka i w jego zdol ności świadomego kształtowania życia.
Ona też poprowadzi nas ku jaśniejszej przyszłości.
W całym kulturalnym świecie roz
brzmiewa w „Dniu Oszczędności" soli darne hasło: Pracujmy, twórzmy real ne wartości, ulepszajmy naszą gospo
darkę w domu i w każdym warsztacie pracy. Zaspakajajmy potrzeby dnia dzi
siejszego,ale nie zapominajmy o potrze bach jutra.
Oszczędzajmy, z myślą o spokojnej przyszłości, dążąc do niezależności i po prawy bytu.
Centralny Komitet Oszczędnościowy Rzeczypospolitej Polskiej.
Powiat. Komitet „Dnia Oszczędności"
w Brodnicy.
D ra g a im . P u ła s k ie g o w Im e ry c e
NOWY YORK. Pod Jersey City w stanie New Jersey została oddana do użytku nowa droga automobilowa, która otrzymała ofic
jalną nazwę „General Pulaski Memoriał Skyway**.
Jest to najdłuższy i najwyższy wiadukt ruchu automobilowego. Przejechać nim mo
że rocznie 20 miljonów automobilów, chociaż obecny ruch na tej drodze obliczany jest
U trw a le n ie d o b ro b y tu P a ń s tw a
i o b y w a te li
Wskazania narodowe na „Dzień Oszczędności^ w Polsce.
„Dzień Oszczędności, który cała Polska wraz z innemi krajami obcho
dzi corocznie w dniu 51 października, poświęcony jest propagandzie oszczę
dnościowej.
W tym dniu obowiązkiem wszyst
kich jest POWAŻNE I GŁĘBOKIE PRZEMYŚLENIE ZAGADNIENIA OSZCZĘDNOŚCI i postanowienia, że PRZEMYŚLANE ZASADY BĘDĄ OD
TĄD ŚCIŚLE STOSOWANE W ŻY
CIU CODZIENNEM.
Celem całej tej akcji jest odro- DZIMA PRODUKCJA OBYĆ SIĘ NIE
cy Mościcki, również w języku polskim i angielskim. Po przemówieniu Pana Prezy
denta Rzplitej nadana zostanie krótka au
dycja poświęcona Chopinowi, po której pra
wdopodobnie zabierze głos, przemawiając krótko, o morzu, również w dwóch językach b. minister Przemysłu i Handlu inż. Eug.
Kwiatkowski. Audycję zakończy odegranie hymnu narodowego polskiego.
Znaczenie przemówienia Pana Prezy
denta, którego słuchać będzie rzesza emi
grantów polskich i miljony amerykańskich obywateli, jest ogromnej wagi. Dla Pola
tylko na 11 miljonów automobilów rocznie.
Długość wiaduktu wynosi trzy i pół mili an
gielskiej, szerokość 50 stóp. Wysokość słu
pów wiaduktowych wynosi nad ziemią 100 stóp, zaś nad wodą 145 stóp. Koszt budowy wiaduktu Pułaskiego wynosi 19 miljonów dolarów. Dla utrwalenia wiaduktu wpusz
czono fundamenty w ziemię na głębokości 145 stóp.
dzenie zanikłego po wojnie świato
wej zmysłu oszczędzania pieniędzy i propagowanie składania zaoszczędzo
nych pieniędzy w instytucjach oszczę
dnościowych.
Doniosłość takiej kapitalizacji nie
tylko dla jednostki, lecz i dla gospo
darki państwowej zaprzeczyć nie moż
na —
Toć jedynie Z KAPITALIZACJI MOŻE POWSTAĆ DOGODNY KRE
DYT, BEZ KTÓREGO NASZA RO-
ków na dalekiej obczyźnie będzie ono po
krzepieniem i radością, ożywczym promie
niem z ojczystego kraju — dla cudzoziem
ców wiadomością i przypomnieniem o da
lekim, dzielnym i rycerskim kraju, który wydał bohaterów nieśmiertelnej sławy Pu
łaskiego i Kościuszkę, bojowników o wol
ność Stanów Zjednoczonych.
Radjo jest niewątpliwie tym pomostem na którym się spotkają i zbliżą dwa naro
dy: polski i amerykański. Trzeba tylko, aby właśnie tak, bezpośrednio, naród do narodu, mógł się częściej odzywać.
MOŻE. I jedynie kapitalizacja usunąć może tę największą plagę naszego wieku, jaką jest MASOWE BEZRO
BOCIE. -
Konieczności kapitalizacji bynaj
mniej nie umniejsza fakt, że wskutek obecnego ciężkiego kryzysu MOŻ
NOŚĆ ZAOSZCZĘDZENIA PIENIĄ
DZA TAK BARDZO ZMALAŁA. — Mimo to zagadnienie oszczędności, jest nadal aktualne. Jeżeli nie stać nas na oszczędzanie złotówek, ODKŁA
DAJMY GROSZE. Wobec zda je się trwałego postanowienia wszelakich wartości w stosunku do waluty zło
tej, może ZA TE GROSZE ZŁOŻONE KUPIMY SOBIE W PRZYSZŁO5CI NIE MNIEJ, NIŻ DAWNIEJ ZA ZŁO
TÓWKI.
Trudno w granicach krótkiego ar
tykułu wyliczyć wszelkie możliwe sposoby oszczędzania pieniędzy. Ale z góry można powiedzieć, że takie sposoby istnieją i NAJUBOŻSZY NA
WET OBYWATEL, MAJĄC SILNĄ WOLĘ, MOŻE ODŁOŻYĆ COŚKOL
WIEK NA „CZARNĄ GODZINĘ". W ogólnej sumie zaś wyda to WIELKI EFEKT PIENIĘŻNY I ZAGADNIE
NIE KAPITALIZACJI W POLSCE ZOSTANIE POMYŚLNIE ROZWIĄ
ZANE. -
Postanówmy więc, że nietylko w naszem prywatnem życiu, ale także w życiu zbiorowem i państwowem od
grywać będziemy zmysł oszczędności warsztatów pracy.
W REZULTACIE ZAŚ BĘDZIE ZAKOŃCZENIE KRYZYSU I ZAPO
CZĄTKOWANIEM OGÓLNEGO DO
BROBYTU.
N o w y rz ą d fra n c u s ki
PARYŻ. Albert Sarraut utworzył nowy gabinet. Przedstawia się on następująco:
premjer i minister marynarki — Albert Sar
raut, wicepremjer i minister sprawiedliwoś
ci — Dalimier, sprawy wewnętrzne — Chau- temps, sprawy zagraniczne — Paul Boncour, wojna — Daladier, finanse — Bonnet, budżet
— Gardey, rolnictwo — Queille, handel — Laurent-Eynac, poczta i telegrafy — My- stler, roboty publiczne — Paganon, praca — Frot, oświata — De Monzie, kolon je — Pie- tri, lotnictwo — Cot, marynarka handlowa
— Stern, renty — Ducos, zdrowie — Lisbon- ne. Podsekretarzem stanu w prezydjum ra
dy ministrów został Andre Marie, w mini
sterstwie spraw zagranicznych — De Tes- sau.
—:o:—
ZATRULI SIĘ NIEŚWIEŻEM MIĘSEM.
BYDGOSZCZ. Rodzina gospodarza Birck- holza, zamieszkałego w Palmierowie powia
tu Szubińskiego padła ofiarą zatrucia po spożyciu nieświeżego mięsa. Najmłodsza z trzech córek Birckholza zmarła w szpitalu dwie inne straciły wzrok oraz uległy para
liżowi jelit. Przewieziono je do szpitala w Bydgoszczy. Birckholz, który spożył naj
mniej mięsa, uległ tylko lekkiemu zatruciu.
■ ~ Str 2 „GŁOS WĄBRZESKI" Nr. 128 ...- —
IV Wszechświatowy Zlot Harcerzy w Goedoello.
SRQPONMLKJIHGFEDCBA• (C ią g d a ls z y )
Pierwsza reduta obrony Wolnej Polski
D n ia 4 s ie rp n ia o d ib y ło s ię w o b o z ie w ilc z ą t w ę g ie r s k ic h — d z ię k i in i
c ja ty w ie p o ls k ie j — w ie lk ie z e b r a n ie in s tru k to r ó w z u c h o w y c h . I n s tr u k to r ó w p o ls k ic h z u c h y w ę g ie rs k ie w i
ta ły n a s z e m „ C z u w a j4*. P o w y g ło s z o n y c h r e f e r a ta c h , P o la c y p o s ta w ili w n io s e k o u tw o rz e n ie k o m ite tu , k tó r y b y z b a d a ł m o ż liw o śc i m ię d z y n a r o d o w e j w s p ó łp r a c y z u c h o w e j. W n io s e k z o s ta ł p r z y ję ty . T e g o ż d n ia o g o d z in ie 1 1 -te j o d b y ła s ię k o n f e r e n c ja R o w e r S la u tó w . P o ls k a d e le g a c ja o - k a z a ła s ię n a jlic z n ie js z ą . P o z a g a je n iu k o n f e r e n c ji w s z e d ł* n a tr y b u n ę B a d e n - P o w e ll o w a c y jn ie w ita n y g ro m k ie m „ C z u w a j" p r z e z s ie d z ą c y c h w p ie r w s z y m r z ę d z ie s ta rs z y c h h a r c e r z y . Z a B a d e n P o w e lle m w s z e d ł n a tr y b u n ę d h . P is k o r s k i, k ie r o w n ik s ta r s z y c h h a r c e r z y w P o ls c e i z a p r o s ił w s z y s tk ic h r o w e r s k a u tó w n a Z ja z d S ta rs z o h a r c e r s k i d o P o ls k i w s ie r p n iu 1 9 5 4 r. i w y r a z ił n a d z ie ję , ż e b r a te r s k ie w ię z y , z a d z ie r g n ię te w K a n d e r- s te g p r z e z p r z e d s ta w ic ie li w s z y s tk ic h n a r o d ó w w z m o c n ią s ię i z a c ie ś n ią n a Z je ź d z ić w P o ls c e . W ie c z o r e m w o b o z ie p o ls k im o d b y ło s ię o g n is k o d la s ta rs z y c h h a r c e r z y w s z y s tk ic h n a r o d ó w . O g n is k o to u w a ż a s ię z a n a j
b a r d z ie j u d a n e z e w s z y s tk ic h o g n is k J a m b o r o w y c h . P o s k o ń c z e n iu o g n i
s k a , o p u s z c z a ją c y te r e n p o ls k i s k a u c i z a g r a n ic z n i d z ię k o w a li n a s z y m s ta r s z y m h a r c e r z o m z a w ie c z ó r , k tó r y p o z o s ta w ił im n ie z a ta r te w s p o m n ie n ia .
5 s ie r p ie ń . D z ie ń , k tó r y p r z e jd z ie d o h is to rji h a r c e r s k ie j. N a d s z e d ł b o w ie m d z ie ń , w k tó r y m m ie liś m y w y k a z a ć n a s z ą p r a c ę w o b e c p u b lic z n o ś c i i s k a u tó w z g r o m a d z o n y c h n a a r e n ie . T r y b u n y w y p r z e d a n e d o o s ta t
n ie g o m ie js c a . N a s tr ó j w y b itn ie ś w ią te c z n y . C z u ł g o k a ż d y z n a s i k a ż d y w id z .
O to d e f ila d a n a r o d ó w . P o la c y s z li n a p r a w d ę w e s o ło , z r e s z tą ja k n ie b y ć w e s o ły m , g d y p u b lic z n o ś ć w ita p o l
s k ie b a r w y z ta k ą n a d z w y c z a jn ą s e r
d e c z n o ś c ią . O b s e r w u ją c y m z d a w a ło s ię , ż e n ik o g o ta k n ie w ita n o , ja k n a s z ą r e p r e z e n ta c ję . N a s tą p iły p o k a z y . P r z e d n a m i o d b y ł isię p o k a z W ę g ró w , k tó r y o b e jm o w a ł s y g n a liz a c ję .
W r e s z c ie p r z y s z ła k o le j n a n a s . — Z a tr ą b ili n a s i tr ę b a c z e , w ia tr r o z w ia ł f la g i i ta k t m a rs z a „ U ła n i“ w m a s z e r o - w a liś m y n a a r e n ę , w y ty c z a ją c ż y w e - m i f la g a m i n a s z e g r a n ic e . W k ilk a m i
n u t u s ta w io n o m a s z t w s e r c u w y ty c z o n e j z ie m i, o r k ie s tr a z a g r a ła h y m n p a ń s tw o w y , p o c h y lo n o f la g i i n a m a s z t w c ią g n ię to r e p r e z e n ta c y jn y s z ta n d a r P o ls k i. A g d y w je c h a ły w o z y i p r z e z w y ty c z o n ą g r a n ic ę p r z e s z li n a s i ta n c e r z e , u b r a n i w lu d o w e s tr o je , m ie n ią c e s ię p r z e p y c h e m b a r w i r o z b a w io n y c h w e s e ln ik ó w — p u b lic z n o ś ć w p r o s t o s z a la ła . O k r z y k i, h a ła s , o k la s k i, o to p r a w d z iw e tło p r z y ję c ia , ja k ie n a m z g o to w a n o . T a k ie w iw a to w a n ia p o w ta rz a ły s ię z a k a ż d y m ta ń c e m . T e m p e r a m e n t P o la k ó w , g r a b a r w , c u d n e to n y m e lo d y j, w s p a n ia łe w y ty c z e n ie g r a n ic P o ls k i, o l
b r z y m ia ilo ś ć lu d u , z ilu s tr o w a n ie m o r z a z a p o m o c ą n a s z y c h h a r c e r z y m a r y n a r z y , o r a z w y m a r s z p ó ź n ie j c a łe j P o ls k i p r z e z te n s k r a w e k p r z e z n a c z o n e g o n a m w y b r z e ż a — w s z y s tk o to s k ła d a ło s ię n a w id o w is k o , k tó re g o n ie s p o s ó b z a p o m n ie ć . W y p r a w a p o l
s k a o d n io s ła te g o d n ia tr iu m f , ja k ie g o n ie o d n io s ła n a ż a d n y m z d o ty c h c z a s o w y c h z lo tó w — p o d b iła s e r c a w s z y s tk ic h , k tó r z y n a te n p o p is p a tr z y li.
D n ia 6 s ie r p n ia g e n . B a d e n P o w e ll o d w ie d z ił o b ó z s k a u tó w s z y b o w n i
k ó w . P o d o k o n a n iu p r z e g lą d u s z y b o w c ó w u d a ł s ię n a s ta r t, g d z ie o b s e rw o w a ł lo ty s z y b o w c ó w z a w o d n i
c z y c h i s z k o ln y c h . W m ię d z y c z a s ie o d b y ł s ię p o k a z m o d e li s z y b o w c o w y c h .
(C ią g d a ls z y n a s tą p i)
— :o :—
P ię tn a s ta ro c z n ic a ro z p o c z ę c ia w a lk lw o w sk ic h p rz y p o m in a n a m f a k t p rz e ło m o - w e g o z n a c z e n ia , n ie ty lk o z e w z g lę d u n a s a m L w ó w , c z y M a ło p o ls k ę W s c h o d n ią , a le n a c a łą o d ro d z o n ą n ie p o d le g ło ś ć n a s z ą . I c h o ć ty le p rz e ró ż n y c h ro c z n ic ś w ię c im y o b e c n ie , d z ie ń 1 lis to p a d a w y b ija s ię n a c z o ło ty c h w s z y s tk ic h ro c z n ic i to te rn m o c n ie j, im b a r d z ie j o d d a la ją c s ię o d n ie g o , u z y s k u je m y m o ż n o ść s p o g lą d a n ia n a ń z p e r s p e k ty w y h isto r y c z n e j.
T o b y ł b o w ie m w z m a rtw y c h w s ta ją c e m P a ń s tw ie p o ls k ie m p ie rw sz y z b r o jn y o d p ó r z a m a c h u n a n a s z ą c a ło ść te r y to r ja ln ą , to b y ł p ie rw s z y z ty c h tr u d n y c h e g z a m in ó w , ja k ie n ie o d łą c z n ie z w ią z a n e s ą z p o ję c ie m n ie z a le ż n e g o b y tu p a ń s tw o w e g o i je g o o b ro n y . M ie liś m y p o te m p o w sta n ie w ie lk o p o ls k ie , w o jn ę z b o lsz e w ik a m i i p o w sta n ie ś lą s k ie , a w s z y s tk ie te w a lk i ró w n ie ż o p a r te b y ły ja k e g z a m in lw o w s k i n a im p ro w iz o w a n y m o d r u c h u s p o łe c z e ń stw a , z k tó r e g o d o p ie ro w o g n iu w a lk w y k u w a ć tr z e b a b y ło p ie rw sz e o g n iw a w ła s n e j o r g a n iz a c ji p a ń s tw o w e j w e w s z y stk ic h je j d z ie d z in a c h .
J e d n a k o w o ż z a im p ro w iz o w a n y z b r o jn y o d ru c h .lw o w sk i b y ł o ty le n a jtr u d n ie js z y , iż n a s tą p ić m u s ia ł z u p e łn ie n ie o c z e k iw a n ie , n ie m a l b e z ż a d n e g o p rz y g o to w a n ia , n ie w c ią g u d n i, a le d o sło w n ie g o d z in . Z u p e łn ie n a g le i n ie s p o d z ie w a n ie w n o c y n a 1 listo p a d a 1 9 1 8 r. n a s tą p ił z a m a c h u k r a iń s k i i c a łą o r g a n iz a c ję o b ro n y — a w ię c m o b iliz o w a n ie lu d z i, u z y s k iw a n ie b ro n i, s tw o rz e n ie c a - łe g o a p a r a tu w o js k o w e g o i p o lity c z n e g o — w e g o .
Skąd płyną pieniądze na tę robotę?
B R U K S E L A . B r u k s e ls k i d z ie n n ik
„ L e S e ir‘* p r o te s tu je p r z e c iw k o b e z c z y n n o ś c i w ła d z b e lg ijs k ic h w o b e c
r o z w o ju n ie m ie c k ie j p r o p a g a n d y r e w iz jo n is ty c z n e j w o k r ę g a c h E u p e n i M a lm e d y .
„ R o b o ta H e im a tb u n d u , n ie m ie c k ie j o r g a n iz a c ji n a c jo n a lis ty c z n e j i p r o p a g a n d o w e j, s ta le s ię r o z w ija i r o z s z e r z a w k a n to n a c h E u p e n i M a lm e d y . —
N a le ż y ż a ło w a ć , ż e w ła d z e p o z w a la ją n a w s z y s tk o i to le r u ją o s z c z e r s tw a p is m a „ L a n d b o te “ , s k ie r o w a n e p r z e c iw B e lg ji i n a s z y m in s ty tu c jo m p a ń s tw o w y m .
tw o rz y ć tr z e b a b y ło d o p ie ro w n a jw ię k sz y m o g n iu w a lk i.
L e d w ie ro z w id n ił s ię s z a r y p o r a n e k 1 li
s to p a d a , ju ż z a g r a ły p ie rw sz e k a r a b in y i g r a ły o d tą d p r a w ie b e z p r z e r w y p e łn e 6 m ie s ię c y , a ż d o c h w ili o s ta te c z n e g o z w y c ię s tw a . Z a c z ę to z 6 4 k a r a b in a m i s ta re g o s y s te m u , n ie m a l b e z a m u n ic ji i b e z ż a d n e g o s p rz ę tu w o je n n e g o — a w tr z y ty g o d n ie p ó ź n ie j, g d y n a re sz c ie o d s ie c z z z a c h o d u p o m o g ła d o w y r z u c e n ia w ro g a z m ia sta , w a k c ji b o jo w e j b r a ł c z y n n y u d z ia ł n a w e t p o c ią g p a n c e r n y w ła s n e j ro b o ty .
L w ó w z ro z u m ia ł s w o ją m is ję h is to ry c z n ą z d o b y ł s ię n a w e t n a p rz e ło m o w y i n ie śm ie r
te ln y p o r y w i r ę k a m i s w o ic h ż o łn ie rz y i d z ie c i o b ro n ił p ie rw sz ą r e d u tę w o ln e j P o lsk i.
Z K ra k o w a p o s z ły ro z k a z y o d p o w ie d n ie i w ty m s a m y m d n iu ta k s a m o z rz u c iły ja r z m o n ie w o li m ia sta m a ło p o lsk ie i ś lą sk ie — T a rn ó w , Z a k o p a n e , W ie lic z k a , B ie lsk o , C ie s z y n , o ra z c z ę ś ć L u b e ls z c z y z n y , z n a jd u ją c a s ię p o d w o je n n ą o k u p a c ją a u s trja c k ą .
T a k w ię c d z ie ń 3 1 p a ź d z ie r n ik a in s u r e k c ji k r a k o w s k ie j je s t f a k ty c z n ie i is to tn ie p ie rw s z y m h is to ry c z n y m d n ie m n ie p o d le g ło ś c i p a ń s tw o w e j P o ls k i. T e n h is to ry c z n y m o m e n t w in n a p a m ię ta ć c a ła P o ls k a . Z w ła s z c z a je ż e li ro z w a ż y s ię i p o ró w n a w a ru n k i, w ja k ic h p o s z c z e g ó ln e d z ie ln ic e z n a jd o w a ły s ię z k o ń c e m p a ź d z ie rn ik a 1 9 1 8 r., w te d y o c e n i s ię n a le ż y c ie c z y n K ra k o w a i c a łe j M a ło p o ls k i. W te d y te ż lo k a ln a ro c z n ic a k r a k o w s k a n a b ie r z e z n a c z e n ia o g ó ln o -n a ro d o -
S k ą d p ły n ą p ie n ią d z e m a tę ro b o - tę ? —
O to p y ta n ie , in te r e s u ją c e w s z y s t
k ic h . A V ia d o m o , ż e N ie m c y n ig d y n ie o s z c z ę d z a ły , g d y c h o d z iło o p r o p a g a n d ę z a g r a n ic z n ą , k tó r ą z a w s z e u p o s a ż a ły w w s z e lk ie f u n d u s z e i n a jb a r d z ie j n o w o c z e s n e ś r o d k i te c h n ic z n e '4.
N ie m ie c k ą p r o p a g a n d ę o f ic ja ln ą w s p ie r a w y d a tn ie in ic ja ty w a p r y w a t
n a , p r z e ja w ia ją c a s ię w s p r z e d a w a n iu z n a c z k ó w p a m ią tk o w y c h z n a p is e m :
„ S k ła d k a n a n ie m ie c k o ś ć E u p e n , M a l
m e d y " .
D o c h ó d z ty c h z n a c z k ó w , s p r z e d a w a n y c h c a łe m i a r k u s z a m i w s z k o ła c h n ie m ie c k ic h , p r z e z n a c z o n y je s t n a a k c ję a n ty b e lg ijs k ą w w s p o m n ia n y c h p r o w in c ja c h B e lg ji.
Tajemniea Grobowca
POWIEŚĆ SENSACYJNA.
(Z F R A N C U S K IE G O ).
4 6 ) T O M I.
IWAN SMOIŁOW.
— M ó w ią c to , P a s k a l o d d a ł s łu ż ą c e m u k a p e lu s z , s z a l, p a lto t i p o z o s ta ł w c z a r n y m f r a k u i b ia ły m k r a w a c ie .
P r z e r a ż a ją c o b y ł c h u d y . C z e r w o n e p la m y k r w a w iły z a p a d łe i b la d e p o lic z k i. O c z y s in a o - k r ą ż a ła o b w ó d k a , s ło w e m w y g lą d a ł n a d w y r a z o - p la k a n ie .
C o m in u ta s u c h y k a s z e l p r z e ry w a ł je g o s ło w a . D o ś ć b y ło s p o jr z e ć n a n ie g o i p o s łu c h a ć , a n a jw y ż e j m o ż n a b y m u d a ć je s z c z e d w a ty g o d n ie ż y c ia , c o je m u n ie p r z e s z k a d z a ło je d n a k tw ie r
d z ić , ż e je s t b a r d z o s iln y m .
— M ilio n k r o ć p r z e p r a s z a m s z a n o w n e p a n ie i p a n o w ie . S p ó ź n iłe m s ię b a r d z o . W ie m o te rn , a le s ą o k o lic z n o ś c i ła g o d z ą c e w in ę i g d y s ię d o w ie c ie p a ń s tw o , d la c z e g o s ię s p ó ź n iłe m , n ie b ę d z ie c ie s ię g n ie w a li, a le d z iw ili.
— C ó ż s ię ta k d z iw n e g o s ta ło , b a r o n ie ? — z a g a d n ą ł g o M a u r y c y .
— M o ż e p o je d y n e k p a n m a ? — ż y w o s p y ta ł L a m o u r o u x . — P o s o b ie p o p r a c u je m y r a z e m j u tr o . O ! n a u c z ę p a n a k o m a n d o r s k ie g o p c h n ię c ia — c o ś w s w o im r o d z a ju z d u m ie w a ją c e g o .
P a s h a l k a s z ln ą ł, a p o te m o d r z e k ł:
— N ie id z ie tu o p o je d y n e k .
— A o c o ?
— O z b r o d n ię , a r a c z e j d w ie z b r o d n ie .
— O d w ie z b r o d n ie ! — p o w tó r z y ło k ilk u g ło s ó w k o ło s to łu .
— T a k , m o i d r o d z y , z d a r z y ło s ię c o ś o s o b liw s z e g o i s tr a s z n e g o , c o ś p o tw o r n e g o , z n a m s ię p r z e c ie ż n a te rn . K o m u g ilo ty n o w a n o p r z y ja c ie la , p a m ię ta c ie w M e lu n , te g o b ie d n e g o F a b r y c ju s z a L e c le r c a , s tr a s z n e g o ło tr a z r e s z tą , a le p y s z n e g o c h ło
p c a , te n m u s i z n a ć s ię n a z b r o d n ia c h . W ie c ie , fja ń s tw o , to w ie lk i s z y k m ie ć g ilo ty n o w a n e g o k o -
e g ę .
M a u r v c y V a ss e u r d r g n ą ł m im o w o ln ie i tw a r z m u tr o c h ę p o b la d ła . Z ła tw o ś c ią d o m y ś lił s ię o c z e m b ę d z ie ro z m o w a .
— N o , P a s h a lu , p r z y s tą p ż e ju ż d o rz e c z y ! — z a w o ła ł a m fitrjo n . — W id z is z , ż e p a n ie s ię n ie c ie r p liw ią .
M a le ń k i b a r o n m ó w ił d a le j:
— Z a c z y n a m — h is to r ja te g o r o d z a ju : P iłe m p o n c z r z y m s k i w k a w ia r n i R o z m a ito ś c i i ju ż m ia łe m p ó jś ć d o w a s, m o i d r o d z y , k ie d y m o ją u w a g ę z w r ó c iło k ilk a w y r a z ó w , w y m ó w io n y c h p r z e z d w ó c h ja k ic h ś f a c e tó w , o b o k m n ie s ie d z ą c y c h .;
Z a c z ą łe m s ię p r z y s łu c h iw a ć i z o s ta łe m . . '
— C ó ż to b y ło ta k c ie k a w e g o , o c z e m m ó w ili? .
— O p o d w ó jn e j z b r o d n i.
— G d z ie i k ie d y ?
— W P a r y ż u , d z is ie js z e j n o c y . D z iś z r a n a p r z y u lic y E r n e s ty n y w k a r e c ie d o w y n a ję c ia z n a le z io n o tr u p a z a b ite g o c z ło w ie k a , a w g r o b o w c u p ć w n e j r o d z in y r o s y js k ie j n a c m e n ta r z u P e r e - L a c h a is e z w ło k i k o b ie ty , ta k ż e z a m o r d o w a n e j.
U s ły s z a w s z y d o o s ta tn ie z d a n ie , h r a b ia I w a n ! z a ję ty c z u łą r o z m o w ą z O k ta w ją , n a g le p o d n ió s ł : g ło w ę , a d r e s z c z p r z e b ie g ł n a je g o c ie le .
— N a c m e n ta r z u P e r e - L a c h a is e ! — z a w o ła ły k o b ie ty p r z e r a ż o n e .
— W g ro b o w c u ! c z y b y ć m o ż e ! — z a w o ła ła , w z d r y g a ją c s ię c z a r u ją c a O k ta w ja .
— T a k ! — p o w tó r z y ł P a s h a l d e L a u d illy . — W g ro b o w c u , n ie p r a w d a ż , ż e to z d u m ie w a ją c e ?
M a u r y c y w y g lą d a ł n a r o z ta rg n io n e g o , a le s łu c h a ł, z m a r s z c z y w s z y b r w i.
— Z d a je s ię , p o w ie d z ia ł p a n , ż e w g r o b o w c u p e w n e j r o d z in y r o s y js k ie j ? — s p y ta ł h r a b ia Iw a n .
— T a k .
— C z y p a n u w ia d o m o , ja k < się ta r o d z in a n a z y w a ?
P a s h a l p o tr z ą s n ą ł g ło w ą .
— N a z w is k a n ie w y m ie n io n o — o d p o w ie d z ia ł.
— W ie sz c o , k o c h a n y P a s h a lu — o d e z w a ł s ię '
w ic e h r a b ia d ‘ A r f e u ille — tw o je o p o w ia d a n ie w y g lą d a n a b a je c z k ę . Z a n a d to d r a m a ty c z n e , a ż e b y m o g ło b y ć p r a w d o p o d o b n e m .
— W c a le n ie — z a p r o te s to w a ł b a r o n . — W ą t
p ić n ie tr z e b a . C i, c o r o z m a w ia li p r z y m n ie , n a j
d r o b n ie js z e p o d a w a li s z c z e g ó ły .
— N o , to p o w in n o b y ć o te rn w g a z e ta c h w ie c z o r n y c h .
— B a r d z o b y ć m o ż e , ż e je s t.
— T o s ię z a r a z p r z e k o n a m y .
K a z a n o g a r s o n o w i p r z y n ie ś ć ja k ą b ą d ź g a z e tę i p o d a ł z a c h w ilę d z ie n n ik „ F r a n c e " .
D‘ A r f e u ille r o z ło ż y ł ją i p r z e b ie g ł o c z y m a .
— J e s t o d e z w a ł s ię . — I p r z e c z y ta ł g ło ś n o n a s tę p u ją c ą w ia d o m o ś ć :
„Zbrodnia na cmentarzu Pere-Lachaise.
Podwójne morderstwo.
Nocy dzisiejszej w Paryżu popełniono, została po
dwójna zbrodnia, tem straszniejsza, że tajemnicza.
Dziś zrana, kiedy robotnicy kamieniarscy przecho
dzili przez cmentarz Pere-Lachaise, ze zdziwieniem ujrzeli krew pod drzwiami żelaznemi grobowca pewnej rodziny rosyjskiej i w grobowcu tym zobaczyli kobietę, zabitą sztyletem, a jednocześnie prawie stajenny u wynajmują
cego powozy przy ulicy Ernestyny znalazł w karecie, któ
ra powróciła w nocy, trupa zamordowanego człowieka.
Zawiadomieni natychmiast urzędnicy sądowi i poli
cja udali się w te dwa miejsca.
Z powójnego śledztwa, umiejętnie, poprowadzonego, okazało się, że podwójna zbrodnia popełniona została przez jednego i tego samego złoczyńcę.
Niezbite poszlaki naprowadzają na ślad zbrodnia
rza, który niebawem znajdzie się w rękach sprawiedliwo
ści.” —
G d y to c z y ta n o M a u r y c y c z u ł, ż e z im n y p o t w y s tę p u je n a je g o c z o ło , a o d d e c h z a p ie r a s ię w g a r d le , ż e la z n ą m ia ł je d n a k w o lę i d z ię k i s w e j e n e r g jL z d o ła ł u k r y ć p r z e d w s z y s tk im i w z r u s z e n ie , k tó r e g o m o g ło z d r a d z ić .
(C ią g d a ls z y n a s tą p i.)
