Akcje i ich rodzaje

Termin akcja występuje w trzech znaczeniach. I tak, pod pojęciem tym można rozumieć:

− udział kapitałowy akcjonariusza w kapitale zakładowym spółki akcyjnej (ułamkową część kapitału zakładowego),

− ogół praw i obowiązków akcjonariusza wobec spółki, wyznaczający jego pozycję w spółce,

− papier wartościowy.

Pojęcie akcji jako papieru wartościowego odnajdujemy w art. 328 k.s.h. Według ustawodawcy jest to dokument wydawany akcjonariuszowi przez spółkę akcyjną, a zawierający dane przewidziane w tym przepisie oraz ewentualnie w statucie, w tym zwłaszcza:

− firmę, siedzibę i adres spółki,

− oznaczenie sądu rejestrowego i numer, pod którym spółka jest wpisana do rejestru,

− wartość nominalną, serię i numer, rodzaj danej akcji oraz wynikające z niej szczególne uprawnienia,

159 Z chwilą wprowadzenia do obrotu publicznego akcja podlega dematerializacji i odtąd występuje nie w formie tradycyjnego dokumentu, lecz w postaci elektronicznego zapisu komputerowego.

Roszczenie o wydanie dokumentu akcji przysługuje akcjonariuszowi po upływie miesiąca od dnia zarejestrowania spółki, natomiast zarząd zobowiązany jest wydać dokument akcji w ciągu tygodnia od dnia zgłoszenia żądania przez akcjonariusza.

W przypadku akcji zdematerializowanych (obrót publiczny) zamiast akcji akcjonariusz otrzymuje imienne świadectwo depozytowe, o treści określonej w art. 10 ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, wymieniające m.in. liczbę posiadanych przez niego na rachunku papierów wartościowych akcji danej spółki. Podkreślić należy, że świadectwo nie jest papierem wartościowym, ale legitymuje akcjonariusza do wykonywania wszelkich praw z uwidocznionych w nim akcji (w tym zwłaszcza prawa udziału w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy i prawa głosu).

Jak już nadmieniano, wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 grosz. Wartość ta wynika z podzielenia kapitału zakładowego przez ogólną ilość emitowanych akcji. Wszystkie akcje muszą mieć jednakową wartość nominalną. Poza tym wyróżnia się wartość emisyjną akcji, tzn. cenę, po której akcja jest udostępniana akcjonariuszom oraz jej wartość rynkową.

Spółka ma zakaz udostępniania akcji akcjonariuszowi po cenie niższej od wartości nominalnej, gdyż nie doszłoby wówczas do pełnego pokrycia kapitału zakładowego.

Natomiast wartość emisyjna może być wyższa od wartości nominalnej, co z reguły jest praktykowane. W takim przypadku różnica między obydwoma wartościami, czyli tzw. agio musi być uiszczona w całości przed zarejestrowaniem spółki, z zaliczeniem wpłaty w tym zakresie na kapitał zapasowy spółki.

Wreszcie mamy tzw. wartość rynkową akcji, która zależy przede wszystkim od sytuacji ekonomicznej spółki, a po wprowadzeniu akcji na giełdę również od wielu innych czynników związanych z jej funkcjonowaniem.

Terminy i wysokość wpłat na akcje określa statut lub uchwała walnego zgromadzenia. Walne zgromadzenie może upoważnić zarząd do określania terminów wpłat na akcje (art. 330 § 1 k.s.h.).

Termin i wysokość wpłat na akcję może być ustalany: − w statucie,

− uchwałą zgromadzenia,

− przez zarząd, jeżeli zostanie do tego upoważniony przez walne zgromadzenie.

Każdy akcjonariusz ma obowiązek terminowo wnosić wpłaty na akcje, a w przypadku nie dotrzymania terminu musi zapłacić odsetki ustawowe.

Zgodnie z przyjętymi w kodeksie spółek handlowych regulacjami (art. 331 k.s.h.) unieważnienie dokumentu akcji lub świadectwa tymczasowego pozbawia akcjonariusza wszystkich praw udziałowych. Unieważnienie jest

160

sankcją za niedokonanie wpłaty zaległej mimo upływu terminu. Spółka może tego dokonać pod warunkiem uprzedzenia o tym w ogłoszeniu o wpłatach lub w liście poleconym wysłanym do akcjonariusza na adres figurujący w księdze akcyjnej.

Podstawowe cechy akcji pozostały takie same jak w poprzednio obowiązującym kodeksie handlowym, czyli:

- niepodzielność (art. 333 § 1 k.s.h.), - równość (art. 302 k.s.h.),

- zbywalność (art. 337 § 1 k.s.h.), - nieoprocentowanie (art. 346 k.s.h.),

- inkorporowanie praw wspólnika do udziału w spółce i głosowaniu na walnym zgromadzeniu (art. 406, 411 i 412 k.s.h.), a także do udziału w zysku (art. 347 k.s.h.).

Dodać przy tym należy, że wprawdzie akcje są niepodzielne, jednakże jedną akcję może posiadać kilku współuprawnionych. Wówczas uprawnienia z akcji może wykonywać jeden wyznaczony przez współuprawnionych przedstawiciel (art. 333 §2 i 3 k.s.h.).

Generalnie wyróżnić można następujące rodzaje akcji: − imienne i na okaziciela (art. 334 – 336, 339, 352, 356 k.s.h.),

− zwykłe i uprzywilejowane, w szczególności co do prawa głosu, dywidendy i podziału majątku w razie likwidacji spółki (art. 351 – 353 k.s.h.); wśród tych akcji należy wyróżnić tzw. złotą akcję, która przewidziana jest w art. 353 k.s.h.,

− gotówkowe i aportowe, czyli wydawane za wpłatę gotówkową (art. 329 §3 k.s.h.) lub za wkłady niepieniężne (art. 14, 309 §3 i 4, art. 311, 331 §4, art. 336 §1 k.s.h.).

Akcją imienną jest taka akcja, która w dokumencie akcji zawiera imię i nazwisko bądź firmę uprawnionego. Akcje imienne są obejmowane przez oznaczone osoby i wpisywane do księgi akcyjnej z zaznaczeniem osób ich właścicieli. Statut postanawia, które akcje są akcjami imiennymi. Akcje obejmowane w zamian za wkłady niepieniężne są akcjami imiennymi do czasu zatwierdzenia sprawozdania finansowego przez walne zgromadzenie za rok obrotowy, w którym nastąpiło pokrycie tych akcji. Akcja imienna nie może zostać wydana przed pełną wpłatą. Akcją imienną jest zawsze akcja uprzywilejowana.

Każda akcja, która nie zawiera oznaczenia uprawnionego jest akcją na okaziciela. Każdy posiadacz takiej akcji może dochodzić z niej swoich praw. Dokument akcji na okaziciela nie może być wydany przed dokonaniem wpłaty. Dla potwierdzenia, iż część wpłaty na akcje została wniesiona, wydaje się imienne świadectwo tymczasowe, na którym wpisuje się dokonanie każdej wpłaty.

Przyjęte w kodeksie spółek handlowych regulacje wyjaśniają kwestię realizacji prawa głosu przez zastawników i użytkowników akcji (art. 340 k.s.h.).

161 Prawo głosu z akcji imiennej lub świadectwa tymczasowego, na którym ustanowiono zastaw bądź użytkowanie, zastawnik czy też użytkownik może wykonywać wówczas, gdy przewiduje to czynność prawna ustanawiająca dane ograniczone prawo rzeczowe oraz gdy w księdze akcji dokonano wzmianki o jego ustanowieniu i o upoważnieniu do wykonywania prawa głosu. Statut może jednak przewidywać zakaz przyznawania prawa głosu zastawnikowi lub użytkownikowi akcji, może też uzależniać przyznanie tego prawa od zgody określonego organu spółki, np. walnego zgromadzenia.

Wszystkie akcje są zbywalne (art. 337 §1 k.s.h.). Przeniesienie akcji na okaziciela następuje przez oddanie dokumentu tej akcji. Statut może ograniczyć zbycie akcji imiennych w ten sposób, iż może uzależnić ich przeniesienie od zgody spółki. Zgodę taką wyraża wówczas zarząd w formie pisemnej pod rygorem nieważności. W przypadku, gdy spółka nie udziela zgody, wówczas ma obowiązek wskazać nabywcę w terminie nie dłuższym niż 2 miesiące od dnia zgłoszenia spółce zamiaru przeniesienia akcji. W przeciwnym razie zbycie nie podlega ograniczeniu. Pamiętać należy o tym, że ograniczenie zbycia akcji może nastąpić również w umowie. Jednak czas trwania tego ograniczenia nie może być dłuższy niż 5 lat od dnia zawarcia umowy.

Wszystkie akcje imienne i świadectwa tymczasowe wpisywane są do księgi akcji. Księgę tę prowadzi zarząd. Zarząd dokonuje w niej również wpisów dotyczących przeniesienia akcji i świadectw tymczasowych, ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego (np. zastawu).

Każdy akcjonariusz ma prawo wglądu do księgi akcji. Wobec spółki akcjonariuszem jest tylko osoba wpisana do księgi oraz okaziciel akcji (art. 343 §1 k.s.h.).

Obowiązujący kodeks spółek handlowych ustanawia się zakaz udzielania przez spółkę pożyczek, zabezpieczeń, zaliczkowych wypłat i innych form finansowania nabycia lub objęcia emitowanych przez nią akcji (art. 345 k.s.h.). Nie dotyczy on jednak zwykłej działalności instytucji finansowych, np. banków, ani akcji przeznaczonych dla pracowników spółki bądź pracowników spółki z nią powiązanej.

Zgodnie z treścią art. 346 k.s.h., akcje oraz wniesione wkłady są nieoprocentowane przez cały czas trwania spółki. W trakcie trwania spółki nie dokonuje się zwrotu dokonanych przez akcjonariuszy wpłat na akcje. Spółka nie może w żaden sposób ułatwić nabycia lub objęcia emitowanych przez nią akcji. Podobnie - akcjonariusz nie może zostać zwolniony z obowiązku:

− wniesienia pełnego wkładu na akcje,

− zapłaty odsetek ustawowych, jeżeli nie wniósł wpłat w określonym terminie,

− zwrotu świadczeń, które otrzymał od spółki wbrew prawu lub statutowi. Każdy akcjonariusz ma prawo do udziału w zysku. Podział zysku następuje po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za rok obrotowy przez walne zgromadzenie. Zasadą jest, że zysk rozdzielany jest w stosunku do liczby

162

akcji bądź w stosunku do dokonanych wpłat na akcje. Statut może przewidywać inny sposób podziału zysku.

Kodeks spółek handlowych wyraźnie rozbudowuje przepisy dotyczące dywidendy, czyli kwoty wypłacanej akcjonariuszowi z tytułu podziału zysku. Listę uprawnionych akcjonariuszy sporządza się na dzień dywidendy. Dniem tym jest dzień podjęcia uchwały przez walne zgromadzenie albo inny dzień przez nie wyznaczony, w ciągu 2 miesięcy od powzięcia uchwały o podziale zysku (art. 348 §2 k.s.h.).

Zgodnie z treścią art. 349 §1 k.s.h. statut może upoważnić zarząd do wypłaty akcjonariuszom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy na koniec roku obrotowego, jeżeli spółka posiada środki wystarczające na wypłatę. Podstawą wypłaty jest osiągnięcie zysku za ostatni rok obrotowy. Wypłata zaliczki wymaga zgody rady nadzorczej.

Spółkę akcyjną charakteryzuje bezpośredni związek między wielkością kapitału wniesionego przez danego akcjonariusza a zakresem przysługujących mu uprawnień. Wpływ akcjonariusza na działalność spółki ocenia się zazwyczaj na podstawie jego udziału w kapitale zakładowym spółki. Jednak przepisy prawa dopuszczają możliwość szczególnego uprzywilejowania konkretnych akcji.

Obok akcji imiennych oraz akcji na okaziciela statut może określać akcje uprzywilejowane. Są one zawsze akcjami imiennymi i dotyczą szczególnych uprawnień akcjonariuszy, takich jak:

− co do głosu (na akcję mogą być przyznane co najwyżej dwa głosy), − co do dywidendy (nie więcej jednak niż o połowę dywidendy przyznanej

pozostałym akcjonariuszom),

− do podziału majątku w przypadku likwidacji spółki.

Kodeks spółek handlowych wprowadza zakaz wydawania akcji uprzywilejowanych w zakresie prawa głosu przez spółki publiczne (art. 351 §2 (in fine) k.s.h. Ponadto kodeks zmniejsza maksymalną liczbę głosów przypadającą na jedną akcję z 5 do 2 (art. 352 k.s.h.). Wreszcie uprzywilejowana dywidenda nie może przewyższać o więcej niż o połowę dywidendy z akcji zwykłej (art. 353 k.s.h.). Przy czym akcje uprzywilejowane w zakresie dywidendy – co jest nowym rozwiązaniem – nie mogą korzystać z pierwszeństwa zaspokojenia przed pozostałymi akcjami (art. 353 §2 k.s.h.). Jeżeli jednak wobec akcji uprzywilejowanej w zakresie dywidendy wyłączono prawo głosu (tzw. akcja niema), to nie obowiązują ograniczenia w zakresie uprzywilejowania dywidendy i pierwszeństwa zaspokojenia przed pozostałymi akcjami.

W kodeksie spółek handlowych regulację dotyczącą tzw. akcji niemych zamieszczono w art. 353 §3. Akcje nieme są to akcje uprzywilejowane w zakresie dywidendy i to w szczególnie korzystny dla akcjonariusza sposób, ale pozbawione prawa głosu (statut może wyłączyć prawo głosu). Uprzywilejowanie tego rodzaju akcji polega na tym, że akcjonariuszowi uprawnionemu z akcji niemej, któremu nie wypłacono w pełni albo częściowo

163 dywidendy w danym roku obrotowym, przysługuje wyrównanie zysku w następnych latach, nie później jednak niż w ciągu kolejnych trzech lat obrotowych, o ile stanowi tak statut danej spółki akcyjnej.

Uprzywielejowania tego nie można jednak stosować do zaliczek dywidendowych (art. 353 §4 i 5 k.s.h.). Osoba inwestująca w akcje nieme spodziewa się zysku z działalności spółki, ale nie ma bezpośredniego wpływu na decyzje walnego zgromadzenia.

Przepis art. 353 k.s.h. stanowi przełom w zakresie regulacji złotych akcji, które w polskich realiach nie były do tej pory zjawiskiem częstym, z uwagi na brak wyraźnego wskazania o ich dopuszczalności w kodeksie handlowym z 1934 r. Natomiast nowy kodeks spółek handlowych dopuszcza kreowanie złotych akcji w zakresie tzw. akcji niemych62.

Istota złotych akcji tkwi w szczególnym uprzywilejowaniu części akcji, obejmowanych przez niektórych akcjonariuszy spółek akcyjnych. Złoty charakter danej akcji powinien być rozpatrywany w kontekście związanej z jej posiadaniem atrakcyjności, która powoduje, iż dysponowanie taką akcją stawia wspólnika w znacznie korzystniejszej sytuacji niż posiadaczy pozostałych akcji (w tym uprzywilejowanych na zasadach ogólnych). Ów szczególny status przyznawany jest w tym przypadku papierom wartościowym, które mogą być obejmowane przez różne osoby, nie zaś konkretnym wspólnikom osobiście.

Wskazywano wyżej, że na zasadach ogólnych akcje mogą być uprzywilejowane w trzech zakresach: co do siły (prawa) głosu na walnym zgromadzeniu, co do wysokości wypłacanej dywidendy, co do udziału posiadaczy akcji w podziale masy likwidacyjnej.

W przypadku złotych akcji, uprzywilejowanie to przejawia się najczęściej w postaci tzw. prawa weta, polegającego na tym, że walne zgromadzenie nie może podejmować konkretnych, określonych w statucie spółki decyzji bez uzyskania akceptacji ze strony dysponenta złotych akcji oraz z zastrzeżeniem prawa do uzyskania dywidendy przez posiadacza złotej akcji nawet wówczas, gdy spółka w danym roku nie wypracuje żadnego zysku obrotowego (z reguły akcje takie nie uprawniają do zabierania głosu przez ich posiadaczy podczas walnych zgromadzeń, w związku z czym określane są one jako akcje nieme)63.

Mówiąc o dopuszczalności konstrukcji złotej akcji, warto pamiętać o dwóch podstawowych zasadach decydujących o istocie spółki akcyjnej: rządów większości i równouprawnienia akcjonariuszy. Pierwsza z wymienionych zasad jest wyrazem ścisłego związku między wkładem wniesionym przez akcjonariusza do kapitału spółki a jego wpływem na działalność spółki.

62 Por. R. Golat, Kreowanie „złotych akcji”, „Gazeta Prawna” z dnia 24 – 26 listopada 2000 r., s. 27.

63 Jak słusznie zauważa R. Golat, „przydatność złotych akcji ujawnia się najpełniej w procesach prywatyzacyjnych, bowiem akcje tego rodzaju pozwalają pozyskać odpowiednio silnych inwestorów, zainteresowanych kapitałowym zaangażowaniem się w prywatyzację konkretnej firmy, bez nadmiernego naruszenia równowagi między pozycją dotychczasowych akcjonariuszy, np. Skarbu Państwa, a nabywcami akcji dofinansowywanej spółki”. Por. R. Golat, Kreowanie „złotych akcji”, op. cit., s. 27.

164

Wprowadzenie w spółce akcji z prawem weta powoduje rozluźnienie tego związku. Druga zasada stanowi, że akcjonariusze spółki kapitałowej powinni być traktowani jednakowo w takich samych okolicznościach (art. 20 k.s.h.). Przyznanie jednej akcji szczególnych uprawnień może być traktowane jako naruszenie wskazanej wyżej zasady.

Niewątpliwie słuszny jest pogląd głoszący, że przyjęcie instytucji złotej akcji stanowi odstępstwo od zasad rządów większości i równouprawnienia akcjonariuszy, a tym samym jest istotną modyfikacją typowego modelu spółki akcyjnej. Jednak modyfikacja taka nie narusza jej natury. Analiza przepisów kodeksu spółek handlowych prowadzi do wniosku, że choć wskazane zasady stanowią wyróżniającą cechę spółki akcyjnej, to jednak nie mają one charakteru absolutnego. Ich względny charakter potwierdza przepis art. 354 § 1 k.s.h. stanowiący wyraźnie, że statut spółki akcyjnej może przyznać indywidualnie oznaczonemu akcjonariuszowi osobiste uprawnienia. W szczególności mogą one dotyczyć prawa powoływania lub odwoływania członków zarządu, rady nadzorczej lub prawa do otrzymywania oznaczonych świadczeń od spółki. Przyznane przez statut osobiste uprawnienia wygasają najpóźniej z dniem, kiedy uprawniony przestaje być akcjonariuszem.

W opozycji do zasady rządów większości stoi również zasada ochrony praw mniejszości. Jej wyrazem są takie instytucje jak: głosowanie oddzielnymi grupami przy wyborze członków rady nadzorczej (art. 385 § 3 k.s.h.), prawo zwoływania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia przez akcjonariuszy mniejszościowych (art. 400 k.s.h.).

„Argument na rzecz tezy, że przyjęcie konstrukcji złotej akcji nie stanowi naruszenia natury spółki akcyjnej, wywieść można z przepisów określających wymóg kwalifikowanej większości przy podejmowaniu najistotniejszych dla funkcjonowania spółki decyzji. Przepisy te mają charakter semiimperatywny – status spółki akcyjnej może zawierać surowsze warunki podejmowania uchwał w konkretnych sprawach. Założyciele spółki akcyjnej mogą zatem postanowić, że uchwały w sprawie zmiany statutu będą zapadały jednomyślnie. Takie postanowienie jest w istocie zbliżone do konstrukcji złotej akcji (...)”64.

Rafał Golat pisze, że „podobny efekt uprzywilejowania jak w przypadku klasycznych złotych akcji można osiągnąć przy wykorzystaniu innych, przewidzianych prawem handlowym mechanizmów”65. Wymienia m.in. tzw. tytuły uczestnictwa oraz spółki komandytowo-akcyjne.

Tytuły uczestnictwa są określone w art. 311 § 11 pkt 1 k.s.h. W przepisach tych ustawodawca wskazuje, iż dotyczą one uczestnictwa w dochodach lub podziale majątku spółki. Natomiast ich przykładem są imienne świadectwa założycielskie (art. 355 k.s.h.). Wprawdzie są one wystawiane jedynie w celu wynagrodzenia za usługi, oddane przy powstaniu spółki (art. 355 §1 k.s.h.), to jednak nie oznacza to, zakazu ustanowienia np.

64Por. P. Wszelaki, Złota akcja, „Rzeczpospolita” z dnia 28 listopada 2000 r. 65 Por. R. Golat, op. cit.

165 w statucie spółki innych tytułów uczestnictwa, nie stanowiących akcji, a zatem nie podlegających dotyczących ich rygorom (np. w formie emitowania przez spółkę obligacji).

„Surogatem prawa weta, wynikającego z posiadania złotych akcji, może być (...) status komplementariusza w spółce komandytowo-akcyjnej, którego uprzywilejowanie w stosunku do pozostałych wspólników w zakresie podejmowania decyzji w tego rodzaju spółce wynika wprost z jej istoty”.66

Akcje gotówkowe są wydawane w zamian za wkłady pieniężne. Akcjonariusz obowiązany jest do wniesienia pełnego wkładu na akcje. Jednak przed zarejestrowaniem spółki wystarcza opłacenie ich 1/4 wysokości wartości nominalnej.

Za wkłady niepieniężne wydawane są akcje aportowe (każda taka akcja jest jednocześnie akcją imienną), które muszą zostać pokryte w całości nie później niż przed upływem roku od zarejestrowania spółki. Akcje aportowe nie mogą być zbywane ani zastawiane do chwili zatwierdzenia przez najbliższe zwyczajne walne zgromadzenie sprawozdania finansowego za rok obrotowy, w którym nastąpiło pokrycie tych akcji (art. 336 §1 k.s.h.). Do tego momentu muszą one pozostać akcjami imiennymi.

Akcje związane z obowiązkiem powtarzających się świadczeń niepieniężnych są zawsze akcjami imiennymi. Obowiązek świadczeń nie musi być jednak przywiązany do akcji imiennych (art. 356 k.s.h.). Statut spółki musi wyraźnie określać rodzaj i zakres świadczeń przywiązanych do akcji. Świadczeniem takim może być przykładowo świadczenie pracy na rzecz spółki, dostarczanie spółce surowca czy też pełnienie określonej funkcji we władzach spółki. Akcje takie można przenosić tylko za zezwoleniem spółki, która może odmówić zgody jedynie z uwagi na ważne powody (art. 356 §2 k.s.h.). Za niewykonywanie lub nienależyte wykonywanie świadczeń związanych z akcją statut spółki może przewidywać odszkodowanie umowne. Równocześnie spółka jest obowiązana wypłacić za owe świadczenia wynagrodzenie w wysokości zwykłej przyjętej w obrocie, nawet w przypadku, gdy bilans nie wykazuje zysku (art. 356 §4 k.s.h.).

Kodeks handlowy przewidywał wydanie tzw. akcji użytkowych przemianowanych przez kodeks spółek handlowych na świadectwa użytkowe (imienne bądź na okaziciela), przy zachowaniu istoty tej regulacji (art. 361 k.s.h.). Są to dokumenty bez określonej wartości nominalnej wydawane w zamian za akcje umorzone. Uczestniczą one na równi z akcjami dywidendzie, nie dają natomiast prawa głosu na walnym zgromadzeniu ani innych praw korporacyjnych.

Imienne świadectwa depozytowe wydaje się na akcje (i inne papiery wartościowe) uczestniczące w publicznym obrocie papierami wartościowymi. Warunkiem dopuszczenia akcji do obrotu na giełdzie jest ich złożenie do Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych prowadzonego przez giełdę

166

w Warszawie. W obrocie wtórnym (czyli na giełdzie) akcjonariusze otrzymują jedynie świadectwa depozytowe, stanowiące potwierdzenie zdeponowania oznaczonych w treści świadectwa papierów wartościowych (częściowa dematerializacja akcji).

Imienne świadectwa tymczasowe (art. 335 i inne k.s.h.) wydawane są na dowód częściowej wpłaty na akcje na okaziciela, które w przeciwieństwie do akcji imiennych nie mogą być wydane przed całkowitym opłaceniem. W świadectwie tymczasowym uwidacznia się każdą wpłatę. Akcjonariusz, który nie dokona wpłaty w terminie określonym statutem bądź uchwałą walnego zgromadzenia, obowiązany jest do zapłacenia odsetek ustawowych za opóźnienie lub odszkodowania, chyba że statut spółki stanowi inaczej.

W przypadku nieuiszczenia w terminie miesiąca po upływie terminu płatności zaległej wpłaty wraz z odsetkami, odszkodowania lub innych płatności przewidzianych przez statut, świadectwo tymczasowe może zostać unieważnione bez uprzedniego wezwania. Należy jednak o tym uprzedzić w ogłoszeniach o wpłatach lub pismach wysłanych listami poleconymi (art. 331 §1 k.s.h.). Świadectwa tymczasowe, podobnie jak akcje imienne, podlegają wpisaniu do księgi akcyjnej.

Świadectwa założycielskie (art. 355 k.s.h.) są imiennymi dokumentami wydawanymi w celu wynagrodzenia za usługi oddane przy powstaniu spółki. Wynagrodzenie to nie może przewyższać zwykłego wynagrodzenia przyjętego w obrocie. Świadectwa założycielskie mogą być wydawane najwyżej na okres 10 lat od chwili zarejestrowania spółki i uprawniają do dywidendy.

Warto zaznaczyć, że świadectwa założycielskie wydane w trakcie obowiązywania kodeksu handlowego z 1934 r. wygasają najpóźniej z upływem 10 lat od chwili wejścia w życie kodeksu spółek handlowych (art. 614 §2 k.s.h.).