Aktywność struktur osobowych mająca na celu ograniczanie skutków zamachów

Podmioty wewnętrzne i zewnętrzne obszaru minimalizacji skutków zamachów realizują szereg zadań na różnym etapie rozwoju sytuacji kryzysowej o charakterze terrorystycznym. Ze względu na złożony charakter ataku mogącego wystąpić w obiekcie użyteczności publicznej większość z nich będzie realizowana przez kilka podmiotów bezpieczeństwa. Do głównych przedsięwzięć w zakresie ograniczania skutków zamachów terrorystycznych w budynkach użyteczności publicznej, w zależności od czasu wystąpienia zdarzenia oraz przyjętej metody działania sprawców, należeć będą:

− zarządzanie ryzykiem;

− planowanie;

− przygotowanie struktur osobowych;

− przygotowanie infrastruktury i urządzeń wspomagających;

− profilaktyka i edukacja

− monitorowanie;

− ostrzeganie i alarmowanie;

− ewakuacja;

− zabezpieczenie miejsca zdarzenia;

− działania ratownicze;

− działania neutralizacyjne;

− komunikacja kryzysowa;

− działania w zakresie odbudowy i przywrócenia stanu poprzedniego.

Spośród wymienionych modułów czynności skierowanych na zmniejszanie skutków zamachów terrorystycznych pierwszym i zarazem wiodącym etapem powinien być element zarządzania ryzykiem. Od niego są uzależnione pozostałe moduły i staje się on punktem

wyjścia do kolejnych etapów, jak na przykład planowania i przygotowywania procedur realizacji ostrzegania, ewakuacji lub działań ratowniczych²⁴².

Zgodnie ze standardami wyznaczonymi przez Standards Committee Project Management Institute – PMI, na zarządzanie ryzykiem powinny składać się następujące elementy:

− planowanie procesu zarządzania ryzykiem;

− identyfikacja zagrożenia;

− klasyfikacja ryzyka;

− pomiar (kwantyfikacja) ryzyka;

− planowanie sposobów reagowania na ryzyko;

− nadzorowanie i kontrola ryzyka²⁴³.

Obecnie kwestia zarządzania ryzykiem wystąpienia zagrożenia terrorystycznego przez właścicieli budynków użyteczności publicznej jest rozpatrywana różnorodnie. Wynika to z wielości kategorii w samej grupie tych budynków i związanej z tym obligatoryjności w stosowaniu procedur zabezpieczających przed wystąpieniem zagrożenia bezpieczeństwa, w tym terrorystycznego.

Najbardziej zaawansowane rozwiązania są wypracowane dla budynków należących do infrastruktury krytycznej państwa. Zgodnie z zapisami ustawowymi właściciele takich obiektów mają obowiązek sporządzania planów ochrony infrastruktury krytycznej. Jednym z elementów planu jest charakterystyka zagrożeń oraz ocena ryzyka ich wystąpienia wraz z przewidywanymi scenariuszami rozwoju zdarzeń²⁴⁴. Właściwym rozwiązaniem jest zawarcie w Narodowym Programie Ochrony Infrastruktury Krytycznej 2013 sposobu opracowywania powyższej oceny, który etapami opisuje czynności do wykonania w zakresie procedury wywiązania się z tego obowiązku. Zaproponowana metoda opiera się na rozumieniu ryzyka jako funkcji zagrożenia, podatności i skutków przez nie wywołanych.

Autorzy Programu proponują wykonanie analizy ryzyka według następujących kroków:

− identyfikacja zagrożeń i budowa scenariuszy;

− określenie prawdopodobieństwa wystąpienia danego scenariusza;

− określenie podatności IK oraz środków ochrony;

242 R. Grocki, Zarządzanie kryzysowe…, dz. cyt., s. 65.

243 Zob. Tamże, s. 67 – 73.

244 § 2 ust. 3 pkt 3 lit. a Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2010 r. w sprawie planów ochrony infrastruktury krytycznej, (Dz. U. 2010, Nr 83, poz. 542).

− określenie skutków wystąpienia danego scenariusza;

− ocena ryzyka zakłócenia IK w danym scenariuszu²⁴⁵.

Opracowując plan ochrony w obiekcie należy skorzystać również z dokumentu opracowanego przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa na potrzeby zarządzania kryzysowego. Jest to Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa narodowego, w którym znajdują się wskazówki metodyczne do opracowania analizy ryzyka oraz ocena ryzyka w tym terrorystycznego na potrzeby zarządzania kryzysowego. W materiale tym brakuje jedynie określenia konkretnie w wymiarze liczbowym ryzyka wystąpienia zamachu terrorystycznego na terenie Polski. Takie wymierne wyliczenie zostało natomiast wykonane dla innych zagrożeń, takich jak powodzie czy huragany²⁴⁶.

Pozostałe kategorie budynków użyteczności publicznej nie są zobligowane do opracowywania podobnych analiz ryzyka. Posiadanie takich rozwiązań należy w związku z tym do rzadkości, a ocena ryzyka najczęściej sprowadza się do opracowywania wniosków wynikających z doświadczeń lat poprzednich oraz ogólnej świadomości z dziedziny bezpieczeństwa opracowującego dany plan ochrony lub instrukcję bezpieczeństwa pożarowego. Autorzy Narodowego Planu Ochrony Infrastruktury Krytycznej wskazują na możliwość adaptacji rozwiązań związanych z analizą ryzyka na inne kategorie budynków.

Podana procedura opracowania dokumentu jest uniwersalna, a wszystkie materiały do jej opracowania znajdują się na stronie Rządowego Centrum Bezpieczeństwa.

Planowanie działań mających na celu ograniczanie skutków potencjalnych zamachów terrorystycznych ma dla budynków użyteczności publicznej kluczowe znaczenie. Jeśli okaże się niewystarczająca aktywność służb bezpieczeństwa i do zdarzenia terrorystycznego dojdzie, to jedynie w drodze zaplanowanych i zawczasu przygotowanych działań podmiotów wewnętrznych i zewnętrznych można zminimalizować straty pierwotne i wtórne wywołane atakiem terrorystycznym. Planowanie przyszłych działań jest tym bardziej istotne, ponieważ zamach terrorystycznych jest sytuacją nagłą, a wywołany w budynkach użyteczności publicznej może powodować zagrożenie o charakterze masowym, z ofiarami w ludziach rzędu kilku tysięcy. Do dokumentów planistycznych wykonywanych przez podmioty zewnętrzne w tym obszarze należą między innymi:

245 Zob. Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej 2013, [online], [dostęp 15.02.2014], dostępny w Internecie: http://rcb.gov.pl/wp-content/uploads/NPOIK-dokument-g%C5%82%C3%B3wny.pdf, s. 25 – 31.

246 Zob. Ocena ryzyka na potrzeby zarządzania kryzysowego – Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa narodowego, Warszawa 2013, [online], [dostęp 15.02.2014], dostępny w Internecie: http://rcb.gov.pl/wp-content/uploads/ocenaryzyka.pdf.

− Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego – jest to dokument opracowywany co roku przez RCB, skierowany do wszystkich podmiotów zarządzania kryzysowego, zawierający charakterystykę zagrożeń w tym terrorystycznych, zadania i obowiązki uczestników zarządzania kryzysowego w formie siatki bezpieczeństwa, zestawienie sił i środków planowanych do wykorzystania w sytuacjach kryzysowych w tym terrorystycznych, zespół przedsięwzięć na wypadek sytuacji kryzysowych w tym zadania, tryby i procedury uruchamiania niezbędnych sił i środków, zawiera załączniki funkcjonalne planu, wartościowe z perspektywy powstałej w wyniku zamachu terrorystycznego sytuacji kryzysowej w budynku użyteczności publicznej takie jak:

o procedury realizacji zadań z ZK;

o organizację łączności;

o organizację systemu monitorowania zagrożeń, ostrzegania i alarmowania;

o zasady informowania ludności o zagrożeniach i sposobach postępowania na wypadek zagrożeń;

o organizację ewakuacji z obszarów zagrożonych;

o organizację ratownictwa, opieki medycznej, pomocy społecznej oraz pomocy psychologicznej;

o zasady oraz tryb oceniania i dokumentowania szkód;

o procedury udostępniania rezerw strategicznych;

o priorytety w zakresie ochrony oraz odtwarzania infrastruktury krytycznej²⁴⁷;

− Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej – jest to dokument opracowywany co roku przez RCB, skierowany do operatorów IK zarówno wśród administracji publicznej, jak też prywatnych przedsiębiorców – właścicieli takich budynków, mający na celu wprowadzenie skoordynowanego i opartego na ocenie ryzyka podejścia do realizacji zadań z zakresu ochrony IK, wyznaczenie standardów i wspólnej metodyki do ochrony obiektów tej kategorii, oparty jest na trzech filarach:

współodpowiedzialności, współpracy i zaufaniu, wskazuje rozwiązania w zakresie oceny ryzyka i ochrony IK, może być traktowany jako podręcznik lub instrukcja zawierająca wskazówki do opracowywania własnych wewnętrznych planów ochrony IK²⁴⁸;

247 Zob. Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego 2013, [online], [dostęp 14.02.2014], dostępny w Internecie:

http://rcb.gov.pl/wp-content/uploads/KPZK-cz.1.pdf.

248 Zob. Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej 2013, [online], [dostęp 15.02.2014], dostępny w Internecie: http://rcb.gov.pl/wp-content/uploads/NPOIK-dokument-g%C5%82%C3%B3wny.pdf.

− ocena ryzyka na potrzeby zarządzania kryzysowego – Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa narodowego – dokument opracowywany co roku przez RCB, stanowi podstawę dla procesu planowania cywilnego w zakresie przygotowania się do reagowania na zagrożenia, w tym terrorystyczne; celem Raportu jest również określenie pożądanych działań zarówno zapobiegawczych, jak i przygotowawczych, nakierowanych na zmniejszenie prawdopodobieństwa zaistnienia zagrożeń, jak również ograniczenia ich skutków; ma on charakter niejawny i jest skierowany przede wszystkim do podmiotów administracji publicznej realizującej zadania w obszarze bezpieczeństwa²⁴⁹;

− wykazy budynków należących do poszczególnych kategorii budynków podlegających szczególnej ochronie (IK, obiekty podlegające obowiązkowej ochronie, obiekty ważne dla bezpieczeństwa i obronności państwa) – wykazy te są sporządzane przez administrację publiczną i mają na celu zidentyfikowanie budynków, w których powinny być zorganizowane wyższe standardy zapewnienia bezpieczeństwa; wykazy te są podstawą do wprowadzania obligatoryjnych rozwiązań w zakresie planowania działań ochronnych na wypadek zagrożeń w tym terrorystycznych;

− plany działania na wypadek zagrożenia terrorystycznego wykonywane przez poszczególne instytucje odpowiedzialne za bezpieczeństwo publiczne, takie jak na przykład Policja, Państwowa Straż Pożarna, SZRP, Straż Graniczna, Państwowe Ratownictwo Medyczne; są to dokumenty wewnętrzne opracowywane na wypadek wystąpienia na terenie odpowiedzialności podmiotu określonego zagrożenia w tym terrorystycznego, opisujące procedury uruchamiania sił i środków, współdziałania, łączności lub organizacji dowodzenia; mają na celu wypracowanie rozwiązań pozwalających maksymalnie wykorzystać potencjał, którym dysponuje wybrana służba w zakresie realizacji czynności na wypadek wystąpienia zagrożenia w tym zamachu terrorystycznego.

Powyżej wymienione dokumenty planistyczne mają na celu optymalną organizację sił i środków biorących udział w procesie ograniczania skutków potencjalnych zamachów terrorystycznych. Rozwiązania w nich zawarte nie odnoszą się jedynie do zagrożeń terrorystycznych, ale obejmują wszystkie możliwe scenariusze obniżenia poziomu

249 Zob. Ocena ryzyka na potrzeby zarządzania kryzysowego – Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa narodowego, Warszawa 2013, [online], [dostęp 15.02.2014], dostępny w Internecie: http://rcb.gov.pl/wp-content/uploads/ocenaryzyka.pdf.

bezpieczeństwa. Wiele z nich ma charakter uniwersalny, z możliwością zastosowania do zamachów terrorystycznych w budynkach użyteczności publicznej.

Podmioty wewnętrzne odpowiedzialne za bezpieczeństwo w obiektach również opracowują plany i procedury mające na celu minimalizację ewentualnych skutków pierwotnych i wtórnych, powstałych na skutek zdarzeń terrorystycznych. Do najważniejszych z nich należą:

− plan ochrony infrastruktury krytycznej – obligatoryjny dokument dla obiektu IK wykonywany przez właścicieli i posiadaczy samoistnych i zależnych obiektów będących na wykazie infrastruktury krytycznej państwa; zawiera rozwiązania w zakresie oceny ryzyka powstania potencjalnych zagrożeń, opis zasobów własnych możliwych do wykorzystania w celu ochrony obiektu, warianty działania w sytuacji zagrożenia lub zakłócenia funkcjonowania IK, zapewnienia ciągłości jej funkcjonowania i odtwarzania, zasady współpracy z właściwymi miejscowo centrami zarządzania kryzysowego oraz organami administracji publicznej; na jakość tego dokumentu wpływa fakt konieczności jego uzgodnienia między innymi z właściwym terytorialnie wojewodą, komendantem wojewódzkim PSP, Policji i wojewódzkim inspektorem nadzoru budowlanego²⁵⁰;

− instrukcja bezpieczeństwa pożarowego – wykonywana obligatoryjnie przez wszystkich właścicieli budynków przeznaczonych do wykonywania funkcji publicznej na podstawie rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, określa między innymi: warunki ochrony przeciwpożarowej, sposoby postępowania na wypadek pożaru lub innego zagrożenia, warunki i organizację ewakuacji ludzi oraz praktyczne sposoby ich sprawdzania, plany obiektu;

dokument ten powinien być aktualizowany co najmniej raz na dwa lata; właściciele wybranych kategorii budynków (duże budynki handlowe, teatry pow. 300 miejsc, kina pow. 600 miejsc, budynki wysokie i wysokościowe) mają obowiązek przekazywania instrukcji właściwemu komendantowi powiatowemu PSP, celem wykorzystania przez niego jej zapisów na etapie działań planistycznych; instrukcja jest dla większości budynków jedynym dokumentem wymaganym, którego zapisy mogą być wykorzystywane do działań w zakresie minimalizacji skutków zamachów

250 Zob. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2010 r. w sprawie planów ochrony infrastruktury krytycznej, (Dz. U. 2010, Nr 83, poz. 542).

terrorystycznych; nie podlega jednak żadnemu procesowi zatwierdzenia czy zaopiniowania i nie wymaga się w niej zawierania analizy zagrożeń w tym terrorystycznych; instrukcja jest dokumentem przechowywanym wewnątrz budynku, co w sytuacji realnego zagrożenia może powodować brak możliwości skorzystania z niej przez służby przybyłe na miejsce zdarzenia (na przykład celem pozyskania planów budynku w przypadku zaistnienia sytuacji zakładniczej)²⁵¹;

− wewnętrzne procedury postępowania na wypadek zdarzeń nadzwyczajnych – są to dokumenty opracowywane przez właścicieli lub osoby przez nich wyznaczone, najczęściej z pionów bezpieczeństwa, na podstawie wymogów stawianych przez rozporządzenie²⁵²; obligatoryjność posiadania takich procedur dotyczy jedynie

„wypadku pożaru i innego zagrożenia”, w związku z tym zarządzający samodzielnie decydują czy i jaki procedury opracowują w swoich obiektach; do najczęściej opracowywanych należą następujące procedury: na wypadek powstania sytuacji kryzysowej, na wypadek alarmu bombowego, wypadku śmiertelnego, konieczności wykonania ewakuacji; katalog tych sytuacji jest uzależniony od postrzegania zagrożeń przez odpowiedzialnych za bezpieczeństwo w budynku; procedury te nie są również zatwierdzane czy opiniowane przez przedstawicieli zewnętrznych służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo.

Analiza podanych przykładów rozwiązań planistycznych wykonywanych przez zewnętrzne podmioty administracji publicznej i wewnętrzne piony bezpieczeństwa w budynkach użyteczności publicznej wskazuje na następujące wnioski:

− najwyższy poziom wyposażenia w dokumenty planistyczne mogące służyć minimalizacji skutków zamachów terrorystycznych posiadają obiekty IK;

− dokumenty planistyczne z zakresu zarządzania kryzysowego odnoszą się w ograniczonym zakresie do uregulowań wewnętrznych stosowanych w budynkach użyteczności publicznej (jedynie do IK);

− jedynym dokumentem obligatoryjnym opracowywanym przez właścicieli wszystkich budynków użyteczności publicznej jest instrukcja bezpieczeństwa pożarowego

251 Zob. § 6 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, (Dz. U. 2010, Nr 109, poz. 719).

252 Zob. § 6 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r.

w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, (Dz. U. 2010, Nr 109, poz. 719).

(opracowanie to wykonują na rzecz właściciela osoby uprawnione w rozumieniu przepisów przeciwpożarowych);

− brak jest konieczności zatwierdzania czy opiniowania instrukcji przez podmioty zewnętrzne (na przykład PSP);

− brak jest w wielu budynkach obowiązku przekazywania instrukcji do PSP (na przykład w szkołach lub jednokondygnacyjnych budynkach handlowych do 5000 m^2);

− katalog procedur postępowania na wypadek zdarzeń kryzysowych, które powinny zostać opracowane w budynkach (poza IK) jest nieostry, co powoduje zróżnicowane interpretacje i posiadanie odmiennych rozwiązań w tym zakresie;

− opracowywane procedury (w budynkach poza IK) nie są zatwierdzane i weryfikowane przez podmioty zewnętrzne, co prowadzi do niejednolitości rozwiązań w tym zakresie w podobnych kategoriach budynków.

Wypracowane procedury i plany działania na wypadek zamachu terrorystycznego będą przydatne i właściwie wykorzystane jedynie przez przeszkolony i kompetentny personel pionu bezpieczeństwa i innych użytkowników budynku. Temu będą służyły inicjatywy z etapu przygotowania struktur osobowych. Działania te będą realizowane przez podmioty zewnętrzne i wewnętrzne, a najwyższa jakość może być uzyskana tylko poprzez wspólne przedsięwzięcia w tym zakresie. Do najważniejszych aktywności podmiotów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo w budynkach użyteczności publicznej, a przyczyniających się do zwiększenia skuteczności ograniczania zamachów terrorystycznych zaliczyć można:

− szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy – obowiązkowe dla wszystkich pracowników zatrudnionych przez pracodawcę, obejmują między innymi tematykę podstawowych zasad ochrony przeciwpożarowej oraz postępowania w razie pożaru oraz postępowania w razie wypadku, w tym organizację i zasady udzielania pierwszej pomocy; obejmują szkolenie podstawowe i okresowe, i w podstawowym zakresie pozwalają na zapoznanie się personelowi z uregulowaniami w zakresie ochrony przeciwpożarowej, ewakuacji i udzielania pierwszej pomocy²⁵³;

253 Zob. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, (Dz. U. 2014, Nr 180, Poz. 1860).

− szkolenia specjalistyczne – organizowane przez kierujących pionami bezpieczeństwa w budynkach dla pracowników pionu, personelu stałego, również z wykorzystaniem umiejętności i doświadczenia funkcjonariuszy ze służb zewnętrznych; prowadzone okresowo przyczyniają się do zwiększenia świadomości, wiedzy i właściwych postaw wśród personelu; w większości nie są obowiązkowe i wynikają z inicjatyw podejmowanych przez zarządzających bezpieczeństwem w obiektach; mają istotne znaczenie w niektórych kategoriach budynków jak infrastruktura krytyczna lub placówki bankowe; podobnie powszechne staje się obecnie szkolenie personelu placówek użyteczności publicznej w udzielaniu pierwszej pomocy, co może przyczyniać się pośrednio do zmniejszenia ilości śmiertelnych ofiar zamachów terrorystycznych;

− ćwiczenia – zgodnie z przepisami przeciwpożarowymi organizowanie ćwiczeń z zakresu bezpieczeństwa pożarowego, w tym przeprowadzania ewakuacji, jest obowiązkiem właścicieli budynków i powinno odbywać się co najmniej raz na dwa lata, a w budynkach, w których cyklicznie zmienia się grupa powyżej 50 osób - raz na rok; brak jest obecnie obowiązku przeprowadzania ćwiczeń w obiektach użyteczności publicznej dotyczących ściśle procedury postępowania w przypadku zamachu terrorystycznego; podejmowane inicjatywy mają charakter dobrowolny i wynikają z ocen ryzyka lub wysokiej świadomości zarządzających bezpieczeństwem w budynku; mogą być organizowane przy udziale podmiotów zewnętrznych – obecnie istnieje obowiązek powiadomienia PSP o planowanym ćwiczeniu i możliwość obecności funkcjonariuszy podczas prowadzenia symulacji; są elementami najbardziej uwidaczniającymi uchybienia i niedoskonałości zaplanowanych działań, podtrzymują dobre relacje pomiędzy ćwiczącymi i wpływają na kształtowanie właściwych nawyków z zakresu zachowań w dziedzinie bezpieczeństwa antyterrorystycznego;

− ocena i dostosowywanie istniejących struktur – wnioski z ćwiczeń i symulacji powinny przekładać się na weryfikację struktur osobowych i dostosowywanie ich do faktycznego zapotrzebowania wynikającego z przećwiczonej procedury; obecnie taka praktyka jest wdrażana w wybranych obiektach i nie ma charakteru powszechnego;

− posiadanie w gotowości odpowiednich sił i środków do działań – utrzymywanie niezbędnych sił i środków do działań minimalizujących skutki zamachów terrorystycznych jest obowiązkiem każdego państwowego podmiotu zewnętrznego w postaci na przykład Policji, PSP lub struktur ratownictwa medycznego; podwyższanie

stopnia zagrożenia zamachem terrorystycznym obliguje służby do zwiększania sił i środków mogących realizować zadania w tym obszarze²⁵⁴; podmioty wewnętrzne funkcjonujące w budynkach poza infrastrukturą krytyczną utrzymują jedynie niezbędne ilości sił w gotowości i głównym determinantem w tym zakresie jest czynnik finansowy; brak jest też możliwości wpływania na zwiększenie tych struktur po ogłoszeniu kolejnych stopni alarmowych dotyczących zagrożenia zamachem terrorystycznym;

W procesie minimalizacji skutków zamachów terrorystycznych znaczącą rolę będą odgrywały rozwiązania w zakresie konstrukcji budynku lub infrastruktury wokół niego.

To dzięki tworzeniu stref bezpiecznych ze względu na możliwość wystąpienia zamachu bombowego udaje się w wielu krajach zmniejszyć efekty zniszczeń jakie niesie za sobą fala uderzeniowa tworząca się po wybuchu. W Polsce obecnie nie ma wymagań konstrukcyjnych dla budynków użyteczności publicznej w zakresie wytrzymałości obiektu na oddziaływanie fali uderzeniowej. Brak jest również specjalnych wytycznych ze strony administracji publicznej w zakresie zwiększania odporności na działanie materiałów wybuchowych niektórych kategorii obiektów. Biorąc pod uwagę, że zwiększenie wytrzymałości konstrukcyjnej budynku związane jest najczęściej z dodatkowymi kosztami ponoszonymi na etapie wznoszenia budynku, inwestorzy nie są zainteresowani samodzielnym podnoszeniem odporności konstrukcyjnej w tym zakresie. Obecnie jedynymi przepisami warunkującymi jakość wznoszonych konstrukcji są przepisy ustanawiające klasy odporności pożarowej. Są one uzależnione od kategorii budynku (od ZL I do ZL V) oraz od wysokości budynku (dla budynków wyższych większe są wymagania dotyczące klasy odporności pożarowej). Rozwiązania te przyczyniają się do zapewnienia odpowiednio długiego czasu bezpieczeństwa konstrukcyjnego budynku i tym samym pozwalają na zorganizowanie właściwie akcji ratowniczej. Na przykład dla budynku użyteczności publicznej ZL I - wysokościowego, klasa odporności pożarowej jest oznaczona literą A, co oznacza, że nośność ogniowa głównej konstrukcji nośnej powinna wytrzymać co najmniej 240 minut²⁵⁵.

Brak przepisów związanych z ochroną antyterrorystyczną na etapie projektowania i budowy utrudnił znacznie służbom, w tym ABW, prowadzenie odpowiedniego nadzoru nad

254 Zob. Zarządzenie nr 74 Prezesa Rady Ministrów z dnia 12 października 2011 r. w sprawie wykazu przedsięwzięć i procedur systemu zarządzania kryzysowego.

255 Zob. § 216 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, (Dz. U. 2002, poz. 690).

procesem przygotowania obiektów na EURO 2012. Nie istniały bowiem podstawy prawne do obowiązkowego kontrolowania prac budowlanych lub wglądu w proces rekrutacji podwykonawców. Podczas projektowania obiektów na mundial doszło do zaprojektowania dwupoziomowego parkingu podziemnego pod płytą stadionu oraz pod częścią trybun.

W świetle wdrażanych obecnie na świecie zabezpieczeń antyterrorystycznych takie rozwiązania architektoniczne wydają się niedopuszczalne²⁵⁶.

Brak jest również obostrzeń w zakresie usytuowania budynku w stosunku do ulic i innych miejsc w zabudowie wielkomiejskiej. Nie istnieją również żadne zalecenia dotyczące stosowania małej architektury wokół budynków celem uniemożliwienia dojazdu do budynku potencjalnych sprawców. Wobec braku uregulowań prawnych w tym zakresie doszło do budowy najwyższego budynku mieszkalno-biurowego w Polsce (obiekt Sky Tower we Wrocławiu), w taki sposób, że jedna ze ścian wysokiej na 212 metrów wieży graniczy bezpośrednio z ulicą trzypasmową, dopuszczoną do poruszania się dla pojazdów wielotonowych. Podobnie usytuowano nowe powiatowe centrum zarządzania kryzysowego we Wrocławiu. Mieści się w nim wspólne centrum kierowania wszystkich służb miejskich, przygotowane są stanowiska pracy dla miejskiego zespołu zarządzania kryzysowego, funkcjonuje tam centrum zarządzania kryzysowego, monitoringu miasta oraz inteligentny

Brak jest również obostrzeń w zakresie usytuowania budynku w stosunku do ulic i innych miejsc w zabudowie wielkomiejskiej. Nie istnieją również żadne zalecenia dotyczące stosowania małej architektury wokół budynków celem uniemożliwienia dojazdu do budynku potencjalnych sprawców. Wobec braku uregulowań prawnych w tym zakresie doszło do budowy najwyższego budynku mieszkalno-biurowego w Polsce (obiekt Sky Tower we Wrocławiu), w taki sposób, że jedna ze ścian wysokiej na 212 metrów wieży graniczy bezpośrednio z ulicą trzypasmową, dopuszczoną do poruszania się dla pojazdów wielotonowych. Podobnie usytuowano nowe powiatowe centrum zarządzania kryzysowego we Wrocławiu. Mieści się w nim wspólne centrum kierowania wszystkich służb miejskich, przygotowane są stanowiska pracy dla miejskiego zespołu zarządzania kryzysowego, funkcjonuje tam centrum zarządzania kryzysowego, monitoringu miasta oraz inteligentny