Rozwiązania w obszarze infrastruktury i wyposażenia

Wysiłki podmiotów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo antyterrorystyczne i minimalizację skutków potencjalnych zamachów powinny być wspomagane przez najnowsze rozwiązania techniczne w zakresie infrastruktury i wyposażenia. Szczególnie, że współcześni terroryści dysponują już nowymi i zaawansowanymi technologiami wykorzystywanymi podczas przeprowadzania kolejnych ataków. Instytucje odpowiedzialne za bezpieczeństwo w państwie oraz zarządzający budynkami powinni wyprzedzać w rozwiązaniach technicznych sprawców, by systemy ochrony i reagowania na zagrożenia były

297 Zob. Insurance, finance and regulation primer for terrorism risk management in buildings, FEMA USA 2003, s. 19 – 42.

adekwatne do posiadanych prze terrorystów sił i środków. Problemem, który należy rozpatrzeć w tym obszarze jest zrównoważenie kosztów z uzyskanymi dzięki wprowadzeniu wybranych rozwiązań efektami. Dlatego implementowane udoskonalenia techniczne powinny być jak najbardziej uniwersalne - by mogły znaleźć zastosowanie podczas minimalizacji skutków nie tylko zdarzeń o charakterze terrorystycznym. Dodatkowym aspektem tego zagadnienia są ograniczone środki finansowe, jakimi dysponują niektórzy właściciele obiektów. Bez względu na intencje i rozumienie konieczności stosowania nowoczesnych narzędzi nie są oni w stanie zaadaptować niektórych rozwiązań w administrowanych budynkach (na przykład w szkołach, urzędach administracji lokalnej, muzeach). W związku z tym bez częściowego finansowania ze strony państwa brak jest możliwości wprowadzania kolejnych, skutecznych środków przyczyniających się do poprawy poziomu ograniczania skutków zamachów terrorystycznych.

Autor, po przeprowadzeniu analizy dostępnych w kraju i na świecie narzędzi, proponuje następujące kierunki działań w obszarze rozbudowywania technologii i rozwiązań technicznych:

− ulepszanie systemów monitoringu wizyjnego – poprzez: wprowadzanie rozwiązań pozwalających na rozpoznawanie twarzy, numerów rejestracyjnych pojazdów lub innych wybranych elementów; liczenie osób wchodzących i wychodzących z budynku łącznie z dziećmi; umożliwienie korzystania z systemu kamer przemysłowych spoza centrum monitoringu za pomocą połączenia internetowego, odpowiednio zabezpieczonego przed dostępem osób nieupoważnionych;

− stosowanie zabezpieczeń strefowych wokół budynków – w postaci elementów małej architektury oraz mebli ulicznych (latarni, ławek, donic, słupów, wzmocnionych koszy na śmieci, kwiatonów, pachołków i poidełek), barier bezpieczeństwa, murów oporowych, ogrodzeń, drzew, znaków drogowych, ograniczeń wysokości dojazdu, budek strażniczych i punktów kontrolnych; stosowanych w taki sposób, by nie zakłócały estetyki architektonicznej w pobliżu obiektu i komponowały się całościowo z otaczającymi budynkami i infrastrukturą²⁹⁸; wykorzystanie takich elementów pozwoli na zabezpieczenie strefy wokół budynku przed dojazdem w rejon największego zagrożenia wybuchem pojazdów i w ten sposób pośrednio może przyczynić się do zmniejszenia skutków zamachu bombowego;

298 Zob. Zalecenia i wytyczne programowe Planu urbanistycznego zabezpieczenia Waszyngtonu [za:] A. Jasiński, Architektura…, dz. cyt., s. 102.

− stosowanie aktywnych zabezpieczeń strefowych – ze względu na wysokie koszty takich rozwiązań oraz potrzebę ciągłego monitorowania i obsługi rekomendowane do stosowania w obiektach szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa państwa;

stosowane w postaci: unoszonych barier lub pachołków przy wjazdach do obiektów, otwieranych wzmocnionych bram, aktywnych hydraulicznych pachołków oraz zapór drogowych, barier typu „wilczy dół”; powyższe elementy mogą być z powodzeniem stosowane do zabezpieczenia sektorów wokół obiektów przy ścisłym współdziałaniu z kontrolą dostępu i systemami przepustkowymi²⁹⁹;

− lokalizacja stref parkingowych w odległości bezpiecznej od budynku – gwarantującej ograniczanie do minimum strat wynikających z zamachu bombowego z wykorzystaniem zaparkowanego pojazdu; w przypadku parkingów podziemnych lub bezpośrednio przylegających do obiektów obowiązkowo wprowadzanie systemów kontroli wybiórczej lub ciągłej wjeżdżających pojazdów z równoległym stosowaniem patrolowania stref i ograniczeń gabarytowych dla samochodów ciężarowych i dostawczych; zastosowanie kontroli wnętrza pojazdów zabezpieczających logistycznie budynek wykonywanej przed wjazdem do strefy parkingowej oraz wykorzystywanie „systemu zaufanych dostawców”; szczególnie w portach lotniczych wprowadzenie kontroli pojazdów wielotonowych, autokarów i pojazdów dostawczych już przed wjazdem na teren portu tak, by nie dopuścić do zatrzymania się niesprawdzonego pojazdu bezpośrednio przed terminalem lotniska;

− stosowanie rozwiązań zapewniających bezpieczeństwo informacyjne i informatyczne – poprzez: tworzenie kopii posiadanych baz danych, zabezpieczenie informatyczne obiektu przed ingerencją z wykorzystaniem łącz internetowych, zorganizowanie różnych poziomów dostępu do systemów kierowania i administrowania w budynku, posiadanie zapasowego systemu zarządzania obiektem niezależnego od rozwiązań elektronicznych; bezpieczeństwo systemów elektronicznych jest szczególnie ważne podczas minimalizowania skutków wtórnych, a największe znaczenie obecnie ma w powstających budynkach inteligentnych;

− stosowanie materiałów zwiększających bezpieczeństwo powybuchowe i pożarowe – należą do najbardziej kosztownych sposobów na ograniczanie skutków zamachów bombowych, co przekłada się bezpośrednio na stosowanie ich jedynie w budynkach

299 Zob. A. Jasiński, Architektura…, dz. cyt., s. 183 – 191.

szczególnie narażonych na zamach bombowy (ambasady, porty lotnicze, budynki rządowe); realizowane poprzez stosowanie nowoczesnych materiałów budowlanych o najwyższych klasach ogniotrwałości, specjalnego rodzaju szkła i okien (szkła hartowane, laminowane, poliwęglanowe, wewnętrznie zbrojone), wyposażanie budynku w podwójne okna lub kurtyny antywybuchowe, rozmieszczanie pomieszczeń w budynku w zależności od lokalizacji w stosunku do najbardziej zagrożonego kierunku potencjalnego ataku bombowego³⁰⁰;

− stosowanie ukryć, schronów oraz wzmocnionych części budynku – jedna z najbardziej skutecznych, ale i kosztownych metod minimalizacji skutków zamachów terrorystycznych, polegająca na wydzieleniu w jednej części budynku strefy wzmocnionej z przeznaczeniem na zapewnienie bezpieczeństwa w przypadku określonego zdarzenia kryzysowego (wybuch, aktywny strzelec, skażenie środkiem chemicznym, zawalenie się budynku); w zależności od przeznaczenia i środków finansowych jakimi dysponuje zarządzający obiektem może mieć charakter długo lub krótkoterminowy, przeznaczony dla niewielkiej lub znacznej ilości osób, zapewniający ochronę przed wybranym lub przed kilkoma zagrożeniami; wymaga znacznych nakładów finansowych i powinna być realizowana już na etapie projektowania obiektu;

ze względu na stopień technologicznego zaawansowania może mieć wymiar tymczasowego schronienia, niezależnego pomieszczenia z samodzielnym aneksem do zabezpieczenia podstawowych potrzeb życiowych, własnym źródłem zasilania, oddymiania, oczyszczania powietrza oraz komunikacji ze środowiskiem zewnętrznym;

dzięki zastosowanym nowoczesnym rozwiązaniom zapewnia wysoki stopień ochrony dla osób znajdujących się w środku i przyczynia się bezpośrednio do minimalizacji potencjalnych skutków zamachów terrorystycznych; warunkiem skuteczności schronów i ukryć jest odpowiednio szybkie i wystarczające znalezienie się osób w tej strefie i znaczne koszty związane z budową takich obiektów w budynkach oraz ich utrzymaniem; alternatywą dla tak kompleksowego i jednocześnie kosztownego narzędzia jest wzmacnianie wybranych elementów konstrukcyjnych budynku, by podnieść wytrzymałość i ochronę przed wybuchem określonej części budynku i zwiększyć szansę na przeżycie przybywających w niej osób³⁰¹;

300 Zob. Primer for design of commercial buildings to mitigate terrorist attacks, FEMA USA 2003, s. 50 – 80.

301 Zob. Safe rooms and shelters – protecting people against terrorist attacks, FEMA 453, USA 2006.

− opracowanie centralnej lub lokalnych baz danych na temat wybranych budynków użyteczności publicznej – posiadanie takiej bazy informacji na temat planów budynków, podstawowych danych z zakresu specyfiki obiektu, łącznie z aktualnymi danymi zarządzających budynkami mogłoby przyczynić się do szybszego ich pozyskiwania przez służby ratownicze w sytuacji wystąpienia zagrożenia zamachem terrorystycznym, gdy brak jest możliwości skorzystania z dokumentacji znajdującej się wewnątrz budynku; zgromadzone w ten sposób dane o obiektach mogłoby być z powodzeniem wykorzystywane podczas innych rodzajów zdarzeń nadzwyczajnych;

rozwiązanie powyższe nie wymaga od zarządzających ponoszenia dodatkowych kosztów, ponieważ takie dokumenty posiadają w wersjach elektronicznych; jednym z problemów jakie mogłyby wystąpić podczas tworzenia bazy danych mógłby być spór kompetencyjny, kto miałby być administratorem takich danych (służbą rekomendowaną do tego celu przez autora jest PSP ze względu na najszerszą panoramę zdarzeń, w których bierze udział i pełnienie funkcji organu wiodącego w systemie ratowniczo-gaśniczym w Polsce); wykorzystywanie planów obiektów w wersjach elektronicznych zostało z powodzeniem wdrożone w działaniach zastępów interwencyjnych w łódzkiej PSP;

− kwestia rozmieszczania koszy na śmieci – w zależności od możliwości finansowych można stosować kosze specjalnej, wzmocnionej konstrukcji (koszt rzędu kilku, nawet kilkunastu tysięcy złotych) i wtedy mogą one być ustawiane w dowolnej odległości od budynku lub zastosowanie zwykłych pojemników oddalonych od miejsc wrażliwych w obiekcie; dodatkową kwestią jest zagadnienie opróżniania ich w aspekcie częstotliwości oraz przeszkolenia personelu sprzątającego³⁰².

4.5 Wnioski

Przeprowadzone badania w obszarze możliwych rozwiązań zmierzających do ograniczania skutków zamachów terrorystycznych pozwoliły na sformułowanie następujących wniosków:

− osoby zarządzające wybranymi obiektami użyteczności publicznej widzą potrzebę i możliwości wprowadzania nowych rozwiązań w zakresie minimalizacji skutków zamachów terrorystycznych w administrowanych przez nich kategoriach budynków;

302 Zob. DoD minimum antiterrorism standards for bulidings, Departament of defense USA 2012, s. 82.

− funkcjonowanie systemu minimalizacji skutków zamachów terrorystycznych jest uzależnione bezpośrednio od właściwych podstaw prawnych, które wymagają uzupełnienia i dostosowania do charakteru zagrożenia współczesnym terroryzmem oraz wieloaspektowości zarządzania bezpieczeństwem w budynkach użyteczności publicznej;

− istnieje wiele nowych rozwiązań w zakresie minimalizowania skutków zamachów terrorystycznych w obiektach użyteczności publicznej w obszarze organizacyjno-proceduralnym, które nie wymagają znacznych nakładów finansowych i mogą zaowocować realnym wzrostem skuteczności reagowania na zdarzenia o charakterze terrorystycznym;

− podniesienie poziomu efektywności działań edukacyjno-profilaktycznych w zakresie minimalizacji skutków zamachów jest możliwe poprzez zorganizowane inicjatywy wybranych instytucji bezpieczeństwa państwa oraz aktywność podmiotów zarządzających budynkami użyteczności publicznej;

− struktury osobowe zarządzające bezpieczeństwem w obiektach powinny być wspomagane przez nowoczesne rozwiązania technologiczne i techniczne, które muszą spełniać warunek ekonomiczności i uniwersalności oraz być dostosowane do możliwości finansowych poszczególnych kategorii budynków użyteczności publicznej.

Zakończenie

Niniejsza monografia jest efektem pracy badawczej nad problematyką ograniczania skutków zamachów terrorystycznych w budynkach użyteczności publicznej. Przedstawione treści potwierdzają, że istnieją możliwości poprawy jakości wykonywanych zadań na rzecz minimalizacji skutków zamachów terrorystycznych. Dotyczy to szczególnie tych obiektów, których ochrona nie jest obowiązkowa, a ze względu na przebywanie w nich znacznej liczby osób mogą one stać się celami zamachów terrorystycznych. Stosowane rozwiązania w tym zakresie wydają się niewystarczające, a pozostawienie zarządzających budynkami użyteczności publicznej bez wsparcia ze strony podmiotów państwowych, powoduje dowolność i różnorodność przyjmowanych koncepcji ochrony antyterrorystycznej. Proponowane usprawnienia działania na wypadek zagrożenia zamachem terrorystycznym dotyczą również sfer, za które odpowiedzialni są właściciele budynków. Jednak ich aktywność powinna być ukierunkowana i weryfikowana przez podmioty odpowiedzialne za bezpieczeństwo państwa.

Tylko tak skoordynowane działania będą miały wymiar właściwego dostosowania do charakteru współczesnego terroryzmu i mogą skutkować wymiernymi efektami w tym zakresie.

Przedstawienie katalogu możliwości poprawy ochrony antyterrorystycznej obiektów z roku 2014 daje możliwość porównania tego stanu z obecnymi rozwiązaniami. Dodatkowo, istnieje również szansa porównania zaproponowanych przez autora rozwiązań z tym, co zmieniło się i stało się rzeczywistością w obszarze bezpieczeństwa antyterrorystycznego w roku 2020.

Autor wierzy, że wysiłki naukowe jego i kolejnych badaczy przełożą się na wymierne efekty w postaci bezpieczniejszego środowiska budynków użyteczności publicznej.

Spis tabel

Tabela 1 Liczba ataków terrorystycznych na świecie w latach 2007 – 2012... 11 Tabela 2 Zamachy terrorystyczne na świecie i ich ofiary w 2012 roku ... 11 Tabela 3 Państwa świata najbardziej zagrożone zamachami terrorystycznymi w 2012 roku.. 12 Tabela 4 Odporność pożarowa budynków w zależności od wysokości oraz kategorii ZL ... 90

Spis rycin

Rycina 1 Metody ataków terrorystycznych na świecie w 2012 roku ... 35 Rycina 2 Model podziału zamachów terrorystycznych w budynkach użyteczności publicznej ze względu na relacje czasowe ... 103 Rycina 3 Model struktur osobowych ograniczania skutków zamachów terrorystycznych w budynkach użyteczności publicznej ... 112

Spis wykresów

Wykres 1 Graficzne przedstawienie czasu reakcji tr dla zdarzenia terrorystycznego

prognozowanego ... 104

Bibliografia Publikacje zwarte

1. Adamski J., Nowe technologie w służbie terrorystów, Warszawa 2007 r.

2. Annex of Statistical Information, country report on terrorism 2012, National Consortium for the Study of Terrorism and Responses to Terrorism, Maryland 2013.

3. Apanowicz J., Metodologiczne uwarunkowania pracy naukowej, Warszawa 2005 r.

4. Babbie E., Podstawy badań społecznych, Warszawa 2008 r.

5. Biała księga bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2013 r.

6. Białek T., Terroryzm manipulacja strachem, Warszawa 2005 r.

7. Bolechów B., Terroryzm – aktorzy, statyści, widownie, Warszawa 2010 r.

8. Brzeziński J., Elementy metodologii badań psychologicznych, Warszawa 1980 r.

9. Cieślarczyk M., Metody, techniki narzędzia badawcze oraz elementy statystyki stosowane w pracach magisterskich i doktorskich, Warszawa 2003 r.

10. Counter Terrorism Protective Security Advice for hotels and restaurants, National Counter Terrorism Security Office, GB London 2008.

11. Counter terrorism protective security advice for shopping centres, National Counter Terrorism Security Office, GB London 2006.

12. Cymerski J., Terroryzm a bezpieczeństwo Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2013 r.

13. Dietl W., K. Hirschmann, R. Tophoven, Terroryzm, Warszawa 2011 r.

14. DoD minimum antiterrorism standards for bulidings, Departament of defense USA 2012 r.

15. Doświadczenia z działań podjętych w odpowiedzi na zamachy bombowe w Londynie 7 lipca 2005, Londyn 2006 r.

16. Encyklopedia terroryzmu, Warszawa 2004 r.

17. Gorzko M., Procedury i emergencja. O metodologii klasycznych odmian teorii ugruntowanej, Szczecin 2008 r.

18. Grocki R., Zarządzanie kryzysowe dobre praktyki, Warszawa 2012 r.

19. Hague P., Badania marketingowe. Planowanie, metodologia i ocena wyników, Gliwice 2006 r.

20. Handbook for rapid visual screening of buildings to evaluate terrorism risk, FEMA USA 2009.

21. Hoc S., Zagadnienia odpowiedzialności karnej za szpiegostwo, Warszawa 1985 r.

22. Hoffman B., Oblicza terroryzmu, Warszawa 2001 r.

23. Hołyst B., Terroryzm T – I, Warszawa 2011 r.

24. Horgan J., Psychologia terroryzmu, Warszawa 2008 r.

25. Horyń W., Metodyka przygotowania prac kwalifikacyjnych z bezpieczeństwa narodowego, Wrocław 2012 r.

26. Ilnicki M., Służby graniczne w walce z terroryzmem, Toruń 2011 r.

27. Indecki K., Prawo karne wobec terroryzmu i aktu terrorystycznego, Łódź 1998 r.

28. Insurance, finance and regulation primer for terrorism risk management in buildings, FEMA USA 2003.

29. Jałoszyński K., Jednostka kontrterrorystyczna – element działań bojowych w systemie bezpieczeństwa antyterrorystycznego, Szczytno 2011 r.

30. Jałoszyński K., Współczesny wymiar antyterroryzmu, Warszawa 2008 r.

31. Jałoszyński K., Zalewski S., Organy administracji rządowej wobec zagrożeń terrorystycznych. Służby specjalne wobec terroryzmu, Bielsko-Biała 2009 r.

32. Jasiński A., Architektura w czasach terroryzmu, Warszawa 2013 r.

33. Komunikat badań – zagrożenie terroryzmem, CBOS, Warszawa 2013 r.

34. Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Warszawa 1998 r.

35. Kotarbiński T., Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk, Warszawa 1961 r.

36. Kuc B.R., Ścibiorek Z., Podstawy metodologiczne nauk o bezpieczeństwie, Warszawa 2013 r.

37. Kundzewicz Z., Kowalczak P., Zmiany klimatu i ich skutki, Poznań 2008 r.

38. Kulczyński S., Terroryzm jako zagrożenie bezpieczeństwa państwa [w]:

K. Jałoszyński, B. Wiśniewski, Terroryzm Diagnoza, zadania administracji publicznej w przeciwdziałaniu zjawisku, Bielsko-Biała 2007 r.

39. Kvale S., Prowadzenie wywiadów, Warszawa 2010 r.

40. Kwiatkowski S., Zarządzanie bezpieczeństwem w sytuacjach kryzysowych, Pułtusk 2011 r.

41. Liedel K., Góralski D., System przeciwdziałania terroryzmowi w Polsce [w:] Liedel K., Marszałek-Kawa J., Wudarski Sz. (red.), Polityczne metody zwalczania terroryzmu, Toruń 2006 r.

42. Liedel K., Morczek A., Terror w Polsce – analiza wybranych przypadków, Warszawa 2013 r.

43. Liedel K., Piasecka P., Jak przetrwać w dobie zagrożeń terrorystycznych, Warszawa 2008 r.

44. Liedel K., Zwalczanie terroryzmu międzynarodowego w polskiej polityce bezpieczeństwa, Warszawa 2010 r.

45. Loranty D., Waluszko A., Ofiary zdarzeń o charakterze terrorystycznym, [w]: Współczesne zagrożenia terrorystyzmem oraz metody działań antyterrorystycznych, Szczytno 2007 r.

46. Łobodzki M., Metody i techniki badań pedagogicznych, Kraków 2000 r.

47. Medycyna ratunkowa i katastrof, Zawadzki A. (red.), Warszawa 2011 r.

48. Nowak S., Metodologia badań społecznych, Warszawa 2007 r.

49. Pikulski S., Prawne środki zwalczania terroryzmu, Olsztyn 2000 r.

50. Pilch T., Bauman T., Zasady badań pedagogicznych, Warszawa 2001 r.

51. Pilch T., Zasady badań pedagogicznych, Warszawa 1995 r.

52. Piotrowicz D., Negocjacje kryzysowe i policyjne, Warszawa 2010 r.

53. Podgórski R. A., Metodologia badań socjologicznych. Kompendium wiedzy metodologicznej dla studentów, Bydgoszcz 2007 r.

54. Primer for design of commercial buildings to mitigate terrorist attacks, FEMA USA 2003.

55. Pytkowski W., Organizacja badań i ocena prac naukowych, Warszawa 1995 r.

56. Raport Regionalnego Forum Obronności w Londynie w sprawie wydarzeń 7 lipca 2005 roku, Urząd Miasta Londynu, London 2006 r.

57. Risk Management Series, Reference Manual to mitigate poltential terrorist attacks against buildings, FEMA 2003.

58. Safe rooms and shelters – protecting people against terrorist attacks, FEMA 453, USA 2006.

59. Słownik języka polskiego PWN, Warszawa 1978 r.

60. Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, Łepkowski W. (red.), Warszawa 2002 r.

61. Słownik terminów z zakresu psychologii dowodzenia i zarządzania, Borkowski J., Dyrda M., Konarski L., Rokicki B. (red.), Warszawa 2000 r.

62. Stachowiak Z., Metodyka i metodologia pisania prac kwalifikacyjnych, Warszawa 2001 r.

63. Surmaczyński M., Warsztaty metodologiczne doktorantów socjologii, Wrocław 2002 r.

64. Sztumski J., Wstęp do metod i technik badań społecznych, Katowice 1995 r.

65. Tabernacka M., Prawne zasady korzystania z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, Warszawa 2013 r.

66. Uniwersalny słownik języka polskiego, T. II, Warszawa 2006 r.

67. Załęski K., Compa T., Terroryzm w lotnictwie, Dęblin 2012 r.

68. Zamiar Z., Wełyczko L., Zarządzanie kryzysowe, Wrocław 2012 r.

69. Zarządzanie bezpieczeństwem lotnictwa cywilnego – skrypt dydaktyczny, Sztucki J., Gąsior M., Zając G., Szczelina M. (red.), Wrocław 2011 r.

70. Zubrzycki W., Pododdziały antyterrorystyczne Policji, Warszawa 2010 r.

71. Aleksandrowicz T., Współczesne zagrożenia terroryzmem dla Polski, [w:] Problemy prawno – organizacyjne zwalczania terroryzmu w Polsce, Szafrański J., Liedel K.

(red.), Szczytno 2011 r.

72. Dobija K., Obiekty naziemne zagrożone terroryzmem lotniczym, [w:] Reagowanie państwa na zagrożenia terroryzmem lotniczym, Glen A., Warszawa 2010 r.

73. Glen A., Kwarciński M., Funkcjonowanie stref zakazu lotów wprowadzonych w celu ochrony miejsca i osób przed zagrożeniami terroryzmem lotniczym, [w]: Reagowanie państwa na zagrożenia terroryzmem lotniczym, Glen A. (red.), Warszawa 2010 r.

74. Gołębiewski J., Współczesny wymiar reagowania, [w:] Współczesny wymiar bezpieczeństwa w aspekcie zmienności zagrożeń, Trombowski M., Kosowski B. (red.), Katowice 2012 r.

75. Jałoszyński K., Ustawodawstwo antyterrorystyczne w Rzeczypospolitej Polskiej – jego najważniejsze elementy, [w:]Problemy prawno-organizacyjne zwalczania terroryzmu w Polsce, Szafrański J., Liedel K. (red.), Szczytno 2011 r.

76. Janusz-Pawletta B., Podstawy prawne reagowania na zagrożenia terroryzmem lotniczym, [w:] Reagowanie państwa na zagrożenia terroryzmem lotniczym, Glen A.

(red.), Warszawa 2010 r.

77. Karski J., Nogalski A., Zasady organizacji medycyny ratunkowej [w:] Medycyna ratunkowa i katastrof, podręcznik dla studentów uczelni medycznych, red.

Zawadzki A., Warszawa 2011 r.

78. Kulczycki M., Żuber M., Dylematy współczesnego bezpieczeństwa, [w:] Katastrofy naturalne i cywilizacyjne, Żuber M. (red.), Wrocław 2011 r.

79. Pfefferbaum B., Victims of terrorism and the media, [w:] Terrorists, Victims and Society – Psychological Perspectives on Terrorism and Its consequences, Silke A. (red.), Cichester 2003 r.

80. Żebrowski A., Determinanty zamachu terrorystycznego – Euro 2012, [w:] Przeciwdziałanie zagrożeniom terrorystycznym podczas imprez masowych w aspekcie Euro 2012, Bąk T. (red.), Kraków-Rzeszów-Zamość 2012 r.

81. Szafrański J., Główne obszary oraz elementy systemu przeciwterrorystycznego, [w:] Problemy prawno-organizacyjne zwalczania terroryzmu w Polsce, Liedel K. (red.), Szczytno 2011 r.

Artykuły

1. (BW), Zamach bombowy, [w:] Gazeta Wyborcza z dnia 24.12.1991 r.

2. Adamczuk M., Ewolucja strategii i metod działania islamskich ugrupowań terrorystycznych i ich wpływ na bezpieczeństwo Polski, [w:] Pozamilitarne aspekty bezpieczeństwa Bezpieczeństwo narodowe, nr 19, III – 2011 r.

3. Bolechów B., Zwalczanie terroryzmu [w:] Zeszyty naukowe Koła Wschodnioeuropejskiego Stosunków Międzynarodowych, Numer Specjalny:

Terroryzm, Wrocław 2004 r.

4. Czego się boimy? [w:] Polska Zbrojna, nr 9, wrzesień 2013 r.

5. Gajda M., Wpływ terroryzmu na zabezpieczenie budynków użyteczności publicznej, [w:]

Przestrzeń i FORMA, 20/2013.

6. Jałoszyński K., Działania militarne Izraela w walce z terroryzmem [w:] Zeszyty Naukowe AON, nr 2/35, Warszawa 1999 r.

7. Mikulik J., Zarządzanie bezpieczeństwem i komfortem w budynkach inteligentnych, [w:]

Zintegrowane systemy bezpieczeństwa, nr 1/2007.

8. Parapura H., Kowalewski M., Kowalczyk B., Ostrzeganie i alarmowanie ludności w niebezpieczeństwie [w:] Telekomunikacja i techniki informacyjne 1-2/2011.

9. Zajas S., Przeciwdziałanie zagrożeniom terrorystycznym na lotniskach [w]: Zeszyty Naukowe Akademii Obrony Narodowej, Nr 2(67) 2007, Warszawa 2007 r.

10. Zieliński M., Bezpieczeństwo w porcie lotniczym, [w]: Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej, Rok LI Nr 4 (183) 2010, Gdynia 2010 r.

Źródła prawa

1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, (Dz. U. 1997, nr 78, poz. 483).

2. Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego 2012.

3. Krajowy Plan zarządzania Kryzysowego 2013.

4. Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej.

5. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. 2014, Nr 180, Poz.

1860).

6. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2002, poz. 690).

7. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. 2010, Nr 109, poz. 719).

8. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 5 lipca 2013 r. w sprawie klasyfikacji lotnisk i rejestru lotnisk (Dz. U. 2013, poz. 810).

9. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 31 lipca 2012 r. w sprawie Krajowego Programu Ochrony Lotnictwa Cywilnego (Dz. U. 2012, poz. 912).

10. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 lipca 2013 r. w sprawie Krajowego Programu Kontroli Jakości w zakresie ochrony lotnictwa cywilnego, (Dz. U. 2013, poz. 1148).

11. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa I Gospodarki Morskiej z dnia 4 września 2012 r. w sprawie podstawowych przepisów porządkowych związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa i ochrony lotów oraz porządku na lotnisku (Dz. U. 2013, poz. 1023).

12. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 4 kwietnia 2013 r. w sprawie przygotowania lotnisk do sytuacji zagrożenia oraz lotniskowych służb ratowniczo-gaśniczych (Dz. U. 2013, poz. 487).

13. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 czerwca 2003 r. w sprawie obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa i obronności państwa oraz ich szczególnej ochrony (Dz. U. 2003, nr 116, poz. 1090).

14. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania szefa obrony cywilnej kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin (Dz. U. 2002, Nr. 96, Poz. 850).

15. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2010 r. w sprawie planów ochrony infrastruktury krytycznej (Dz. U. 2010, Nr 83, poz. 542).

16. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2010 r. w sprawie planów ochrony infrastruktury krytycznej (Dz. U. 2010, Nr 83, poz. 542).

17. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 sierpnia 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu użycia oddziałów i pododdziałów policji oraz sił zbrojnych rzeczypospolitej polskiej w razie zagrożenia bezpieczeństwa publicznego lub zakłócenia porządku publicznego (Dz. U. 2013, poz. 1037).

18. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 2013 r. w sprawie systemów wykrywania skażeń i powiadamiania o ich wystąpieniu oraz właściwości organów w tych sprawach (Dz. U. 2013, poz. 96).

19. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, (Dz. U. 2009, nr 178, poz. 1380).

20. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, (Dz. U. 2013, poz. 182).

20. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, (Dz. U. 2013, poz. 182).

W dokumencie MINIMALIZACJA SKUTKÓW ZAMACHÓW TERRORYSTYCZNYCH W BUDYNKACH UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ DOBRE PRAKTYKI I REKOMENDACJE (Stron 169-191)