3. CHARAKTERYSTYKA ROZWIĄZAŃ W ZAKRESIE OGRANICZANIA SKUTKÓW
3.3 Podstawy prawne oraz struktury osobowe obszaru minimalizacji skutków zamachów
Celem ograniczania skutków zamachów terrorystycznych jest minimalizowanie negatywnych efektów potencjalnych ataków w jak najkrótszym czasie. Działania w tym obszarze w stosunku do budynków użyteczności publicznej powinny być skuteczne i akceptowalne ekonomicznie. Stosowane zabezpieczenia i procedury bezpieczeństwa nie mogą utrudniać w znacznym stopniu możliwości korzystania z budynków w zakresie wynikającym z ich przeznaczenia. Kolejną trudnością w zorganizowaniu takich działań i systemowych rozwiązań jest różnorodność kategorii budynków i zarządzających nimi podmiotów. Między innymi te elementy sprawiają, że obecnie nie funkcjonuje jednolity i obowiązujący dla wszystkich obiektów podsystem minimalizowania skutków zamachów terrorystycznych. Każda kategoria budynków posiada własne rozwiązania w tym zakresie, które wynikają najczęściej z zaliczania jej do określonej grupy ryzyka (na przykład budynki infrastruktury krytycznej lub podlegające obowiązkowej ochronie) oraz możliwości
220 Zob. Tamże, s. 22
organizacyjno-ekonomicznych podmiotu zarządzającego bezpieczeństwem w obiekcie.
Pomimo to, istnieje wiele elementów wspólnych dla wszystkich tych kategorii, a rozwiązania w tym zakresie są uszeregowane w określone aktywności podmiotów państwowych i niepaństwowych.
Działania w obszarze ograniczania skutków zamachów terrorystycznych powinny spełniać kilka podstawowych warunków:
− skuteczności;
− ekonomiczności;
− powszechności zastosowania w różnych obiektach i do różnych celów;
− efektywności w wykorzystywaniu sił i środków (zasobów);
− niezachwiania aspektu użyteczności publicznej i dostępności budynku wynikających z jego przeznaczenia.
Instytucje państwowe odpowiedzialne za bezpieczeństwo antyterrorystyczne oraz podmioty zarządzające budynkami użyteczności publicznej realizują zadania w zakresie ograniczania skutków zamachów terrorystycznych w następujących, głównych obszarach:
− legislacyjnym;
− organizacyjno-proceduralnym;
− edukacji, profilaktyki i komunikacji;
− infrastruktury i wyposażenia.
Elementy powyższych obszarów nie są autonomiczne, a poszczególne ich części wzajemnie zachodzą na siebie. Normy prawne są podstawą do realizacji zadań na wszystkich, kolejnych poziomach. Przeprowadzona analiza ryzyka pozwala wypracować strategię działania i wdrażać ją za pomocą planów i procedur. Podobnie ćwiczenia na wypadek zaistnienia zamachu terrorystycznego będą pozbawione sensu, gdy nie są wykonane czynności z etapu planowania i określenia kompetencji poszczególnych struktur osobowych podsystemu oraz brak jest zawiązanych porozumień i uzgodnień pomiędzy podmiotami w obszarze współdziałania.
W każdym z elementów danego obszaru ograniczania skutków zamachów terrorystycznych występuje szereg czynności i obszarów zagadnieniowych. Zadania realizowane przez instytucje państwowe odpowiedzialne za bezpieczeństwo nakładają się na obszary aktywności podmiotów niepaństwowych, zarządzających większością budynków użyteczności publicznej. Istnieje wśród nich wiele rozwiązań wspólnych dla wszystkich
kategorii budynków, ale są też rozwiązania szczególne, wypracowane dla wybranej grupy lub jednostkowego obiektu.
Podstawy prawne są fundamentem, na którym opierają się pozostałe aktywności w obszarze minimalizacji skutków ataków. Wszelkie działania i aktywności podmiotów zajmujących się bezpieczeństwem antyterrorystycznym muszą znaleźć podstawę w normach prawnych. Obecnie w Polsce brak jest jednego aktu prawnego wyczerpującego zagadnienie minimalizacji skutków zamachów terrorystycznych. Przepisy tego rodzaju są rozproszone w wielu aktach prawnych. Nie dotyczą one jedynie budynków użyteczności publicznej, a traktują zagadnienie szerzej, odnosząc się do aktywności w tym zakresie w szerokim spektrum obiektów. Do najważniejszych dokumentów będących podstawą prawną działań na rzecz ograniczania skutków ataków terrorystycznych, w tym w budynkach użyteczności publicznej, należą:
− Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym, (Dz. U. 2007, nr 89, poz.
590) – wprowadzająca pojęcie infrastruktury krytycznej i kwalifikująca niektóre z budynków jako kluczowe dla bezpieczeństwa państwa, określająca zasady i instytucje zarządzające sytuacją kryzysową powstałą na skutek zamachu terrorystycznego, określa obowiązki w zakresie bezpieczeństwa antyterrorystycznego niektórych podmiotów państwowych;
− Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia, (Dz. U. 2005, nr 145, poz.
1221) – wprowadzająca kategorię obiektów podlegających obowiązkowej ochronie;
− Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych, (Dz. U. 2013, poz. 611, 628, 829) – wprowadzająca zasady i ograniczenia w korzystaniu z budynków podczas imprezy masowej, określa wymagania dotyczące sposobu przygotowania obiektu i ochrony podczas imprezy masowej;
− Ustawa z dnia 16 marca 2001 r. o Biurze Ochrony Rządu221, (Dz. U. 2004 nr 163, poz.
1712) – wprowadzająca obowiązek ochrony i zapewnienia funkcjonowania niektórych budynków o szczególnym znaczeniu przez Biuro Ochrony Rządu oraz organizację ochrony Sejmu i Senatu – Straży Marszałkowskiej;
− Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, (Dz. U. 2012, poz. 461, 1101, 1407, 1445) – wprowadzająca kategorię
221 Obecnie Służba Ochrony Państwa, Ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o Służbie Ochrony Państwa (Dz.U. 2018 poz. 138).
obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa i obronności państwa, wymienia podstawowe obowiązki w zakresie bezpieczeństwa organów administracji państwowej, wprowadza instytucje obrony cywilnej i wskazuje jej najważniejsze kompetencje i zadania;
− Decyzja Nr 334/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 19 września 2011 r.
w sprawie wprowadzenia do użytku w resorcie obrony narodowej "Instrukcji o ochronie obiektów wojskowych, (Dz. Urz. MON z dnia 14 października 2011 r.) – regulująca wymagania oraz zasady ochrony obiektów wojskowych;
− Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, (Dz. U. 2010, nr 243, poz. 1623) - normuje działalność obejmującą sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz określa zasady działania organów administracji publicznej w tych dziedzinach;
− Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, (Dz. U. 2002, nr 75, poz. 690) – wprowadza kategorię budynków użyteczności publicznej, ustala warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i związane z nimi urządzenia, określa podstawowe wymogi bezpieczeństwa dla konstrukcji obiektów użyteczności publicznej;
− Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, (Dz. U. 2009, nr 178, poz. 1380) – określa obowiązki zarządzających budynkami w zakresie zapobiegania pożarowi, klęsce żywiołowej lub innemu miejscowemu zagrożeniu, organizację ochrony przeciwpożarowej, funkcjonowanie krajowego systemu ratowniczo – gaśniczego, wskazuje podmioty biorące udział w działaniach ratowniczych w wypadku wystąpienia lokalnego zagrożenia z wyróżnieniem kierujących działaniami na miejscu zdarzenia, wymienia uprawnienia i kompetencje funkcjonariuszy biorących udział w działaniach ratowniczych, opisuje zasady finansowania systemu ratowniczo – gaśniczego i jego poszczególnych elementów;
− Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin, (Dz. U. 2002, nr 96, poz. 850) – zawiera obowiązki i zadania Szefa Obrony Cywilnej, w tym przygotowanie i zapewnienie działania systemu wykrywania i alarmowania oraz systemu wczesnego ostrzegania o zagrożeniach oraz przygotowywanie i organizowanie ewakuacji ludności
na wypadek powstania masowego zagrożenia dla życia i zdrowia na znacznym obszarze;
− Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 2013 r. w sprawie systemów wykrywania skażeń i powiadamiania o ich wystąpieniu oraz właściwości organów w tych sprawach, (Dz. U. 2013, poz. 96) – określa organizację i warunki przygotowania oraz sposób funkcjonowania systemów obserwacji, pomiarów, analiz, prognozowania i powiadamiania o skażeniach na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz właściwość organów w tych sprawach, określa rodzaje alarmów, sygnały i komunikaty alarmowe;
− Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, (Dz. U. 2011, nr 287, poz. 1687) określająca Policję jako służbę, realizującą szereg zadań w zakresie ograniczania skutków zamachów terrorystycznych, szczególnie w fazie reagowania zarządzania kryzysowego;
− Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym, (Dz. U. 2001, nr 191, poz. 1410) – określa zasady organizacji, funkcjonowania i finansowania systemu państwowego ratownictwa medycznego oraz zasady zapewnienia edukacji w zakresie udzielania pierwszej pomocy;
− PN-B-02852:2001 Ochrona przeciwpożarowa budynków. Obliczanie gęstości obciążenia ogniowego oraz wyznaczanie względnego czasu trwania pożaru;
− PN-92/N-01256/01. Znaki bezpieczeństwa. Ochrona przeciwpożarowa;
− PN-N-01256-02:1992. Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacja;
− PN-N-01256-04:1997. Znaki bezpieczeństwa. Techniczne środki przeciwpożarowe;
− PN-N-01256-05:1998. Znaki bezpieczeństwa. Zasady umieszczania znaków bezpieczeństwa na drogach ewakuacyjnych i drogach pożarowych.
Powyższy katalog nie ma charakteru zamkniętego. Pokazuje natomiast, że podstawy prawne działań mających na celu ograniczanie skutków zamachów terrorystycznych są podzielone pomiędzy wiele aktów prawnych. Są wśród nich rozwiązania, które w sposób bezpośredni wpływają na sposób wykonywania zadań w zakresie ochrony antyterrorystycznej.
Do nich należą na przykład wymogi w zakresie ochrony budynków użyteczności publicznej podczas przeprowadzania w nich imprez masowych lub wskazanie określonych obowiązków Szefa Obrony Cywilnej w zakresie ostrzegania i alarmowania o zagrożeniach. Do rozwiązań wymagających dodatkowych wykazów lub planów należą między innymi delegacja do wykonania wykazów budynków należących do infrastruktury
krytycznej lub obowiązek wykonywania przez wybranych zarządzających obiektami planów ich ochrony.
Obecnie w Polsce nie istnieją źródła wiedzy na temat rozwiązań w zakresie minimalizacji skutków zamachów terrorystycznych w formie poradników czy instrukcji, które zawierałyby pełną bazę podstaw prawnych wraz z komentarzem do ich stosowania przez nieograniczoną liczbę zarządzających budynkami użyteczności publicznej. Osoby odpowiedzialne za bezpieczeństwo w tych obiektach zmuszone są do poszukiwania zasad i rozwiązań minimalizujących straty wywołane potencjalnym zamachem w różnych aktach prawnych.
Kolejnym obszarem mającym wpływ na skuteczność działań w zakresie minimalizacji skutków zamachów terrorystycznych są struktury zarządzania i wykonywania zadań w trakcie sytuacji kryzysowej wywołanej zamachem terrorystycznym.
Struktury osobowe biorące udział w procesie minimalizowania skutków zamachów terrorystycznych w budynkach użyteczności publicznej można podzielić na:
− wewnętrzne (podmioty występujące w obiekcie na stałe, odpowiedzialne za organizację systemu bezpieczeństwa w budynku);
− zewnętrzne (podmioty systemu bezpieczeństwa państwa biorące udział w działaniach wszystkich faz zarządzania kryzysem, wspomagające działania podmiotów wewnętrznych lub przejmujące kierowanie i wykonywanie zadań na rzecz ograniczania skutków zamachów terrorystycznych).
Każdy z tych podmiotów ma określone kompetencje i zadania do wykonania w ramach procesu ograniczania skutków potencjalnych zamachów. Elementy poszczególnych struktur obrazuje rysunek poniżej.
Rycina 3 Model struktur osobowych ograniczania skutków zamachów terrorystycznych w budynkach użyteczności publicznej
Źródło: opracowanie własne.
Wśród struktur osobowych wewnętrznych rolę kierowania działaniami z obszaru minimalizacji skutków zamachów pełni właściciel lub zarządzający budynkiem. Na tych podmiotach spoczywa obowiązek zabezpieczenia budynku przed zagrożeniem pożarowym lub innym zagrożeniem miejscowym, w tym terrorystycznym. Ponoszą oni odpowiedzialność za naruszenie przepisów przeciwpożarowych w trybie i na zasadach wymienionych w przepisach szczególnych222.
Do najważniejszych obowiązków zarządzającego obiektem w tym zakresie ustawodawca wymienia między innymi:
− przestrzeganie przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych;
222 Zob. art. 3 Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, (Dz. U. 2009, nr 178, poz. 1380).
STRUKTURY OSOBOWE
− wyposażenie budynku, obiektu budowlanego lub terenu w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice;
− zapewnienie osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpieczeństwa i możliwości ewakuacji;
− przygotowanie budynku, obiektu budowlanego lub terenu do prowadzenia akcji ratowniczej;
− zapoznanie pracowników z przepisami przeciwpożarowymi;
− ustalenie sposobów postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia223.
Szczególny obowiązek spoczywa na właścicielach budynków użyteczności publicznej zakwalifikowanych do kategorii obiektów podlegających obowiązkowej ochronie. Kierownik jednostki, który bezpośrednio zarządza takimi obiektami albo upoważniona przez niego osoba jest obowiązana uzgadniać z właściwym terytorialnie komendantem wojewódzkim Policji plan ochrony tych budynków224. Pełni on również rolę kierowniczą w stosunku do wewnętrznych służb ochrony wykonujących zadania na terenie obiektu.
Najbardziej złożone rozwiązania w zakresie ochrony są przyjęte w budynkach użyteczności publicznej należących do infrastruktury krytycznej państwa. Właściciele oraz posiadacze samoistni i zależni takich obiektów mają obowiązek ich ochrony, w szczególności przez przygotowanie i wdrażanie, stosownie do przewidywanych zagrożeń, planów ochrony infrastruktury krytycznej oraz utrzymywanie własnych systemów rezerwowych zapewniających bezpieczeństwo i podtrzymujących funkcjonowanie tej infrastruktury, do czasu jej pełnego odtworzenia. Dodatkowo są zobligowani ustawowo do utrzymywania kontaktu z podmiotami właściwymi w zakresie ochrony infrastruktury krytycznej (Policja, Państwowa Straż Pożarna, centra zarządzania kryzysowego)225.
Powyższe obowiązki spoczywające na właścicielach lub zarządzających budynkami użyteczności publicznej najczęściej są delegowane na podlegające im komórki kierowania systemem bezpieczeństwa. W zależności od budynku mogą one przyjmować charakter oddzielnej jednostki organizacyjnej w formie pionu bezpieczeństwa danego obiektu lub samodzielnego, często jednoosobowego stanowiska w postaci zastępcy dyrektora/prezesa
223 Zob. art. 4 Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, (Dz. U. 2009, nr 178, poz. 1380).
224 Zob. art. 7 Ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia, (Dz. U. 2005, nr 145, poz. 1221).
225 Zob. art. 3 pkt 3, art. 6 Ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym, (Dz. U. 2007, nr 89, poz.
590).
do spraw bezpieczeństwa (inaczej menedżera bezpieczeństwa). Takie delegowanie uprawnień i zadań z zakresu bezpieczeństwa nie zwalnia właścicieli i zarządzających z odpowiedzialności za wszelkiego rodzaju niedociągnięcia, szczególnie w obszarze ochrony przeciwpożarowej. Pozwala natomiast na zatrudnianie na takich stanowiskach osób posiadających odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie. Jak pokazuje praktyka najczęściej są to osoby posiadający wieloletnie doświadczenie zawodowe w państwowych podmiotach odpowiedzialnych za bezpieczeństwo, jak na przykład Policja, Państwowa Straż Pożarna lub SZRP. Posiadają oni najczęściej dodatkowe, kierunkowe wykształcenie oraz licencję pracownika ochrony II stopnia.
W zależności od specyfiki budynku może funkcjonować w nim również całodobowa służba dyżurna odpowiedzialna za kierowanie działaniami w przypadku zaistnienia zdarzenia kryzysowego w tym terrorystycznego (porty lotnicze, dworce, obiekty administracji publicznej). Bardzo często ta funkcja jest łączona z punktem kontaktowym dla danego obiektu oraz z centrum monitorowania, jeżeli w takie jest wyposażony obiekt (galerie handlowe, budynki – siedziby podmiotów bezpieczeństwa państwa, kina, budynki biurowe). W niektórych obiektach funkcjonują samodzielne, specjalistyczne komórki Policji, Straży Granicznej lub Państwowej Straży Pożarnej (dworce kolejowe, porty lotnicze lub morskie). Pozwala to na wymierne wzmocnienie potencjału ochronnego kluczowych obiektów należących do IK państwa.
Wymienione powyżej podmioty kierowania wewnętrznych struktur bezpieczeństwa poszczególnych obiektów odgrywają znaczącą rolę w skutecznym ograniczaniu skutków zamachów terrorystycznych mogących zaistnieć na ich terenie. Dzięki przygotowywanym przez te komórki planom i procedurom późniejsze działania po zaistnieniu zdarzenia nabierają charakteru zorganizowanego i przez to bardziej efektywnego. Inicjowanie i organizowanie ćwiczeń oraz symulacji zdarzeń terrorystycznych, przy zaangażowaniu podmiotów zewnętrznych przyczynia się bezpośrednio do budowania świadomości i dobrych nawyków wśród korzystających z budynków osób i usprawnia działania w sytuacji realnego zagrożenia.
Kierowanie działaniami na etapie reagowania na zamach pozwala na pełne zaangażowanie struktur wykonawczych i zabezpieczających oraz właściwe wykorzystanie zasobów technicznych i materiałowych, w które wyposażony jest budynek.
Na etapie reagowania na zamach istotną rolę odgrywają również struktury wykonawcze podsystemu bezpieczeństwa w wybranym obiekcie. Do nich należy zakwalifikować pracowników pionu ochrony, personel pracujący w budynku, straże zakładowe i wewnętrzne służby bezpieczeństwa, funkcjonariuszy służb mających siedzibę
w niektórych obiektach. W zależności od kategorii budynku będą oni odpowiednio i zróżnicowanie wyposażeni i wykwalifikowani. Najostrzejsze wymagania dla struktur wykonawczych są w budynkach należących do infrastruktury krytycznej państwa oraz dla obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa i obronności państwa. Pozostałe budynki użyteczności publicznej posiadają struktury wykonawcze dostosowane do oceny zagrożeń dokonywanych przez poszczególnych właścicieli obiektów oraz od ich możliwości finansowych. Stąd zróżnicowanie w organizacji pionu wykonawczego (na przykład umundurowani agenci ochrony, nieumundurowani detektywi sklepowi czy patrole interwencyjne), wyposażeniu struktur ochronnych w broń i środki przymusu bezpośredniego, ilości pracowników ochrony przypadających na dany obiekt oraz różnice w wymaganiach kwalifikacyjnych poszczególnych pracowników pionu ochrony.
Do najważniejszych zadań podmiotów wykonawczych w ramach ograniczania skutków zamachów terrorystycznych należą między innymi:
− monitorowanie budynku pod względem potencjalnego zagrożenia terrorystycznego;
− prowadzenie kontroli dostępu do wybranych stref bezpieczeństwa w budynku;
− przeprowadzanie kontroli pod względem posiadania niebezpiecznych narzędzi i materiałów mogących stanowić zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi;
− przekazywanie, przetwarzanie i analizowanie informacji;
− ostrzeganie i alarmowanie;
− prowadzenie podstawowych działań neutralizacyjnych;
− przeprowadzenie ewakuacji;
− udzielanie pomocy przedmedycznej;
− udział w akcji ratowniczej organizowanej przez podmioty zewnętrzne;
− zabezpieczenie mienia i wrażliwych obszarów budynku;
− współdziałanie z zewnętrznymi podmiotami bezpieczeństwa;
− organizowanie punktów zbiórek dla osób po wykonaniu ewakuacji;
− zabezpieczenie miejsca zdarzenia.
Do ograniczania skutków zamachów terrorystycznych przyczyniają się również komórki zabezpieczające. Do ich zadań należy między innymi utrzymanie we właściwym stanie infrastruktury technicznej budynku, utrzymywanie ogólnodostępności sprzętu wykorzystywanego na etapie reagowania na niektóre metody działania terrorystów, pomoc strukturom wykonawczym na etapie udzielania pomocy przedmedycznej lub prowadzenia
ewakuacji oraz zabezpieczenia miejsca zdarzenia. Do struktur zabezpieczających zaliczyć należy między innymi personel sprzątający i techniczny w postaci inżynierów, mechaników lub konserwatorów obiektu.
Powyższa analiza ukazuje, że działania mające na celu ograniczanie skutków zamachów terrorystycznych będą prowadzone wielopoziomowo. Wszystkie podmioty funkcjonujące w budynku będą wykonywały określone zadania w tym zakresie, co tym bardziej uwydatnia potrzebę wcześniejszego przygotowania takich struktur i jednoznacznego podziału kompetencji oraz obowiązków pomiędzy nimi. W większości budynków użyteczności publicznej, niezaliczanych do kategorii wymagającej szczególnej ochrony, brak jest ustawowych wymagań dotyczących organizacji struktur odpowiadających za takie działania. W obiektach tych struktura osobowa jest najczęściej wynikiem koncepcji przyjętej przez zarządzającego bezpieczeństwem w budynku i posiadanej przez niego wiedzy oraz doświadczenia w tym zakresie.
Do struktur osobowych zewnętrznych odgrywających kluczową rolę w ograniczaniu skutków zamachów terrorystycznych w budynkach użyteczności publicznej zaliczyć należy podmioty systemu zarządzania kryzysowego. Wśród nich największe znaczenie w tym obszarze mają wielopoziomowe zespoły i centra zarządzania kryzysowego. Te podmioty wykonują szereg zadań w ramach kierowania działaniami we wszystkich fazach ewolucji sytuacji kryzysowej. Do podstawowych z nich w ramach ograniczania skutków zamachów terrorystycznych w obiektach użyteczności publicznej należą między innymi:
− planowanie cywilne, w tym opracowywanie i aktualizowanie planów zarządzania kryzysowego na różnych poziomach administracyjnych w kraju;
− monitorowanie i ocena potencjalnych zagrożeń;
− przygotowywanie propozycji i doradzanie w sprawie użycia sił i środków niezbędnych do opanowania sytuacji kryzysowej wywołanej zamachem terrorystycznym;
− współdziałanie z Szefem Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego w zakresie zapobiegania, przeciwdziałania i usuwania skutków zdarzeń o charakterze terrorystycznym;
− realizacja zadań planistycznych i programowych z zakresu ochrony budynków infrastruktury krytycznej;
− zapewnienie współpracy między administracją publiczną a właścicielami oraz posiadaczami samoistnymi i zależnymi obiektów infrastruktury krytycznej w zakresie jej ochrony;
− opiniowanie potrzeb w zakresie odtwarzania infrastruktury lub przywrócenia jej pierwotnego charakteru;
− przygotowanie rozwiązań na wypadek zniszczenia lub zakłócenia funkcjonowania budynków zaliczanych do infrastruktury krytycznej;
− zapewnienie koordynacji polityki informacyjnej organów administracji publicznej w czasie sytuacji kryzysowej wywołanej zamachem terrorystycznym;
− przygotowanie i utrzymywanie zasobów niezbędnych do wykonania zadań ujętych w planie zarządzania kryzysowego w przypadku zaistnienia zamachu terrorystycznego226.
Struktury zarządzania kryzysowego są ściśle określone ustawowo, a w przypadku zdarzenia terrorystycznego stanowiącego sytuację kryzysową, będą one wykonywały szereg zadań w zakresie kierowania, wymiany informacji i koordynacji działań wielu podmiotów bezpieczeństwa antyterrorystycznego państwa.
Podmiotami, które będą wiodącymi w ograniczaniu skutków zamachów terrorystycznych w budynkach użyteczności publicznej są struktury krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. Zostały one powołane do ratowania życia, zdrowia, mienia lub środowiska poprzez prognozowanie, rozpoznawanie i zwalczanie pożarów i innych miejscowych zagrożeń w tym terrorystycznych. W ramach struktur systemu funkcjonują jednostki ochrony przeciwpożarowej, służby, inspekcje, straże, instytucje oraz podmioty, które dobrowolnie w drodze umowy cywilnoprawnej zgodziły się współdziałać w akcjach ratowniczych227. Nadzór nad prawidłowym funkcjonowaniem systemu pełni minister do spraw wewnętrznych. Posiada również kompetencję ustawową do wydania rozporządzenia określającego sposoby i warunki ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów228. Przepisy powyższego dokumentu są najważniejszym legalnym źródłem uregulowań przyczyniających się do minimalizowania skutków potencjalnych zamachów terrorystycznych w budynkach. Określają między innymi sposób, w jaki właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów budowlanych powinni spełniać swoje obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej, opisują właściwe warunki ewakuacji oraz zakres obligatoryjnego stosowania w obiektach budowlanych stałych urządzeń
226 Zob. Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym, (Dz. U. 2007, nr 89, poz. 590).
227 Zob. art. 2 pkt 4 Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, (Dz. U. 2009, nr 178, poz.
1380).
228 Zob. art. 13 Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, (Dz. U. 2009, nr 178, poz. 1380).
gaśniczych, systemów sygnalizacji pożarowej obejmujących urządzenia sygnalizacyjno-alarmowe oraz dźwiękowych systemów ostrzegawczych i gaśnic229.
Strukturami ochrony przeciwpożarowej, które będą prowadzić działania ratownicze w razie wystąpienia zagrożenia terrorystycznego w budynkach użyteczności publicznej, w zależności od charakteru zamachu oraz specyfiki obiektu będą między innymi:
− jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej;
− jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej;