Aktywność studencka jako przejaw postaw przedsiębiorczych

Podejmowane przez badanych formy aktywności w czasie studiów ukie-runkowane były głównie na zdobywanie uprawnień instruktorskich w ramach określonych dyscyplin sportowych (53%). Częstym przejawem studenckiej aktywności było także podejmowanie pracy zawodowej (42%). Ponadto blisko co trzeci badany decydował się na uczestnictwo w różnego rodzaju kursach i praktykach realizowanych poza programem studiów, pozwalających na zdo-bycie dodatkowych uprawnień zawodowych. W znacznie mniejszym stopniu aktywność studencka dotyczyła działalności naukowej. Stypendia naukowe za wysoką średnią ocen pobierało 26% ogółu badanych, przy czym częściej doty-czyło to kobiet (41% vs. 14% – mężczyźni), zaś studia na drugim kierunku re-alizowało 16% respondentów. Marginesem aktywności badanych okazały się studenckie koła naukowe; w ich pracy zaangażowanych było zaledwie 13 osób (ok. 8%). Ponadto w zorganizowanej działalności sportowej w ramach klubów sportowych uczestniczyło 20% mężczyzn i jedynie 8% kobiet (różnice istotne

statystycznie). Z kolei działalność w organizacjach społecznych zadeklarował co dziesiąty badany, zaś w pracach samorządu studenckiego brał udział co jede-nasty. Sporadycznie uczestniczono także w zagranicznej wymianie studenckiej (3%).

Podsumowanie

Rozumiejąc przedsiębiorczość jako proces organizowania i prowadzenia działalności gospodarczej, można mówić jedynie o sporadycznych przypadkach takich działań już podjętych przez badanych. Analizując jednak ich plany doty-czące rozwijania w najbliższej przyszłości własnego biznesu, ustalono, że nie-mal co drugi respondent bierze pod uwagę taką ewentualność. W porównaniu z wynikami badań ogólnopolskich, które pokazują, że co trzeci absolwent wyż-szej uczelni rozważa możliwość założenia w przyszłości własnej firmy⁸, badani wykazali dużą skłonność do tego rodzaju inicjatyw, choć niewielu z nich miało w momencie prowadzenia badań bliżej sprecyzowane plany w tym zakresie.

Ponadto odsetek tych spośród badanych studentów, którzy zdecydowanie od-rzucili możliwość pracy na swoim, był bardzo mały i zbliżony do ustalonego we wcześniejszych badaniach, przeprowadzonych wśród studentów Turystyki i Rekreacji innych uczelni⁹.

Patrząc z kolei na przedsiębiorczość jako umiejętność dostrzegania i wy-korzystywania nowych możliwości płynących z otoczenia, do przyjmowania kreatywnych, innowacyjnych postaw, częściej udało się zaobserwować u bada-nych zachowania przedsiębiorcze. Uznając za przejaw takich zachowań aktyw-ność studentów poza podstawowymi zajęciami na uczelni, dostrzec można pe-wien potencjał w tym względzie. Badani studenci okazali się aktywni przede wszystkim na płaszczyźnie zawodowej, podejmując w czasie studiów pracę zarobkową oraz zdobywając dodatkowe uprawnienia rozszerzające zakres ich kompetencji kierunkowych. W mniejszym stopniu jednak angażowali się

8 D. Węcławska, P. Zadura-Lichota, Wpływ edukacji na postawy przedsiębiorcze i przygo-towanie młodych Polaków do prowadzenia działalności gospodarczej, w: Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce w latach 2008–2009, red. A. Wilmańska, PARP, Warszawa 2010, s. 173–188.

9 M. Bednarska, Postawy przedsiębiorcze studentów kierunku turystyka i rekreacja – stu-dium porównawcze Poznanie i Sulechowa, w: Nowe trendy rozwoju turystyki, red. G. Gołembski, PWSZ Sulechów, Sulechów 2008, s. 95–103, s. 100.

w działalność społeczną, organizacyjną czy naukową. Tymczasem tego rodzaju działalność integruje, przygotowuje do pracy zespołowej, uczy podejmowania decyzji i odpowiedzialności za swoje zachowanie. Niezbędnym zatem zadaniem uczelni wydaje się być włączanie studentów do realizacji różnego rodzaju przedsięwzięć pozaprogramowych, m.in. do uczestnictwa w ruchu naukowym, organizacjach studenckich czy wymianie międzynarodowej. Takie formy ak-tywności są bowiem doświadczeniem niezwykle przydatnym w przyszłej karie-rze zawodowej, zaś w przypadku absolwentów TiR okazały się mało popularne.

Przedsiębiorczość – jako nieodzowna cecha menedżera turystyki i rekre-acji – warunkowana jest w dużym stopniu odpowiednim przygotowaniem, jed-nak badani ocenili swoje kompetencje zawodowe i ogólnomenedżerskie zaled-wie na poziomie dostatecznym. Wyniki prezentowanych i wcześniejszych ba-dań pokazały także niezadowalające przygotowanie do podjęcia i prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej absolwentów studiów I stopnia TiR¹⁰. Ranga tego problemu rośnie w świetle rezultatów innych badań, przeprowadzo-nych w środowisku studentów tego samego kierunku studiów, które wskazują na wysoki poziom oczekiwań w tym względzie¹¹.

Zdobywaniu takiej wiedzy i umiejętności z pewnością nie sprzyja struktura przedmiotów i ich treści w programach studiów na badanym kierunku. Zgodnie z rezultatami analizy programów kształcenia na kierunkach Turystyka i Rekre-acja przeprowadzonej przez Z. Jaworskiego, przedmioty z nauk ekonomicznych realizowane w warszawskiej AWF stanowią zaledwie ok. 16%, zaś nauki o kulturze fizycznej aż 34% w globalnym wymiarze zajęć studiów I stopnia¹².

Widoczną słabością absolwenta omawianego kierunku okazała się niewy-starczająca znajomość języków obcych. Tymczasem w kontekście globalizacji rynku usług turystyczno-rekreacyjnych, oczekiwanej dużej mobilności zawo-dowej wyrażającej się możliwością i gotowością podjęcia pracy na różnych

10 K. Buchta, M. Skiert, Assessment of professional qualifications and educational plans by tourism and recreation gradues (tekst również w j. polskim: Opinie absolwentów turystyki i rekreacji o swoim przygotowaniu zawodowym i planach edukacyjnych), „Polish Journal of Sport and Tourism” 2008, vol. 15, nr 1–2, s. 69–76.

11 K. Buchta, M. Skiert, Expectations of tourism and recreation students towards the course of education (tekst również w j. polskim: Oczekiwania studentów turystyki i rekreacji wobec kierunku kształcenia), „Polish Journal of Sport and Tourism” 2009, vol. 16, nr 4, s. 251–260.

12 Z. Jaworski, Studia turystyki i rekreacji w Polsce. Programy i podmioty – propozycje standardów, WSE ALMAMER, Warszawa 2008, s. 155.

stanowiskach zarówno w kraju, jak i za granicą, a także wymogów Deklaracji bolońskiej i standardów kształcenia kierunkowego, ta umiejętność wydaje się kluczowa¹³.

Podjęta problematyka badawcza dotyczy absolwentów akademii wycho-wania fizycznego, a więc uczelni, które niegdyś jako jedyne kształciły kadry na potrzeby turystyki i rekreacji. Obecnie ten kierunek nauczania oferowany jest na wielu wyższych uczelniach. W tej silnie konkurencyjnej sytuacji w sektorze usług edukacyjnych zwrócenie uwagi na kształtowanie postaw przedsiębior-czych u studentów jako pewna „wartość dodana” może stanowić istotny ele-ment przewagi rynkowej nie tylko dla absolwenta, lecz także dla uczelni.

Uczelnie wychowania fizycznego realizujące studia na kierunku Turystyka i Rekreacja przygotowując absolwenta studiów I stopnia, powinny:

– rozszerzyć zakres przedmiotowy nauk ekonomicznych, ukierunkowu-jąc się na kształtowanie postaw przedsiębiorczych,

– zwrócić większą uwagę na poziom nauczania języków obcych,

– stymulować i wspierać studencką aktywność pozadydaktyczną na płaszczyźnie naukowej, społecznej i organizacyjnej.

ENTREPRENEURSHIP AS AN ELEMENT OF TOURIST AND RECREATION STUDENTS' PREPARATION

FOR THE LABOUR MARKET

Summary

The issue of the paper concerns forming entrepreneurial attitude in tourism and recreation students on Physical Education and Sport Faculty of the Warsaw Physical Education Academy, branch in Biała Podlaska.

The knowledge, competences and attitudes that the students should gain during their course of studies on this Faculty, are to prepare them to start up and manage their own businesses as well as to land responsible positions of managers in different tourism and recreation institutions, local authority institutions and social organizations, etc.

13 R. Winiarski, Sylwetka absolwenta wyższych studiów w zakresie turystyki i rekreacji, w:

Cele i treści akademickiego kształcenia w dziedzinie turystyki i rekreacji, red. A. Nowakowska, Zeszyty Naukowe AWF, Kraków 2001, s. 41–46.

The main goal was to diagnose the signs of entrepreneurial attitudes in graduates of the tested faculty and the evaluation of their competence level towards starting up and managing their own businesses.

Translated by Krystyna Buchta

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO

NR 738 EKONOMICZNE PROBLEMY TURYSTYKI NR 20 2012

KAROLINA DUŻEJ ADAM KALETA

Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa im. Wojciecha Korfantego w Kato-wicach

PROFILE KONSUMENTÓW INDYWIDUALNYCH HOTELI TYPU