nie się religijnemu subiektywizmowi nłodych ("Dieu")» poprzez pr o w a dzenie ich do odkrycia osobowej relacji do Boga i Dezusa Chrystusa ("Deunes", "Nouvelle").
2.3.2. Modele^ J<at^chezy J?ł?dzieżowej_we _Fr£Q_cji
Za in te re so wa ni a się katechezę młodzieżowę we Francji z n aj do wa ło wielu zwolenników. Nie brakło więc różnorodnych propozycji.
Wydaje się, że pomoce opracowane przez Fr. Favreau, dyrektora nauczania religijnego w Poitiers, od zwierciedlały ten sam kierunek co
51
sugestie P. Babina . Fr. Favreau wz yw ał do ze rwania w "Regard" z m e todami katechezy dzieciństwa i wp ro wa dz en ia nowych metod. Należy p o d kreślić, że autor treść materiałów oparł na potrzebach i z a in te re so wa niach ludzi młodych.
Nadto problemami modelu katechezy zajmowali się: 0. Audinet, Fr. Bourdeau, D. Honore, D. Bournique i P. Dentin. 0. Audinet opracował specjalnę metodykę katechezy młodzieżowej. Poruszył w niej trzy p r o b lemy. Deden dotyczył obecności czynnika intelektualnego w katechezie. Drugi w i ęz ał się z ukazywaniem uczniom wartości głoszonego po sł an ni ctwa wiary - w czym był zg odny z P. Babinem. Trzeci dotyczył w p r o w a dzenia do katechezy problemów przeżywanych przez młodzież, co
postu-52 lował zarówno P. Babin Jak i Fr. Favreau .
W tym samym czasie, co 0. Audinet zabiera głos w sprawie modelu katechezy młodzieżowej Fr. Bourdeau. Dego zdaniem, lepszę formę pr ze kazu wiary stanowi duszpasterstwo młodzieżowe, niż ogólnie przyjęta szkolna katecheza. Auto r jest zgodny z P. Babinem i 0. Audinet, gdy postuluje, by w szerszym zakresie wprowadzać w treść katechezy p r ob le my l u d z k i e ^ .
Stanowisko 0. Bournique jest w pewnym sensie przeciwstawne pr o p o zycjom D. A u d i ne ta i Fr. Bourdeau, D. Bour ni qu e przestrzega przed zbytnim akcentowaniem potrzeb ludzkich w katechezie z jednoczesnym pomniejszeniem porzędku wiary. A wiara jest darem Boga, zauważa autor,
51 Fr. Favreau, Regard sur la vie avec le Christ, Paris 1960. Odtęd będę używał skrótu "Regard". 0 randze dziełka "Regard" świadczy fakt, iż ówczesny dyrektor Centre National D. Honoré, dokonujęc jego prezentacji podkreślił, iż wprawdzie nie rości sobie ono pre tensji do rozwiązywania ws zy st ki ch problemów dydaktycznych z w ią za nych z katechezą wieku pr ze d p u b e r t a l n e g o , niemniej jednak pomaga w ukierunkowaniu poszukiwań w tej materii.
С O
W r. 1962 0. Audinet zaczął publikować na łamach "Catéchistes" s w o ją "Méthodologie des adolescents" a w dwa lata później wydał ją w osobnej broszurce, pt. "Vers une catéchèse des adolescents - essai de méthodologie", Paris 1964.
53 *
-Fr. Bourdeau, La Catechese dans la pastorale des jeunes du techni que, V e t V seria 63 (1962) nr 416, s . 1-16.
nie zaé wynikiem dydaktycznych zabi eg ów · Au to r wiele uwagi poświęca refleksji nad mentalnością młodych, która powstaje w rezultacie po wt a rzanego działania, doświadczeń osobistych i relacji mi ęd zy l u d z k i c h 5 5 . Wi er no ść porzędkowi wiary i łasce Boga z jednej strony i re sp ek to wa nie różnych mentalności z drugiej - oto model katechezy proponowany prze z CJ. Bournique.
Teoretyczne postulaty pod adresem młodzieżowego modelu katechezy wy su wa ne przez 0. Honore wskazuję na potrzebę otwarcia się na postęp i kulturę ludzkę, z Jednoczesnym uwzględnieniem świadectwa życia w i a ry w grupie i we wspólnocie K o ś c i o ł a 5 6 .
Model katechezy grupy katechetów z Amiens, kierowanej przez P. Dentin niejako realizował postulat 0. Honoré, tj. łęczenia nauczania
57
katechetycznego z kulturę ludzkę . Ma te ri ał y te silnie rozbudowywały problemy ludzkiej egzystencji, a prawie zupełnie pomijały element b i b l ij ny i Słowa Bożego.
Na le ży zauważyć, że wskazania odnośnie do modelu katechezy m ł o dzieżowej podawane przez Э. Audinet, Fr. Bourdeau, 3. Honoré i 0. Bournique posiadały charakter teoretycznych postulatów. Natomiast P. Babin, Fr. Favreau i P. De nt in opracowywali konkretne ma te ri ał y m ł o dzieżowe, w których wysuwane sugestie wi ęz ał y się już z tokiem le k cyjnym.
W pewnym sensie jakby podsumowaniem dyskusji nad proponowanym m o delem katechezy młodzieżowej było "Directoire". Dokument ten s t w i e r dza najpierw, że Kościół głosi Dobrę Nowinę ludziom takim, jacy oni sę. Model katechezy nie może prezentować nauczania po na dczasowego i anonimowego. Best on uwarunkowany sytuację człowieka. Dl atego zarówno język, jak i metody należy przystosować do posłannictwa wiary (nr 37). Zd an ie m "Directoire", katecheza wieku młodzieńczego winna uwzględniać mentalność młodyjch, ich po trzeby psychiczne (nr 105) i nauczyć o c e
54 0. Bournique, La découverte dss mentalités. Catéchèse 2 (l962) 139-159.
55 Tamże, s. 143-147.
56 3. Honore, Les conditionements d'une catéchèse pour les jeunes du technique, V e t V seria 54 (l962) nr 418, 5-10.
57 P o r . P . Dentin et une équipe d'aumoniers, Ensemle-fiches de cu lt u re religieuse pour Jeunes gens et jeunes filles, Bruxelles 1965. 0 popularności "Ensemble" a zatem i o zasięgu od dz iaływania ś w i a d czy fakt, że w cięgu kilku lat było wydawane aż ośmiokrotnie osię- gajęc ponad dwieście tysięcy nakładu. Innym świadectwem z a i n t e r e sowania się materiałami grupy z Am ie ns b y ł y tłumaczenia na język włoski, holenderski i hiszpański. Wachlarz problematyki poruszanej w "Ensemble" był szeroki. Om awiano tu sprawę poznania wł asnego t e m
peramentu, odkrycia chrześcijańskiej wartości ciała i roli popędu seksuealnego w planie Bożym. Nie brakło także nawięzania do spraw filmu, telewizji, piosenki, nie pominięto problemu powołania z a w o du, n a r z e c z e ń s t w a , małżeństwa oraz obecności chrześcijanina w ś w i a cie.
niać otaczajęce zjawiska w świetle wiary (nr 42, 4l). Jej zadaniem jest brać z codziennego życia porównania i więzać je z życiem re ligij nym (nr 4l); głosić młodym misterium chrześcijańskie w sposób bardziej osobowy, zwięzany z osobę Jezusa Chrystusa (nr 105). Dalej "Directoi re" zaleca, by prowadzić młodych do odkrycia prawdziwej wolności w o d daniu się Chrystusowi (nr 106); w Nim odnajdywać sens życia i najwyż- szę wa rt oś ć (nr 107); pomagać w przeżywaniu i pogłębianiu wiary we wspólnotach młodzieżowych; odkrywać swe powołanie w Kościele (nr 111); uczyć od po wi ed zi al no śc i za wiarę innych; ukazywać, że przyjaźń i m i łość jedynie w Chrystusie nabiera pełni i cech trwałości (nr 1 1 0); w y chowywać do czynnego apostolstwa i dzielenia się wiarę z innymi (nr 109); pomagać w odkrywaniu oryginalności posłannictwa chrz eś ci ja ńs ki e go (nr 108).
Ze st aw ie ni e modelu katechezy młodzieżowej P. Babina z modelem z a proponowanym przez "Directoire" i francuskich katechetów pozwala d o strzec zarówno podobieństwa, jak i różnice. Podobnym jest zwrócenie uwagi na podmiot katechezy, jego mentalność.izainteresowania i p o tr ze by, Zg od na jest również tendencja, by na katechezie odkrywać osobowę relację do Boga i rozwijać ję we wspólnocie Kościoła. Wspólne także jest dężenie do pr zystosowania metod do treści posłannictwa. Wydaje się Jednak, że i w "Directoire", i J. Audinet oraz autorzy "Ensemble" wyraźniej niż P. Ba b i n podkreślili potrzebę otwarcia się katechezy na wa rtości ludzkiej kultury. 1 odwrotnie, P. Babin swój model katechezy bardziej oparł na badaniach ankietowych, niż czyniono to wówczas we Francji. Dalej wskazywał on na konieczność przeciwstawiania się s u bi ektywizmowi religijnemu młodych, czego na ogół nie czynili inni ka- techetycy. Nadto P. Babin próbował łęczyc teoretycznę refleksję z p r o pozycjami ko nk re tn yc h materiałów. Natomiast analizowani autorzy s k u piali swę uwagę już to na tworzeniu pomocy katechetycznych (Fr. Fav- reau, P. Dentin), już to na wskazaniach natury teoretycznej (j. B o u r nique, Fr. Bourdeau, J. Honore). "Directoire" zaś jakby podsumowywało syntetycznie dorobek francuskiej myśli odnośnie do modelu katechezy m ł o d z i e ż o w e j ·
2.3.3. _He_tody_przejorowadza n ia_kja tec_h ezy_młodzieżowej_
Tytułem wy ja śn ie ni a należy powiedzieć, że ani P. Babin, ani i n ni francuscy dydaktycy nie stworzyli jednolitej metodyki katechezy młodzieżowej. Za ró wn o P. Babin, jak i ci wszyscy, którzy zabierali głos w sprawie modelu katechezy wieku młodzieńczego ograniczali się do podania pewnych propozycji, należęcych do kategorii rad i wskazań. Świadczę o tym tytuły publikacji P. Babina, np. "Dix conseils", czy "Orientations pédagogiques".
Podobne zjawisko obserwujemy w opracowaniach ma te ri ał ów dla m ł o dzieży, opublikowanych w "L'Eglise", "Qui croit" i "Nouvelle". W po mo cach tych bogactwo i różnorodność metodycznych sugestii wyraźnie do mi nuje nad logikę i systematykę. Au t o r bardzo często ogranicza się do rzucenia jakiejś rady, prowokujęc niejako katechetę do dalszych posz u kiwań metodycznych i osobistych doświadczeń.
W świetle powyższych zastrzeżeń należy przystępie do ukazania sp e cyfiki proponowanych metod za równo przez P. Babina, jak i francuskich katechetyków.
1. Specyfika proponowanych metod
W latach 1959-65 określenie "pogadanka ka te chetyczna" jest dosyć typowym w twórczości dydaktycznej P. Babina. Wy różnia on w "Conseils" pogadankę wymiany, wychowawczę i dydaktycznę. Ła t w o d o strzec, że katecheza otrzymuje swoję specyfikację w zależności od c e lu, jaki stawia sobie katecheta. Celem może być już to wzajemna w y m i a na myśli, doświadczeń, trudności w realizowaniu Ewangelii czyli po ga danka wymiany; już to wychowanie do pewnych praktyk np. spowiedzi, dlatego określenie pogadanka wychowawcza; już to przekazanie w sposób bardziej systematyczny wiedzy religijnej, stęd nazwa pogadanka dy d a k tyczna .
Uo często zalecanej przez P. Babina metody należy analiza do kumen tów. Przez "dokumenty" autor rozumie publikacje, do których odsyła czytelnika. Z reguły sę to opracowania, majęce bezpośredni zwięzek z przerobionym tematem5 8 .
Należy zwrócić uwagę, że P. Babin mówięc o dokumentach ma na myśli również pomoce wizualne. W "Nouvelle", np. podano zarówno w to ku katechezy, jak i w osobnej rubryce "activités sur cahier", osobne
59
wskazania, by sięgać do dokumentacji wizualnej . Te same zalecenia spotykamy π "En marche", w "Qui croit" i "L'Eglise".
Bardzo podobnym typem katechezy opartej na analizie do ku me nt ów jest katecheza bazujęca na indukcji. VI stosowaniu me to dy indukcyjnej autor zaleca sięganie zarówno do dokumentów historycznych, aktualnych wydarzeń, jak i do świadectwa wiary samego katechety oraz korzystanie z religijnych doświadczeń mł od zi eż y6 0 .
u Np. w "En marche" przy omawianiu problematyki Starego Testamentu zwięzanej z ofiarę Izaaka jako dokumenty podano: 3. Colomb, Au sources du catéchisme, t.I, s.81; M. Fargues, Histoire sainte. A n cienne Allianco, s.20j P. Babin, 3. Servol, Documents bibliques pour enseignement catéchétique I, Ancien Testament, nr 1,. Lyon 1959.
58 P. Babin, Nouvelle s . 22, 39, 43, 48, 52, 93 itd.
Wydaje się, że dużym walorem odznacza się katecheza oparta na a n kiecie lub kwestionariuszu. Przez ankietę P. Babin rozumie
przeprowa-f i 1
dzenie wśród członków grupy katechetycznej sondażu .
Ni ekiedy określenie P. Babina, np. metoda a p o l o g e t y c z n a , liturgi czna, e w a n g e l i c z n a , oznaczaję dominantę elementu apologe tycz ne go, liturgicznego czy ewangelicznego. W tym wypadku stosowanie nazwy "me toda" nie zupełnie odpowiada treści tego pojęcia6 2 . W "Conseils" autor zwraca uwagę, że pogadankę typu ewangelicznego należy stosować z okazji skupień rekolekcyjnych, których celem jest nawrócenie
ser-63 ca .
P. Babin, wysuwajęc swojo sugestie metodyczne ustosunkowuje się