Problem obecności ludzkich problemów w katechezie rozwięzywał G. Stachel poprzez sięgnięcie do nowej hermeneutyki biblijnej. Usiłował on łęczyc katechezę biblijn? z interpretacj? aktualnych problemów uczniów oraz z ich egzystencjalną sytuację. Zdaniem G. Stachela, na katechezie należy ukazać, że wezwanie Boże zmierza do przekształcenia ludzkiej egzystencji. Podobnie do poznania osoby Jezusa Chrystusa d o chodzi się poprzez doświadczenie chrześcijańskiego życia, które ś c i ś le jest powiązane z doświadczeniem Ko śc io ła9 6 . Łatw o w powyższych stwierdzeniach dostrzec zgodność z wytycznymi katechezy francuskiej.
Na konieczność interpretacji sytuacji człowieka w świetle te o l o gii, tradycji i liturgii wskazywał J. Oreissen. Podkreślił on, że S ł o wo Boże skierowane do człowieka z natury swej posiada charakter
egzy-94 M. van Caster, Dieu nous parle, dz.cyt., s.86., 89.
95 Myśl katechetyków niemieckich przytaczam za J. Charytańskim SJ, K a techeza a doświadczenie religijne, ar t.cyt., s.402-403.
96
G. Stachel, Bi be lk at ec he se im Ze it al te r kritischer Exegese, KBL 91 (1966) 92-98.
97
s t e n c j a l n o -dialogiczny u dynamiczny . Myśl tę w pewnym sensie rozwi ja W. Langer, domagając się, by katecheza prowadziła do osobowego spotkania ucznia ze Słowem Bożym, które jest zdolne przemienić życie
• , 98 i egzystencję człowieka
W.G. Esser podkreślając dialogiczny charakter Objawienia nawiązy-wał do myśli 0, Dressena i W, Langera, a jednocześnie zwracał uwagę, że katecheza biblijna winna być skierowana do konkretnej
rzeczywistoś-99
ci oraz nawięzywac osobową więź z odbiorcami . Po tej samej linii poszły wskazania R. Sauera postulującego, by w prezentacji Pisma ś w , młodzieży wychodzić od sytuacji życiowych, a dopiero potem naświetlać je Słowem B o ż y m 1 0 0 ,
Na terenie Niemiec w roku 1968 zaczęto sygnalizować pojawianie się kryzysu katechetycznego. Wy nikał on z jednej strony z dysproporcji, jaka zaistniała między dawnymi formami przekazu Objawienia a
mental-101
nością ludzi współczesnych , a z drugiej z interpretacji świata j a ko czysto ludzkiego. Zdaniem W.G. Essera, świadomość człowieka o jego zależności od Boga została zastąpiona zależnością od techniki. Stąd autor zaproponował, by w nauczaniu katechetycznym ukazywać świat jako ciągle zmieniający się, a zarazem pozostający dla człowieka jako
zada-■ 102
nie Stwórcy, by go stale doskonalić . W.G. Esser na podstawie an al i zy Księgi Rodzaju i Wyjścia podkreślał, że człowiek został powołany do odpowiedzialności za świat i jego k s z t a ł t 10^.
Rzeczywistość techniczna kazała zająć się KI. Tilmannowi p r o b l e mem poszukiwania 3oga. Au to r postawił zasadę, że Boga musi się szukać, by Go znaleźć. Tylko na drodze poszukiwania można Boga doświadczać. Stąd postulat autora, by poszukiwanie Boga i znajdowanie Go uczynić głównym zadaniem katechezy. Domagają się tego ustawiczne przemiany techniczne i zmieniająca się mentalność c z ło wi ek a1 0 4 .
97 B. Dreissen, Inspiration und Offenbarung in ihrer Be de ut un g fur die Bibelkatechese, KBL 91, s.613.
96 W. Langer, Die neue Hermeneutik und ihr Anspruch an die biblische Unterweisung, KBL 91 (l966) 423.
99 W.G. Esser, Dialogische Intention biblischer Offernbarung und K a techese, KBL 91 (l966) 454.
100 R, Sauer, Der heranwachsende Ougendlische vor Bibel, KBL 91 (1966) 326-331. Myśl Sauera przytoczyłem za 3. Charytartskim, Katechetyka, art. cyt., 286.
101 3. Charytański, Katechetyka w krajach języka niemieckiego St. Theol .Varsaviensia 8 (1970) f.2, s.379.
102 W.G. Esser_, Die erste religionspadagogische Aufgabe der Zukunft:
Die gegenwärtige Welt des Menschen, KBL 93 (1968) 274-275.
10
ъ
' W.G. Esser, Säkularisierung und Theologie Protestantische Entwürfezur Theologie in einer we lt li sc he n Welt KBL 94 (1969) 154-162. 104 Kl. Tilmann, Kan man zur Erfahrung der Wirklichkeit Gottes f u r
Sprawę katechezy zorientowanej egzystencjalnie zajęł się G. B e l linger, p r z y p o m i n a j ę c , że zadaniem człowieka jest osobowe przyjęcie zbawczego orędzia, które dociera do niego w konkretnej sytuacji. Autor wyraża poględ, że tylko wtedy można mówić o zrozumieniu eg zy st e n c j a l nym biblijnego posłannictwa, gdy adresat dostrzega w nim z jednej strony wezwanie Boże, a z drugiej konieczność dania o d po wi ed zi1 0 5 .
Konkretnym problemem, jak łęczyc treść katechetycznę z życiem z a jęł się KI. Tilmann. Dego zdaniem katecheza winna być odpowiedzię na życiowę sytuację odbiorców. Innymi słowy winna iść po linii duchowych zainteresowań. Gdyby grupa katechetyczna ich nie posiadała, należy je wzbudzać przez nawięzywanie do konkretnych problemów ka te ch iz ow an yc h, dajęc im większę możliwość wybierania i decydowania. Tak prowadzona katecheza, zdaniem KI. Tilmanna, winna doprowadzić do spotkania
anga-' 106
żujęcego, zdolnego kształtować postawy .
Można więc powiedzieć, że w krajach języka niemieckiego w latach 1966-69 główna problematyka katechezy skupiała się na próbie takiego przedstawienia treści k e r y g m a t y c z n e j , by znajdowała ona żywy oddźwięk w codziennym życiu odbiorców. Szeroka analiza zarówno ludzkiej e g z y stencji, jak i pogłębiona refleksja nad naturę Objawienia zmierzała do jednego celu: do osobowego spotkania człowieka z Bogiem, poprzez szukanie Go i odkrywanie w konkretnej rzeczywistości. Łatw o dostrzec, że podobne cele stawiała przed sobę katecheza francuska.
b. Słowo Boże a ludzkie doświadczenie
W latach siedemdziesiętych problem odkrywania Boga w konkretnej sytuacji człowieka nadal pozostawał w centrum zainteresowania ka te ch e tyków europejskich. Również europejska Ekipa Katechetyczna w roku 1970 zajęła się sprawę doświadczenia i jego funkcję w przekazie k a t e chetycznym. Referaty na tym międzynarodowym forum głosili O. Colomb, reprezentujęcy francuskę myśl k a t e c h e t y c z n ę , A. Exeier, przeds ta wi ciel katechezy niemieckiej, oraz P. S c h o o n e n b e r g , delegat holenderski.
W ujęciu A. Exelera i P. Schooner.berga ludzkie doświadczenie nie spełnia jedynie funkcji ilustracyjnej. Ono wchodzi w sarnę strukturę
107
chrześcijańskiego posłannictwa . Dzięki doświadczeniu, podkreśla
105
G. Bellinger, Oie existentielle Glaubensunterweisung im 8 und 9. Schuljahr unter besonderer Berücksichtigung des Rahmenplanes, KBL 94 (1969) 16-20.
105 Kl. Tilmann, Die existenzielle Katechese bei dem Freizehn bis Siebzehnjährigen, art.cyt., s.255-256.
107 . , , , . ,. ,
H. txeler, La catechese, annonce d un message et interpretation d ”expérience , LV 25 (1970) 393; P. Schoonenberg, Révélation et expérience, LV 25 (l97l) 384. Należy podkreślić, że wypowiedź A. Exelera jako pr zewodniczęcego Niemieckiego Zwięzku Katechetów oraz P. S c h o o n e n b e r g a , który raz w Madrycie w 1968 roku na sesji EEK głosił swoje referaty - stanowi ważny wskaźnik dla istnieję- cej orientacji katechetycznej w Europie.
P. S c h o o n e n b e r g , młodzież i dorośli mogę wejść w kontakt z c h rz eś ci jaństwem. Autorzy sę zgodni w twierdzeniu, że Objawienie Boże jest doświadczeniem w wierze Jezusa Chrystusa. Z tej racji Słowo Boże z jednej strony, a doświadczenie i ludzka egzystencja z drugiej sę ku
108