Można wyrazić pogląd, że zbytni nacisk położony na odbiorców kate chezy sprawił, iż autorzy całkowicie pominęli ustanowienie Kościoła przez Chrystusa, nie ukazali również, że Ko ściół jest Jeden, święty, katolicki i apostolski. Le ktura "Eglise-monde" sprawia wrażenie, że ze brano przeciw Kościołowi wszystkie możliwe zarzuty stawiane mu w przeszłości. Br ak ło natomiast miejsca i czasu na dogmatyczne ujęcie eklezjologii.
Oceniając "Eglise-monde" stwierdzamy, że stanowi on interesującą próbę ujęcia nie tyle prawdy doktrynalnej o Kościele, ile p r zy bl iż e nie ludziom młodym jego rzeczywistości.
Nie inaczej zespół "Monde-foi" podszedł do zagadnienia c h ry st ol o gii, które opracowaho w "Voici". Czytelnik napotyka na poważne tr ud ności czy ma do czynienia z chrystologią, czy też ze zbiorem różnych
Cd. przyp. ze str.122
równo w świecie, w ludzkich relacjach, w Kościele i we wnętrzu człowieka. Dlatego poznanie siebie, swego temperamentu stanowi nieodzowny wa runek rozpoznania swej drogi życia - swego powołania. Tamże, 78-80.
216 P. Babin, Vocation, s.77, 82.
217 D. Bournique, Kerygme et anthropologie, art.cyt., s.188. 218
Por. J. Charytański, Kate ch ez a Ewangelii i we dług Ewangelii, Col. Th. 49 (1979), z.i, s.31.
219 X
Świadczą o tym ujęcia poszczególnych tematów, np. "Czym jest dla nas Kościół?", lub "Dlaczego miałbym należeć do Kościoła?", "Czy Ko ściół posiada prawdę?" Eglise dossier jeunes, z.l, 2, 3. Por.
temat -"Czy w Kościele jesteśmy ludźmi wolnymi?", oraz "Do czego służy Kościół w świecie?", tamże, z . 9 i 4.
tematów religijnych, będących centrum zainteresowania ludzi młodych . Jedynie niektóre zagadnienia omówione w "Voici" sę bardziej zwięzane z chrystologię, np. Dl aczego Jezus Chry st us ? Oto człowiek! Czy E w a n g e lia jest opowiadaniem histor yc zn ym ? C z y sę cuda? K i a Jest chrześclja- ni n?2 2 1 .
Nastawie ni e' au to rów na potrzeby młodzieży podyktowało im takie o- pracowanie materiałów, by nie tyle ukazać całę naukę Kościoła o C h r y s tusie, ile zwrócić uwagę, że Jezus Ch ry st us jest drogę, prawdę i
ży-222
ciem dla dzisiejszego człowieka . Nie mniej jednak na zasadę poata- wlonę w "Options", by pozostać wiernym Bo gu i człowiekowi, autorzy pozostali wierni raczej człowiekowi i Jego potrzebom. Stało się tak dlatego, że przy ogromnie rozbudowanej problematyce egzyst en cj al no a n tropologicznej - zwłaszcza przy niektórych tematach - zaginęła lub tylko szkicowo i fragmentarycznie została poruszona sama chrystologia.
Wydaje się, że zestawienie konkretnych pomocy katechetycznych prezentowanych w kolekcji "Monde et fol" z tendencję katechezy fran cuskiej pozwala odkryć pewne punkty wspólne. Już w 1964 roku na IV Kongresie Krajowym, podkreślano, że Ch rystus jest obecny we w s p ó ł c z e s nej historii, a Jego słowo wzywa do wiary i nawrócenia. W "Voici" o- pracowano na tej prawdzie temat o aktualności Chrystusa. M. van C a s ter określał katechezę antropologieznę jako interpretację sytuacji człowieka w odniesieniu do Boga, autorzy "Monde-foi" próbuję re alizo wać ten postulat w proponowanych materiałach. Olatego można po wi e dzieć, że orientacja ich jest antropologiczna. Podobnie odwoływanie się do ludzkich problemów i doświadczeń w "Voici" pozwala odkryć twierdzenie Jean Le Ou, że Bóg objawia się człowiekowi w Jego w n ę trzu2 2 3 .
Z omówienia powyższych publikacji wydanych w kolekcji "Monde foi", wynika, że do katechezy zostały wprowadzone niektóre nowe treści. O b jęły one trzy wielkie grupy zagadnień, to Jest przyjaźni,czystości i powołania. Natomiast w dwu następnych pozycjach, traktujęcych o K o ś ciele i o osobie Jezusa Chrystusa, nowość problemów polega na zmianie ak centów prezentacji materiałów. Z n ac zy to, że zwrócono tam większę uwagę na potrzeby i doświadczenia ludzi młodych, natomiast mniej na stronę teologicznę przedstawianych zagadnień.
świadczę o tym przede wszystkim następujęce tematy: Czy trzeba być rewolucjonistę? Nie, powiedziane porażce! Olaczego wi erzę? Jaka korzyść z moralności? Odkryć, to coś uczynić. W czym jest wartość Mszy św. Por. Vo ici-dossier jeunes, z e s z y t y , 5 ,б,7,4,12,8,
l|
J.P. Bagot, B. Champeaux, Voici,dossier-éducateur, s . 87-89; 90- 94; 95-105; 160-166; 167-171; 176; 177-188.
222
P. Babin, Voici, d o s i e r - j e u n e s , z.l, 13.
Por. paragraf 2.3.2. Ko nf ro nt ac ja francuskiej orientacji a n t r o p o logicznej z orientację europejskę, s.96.
3. Próby opracowania nowych metod katechetycznych
Obecnie zostanie poddany analizie sposób, w Jaki zespół "Mon de-fol" na czele z P. Ba binem usiłował przekazywać treści ka te ch e tyczne .
Już zewnętrzna szata pomocy przeznaczonych dla młodzieży przykuwa uwagę czytelnika swę formę, rozwiązaniem graficznym i
pomysłowoś-224 ,
clą . Daje się zauważyć zdominowanie elementu werbalnego przez w i zualny. Zm ienia się także sekwencja jednostki tematycznej. Zamiast o- kreślenia "schemat katechezy" pojawia się nowe hasło "poszukiwanie". Wł aśnie poszukiwanie, zwłaszcza w grupie, staje się symptomem nowej
formy przekazu katechetycznego. Ba rd zo często proces poszukiwania za-225
czyna się od postawienia pytania lub problemu . Jego rozwiązanie d o konuje się na drodze dyskusji, którą proponuje się poprzedzić pracą nad dokumentami. Ostatnim Jakby etapem ku któremu zmierza po sz u k i w a nie jest świadectwo wiary, złożone na katechezie przez osobę w i e r z ą cą2 2 6 .
Rola świadectwa wiary w proponowanych materiałach dla młodzieży dostarcza istotnej treści nauczaniu religijnemu, a nawet rozstrzyga o zajęciu przez młodych stanowiska wobec danego problemu. Taką funkcję ma spełnić świadectwo au to ró w podane w "Egllse-monde", zwłaszcza przy zagadn ie ni ac h wp rowadzających w życie Kościoła i ukazujących jego
, 227
aktualność . C o więcej, przytaczanie świadectw wiar y znanych teolo gó w czy pisarzy katolickich staje się zasadą przy opracowywaniu wielu
228 tematów zespołu "Monde-foi" .
Tę samą metodę zastosowali autorzy w "Voici". Stąd wa żn ym ar gu me n tem, zdaniem piszących, przemawiającym za przyjęciem w wi er ze osoby
224.
"Eglise" i "Voici" dossier jeunes. Wcześniejsze materiały pu bl ik o wane w latach 1965*67 nie posiadają tego charakteru, chociaż rów nież są adresowane b e zp oś re dn io do młodych. Por. Amitié ,P ur et é i V o c a t i o n .
225
Np. w poszukiwaniu racji uzasadniających przynależność do K o ś c i o ła autorzy proponują, by się zastanowić nad pytaniami: Gdzie mogę znaleźć sens mojego ży ci a? Co dzisiaj trzeba wybierać? Jaką grupę wy br ać ? Eglise d. jeunes, z.2, s.3-5.
226 E g l i s e - m o n d e , d. jeunes, z.4, 1-13, gdzie na pytanie: "Jaką rolę ma dziś do spełnienia K o śc ió ł? " autorzy podali świadectwo J.P. Deconchy, psychologa oraz J. Folliet, socjologa i pisarza. 227
E g l i s e - m o n d e , d. jeunes, z . 2, s.1-13. Za mi eszczono tam obok ś w i a dectwa F. Mauriaca, Ch. Duquoca, oświadczenie Cl. Belisle, P. B a bina. Cl. Belisle wyznaje, że we wspólnocie Kościoła doświadczyła pełni życia i miłości Boga oraż osobowych relacji, które nadają sens życiu, s.12. P. Babin zaś stwierdza, że dlatego należy do Kościoła, gdyż posiada on zdolność ciągłego zm ar tw yc hw st an ia i odradzania się oraz, że w Kościele czuje się jak u siebie, s.13. 228
Jezusa Chrystusa są racje, które skłoniły twórców materiałów za opo-229
wiedzeniem się za Chrystusem .
Pośrednio autorzy dający świadectwo wiary chcą powiedzieć, że Ewangelii nie należy głosić w formie definicji, ale przybliżać ją p o przez żywą, osobową relację. Ale nie tylko. Wydaje się, że świadectwa wiary ludzi wierzących przytaczane na katechezie miały za zadanie spełniać jeszcze funkcję pomostu między usłyszaną prawdą a konkretem życia. Ustawiczną bowiem troską zespołu "Monde-foi" była próba w i ą z a nia katechezy z życiem. Proces ten usiłowano osiągnąć poprzez o d w o ł y wanie się do sposobu myślenia i komunikowania ludzi młodych, a j e d n o cześnie sugerowano, by ich odpowiedź wiary przybierała formę żywego świadectwa dawanego osobie Jezusa Chrystusa. Uzasadnieniem powyższej hipotezy jest ogromna ilość świadectw autorów zamieszczona w pomocach. Można je nazwać "prowokacją", bodźcem, dopingiem, by ekspresja wiary uc ze st ni kó w spotkania katechetycznego zogniskowała się w osobistym i zaangażowanym świadectwie w życie Kościoła czy grupy koleżeńskiej.
An al iz a sekwencji jednostek tematycznych zaproponowanych zarówno w "Eglise-monde", jak. i "Voici" wykazuje, że z klasycznego z a k o ń c z e nia lekcji religii nie pozostało ża dnego śladu. Nie znajdujemy więc ani podsumowania, ani ostatecznych wniosków, czy krótkiej syntezy, ujętej w formie definicji. Wręcz przeciwnie, czytelnik spotyka w "kon- kluzji" katechezy sugestię skłaniającą do dalszych poszukiwań . N o wością absolutną jest, w propozycjach podanych dla młodzieży u m i e s z czenie zdjęcia, które nie tylko, że nie spełnia funkcji
podsumowują-231