Bezpartyjny Blok Wspierania Reform

Kolejnym Ugrupowaniem popierającym wolnorynkowe przemiany zarówno w gospodarce jak i oświacie był Bezpartyjny Blok Wspierania Reform¹⁹⁷. Jego założenia dotyczące optymalizacji funkcjonowania szkolnictwa były podobne do tych, prezentowanych przez przedstawicieli UPR i PK. Jednakże gdy porównać treści programowe tych ugrupowań daje się zauważyć pewne różnice. Pierwsza z nich dotyczy dylematu szkoły publiczne czy niepubliczne. Należy zaznaczyć, iż członkowie BBWR w swoim dokumencie programowym

195 K. M. Ujazdowski Parlamentarne Koło Partii Konserwatywnej, Oświadczenie w sprawie zwolnienia studenckich stypendiów naukowych od podatku dochodowego, Warszawa 5 lutego 1993 r. Zbiór materiałów archiwalnych Archiwum Partii Politycznych ISP PAN.

196 Uchwała I Zjazdu Partii Konserwatywnej w sprawie polityki oświatowej, w: Materiały z I Zjazdu Partii Konserwatywnej…, op. cit., s. 7.

197 Bezpartyjny Blok Wspierania Reform po 1989 roku (BBWR) powstał 30 listopada 1993 roku jako stowarzyszenie z Inicjatywy Lecha Wałęsy, który chciał posiadać własne niezależne ugrupowanie i skuteczniej wpływać na reformowanie rzeczywistości społeczno-gospodarczej. Przewodniczącymi stowarzyszenia byli kolejno Zbigniew Religa i Jerzy Gwiżdż. Program BBWR zawierał takie same postulaty co Partia Konserwatywna i Unia Polityki realnej, z tym, że w kwestii gospodarki opowiadano się za stworzeniem minimalnej pomocy socjalnej dla osób rzeczywiście jej potrzebujących, oraz przeprowadzeniem prywatyzacji na zasadzie powszechnego uwłaszczenia, aby każdy miał prawo do swojej własności np. mieszkania. Chodziło głównie o uniknięcie zjawisk patologicznych, związanych między innymi z tendencjami oligarchicznymi. W kwestii zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego państwa i walki z przestępczością wyrażano poparcie dla uzależnienia wysokości kary od rodzaju popełnionego czynu a także zastąpienia kary śmierci dożywotnim więzieniem. Z kolei w dziedzinie moralnej propagowano znaczenie wartości chrześcijańskich, lecz podobnie jak inne ugrupowania z opcji liberalnej postulowano całkowitą autonomię państwa i Kościoła i działanie tych instytucji na zasadzie współpracy w niektórych obszarach, np. wychowania młodzieży. Zob. Deklaracja ideowa

„Moja Polska” przyjęta na I Walnym Zjeździe Delegatów Stowarzyszenia BBWR, Warszawa, 10 – 11.XI. 1994, s.

4 – 6. Zbiór materiałów archiwalnych Archiwum Partii Politycznych ISP PAN w Warszawie; oraz A. Paszkiewicz, Partie i koalicje polityczne III Rzeczpospolitej…, op. cit., s. 13.

136 nie wypowiadali się na temat zalet i wad obu rodzajów szkolnictwa. Dla nich niezwykle istotne jest przeprowadzenie reformy, której zasadniczym celem byłaby decentralizacja systemu edukacyjnego poprzez przekazanie kolejnych placówek i kompetencji w ich zarządzaniu organom samorządu terytorialnego, po to, by szkoły działały na zasadzie współpracy odbywającej się pomiędzy nauczycielami, uczniami i rodzicami. Nie trudno więc zauważyć, iż nie poddawano krytyce istnienia placówek publicznych, ani też nie starano się na siłę wychwalać prywatnych i społecznych Po drugie, ważnym komponentem przemian w omawianej dziedzinie był postulat zarządzania i organizacji pracy wewnątrz szkół, który miał funkcjonować w oparciu o powołanie rad szkół, w skład których wchodziliby przedstawiciele władz oświatowych, gminnych i powiatowych oraz tak zwanych donatorów czyli podmiotów, którzy wspieraliby finansowo ich codzienną działalność W przypadku szkolnictwa podstawowego rolę donatorów spełnialiby rodzice, z kolei w instancjach szczebla średniego, a w szczególności zawodowego również pracodawcy finansujący np. zakup odpowiedniego sprzętu wykorzystywanego do celów praktycznej nauki zawodu. Oczywiście rodzice oraz uczniowie również stanowiliby priorytetowy skład rady. Po trzecie, w kierowaniu określoną placówką istotna rola przypadłaby dyrektorowi, który nie byłby jak dotychczas pionkiem na usługach machiny państwowej, tylko stałby się podmiotem odpowiedzialnym przed radą szkoły. Po czwarte, w kwestii finansowania nie zrezygnowano z dotacji budżetowych, wręcz przeciwnie domagano się zwiększenia tychże subwencji między innymi poprzez zaistnienie zrównania w górę płac nauczycieli i pracowników oświatowych z wysokością dochodów uzyskiwanych przez pracowników sektora przemysłowego. Celem takiego rozwiązania miało stać się zapobieganie dyskryminacji finansowej tej grupy społecznej a co za tym idzie ucieczkom nauczycieli w kierunku co prawda wymagających mniejszych kwalifikacji ale za to bardziej opłacalnych zawodów¹⁹⁸.

W zakresie polskiego szkolnictwa wyższego i nauki koncentrowano się przede wszystkim na kwestiach związanych z finansowaniem. Deklarowano przede wszystkim poparcie dla podniesienia nakładów budżetowych do wysokości 2,5% Produktu Krajowego Brutto w ciągu roku. Aby warunek ten został spełniony należało porzucić uzależnienie finansowania sektora naukowego od sytuacji całej państwowej sfery budżetowej, ponieważ rozwój materialny instytucji naukowych oraz realizacja coraz bardziej skomplikowanych i

198 Plan Główny dla Polski. Projekt Programu Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform, zaprezentowany podczas I Ogólnopolskiego Walnego Zjazdu Delegatów BBWR, Warszawa, 10 – 11. XI. 1994, s. 13. Zbiór materiałów archiwalnych Archiwum Partii Politycznych ISP PAN.

137 innowacyjnych projektów badawczych z jednej strony pochłania ogromne pieniądze lecz z drugiej przyczynia się do opatentowania nowych wynalazków i koniec końców do znacznego rozwoju gospodarczego. Oprócz tego, celem zachęty kadry do rozwoju naukowego wyrażano chęć zróżnicowania poziomu płac w zależności od osiągnięć naukowych poszczególnych osób. Proponowano więc promowanie najbardziej zdolnych i ambitnych¹⁹⁹.

W kwestii finansowania rozważania ogniskowano również na zapewnieniu możliwości zdobywania środków pieniężnych spoza budżetu centralnego. Dlatego wskazywano na konieczność uruchomienia płatnych studiów wyższych na zasadach zaciągania przez studentów długoterminowych i niskooprocentowanych kredytów, pokrywających koszty kształcenia. Z drugiej jednak strony osoby kształcące się, które osiągałyby wysokie wyniki w nauce otrzymywałyby ulgi i zwolnienia jeśli chodzi o spłatę zaciągniętych pożyczek oraz stypendia naukowe²⁰⁰.

Zarówno środki budżetowe jak i te zdobyte oddolnie miałyby spowodować wzmocnienie szkolnictwa wyższego i nauki oraz scalenie obydwu sektorów w jedną dziedzinę społeczną, która stałaby się znaczącym filarem postępu gospodarczego, technologicznego i cywilizacyjnego. Z uwagi na to stosowano apel do rządu, by ten zaczął okazywać więcej zaufania dla deklaracji zgłaszanych przez Radę Główną Szkolnictwa Wyższego, Kolegium Rektorów Szkół Wyższych oraz licznych środowisk świata nauki, które wysunęły stosowne propozycje dotyczące reformowania budżetu szkolnictwa wyższego²⁰¹.

Dokonując analizy programu w zakresie oświaty, szkolnictwa wyższego i nauki należy stwierdzić, że przedstawiciele Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform w sektorze szkolnictwa powszechnego i średniego nie odpowiedzieli na pytanie dotyczące istoty, celów i treści jakie powinien zawierać program wychowawczy i kształcenia. Nie poruszono również tematyki sposobów kształcenia i doskonalenia zawodowego nauczycieli. Z kolei jeśli chodzi o organizację szkolnictwa nie określono optymalnego szczegółowego kształtu jego struktury.

Nie odpowiedziano miedzy innymi na pytanie dotyczące czasu trwania edukacji obowiązkowej, oraz typów szkół i ścieżek kształcenia wraz z kluczowymi dyscyplinami w programie. Ponadto nie zwrócono uwagi na kształt ważnych egzaminów na zakończenie

199 Uchwała nr 6 w sprawie poprawy sytuacji nauki polskiej, w: Uchwały I Walnego Zjazdu Delegatów Stowarzyszenia BBWR, Warszawa, 10 – 11. XI. 1994, s. 20. Zbiór materiałów archiwalnych Archiwum Partii Politycznych ISP PAN.

200 Plan Główny dla Polski. Projekt programu Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform…, op. cit., s. 13 – 14.

201 Ibidem, s. 14.

138 danego etapu edukacyjnego (matura, egzamin zawodowy). Sprawa ta dotyczy także Unii Polityki Realnej i Partii Konserwatywnej. Natomiast kwestia odpowiedniego programu kształcenia studentów na studiach wyższych została przez BBWR całkowicie pominięta, co pozwala na potwierdzenie tezy, że przedstawiony przez te ugrupowania program dotyczący omawianych dziedzin jest zbyt ogólnikowy i jednostronny.