Wyjaśniane i definiowane w taki sposób jak przedstawiono powyżej znaczenia termi-nu „bezpieczeństwo” w odniesieniu do konkretnego podmiotu jednostki (pojedynczego człowieka) lub zbiorczego (grupy społecznej, społeczności, narodu, państwa, grup naro-dów i państw) może uprawniać do zaproponowania uogólnionych definicji postulatyw-nych (projektujących) bezpieczeństwa niektórych, konkretpostulatyw-nych podmiotów:
Marian Lutostański
„istota bezpieczeństwa” to wolna od zagrożeń fizyczna przestrzeń, jako zasadniczy warunek, niezbędny do życia i funkcjonowania (istnienia i rozwoju) określonego podmiotu
w określonym czasie.
„bezpieczeństwo człowieka” oznacza występowanie w określonym czasie w konkretnej fizycznej przestrzeni oraz w konkretnym środowisku korzystnych warunków
natomiast:
O ile korzystne dla bezpieczeństwa narodu (lub państwa) warunki wewnętrzne nie wymagają dodatkowego komentarza, o tyle może warto poruszyć kwestię uwarunko-wań zewnętrznych. Uwarunkowaniami tymi, zgodnie z przyjętym podejściem, będą róż-ne formy oddziaływania na dany naród lub daróż-ne państwo ze „środowiska bliższego”, a więc narodów i państw bezpośrednio sąsiadujących oraz z „przestrzeni dalszej”, czy-li od innych narodów i państw (zwłaszcza od graniczących z sąsiadami danego narodu i państwa – na zasadzie „wróg mojego wroga jest moim przyjacielem”), a także ze „śro-dowiska dalszego” (ogólnoświatowego). Komentarz ten będzie miał zastosowanie rów-nież przy wyjaśnianiu postulatywnych definicji „bezpieczeństwa państwa” oraz „bezpie-czeństwa narodu i państwa”:
zaś:
lub:
„bezpieczeństwo narodu” oznacza występowanie w określonym czasie w ojczystym kraju (przestrzeń bliższa) korzystnych do życia i rozwoju narodu warunków wewnętrznych i uwarunkowań zewnętrznych (płynących ze środowiska bliższego, przestrzeni dalszej oraz
ze środowiska dalszego).
„bezpieczeństwo narodu i państwa” wyraża zbiór korzystnych warunków wewnętrznych i uwarunkowań zewnętrznych, płynących zarówno ze środowiska bliższego, jak i dalszego
oraz z przestrzeni bliższej i dalszej oddziałujących w określonym czasie na naród i jego ojczyznę, powodujących korzystne warunki konieczne do istnienia i rozwoju narodu oraz
państwa.
„bezpieczeństwo narodu i państwa” oznacza występowanie w określonym czasie w granicach państwa (przestrzeń bliższa) korzystnych do życia narodu i funkcjonowania
państwa warunków wewnętrznych (krajowych) i uwarunkowań zewnętrznych (międzynarodowych i międzypaństwowych – środowisko bliższe, przestrzeń dalsza oraz
środowisko dalsze).
„bezpieczeństwo państwa” oznacza występowanie w określonym czasie wewnątrz państwa (przestrzeń bliższa – terytorium państwa) korzystnych do funkcjonowania
państwa warunków (wewnątrzpaństwowych) i uwarunkowań zewnętrznych (międzypaństwowych – środowisko bliższe, przestrzeń dalsza oraz środowisko dalsze)
174
W rezultacie powyższych ustaleń możliwe staje się także podjęcie próby zdefinio-wania istoty bezpieczeństwa narodu oraz państwa. Należy zaznaczyć, że każda z propo-nowanych, postulatywnych definicji posiada cechy wspólne. Oznacza to, że istotę bez-pieczeństwa każdego ze wskazanych podmiotów charakteryzuje wzajemne podobień-stwo:
zaś:
natomiast:
Podsumowanie
Prowadzone rozważania potwierdziły istnienie w teorii przedmiotu problemu niejednoli-tego określania oraz definiowania zjawiska bezpieczeństwa i jego konstytutywnej części – „istoty bezpieczeństwa”. Bezpieczeństwo należy do wielowymiarowych zjawisk, w któ-rych wszystkie elementy są ważne, jednak fundamentalną jego część stanowi obiektyw-nie wolna od zagrożeń fizyczna przestrzeń. Bez obiektyw-niej obiektyw-nie sposób rozprawiać o istobiektyw-nieniu ko-gokolwiek i czeko-gokolwiek. A skoro tak, to uzyskane w toku rozważań rezultaty można uznać za istotne w procesie urealnienia postrzegania zjawiska oraz organizacji bezpie-czeństwa narodu i państwa. Warto zaznaczyć, że o ile bezpieczeństwo samo w sobie jest trudne do zmierzenia, o tyle „jakość bezpieczeństwa podmiotu” oraz „istota jego bezpi-czeństwa” mogą być sprawdzalne empirycznie6.
6 Wyznacznikiem ogólnym występowania utrudnień i sukcesów w tym obszarze może być jakość egzystencjal-na i rozwojowa (komfort bytu) człowieka (jednostki), społeczności, egzystencjal-narodu, państwa itp., wyrażająca się między innymi: w kierunkach i rodzajach ruchów ludności (migracji wewnętrznej i zewnętrznej), w poziomie gospodar-czym i kulturowym, w demografii, w relacjach społecznych w kraju i w przestrzeni międzynarodowej na różnych płaszczyznach, a także w jakości niemilitarnego oraz militarnego systemu bezpieczeństwa narodu oraz państwa. Marian Lutostański
„istota bezpieczeństwa narodu”, to wolne od zagrożeń terytorium ojczystego kraju, jako zasadniczy, korzystny oraz niezbędny warunek do życia i rozwoju narodu w określonym
czasie
„istota bezpieczeństwa państwa”, to wolne od zagrożeń terytorium państwa, jako zasadniczy, korzystny oraz niezbędny warunek do istnienia i rozwoju państwa
w określonym czasie
„istota bezpieczeństwa narodu i państwa”, to wolne od zagrożeń terytorium państwa, jako zasadniczy, korzystny oraz niezbędny warunek do istnienia i rozwoju narodu oraz
Bibliografia
Czupryński A., Zboina J. (red. nauk.) (2015), Bezpieczeństwo. Teoria – badania – praktyka, Wyd.
CNBOP-PIB, Józefów.
Dąbkowski B. (2008), Filozofia jako mądrość, Wyd. Flos Carmeli Sp. z o.o., Poznań, za:
https://bo-oks. google.pl/books?id=oFapHhzRYCcC&pg, dostęp: 9.01.2017.
Haftendorn H. (1991), The security Puzzle: Theory – Building and Discipline – Building in
Interna-tional Security, „InternaInterna-tional Studies Quarterly”, Vol. 35, nr 1 (1991), Blackwell Publishing on be-half of The International Studies Association, http://www.jstor.org/ stable/2600386, dostęp: 9.02.2017.
Kitler W. (2001), Obrona narodowa w wybranych państwach demokratycznych, Wyd. AON,
War-szawa.
Kitler W. (2014), Organizacja bezpieczeństwa narodowego RP – zasadnicze wnioski z diagnozy
obecnego stanu rzeczy [w:] W. Kitler, K. Drabik, I. Szostek, System bezpieczeństwa narodowego, Wybrane problemy, (red. nauk.) Wyd., AON, Warszawa.
Kitler W. (2015), Transdyscyplinarność badań w naukach o bezpieczeństwie i w naukach
o obron-ności [w:] W. Kitler, T. Kośmider (red. nauk.), Metodologiczne i dydaktyczne aspekty bezpieczeństwa narodowego, Wyd. Difin, Warszawa.
Kołodziejczyk A. (2007), Bezpieczeństwo jako fenomen społeczny: pojęcie bezpieczeństwa, jego
interpretacje i odmiany, „Seaculum Christianum: pismo historyczne”, t. 14, nr 1 (2007), [online] www.bazhum.muzhp.pl/.../Saeculum_Christianum..., dostęp: 27.03.2017
Koziej S. (2011), Bezpieczeństwo: istota, podstawowe kategorie i historyczna ewolucja,
Polityczno-strategiczne aspekty bezpieczeństwa, „Bezpieczeństwo Narodowe” II – 2011/18, [online] https:// www. bbn.gov.pl/.../Bezpieczenstwoistotapodstawowekategorieihistorycznaewol..., dostęp: 7.01.2017.
Leszczak O. (2014), Ontologia czasu i przestrzeni w definicjach słownikowych i
encyklopedycz-nych: analiza konceptualna, „The Peculiarity of Man” Toruń, nr 19, [online] www.ujk.edu.pl/stro-ny/ Oleg.Leszczak/peculiarity%2019.doc, dostęp: 13.03.2017.
176
Lutostański M. (2015), Podstawy bezpieczeństwa narodowego. Studium problemów
teoretycz-nych, Wyd. Adam Marszałek, Toruń.
Lutostański M. (2016), Bezpieczeństwo. Uzupełniający komponent architektury ochrony
bezpie-czeństwa narodu i państwa, Wyd. Difin, Warszawa.
Lutostański M. (2017), Bezpieczeństwo. Naród i państwo w sytuacjach szczególnych zagrożeń.
Aspekty teoretyczne i organizacyjno-prawne (maszynopis 2017), Warszawa.
Malak K. (2010), Typologia bezpieczeństwa. Nowe wyzwania, [online]
http://stosunki-mie-dzynarodowe.pl/bezpieczenstwo/954-typologia-bezpieczenstwa-nowe-wyzwania, dostęp: 8.03.2017.
Nowak E., Nowak M. (2015), Zarys teorii bezpieczeństwa narodowego, Wyd. Difin, Warszawa.
Osierda A. (2014), Prawne aspekty pojęcia bezpieczeństwa publicznego i porządku publicznego,
„Studia Iuridica Lublinensia” 23, [online] https://journals.umcs.pl/sil/article/view File/68/65, do-stęp: 27.01.2017.
Pokruszyński W. (2013), Filozofia bezpieczeństwa, Wyd. SGE, Józefów.
Rosicki R. (2010), O pojęciu i istocie bezpieczeństwa, [online] https://repozytorium.amu.edu.
pl/.../O% 20 pojeciu%20i%20istocie%20bezpieczeństwa.
Słownik języka polskiego, [online] http://sjp.pwn.pl/szukaj/istota.html, dostęp: 9.01.2017. Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego (2008), J. Kaczmarek, W. Łepkowski, B. Zdrodowski (red.), Wyd. AON, Warszawa.
Stańczyk J. (2011), Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa – zasadnicze tendencje,
[onli-ne] www. rocznikbezpieczenstwa.dsw.edu.pl/fileadmin/user_upload/.../2011_02.pdf, dostęp: 10.02.2017.
Świniarski J. (1999), Filozoficzne podstawy edukacji dla bezpieczeństwa, Wyd. MON, Warszawa.
Tatarkiewicz W. (1978), Historia filozofii, t. II: Filozofia nowożytna do roku 1830, Wyd. PAN,
War-szawa.
Tatarkiewicz W. (1978), Historia filozofii, t. III: Filozofia XIX wieku i współczesna, Wyd. PWN,
Warszawa.
Udeanu G. (2012), Defining elements of the National Security concepts (1), “Bulletin Stiintific”, 17
(2).
Wróblewski R. (2015), Od nauk wojskowych do nauk o bezpieczeństwie [w:] W. Kitler, T. Kośmider
(red. nauk.), Metodologiczne i dydaktyczne aspekty bezpieczeństwa narodowego, Wyd. Difin, War-szawa.
Zięba R. (2012), O tożsamości nauk o bezpieczeństwie, „Zeszyty Naukowe AON”, nr 1(86).
Zięba R. (1989), Pojecie i istota bezpieczeństwa państwa w stosunkach międzynarodowych,
„Spra-wy Międzynarodowe”, nr 10, Warszawa.