Bierawscy, (z) Bierawy

Miejscowość Bierawa (Bierau, 8 km na południe od Kędzierzyna-Koźla), z której pochodziła ta rodzina, znajdowała się w okręgu sławięcickim. Pierwszymi zna-nymi właścicielami Bierawy byli bracia Bartłomiej i Piotr, którzy w 1308 roku otrzymali książęce zezwolenie na lokację Bierawy na prawie niemieckim²¹⁴. Sy-nem jednego z nich był nieznany z imienia mąż Katarzyny z Leszczna (dzisiejsze Leszczyny koło Rybnika), który wraz z małżonką w 1368 roku zamienił tę wieś z księciem raciborskim na Bojszowy, zobowiązując się do wystawienia w razie potrzeby konnego kusznika²¹⁵. Ów właściciel Bierawy mógł być ojcem Paszka, któremu 22 lipca 1386 roku Jan Kropidło i Bolko IV nadali za wierną służę wój-tostwo w Leśnicy wraz z ławami piekarniczymi, rzeźniczymi i szewskimi, łaźnią oraz jedną trzecią zysków z kar sądowych (wyższych i niższych) oraz jedną trze-cią czynszów. Wójt otrzymał także dwór, który znajdował się w mieście, 2 łany wraz z ogrodami i trzema młynami. W zamian za to Paszek był zobowiązany do służby z jedną kopią zgodnie z prawem ziemskim²¹⁶. W następnym roku wystąpił już z tytułem starosty strzeleckiego²¹⁷. W 1393 roku poświadczył zapis księstwa opolskiego przez Władysława Opolczyka bratankom²¹⁸. Jeden raz świadkiem na

211 CDS VI, nr 73 [regest].

212 CDS VI, nr 85 [regest]; J. Sperka: Otoczenie Władysława Opolczyka…, s. 348 (tu biogram Witka).

213 APWr. Rep. 107, nr 52.

214 CDS XVI, nr 3015 [regest]. Wiadomo, że na południe od tej wsi znajdował się dwór na kopcu, zob. D. Nowakowski: Śląskie obiekty…, s. 263.

215 Regesty dokumentów przechowywanych na Górnym Śląsku. Red. A. Barciak, K. Müller.

T. 1. Wrocław—Opava 2004, nr 99.

216 W.  Schulte: Kleine Beiträge zur Geschichte Oberschlesiens. „Oberschlesische Heimat” 1908. Bd. 4, s. 194—195.

217 DB. Bd. 1. Th. 2, s. 73—74.

218 CDS VI, nr 80 [regest].

B

103

dyplomie Jana Kropidły z 1384 roku był Grodek z Bierawy²¹⁹. Ich krewnym był Jan z Bierawy, który przeniósł się do ziemi lwowskiej, gdzie otrzymał Zubrzę²²⁰. W 1400 roku Piotr i Mikołaj Bierawscy mieli potwierdzić szlacheckie pochodzenie swojego bratanka Długomiła. Ich pokrewieństwo nie jest jednak do końca pewne z uwagi na to, iż ten dokument znany jest z XVI-wiecznego odpisu²²¹. Wiadomo, że Jan z Bierawy miał dwóch synów — Jana z Zubrzy i Paszka Gawronka z Biera-wy²²². W 1414 roku Paszek Gawronek, jego brat Piotr oraz Jan z Bierawy wyruszyli z księciem Bernardem na wojnę do Prus²²³. Jan z Bierawy był zapewne tożsamy z wcześniej wspomnianym właścicielem Zubrzy. 10 lutego 1416 roku Paszek sprzedał część Bierawy Gumprechtowi i Długomiłowi z Bierawy²²⁴. Gawronek posiadał wieś Richtinwald (dziś Dobre Dębie) w okręgu opolskim, którą odsprze-dał za 30 grzywien Jaśkowi Kamieńcowi 21 stycznia 1427 roku²²⁵. W 1437 roku uzgodnił za pośrednictwem Gumprechta z Bierawy i Piotra z Lubszy podział majątku ze swoim bratem Janem z Zubrzy²²⁶. Prawdopodobnie wówczas nie mieli już żadnych posiadłości na Śląsku.

18. (z) B ierdzan

Z  Bierdzan (Burdsan, 20  km na południowy zachód od Olesna) pochodziła drobna rodzina rycerska. W 1393 roku na dokumencie księcia Władysława do-tyczącym zapisania księstwa opolskiego synom Bolka III pojawił się Mikołaj z Bierdzan²²⁷, natomiast w 1414 roku do Prus z księciem Bernardem wyruszył Konrad z Bierdzan²²⁸.

219 APWr. Rep. 4f, nr 11d.

220 AGZ. T. 4, nr 16; J. Sperka: Panowie z Zubrzy. Z dziejów szlachty ruskiej pochodzenia ślą-skiego w XV wieku. B: Княжа доба. Історія i кyльтура. Peд. В. АЛексАндроВич. Вип. 8. Львiв 2014, s. 343.

221 J. Pilnáček: Rody…, D. 1, s. 138.

222 H. Polaczkówna: Recenzja. „Kwartalnik Historyczny” 1934. T. 40, s. 438—444 (tam szerzej o losach rodziny na Rusi).

223 OBA 2111, s. 11. Paszek nie był już wtedy prawdopodobnie wójtem Leśnicy, gdyż w tym samym liście pośród rycerzy uczestniczących w wojnie głodowej pojawił się Janusz z Leśnicy, naj-pewniej ówczesny wójt tej miejscowości, zob. OBA 2111, s. 12.

224 A. Nowack: Die Pfarrkirche zur Allerheiligsten Dreifaltigkeit in Birawa O-S. Breslau  1920, s. 7.

225 CDS VI, nr 176 [regest]. W ramach transakcji otrzymał także dobra sośnicowickie.

226 AGZ. T. 5, nr 68. Dalej na temat tego podziału zob. Ibidem, nr 69, 71.

227 CDS VI, nr 80 [regest].

228 OBA 2111, s. 11.

19. Bischofsheimowie

Rodzina obcego pochodzenia, która przybyła do księstwa świdnickiego pod ko-niec XIII wieku. Pieczętowała się herbem, który w polu tarczy miał skos, górne pole czarne, dolne czerwone. W księstwie opolskim pojawili się pod koniec na-stępnego wieku, przybywając z księstwa brzeskiego bądź ziębickiego²²⁹. Pierw-szym przedstawicielem tej rodziny w księstwie opolskim był Herman, świadek na dokumencie księcia opolskiego z 4 października 1357 roku²³⁰. Zapewne jego bratem był Gunter Bischofsheim, świadek na dokumencie Bolka III wystawio-nym 1 sierpnia 1362 roku²³¹. W 1378 roku dokument księcia Bolka III potwierdził Bernard Bischofsheim²³². Do kolejnego pokolenia rodziny należał Tomasz, który sprzedał wieś Chmielowice (Chmielowicze, 7 km na zachód od Opola) Grzegorzo-wi GaszowcoGrzegorzo-wi za 100 grzyGrzegorzo-wien, co zatGrzegorzo-wierdził Jan Kropidło 7 marca 1386 roku.

Tomasz zastrzegł sobie prawo odkupu w ciągu trzech lat²³³. Jego bratem był pewnie Adam, wraz z którym 5 maja 1389 roku sprzedał nowo powstałej kole-giacie niemodlińskiej zaginioną dziś wieś Hanuszów, leżącą w okręgu niemod-lińskim, wraz z sołectwem, karczmą, czynszami i wyższym prawem książęcym za 230 grzywien²³⁴. Adam Bischofsheim 22 maja 1403 roku sprzedał Adamowi Besowi z Rogowa 1,5 grzywien czynszu za 15 grzywien ze Źlinic²³⁵. Bliskimi krew-nymi Tomasza i Adama byli Reynhard i Jan ze Szczepanowic (Stiepanowicz, dziś część Opola). Pierwszy z nich znalazł się na liście świadków dokumentu Bolka IV z 5 czerwca 1391 roku²³⁶, natomiast Jan poświadczył dla księcia Władysława II dokumenty z 3 października oraz 19 października 1399 roku²³⁷. W 1414 roku jeden z  Bischofsheimów wyruszył w  orszaku księcia Bernarda na wojnę do Prus²³⁸. Brak późniejszych informacji o przedstawicielach tej rodziny, przez co nie można ich powiązać z Bischofsheimami występującymi w księstwie opolskim w XVI wieku²³⁹.

229 R. Sękowski: Herbarz…, T. 1, s. 207—208. Pieczęcie tej rodziny, zob. M.L. Wójcik: Pie-częcie…, T. 1, s. 160—161 (pieczęcie nr 64—66).

230 APWr. Rep. 108, nr 20 = RŚ. T. 3, nr 568 [regest].

231 APWr. 4f, nr 65d.

232 AAWr. sygn. M, KK33.

233 CDS VI, nr 72 [regest].

234 APWr. Rep. 72, nr 1 = J. Heyne: Dokumentierte Geschichte…, Bd. 2, s. 870—874.

235 APWr. Rep. 4f, nr 84h.

236 CDS I, nr 56.

237 CDS VI, nr 86, 88 [regesty].

238 OBA 2111, s. 11. Zapisany jako Bischofsheim von Meschwitz.

239 R. Sękowski: Herbarz…, T. 1, s. 208.

B

105 20. Bodzanowscy, (z) Bodzanowic

Ze wsi Bodzanowice (Bodzanowicz, 17 km na wschód od Olesna) wywodziła się rodzina spowinowacona prawdopodobnie z Mojkiem z Wielkiego Kalinowa, po-siadaczem część Bodzanowic²⁴⁰. Pierwszą osobą piszącą się z tej wsi był Piotr, któ-ry poświadczył dwa dokumenty księcia Bernarda, jeden z 11 czerwca 1447 roku i drugi z 20 czerwca 1448 roku²⁴¹. Mikołaj Bodzanowski był natomiast świadkiem dokumentu z 1448 roku²⁴². Córką jednego z nich była zapewne Anna, żona Prze-cława z Lubszy²⁴³.