D ługomiłowie

Pochodzili prawdopodobnie z Czech i pieczętowali się herbem przedstawiającym trzy łopaty w roztrój⁴⁸⁷. Na początku XV wieku w księstwie opolskim zostali odnotowani bracia Gumprecht i Długomił. Część historyków łączyła te dwie osoby w jedną, należącą do rodziny Długomiłów, a część uważała, że byli oni przedstawicielami Schliebenów⁴⁸⁸. W 1400 roku Długomił poświadczył doku-ment księcia Bernarda. Był wówczas starostą strzeleckim⁴⁸⁹. W tym samym roku Długomił miał zostać naganiony przez Jana Szczepana Kapustę i przeprowadzić przed margrabią morawskim Prokopem wywód szlachecki. Wynika z niego, że stryjami Długomiła byli Piotr i Mikołaj Bierawscy, krewnymi od strony babki ojczystej byli Jan i Otton Wołowscy, a od strony matki Budko z Wring Parhinow-ski. Szlachectwo naganionego poświadczyli ponadto Mikołaj i Jan z Łambinowic, ich pokrewieństwo nie jest jednak do końca pewne, ponieważ ten dokument znany jest dopiero z XVI-wiecznego odpisu⁴⁹⁰. Bracia Długomił i Gumprecht w 1401 roku sprzedali swoje dobra w pobliżu Ujazdu za 164 grzywny⁴⁹¹. Jeszcze w tym samym roku doszło do zadrażnienia stosunków obu braci z biskupem, gdyż 13 października 1401 roku napadli oni wraz z księciem i innymi rycerzami na wsie biskupie⁴⁹². Z tego powodu wraz z innymi uczestnikami napadu zosta-li ekskomunikowani 13 marca 1402 roku⁴⁹³. Kary kościelne zostały ponowio-ne 9 stycznia 1403 roku⁴⁹⁴. Wobec niezrealizowania przez księcia

wyroku 12 listo-486 CDS VI, nr 9 [regest].

487 APWr. Rep. 132d. Depozyt Gräfin Sauerma, nr 4.

488 J. Pilnáček, a za nim R. Sękowski uważał Długomiła Gumprechta za przedstawiciela rodu Długomiłów, zob. J. Pilnáček, Rody…, D. 1, s. 137—139; R. Sękowski: Herbarz…, T. 2, s. 44—46.

J. Sperka uznał Gumprechta za przedstawiciela Schliebenów, zob. Idem: Otoczenie Władysława Opolczyka…, s. 317.

489 J. Pilnáček: Rody…, D. 1, s. 137. Pozostałe informacje o dokumencie zob. Idem: Rody…, D. 2, s. 437, s. 558.

490 J. Pilnáček: Rody…, D. 1, s. 138.

491 Katalog dokumentów archiwum archidiecezjalnego…, nr 874.

492 Ibidem, nr 879.

493 Ibidem, nr 880.

494 MV, t. 5, nr 2056.

B

131

pada 1406 roku ponownie obłożono klątwą uczestników napadu⁴⁹⁵, co zatwierdził papież 28 lutego 1407 roku⁴⁹⁶. 6 czerwca 1404 roku bracia Długomił i Gumprecht z Bierawy otrzymali od księcia Bernarda wyższe sądownictwo w dobrach Ligota (dzisiejszy Szydłowiec Śląski, 5 km na północ od Niemodlina)⁴⁹⁷. W 1414 roku wraz z księciem Bernardem uczestniczyli w wojnie głodowej⁴⁹⁸.

W 1402 roku Długomił z Bierawy kupił od Jana Besa z Rogowa za 300 grzy-wien wieś Narok (Narok, 15 km na północny zachód od Opola)⁴⁹⁹. Wraz z bratem Gumprechtem pojawił się jako świadek na dokumencie Bernarda niemodlińskie-go 12 stycznia 1413 roku⁵⁰⁰. 10 lutego 1416 roku bracia nabyli od wójta Leśnicy Paszka część Bierawy⁵⁰¹. 22 sierpnia 1421 roku Długomił został odnotowany jako właściciel Friedlandu (dzisiejszy Korfantów)⁵⁰². Długomił na Friedlandzie znalazł się na dokumencie księcia Bernarda niemodlińskiego z 21 kwietnia 1427 roku jako jedna z osób gwarantujących bezpieczeństwo Żydom opolskim⁵⁰³. Długomił przebywał głównie w otoczeniu księcia opolskiego Bolka IV⁵⁰⁴. W 1426 roku gwarantował zwrot 40 grzywien pożyczonych przez Bolka  IV u Żyda Mosze-go⁵⁰⁵. 7 marca 1434 roku Długomił z Bierawy, dziedzic Naroku i pan na Fried-landzie przekazał 2 i 1/5 wolnego łana wraz z pastwiskiem w Naroku Mikoła-jowi Kornkemu, w zamian za co miał on służyć swojemu panu jako strzelec w wypadku wojny⁵⁰⁶. Jest to ostatnia informacja o nim jako osobie żyjącej. Gdy zmarł, jego dzieci były jeszcze niepełnoletnie. Ich prawnymi opiekunami byli Gumprecht z Bierawy oraz Małgorzata Długomił (zapewne żona Długomiła).

W czerwcu 1439 roku przekazali oni prawa do Ligoty, zwanej także Szydłow-cem, a następnie sprzedali tę osadę za 300 grzywien Mikołajowi Dreskemu⁵⁰⁷. W tym samym roku Gumprecht otwierał listę świadków na dokumencie Bernarda niemodlińskiego⁵⁰⁸. Najstarszym synem Długomiła był zapewne Jan Długomił

495 Katalog dokumentów archiwum archidiecezjalnego…, nr 932.

496 AS I, nr 268 = Katalog dokumentów archiwum archidiecezjalnego…, nr 938 [regest].

497 C 174a, s. 5, nr 2.

498 OBA 2111, s. 11.

499 APWr. Rep. 133, Acc 24 / 29, Norok, nr 1.

500 CDS XXXIII, s. 104, nr 13.

501 A. Nowack: Die Pffarrkirche…, s. 7.

502 CDS VI, nr 167 [regest].

503 APWr. Rep. 4f, nr 9.

504 CDCO, nr 11 = CDDT, nr 159; CDS VI, nr 181, 183, 184 [regesty].

505 Wykaz listów dłużnych…, s. 230, nr 94.

506 CDS XXXV, s. 249, nr 6; M. Goliński: Służba rycerska a potencjał militarny księstw śląskich w późnym średniowieczu. III. Uwagi ogólne…, s. 4.

507 C 174a, s. 5, nr 3, 4.

508 E. Mücke: Dorfschicksale im Kreise Groß Strehlitz, „Aus dem Chelmer Lande” 1925, Jg. 1, nr 10, s. 3; Schirnding. Bd. 4, nr 2521a.

odnotowany w 1416 roku jako pleban w Otmęcie. Miał on dom w Krapkowicach⁵⁰⁹. Młodszymi synami na pewno byli Jan i Mikołaj Długomiłowie. Pierwszy z nich potwierdził dokument Mikołaja I z 7 sierpnia 1447 roku⁵¹⁰. 14 lipca 1452 roku Jan wystawił dokument, w którym zatwierdzał przekazanie dóbr w Naroku przez Mikołaja Palczucha swoim potomkom. Do dokumentu Długomił przywiesił swo-ją pieczęć przedstawiaswo-jącą trzy łopaty w roztrój⁵¹¹. 14 czerwca 1479 roku Gaza, córka Mikołaja Długomiła, przekazała Janowi Besowi z Leszczyn Szydłowiec, Rzędziwojowice, Gościejowice oraz Wydrowice⁵¹².

W drugiej połowie 1418 roku książę Bernard uczynił najpewniej Gumprechta starostą strzeleckim, po opuszczeniu tego stanowiska przez Piotra Temchyna, który stał się wówczas starostą głogóweckim⁵¹³. Funkcję tę pełnił on przez oko-ło 15—20 lat⁵¹⁴. 2 marca 1436 roku starosta sprzedał Janowi Gromce, plebanowi w Jasionie, altaryście strzeleckiemu za 20 grzywien 2 grzywny czynszu z trzech wolnych łanów znajdujących się w  Polskich Łanach (dzisiejsze Suche Łany, 1 km na południowy zachód od Strzelec Opolskich)⁵¹⁵. Gumprecht przed 1 lute-go 1439 roku utracił urząd⁵¹⁶. Zmarł po 1440 roku, kiedy ostatni raz był notowa-ny w źródłach⁵¹⁷. Jego synem był najpewniej Jan Gumprecht z Bierawy, student krakowski od 1426 roku⁵¹⁸. Jan z Bierawy poświadczył jeden dokument księcia Bernarda z 1 lutego 1439 roku⁵¹⁹. Wnukiem Gumprechta był zapewne Mikołaj Gumprecht, wójt Ujazdu⁵²⁰.

509 WBP w Opolu, IV-17 RKP; J. Chrząszcz: Geschichte der Stadt Krappitz in Oberschlesien.

Breslau 1932, s. 14—15; L. Musioł: Chrapkowice (Krapkowice). Z dziejów miasta i parafii. 1968.

Mps w Bibliotece Śląskiej w Katowicach, s. 80—81.

510 APWr. Rep. 4f, nr 15 = CDS VI, nr 220 [regest].

511 APWr. Rep. 132d. Depozyt Gräfin Sauerma, nr 4.

512 C 174a, s. 5, nr 6.

513 Gumprecht z tytułem starosty pojawił się dopiero 7 listopada 1423 roku, ale biorąc pod uwagę opuszczenie tego stanowiska przez Piotra w 1418 roku, można przesunąć jego nominację kilka lat wstecz.

514 CDS II, s. 97, nr 29; D 384, s. 40—42; APO. Archiwum hrabiego Praschmy z Niemodlina, nr 2 [bez tytułu]; CDS VI, nr 171, 178 [regesty]; APWr. Rep. 115, nr 105 = D 384, s. 32—35; D 384, s. 40—42; Piastenurkunden im herrschaftsarchiv…, s. 2, nr 1; CDS XXXIII, s. 104, nr 13; AGZ, t. 5, nr 68, 69 (pośredniczył wówczas wraz z Piotrem z Lubszy w podziale majątku między braćmi Janem z Zubrzy i Pawłem Gawronkiem z Bierawy).

515 Inwentarz Rep. 107, nr 133; A. Nowack: Geschichte der Pfarrei…, s. 42—43.

516 1 lutego 1439 roku starostą był Henryk Kranski, zob. CDS VI, nr 200 [regest].

517 C 174a, s. 5, nr 3, 4; Schirnding. Bd. 4, nr 2521c.

518 Metryka Uniwersytetu Krakowskiego…, s. 131.

519 CDS VI, nr 200 [regest].

520 Metryka Uniwersytetu Krakowskiego…, s. 301.

B

133 45. Dobiesz z Góry

Pochodził ze wsi Góra (Gorow, 10  km na północny zachód od Niemodli-na).  14  sierpnia  1386  roku potwierdził dokument Władysława Opolczyka⁵²¹. Później należał do otoczenia księcia Bolka IV w związku z posiadaniem dóbr w  okręgu niemodlińskim. Dla tego księcia potwierdził dokument wystawio-ny 1 lutego 1390 roku⁵²². W 1396 roku był świadkiem na dokumencie Jana Bor-schnitza, który jako sędzia ziemski niemodliński rozstrzygał spór o część wsi Dąbrowy (Dambrau, 12 km na północny wschód od Niemodlina)⁵²³. Pozostał przy tym Piaście nawet po przekazaniu okręgu niemodlińskiego Bernardowi. Znalazł się na dokumentach Bolka IV wystawionych 19 sierpnia 1403 roku oraz 9 listo-pada 1405 roku⁵²⁴. Później jego wieś przejął jeden z przedstawicieli rodziny Jan-kowskich⁵²⁵.