SYTUACJA RZEMIOSŁA
II. Cechy branżow e:
zbiorow e 198
usługow e 15
drzew ne 29
budow lane 76
m etalow e spożywcze w łókiennicze skórzane
89 50 40
49 546
I II. Cechy te r y to r ia ln e :
w ojew ódzkie 27
okręgow e 1
grodzkie i.pow . — Z w iązki Cechów 193
R azem 1.799
221 R azem 1.799 Szybka re g e n e ra c ja sieci Cechów i pow. Z w.
Cechów um ożliw iła odbudowę sam orządu rze m ieślniczego przez pow ołanie do życia 14 Izb R zem ieślniczych oraz Z w iązku Izb R zem ieślni
czych w W arszaw ie. Sieć Izb Rzem ieślniczych, uw zględniając zm iany te ry to ria ln e p ok ry w a się z siecią przedw ojenną, jeżeli chodzi o ziem ie s ta re , z w y ją tk ie m rzem iosła w oj. w a rsza w skiego, k tó re zostało zjednoczone z rzem iosłem stołecznym w je d n e j Izbie. P rócz tego pow oła
no do życia Izby we W rocław iu, Szczecinie, G dańsku i Olsztynie, Izby zaś w Poznaniu, K a tow icach i B iałym stoku objęły rów nież w łączo
no do okręgów daw nych w ojew ództw tere n y Ziem Odzyskanych.
Rola i udział R zem iosła w życiu gospodarczym na Z iem ia ch O d zyskanych
Rok 1946 był okresem n a Z iem iach Odzy
skanych, k tó ry w yróżnił się żyw ą działalnością rzem iosła w zakresie p ro d u k cji i odbudowy w a r sztatów , ale rów nocześnie okresem , w k tó ry m p iętrzy ły się pow ażne tru d n o ści.
W chwili obecnej ilość w a rsz ta tó w rzem ieśl
niczych n a Z iem iach O dzyskanych w ynosi 33.620, ilość zatru d n io n y ch w rzem iośle 69.000.
Rzemiosło n a Z iem iach O dzyskanych jak o w ażny czynnik gospodarczy i społeczny dosko
nale zdało sobie spraw ę, że p rz y silnej konsoli
d acji i ujęciu w zdrow e ra m y o rg an izacy jn e będzie mogło sta n ą ć jeszcze b ard ziej zespolone do p ra c y dla dobra P a ń s tw a i N arodu.
N a Z iem iach O dzyskanych po w stała sieć o r
g a n iz a c y jn a rzem iosła oraz Izby Rzem ieślnicze k iero w ane przew ażnie przez rzem ieślników n a pływ ow ych p rzy w y bitny m udziale au to chto nów.
Z pobieżnego p rzeglądu w ażniejszych p ro blem ów rzem ieślniczych m ożna w yciągnąć sze
re g w niosków, k tó re w in n y być drogow skazam i dla polityki gospodarczej n a odcinku rzem ieśl
niczym w przyszłości.
I. 1) P ierw szy niew ątpliw y wniosek, że rzem iosło w 1945 i 46 r. dokonało wielkiego w y siłku, ab y sp ro stać po staw ionym p rzed nim za
daniom gospodarczym , ale że w yniki ty ch w ysił
ków nie są jeszcze zadow alniające.
<>7-a
2) P ra c a osiągnęła e fe k t dzięki o fia rn e j działalności sam orządu gospodarczego i jego ko
m ó rek 1-szej i 2-giej in sta n c ji, lecz in sty tu c je sam orządu gospodarczego nie p o sia d a ją d o sta
tecznych san k cji k a rn y c h i up raw n ień .
3) W yniki te były jeszcze niesko
ordynow ane i żeby zrealizow ać tezę X X III p la n u inw estycyjnego, k tó ry głosi, że rzem iosło w inno osiągnąć w 1949 ro k u ta k i stan , ażeby poziom w arto ści jego usłu g n a głowę ludności odpow iadał przedw oje,nnem u“ — należy :
a) uw ielokrotnić i unowocześnić p rac ę o rg a n izacji rzem ieślniczych i sam orządu g o sp od ar
czego oraz n ad ać im należyte u p raw n ie n ia i san k cje k a rn e w stosun k u do opornych n ie
legalnych rzem ieślników ,
b) stw orzyć sieć spółdzielni pom ocniczych o p a rty c h n a zdrow ych pod staw ach fin a n so wych,
c) zwiększyć zak res działalności R zem ieślni
czej C en trali Z ao p atrzen ia i Z bytu i p rze k sz ta ł
cić j ą w przyszłości n a C en tralę G ospodarczą ty ch spółdzielni,
d) opracow ać p lan rozbudow y poszczegól
nych rzem iosł, czy to w k ieru n k u ilościowym, czy też k w alifikacy jny m , co w inno być p rze d m iotem specjalnych b a d ań naukow o-badaw czych N. I. R,
e) skoncentrow ać całą d ro bną w ytw órczość w ram a ch jednego sam orządu gospodarczego rzem ieślniczego przez rozszerzenie listy rze.
miosł,
f ) naw iązać k o n ta k t z rzem iosłem z a g ra nicznym a p rzede w szystkim z b ra tn im czecho
słow ackim , aby zapoznać się z postępem rzem io
sła ościennego i stw orzyć p o dstaw y dla w y m ia
n y uczniów,
g ) zwiększyć p ro p ag an d ę gospodarczą n a rzecz rzem iosła przez ra c jo n a ln ą sieć w y staw w ta rg a c h m iędzynarodow ych,
h ) prow adzenie dalszej ak c ji doskonalenia zawodowego m istrzó w p rzez k u rsy dokształca
jąc e dla m istrzó w i utw orzenie W yższego Cen
tru m D oskonalenia Zawodow ego w Szczecinie.
II. Jeżeli zaś chodzi o p o stu la ty go sp o d ar
cze, to należy uznać słuszność p o stu latów w ysu n iętych przez posła S. D obosza w Sejm ie, k tó re sprow adzały się do uznania, że należy:
1) zwiększyć k re d y ty in w esty cy jn e n a ro z
budow ę rzem iosła a w szczególności rzem iosła w iejskiego,
2) przeznaczyć część pro d u k cji przem ysłu w y tw arzająceg o m aszyny i n arzęd zia n a p o trze
by rzem iosła,
8) pow iększyć stopniow o i obejm ow ać w szystkie zaw ody zaopatrzeniem w surow ce, uw zględn iając stosunek procentow y, jak ość i r o dzaje ich,
4) w tra k ta ta c h handlow ych uw zględnić za
potrzebow anie rzem iosła n a m aszyny i n a rz ę dzia, k tó ry c h przem ysł nie p ro d u k u je,
5) uprzyw ilejow ać p rz y rozdziale surow ców i m aszyn rzem ieślników k ształcących młodzież,
6) zwiększyć dotację n a rozbudow ę szkół dokształcaj ących zawodowych,
7) dopomóc N aukow ym In sty tu to m Rze
m ieślniczym do rozbudow y w zorow ych w a rs z ta tów szkolących i b u rs dla m łodzieży w iejsk iej.
Przez szybką realizację ty c h zasadniczych p o stulató w osiągnie się z a d a n ia w sk azane p rze z tezę X X III N arodow ego P la n u Gospodarczego,
<tj. w inno osiągn ąć ta k i sta n , aby poziom w a rto ści jego uisług n a głowę ludności odpow iadał przedw ojennem u. W ty m celu należy p rze w i
dzieć w plan ach p ro d u k cji przem ysłu w y tw a rza n ie potrzebn ych dla rzem iosła m aszyn i n a rzędzi, w p lan ie in w esty cyjn ym p otrzebn y ch kredytów , surow ców i p ó łfa b ry k ató w o raz szkolenia k a d r ludzkich.
O siągnięcie tego czołowego p o stu la tu N .P.G . m oże n a s tą p ić jed y n ie p rz y m aksym alny m w y
siłku rzem iosła i sam o rząd u gospodarczego o raz p rz y w y d a jn e j pomocy i p o p arciu czynników m iaro d ajn y ch .
6 8 - «