1.5. OTRZYMANE WYNIKI 1. Opis badania
1.5.3. Rozmyty Wskaźnik Tożsamości i Rozmyty Wskaźnik Ważności
1.5.3.1. Charakterystyka narzędzia
Elementy składowe tożsamości organizacyjnej w dużej części są miękkimi czynnikami zarządzania i dlatego trudno ocenia się je, stosując jednoznaczne mia-ry. Wykorzystanie ocen wyrażanych w języku naturalnym wymaga wykorzystania metod proponowanych przez logikę rozmytą. W tym celu zostanie wykorzystany Rozmyty Wskaźnik Tożsamości (RWT), który pozwala na ocenę tożsamości, oraz Rozmyty Wskaźnik Ważności (RWW), który wskazuje kluczowe cechy decydują-ce o kształcie tożsamości [22, 23]. Zmiennymi, które pozwalają określić wartości wskaźników, są ocena i waga każdej wyróżnionej cechy tożsamości. Do wykona-nia obliczeń wykorzystano arkusz kalkulacyjny Microsoft Excel™.
Wskaźniki te opierają się na zmiennych lingwistycznych i wartościach lingwi-stycznych, przekształconych na trójkątne liczby rozmyte w procesie fuzyfikacji. Otrzymane w wyniku procedury liczby rozmyte agregowane są w ważoną średnią
styczną, tak aby wynik oceny był łatwy do analizy. Przy przekształcaniu stosuje się metodę odległości euklidesowej. Do oceny poszczególnych cech tożsamości wyko-rzystywany jest Rozmyty Wskaźnik Ważności, który wskazuje cechy krytyczne dla tej koncepcji. Wskaźnik ten wykorzystuje rozszerzone operacje arytmetyczne i operację defuzyfikacji na zasadzie średniej arytmetycznej [22, 23].
Rys. 1.13. Algorytm wyznaczania Rozmytego Wskaźnika Tożsamości i Rozmytego Wskaźnika Ważności. Źródło: [22, 23]
Na rysunku 1.13 przedstawiono algorytm wyznaczania Rozmytego Wskaźnika Tożsamości i Rozmytego Wskaźnika Ważności. Pierwszy krok polega na wyzna-czeniu kategorii oceny tożsamości organizacyjnej, czyli na szczegółowym określe-niu wybranych cech (rys. 1.2). Następnie każdy element otrzymuje ocenę lingwi-styczną, która zostaje rozmyta i otrzymuje określoną wartość rozmytą. Ocena i wa-ga są wyrażane w języku naturalnym według skali siedmiostopniowej przedsta-wionej w tabelach 1.1 oraz 1.2. Respondenci oceniają poszczególne czynniki w sposób subiektywny.
Tabela 1.1. Skala ocen tożsamości, zmienne lingwistyczne i liczby rozmyte
Ocena w języku naturalnym Symbol zmiennej lingwistycznej Liczba rozmyta
najgorsza NG (0,1; 0,0; 0,2) bardzo słaba BS (0,2; 0,1; 0,3) słaba S (0,4; 0,3; 0,5) przeciętna P (0,5; 0,4; 0,6) dobra D (0,6; 0,5; 0,7) bardzo dobra BD (0,8; 0,7; 0,9) najlepsza NL (0,9; 0,8; 1,0) Źródło: [22, 23]
Wyznaczenie kategorii oceny tożsamości
Zdefiniowanie ocen lingwistycznych
Fuzyfikacja
Wyznaczenie wskaźników RWT, RWW Defuzyfikacja, interpretacja wyniku
Ocena w języku naturalnym Symbol zmiennej lingwistycznej Liczba rozmyta bardzo niska BN (0,1; 0,0; 0,2) niska N (0,2; 0,1; 0,3) dość niska DN (0,4; 0,3; 0,5) średnia S (0,5; 0,4; 0,6) dość wysoka DW (0,6; 0,5; 0,7) wysoka W (0,8; 0,7; 0,9) bardzo wysoka BW (0,9; 0,8; 1,0) Źródło: [22, 23]
Otrzymane oceny i wagi każdego z czynników należy zamienić na liczby rozmyte. Do procesu rozmywania (fuzyfikacji) wybrano funkcję przynależności klasy Λ (trój-kątne liczby rozmyte).
W następnych etapach wyznacza się wskaźniki RWT i RWW [22, 23]). Obliczany Rozmyty Wskaźnik Tożsamości (RWT) jest równy ważonej średniej rozmytej z ocen i ich wag. Następnie otrzymany wskaźnik ulega defuzyfikacji. W tabeli 1.3 zostały pokazane liczby rozmyte, przypisane im zmienne lingwistyczne oraz skala języka natu-ralnego opisującego tożsamość.
Tabela 1.3. Zmienne lingwistyczne, liczby rozmyte oraz opis poszczególnych stanów toż-samości
Liczba rozmyta
Symbol zmiennej
lingwistycznej Opis poszczególnych stanów (0,1; 0,0; 0,2) C–
(0,2; 0,1; 0,3) C (0,3; 0,2; 0,4) C+
Posiadana tożsamość organizacyjna regionu tworzy jego negatywną reputację i negatywny wizerunek
(0,4; 0,3; 0,5) B– (0,5; 0,4; 0,6) B (0,6; 0,5; 0,7) B+
Posiadana tożsamość organizacyjna regionu tworzy jego neutralną reputację i neutralny wizerunek
(0,7; 0,6; 0,8) A– (0,8; 0,7; 0,9) A (0,9; 0,8; 1,0) A+
Posiadana tożsamość organizacyjna regionu tworzy jego pozytywną reputację i pozytywny wizerunek
Źródło: opracowanie własne
Każda z przedstawionych składowych tożsamości organizacyjnej zostaje również oceniona pod względem jej ważności dla regionu. Do oceny wykorzystuje się Rozmy-ty Wskaźnik Ważności. Na podstawie otrzymanych wyników można wnioskować o stanie tożsamości oraz o składowych tożsamości, które są na zadowalającym pozio-mie, a które należy poprawić.
Elementy składowe tożsamości regionu w dużej części są miękkimi czynnikami i dlatego trudno ocenia się je, stosując jednoznaczne miary. Wykorzystanie ocen wyrażanych w języku naturalnym wymaga wykorzystania narzędzia – Rozmytego Wskaźnika Tożsamości. Wynikiem podlegającym interpretacji jest trójkątna liczba rozmyta, która w procesie defuzyfikacji zostaje zamieniona na zrozumiały opis stanu tożsamości regionu. W tabeli 1.4 przedstawiono dla wszystkich responden-tów i dla każdej frakcji otrzymaną trójkątną liczbę rozmytą oraz symbol stanu cha-rakteryzujący tę liczbę.
Tabela 1.4. Otrzymane wyniki poziomów tożsamości
Frakcja Liczba rozmyta Opis stanu Odległość do poziomu Wszyscy (0,59; 0,49; 0,69) B+ 0,1800 Mieszkańcy (0,59; 0,49; 0,69) B+ 1,3010 Samorządowcy (0,60; 0,50; 0,70) B+ 0,0113 Dziennikarze (0,58; 0,48; 0,68) B+ 0,3670 Kierownicy (0,56; 0,46; 0,65) B+ 0,8951 Typ Naukowcy (0,51; 0,41; 0,61) B 1,1035 Poznańskie (0,59; 0,49; 0,69) B+ 0,1898 Pilskie (0,59; 0,49; 0,49) B+ 0,1539 Leszczyńskie (0,59; 0,49; 0,49) B+ 0,1449 Konińskie (0,59; 0,49; 0,49) B+ 0,1767 Subregion Kaliskie (0,59; 0,49; 0,49) B+ 0,1585 Podstawowe Niepełne podstawowe (0,59; 0,49; 0,49) B+ 0,1868 Zasadnicze Zawodowe (0,59; 0,49; 0,49) B+ 0,2119 Średnie Policealne (0,60; 0,50; 0,70) B+ 0,0601 Wykształcenie Wyższe (0,58; 0,48; 0,68) B+ 0,3482 15-24 (0,60; 0,50; 0,70) B+ 0,0012 25-34 (0,59; 0,49; 0,49) B+ 0,2298 35-44 (0,60; 0,50; 0,70) B+ 0,0060 45-54 (0,59; 0,49; 0,49) B+ 0,2142 Wiek 55-65 (0,58; 0,48; 0,68) B+ 0,2749
Źródło: opracowanie własne
Dla wszystkich respondentów oraz dla każdej frakcji wydzielonej ze względu na typ respondenta został wykonany wykres. Na rysunku 1.14 przedstawiono poziom tożsamości dla frakcji wydzielonych ze względu na typ respondenta. Na osi X przed-stawione są poszczególne oceny stanów. Oś Y reprezentuje stopień przynależności do
mości (tabela 1.3) oznaczone odpowiednimi symbolami – są to czarne trójkąty. Taki kształt wynika z przyjętej funkcji przynależności do zbioru rozmytego – funkcja przy-należności klasy t (trójkątne liczby rozmyte).
Rys. 1.14. Wartość Rozmytego Wskaźnika Tożsamości dla: a) mieszkańców, b) samorządowców. c) dziennikarzy, d) kierowników, e) naukowców.
Źródło: opracowanie własne
Rozmyty Wskaźnik Ważności pozwala na ustalenie kluczowych obszarów (składowych) tożsamości. Tam należy prowadzić w pierwszej kolejności działania zmierzające do poprawy postrzegania tożsamości regionu. W tabeli 1.5 przedsta-wiono składowe tożsamości, które uzyskały najwyższą wartość Rozmytego Wskaźnika Ważności dla wybranych frakcji populacji badanej. Są to cechy wska-zane przez wybranych respondentów, które powinny być poprawione w pierwszej kolejności.
a) b)
d)
e) c)
Wszyscy
Mieszkańcy Samorządowcy Dziennikarze Naukowcy Kierownicy Cecha RWW Cecha RWW Cecha RWW Cecha RWW Cecha RWW Cecha RWW
L18 0,2283 L40 0,2141 L18 0,3594 L18 0,3278 L3 0,3979 L18 0,3380 L19 0,2155 L30 0,2114 L40 0,3447 L19 0,2844 L18 0,3292 L3 0,3319 L76 0,2138 L4 0,2110 L41 0,3254 L8 0,2711 L19 0,3102 L76 0,3007 L40 0,2137 L78 0,2091 L42 0,3221 L9 0,2609 L2 0,3046 L77 0,2975 L53 0,2135 L27 0,2086 L43 0,3145 L16 0,2608 L76 0,2889 L16 0,2849 L77 0,2130 L64 0,2078 L25 0,3051 L65 0,2543 L64 0,2720 L63 0,2813 L27 0,2121 L6 0,2076 L5 0,3037 L5 0,2491 L63 0,2582 L75 0,2812 L63 0,2116 L77 0,2059 L4 0,2993 L40 0,2479 L53 0,2555 L19 0,2765 L31 0,2057 L16 0,2964 L77 0,2475 L17 0,2547 L17 0,2696 L18 0,2056 L53 0,2949 L75 0,2530 L40 0,2653 L48 0,2055 L8 0,2871 L16 0,2509 L16 0,2053 L26 0,2506 L25 0,2052 L62 0,2051
Źródło: opracowanie własne
1.5.3.3. Wnioski
Analiza wyników dla całej badanej populacji wskazała, że tożsamość Wielko-polski jest na poziomie B+. Oznacza to, że region ma tożsamość, która tworzy jego neutralną reputację i neutralny wizerunek. Otrzymana ocena jest w górnym obsza-rze tożsamości oznaczonej symbolem B (tab. 1.3), co pozwala sądzić, że istnieje duża szansa na poprawę tożsamości Wielkopolski i przejście do obszaru oznaczo-nego symbolem A (pozytywna reputacja i wizerunek). Na rysunku 1.15 przedsta-wiono poziom tożsamości obliczony dla wszystkich respondentów.
Rys. 1.15. Wartość Rozmytego Wskaźnika Tożsamości dla całej populacji. Źródło: opracowanie własne
każdej frakcji. Grupa naukowców oceniała tożsamość na poziomie B, reszta grup określiła poziom tożsamości jako B+.
Rys. 1.16. Wartość Rozmytego Wskaźnika Tożsamości dla różnych frakcji. Źródło: opracowanie własne
Analiza otrzymanych wartości Rozmytego Wskaźnika Tożsamości wskazuje, że najniższą wartość RWT przyznała grupa naukowców (0,511418; 0,412031; 0,610987), a najwyższą wartość RWT grupa respondentów z wykształceniem średnim (0,603456; 0,503659; 0,703305).
Analiza Rozmytego Wskaźnika Ważności pozwoliła na określenie kluczowych składowych tożsamości regionu. Na kolejnych rysunkach przedstawiono zestawienie cech, które uzyskały wysoką wartość RWW oraz ich część wspólną (analogicznie jak w analizie czynnikowej).
Cechy, które w każdej z wydzielonych grup ze względu na typ respondenta uzyska-ły wysoką wartość RWW, to (rys. 1.17):
L16 – łatwość dostępu do bibliotek/czytelni (UK),
L18 – łatwość dostępu do uniwersytetów trzeciego wieku (UK),
L19 – możliwość uczestnictwa w kołach zainteresowań, grupach dyskusyjnych (UK), L40 – kontynuacja polityki poprzedników (UK+WW),
Rys. 1.17. Cechy o najwyższej wartości RWW dla populacji dzielonej ze względu na typ oraz część wspólna. Źródło: opracowanie własne
Cechy, które w każdej z wydzielonych grup ze względu na subregion zamieszki-wany przez respondenta uzyskały wysoką wartość RWW, to (rys. 1.18):
L18 – łatwość dostępu do uniwersytetów trzeciego wieku (UK),
L19 – możliwość uczestnictwa w kołach zainteresowań, grupach dyskusyjnych (UK), L27 – tworzenie relacji partnerskich między firmami (UK),
Rys. 1.18. Cechy o najwyższej wartości RWW dla populacji dzielonej ze względu na subregion oraz część wspólna.
Źródło: opracowanie własne
Cechy, które w każdej z wydzielonych grup ze względu na wiek respondenta uzy-skały wysoką wartość RWW, to (rys. 1.19):
L18 – łatwość dostępu do uniwersytetów trzeciego wieku (UK),
L19 – możliwość uczestnictwa w kołach zainteresowań, grupach dyskusyjnych (UK), L53 – skłonność do emigracji wewnętrznej (WW),
L63 – dążenie do zmieniania normy przodków (WW), L76 – skłonność do skąpstwa (WW),
Rys. 1.19. Cechy o najwyższej wartości RWW dla populacji dzielonej ze względu na wiek oraz część wspólna. Źródło: opracowanie własne
Cechy, które w każdej z wydzielonych grup ze względu na wykształcenie respon-denta uzyskały wysoką wartość RWW, to (rys. 1.20):
L9 – łatwość dostępu do finansowania z UE (UK),
L18 – łatwość dostępu do uniwersytetów trzeciego wieku (UK),
L19 – możliwość uczestnictwa w kołach zainteresowań, grupach dyskusyjnych (UK), L27 – tworzenie relacji partnerskich między firmami (UK),
L40 – kontynuacja polityki poprzedników (UK+WW), L53 – skłonność do emigracji wewnętrznej (WW), L63 – dążenie do zmieniania normy przodków (WW), L76 – skłonność do skąpstwa (WW).
Podstawowe, niepełne podstawowe L24, L25, L30 Średnie L47 Zawodowe, zasadnicze brak Wyższe L3, L16, L32, L77 Część wspólna L9, L18, L19, L27, L40, L53, L63, L76
Rys. 1.20. Cechy o najwyższej wartości RWW dla populacji dzielonej ze względu na wykształcenia oraz część wspólna. Źródło: opracowanie własne
Dla całej populacji określono 8 zmiennych kluczowych, które uzyskały wysoką wartość Rozmytego Wskaźnika Ważności. Są one następujące (rys. 1.21):
L18 – łatwość dostępu do uniwersytetów trzeciego wieku (UK),
L19 – możliwość uczestnictwa w kołach zainteresowań, grupach dyskusyjnych (UK), L27 – tworzenie relacji partnerskich między firmami (UK),
L40 – kontynuacja polityki poprzedników (UK+WW), L53 – skłonność do emigracji wewnętrznej (WW),
L63 – dążenie do zmieniania normy przodków (WW), L76 – skłonność do skąpstwa (WW),
Subregion brak Wykształcenie L9 Wiek brak L16 Część wspólna L18, L19, L27, L40, L53, L63, L76, L77
Rys. 1.21. Cechy o najwyższej wartości RWW dla różnych kryteriów podziału oraz część wspólna. Źródło: opracowanie własne
Przedstawione powyżej cechy są tymi, które otrzymały najwyższą wartość Rozmy-tego Wskaźnika Ważności. Cechy będące wartościami własnymi (WW) są generalnie niesterowalne. Należy skupić się na składowych tożsamości, które są umiejętnościami kluczowymi (UK) i tymi zmiennymi należy sterować w pierwszej kolejności. Należą do nich następujące elementy:
– łatwość dostępu do uniwersytetów trzeciego wieku,
– możliwość uczestnictwa w kołach zainteresowań, grupach dyskusyjnych, – tworzenie relacji partnerskich między firmami,
– kontynuacja polityki poprzedników.