FUNKCJA ELEMENTRANA II RZĘDU
4. Liczba określająca ryzyko niezgodności (LOR) jest miarą poziomu ryzyka związa- związa-nego z projektowaniem systemu PWD wynikająca z iloczynu LOZ, LOW i LOO
4.8. Charakterystyka prototypowania, przygotowania do implementacji, weryfikacji i wdrożenia organizacyjnego podsystemu wspomagania
de-cyzji w systemie informacyjnym aglomeracji
4.8.1. Prototypowanie podsystemu wspomagania decyzji w systemie informa-cyjnym aglomeracji
Podrozdział 4.8. stanowi wskazówki do dalszych działań w zakresie wdrażania PWD w SI aglomeracji.
„Prototypowanie graficznego interfejsu użytkownika (z ang.- Graphical User Inter-face) jest często stosowanym zabiegiem w fazie projektowania systemu informatycznego.
Polega na tworzeniu prototypu interfejsu programu komputerowego w sposób stosunko-wo szybki i tani. Celem prototypowania jest ststosunko-worzenie namiastki (makiety) gotowego systemu informatycznego w celu sprawdzenia wybranych jego aspektów z punktu widze-nia użytkowników systemu” (Graczyk, 2012). Prototypowanie może odbyć się za pomocą różnych rodzajów prototypów (makiet):
prototypy papierowe (drukowane, rysowane),
prototypy koncepcyjne, które projektuje się zwracając baczną uwagę na treść a nie i funkcje tzn. przycisków na stronie,
prototypy wizualne, przygotowane jako pliki graficzne, są bardzo zbliżone do prototy-pów papierowych,
prototypy HTML, Visual Basic, SuperCard lub inne – wymagają biegłej znajomości narzędzi stosowanych do projektowania narzędzi informatycznych.
Na etapie prototypowania należy wybrać jedną lub kilka metod prototypowania i opracować prototyp odnosząc się do opisanych ryzyk technicznych (podrozdział 4.7.).
Opisane w fazie tworzenia koncepcji ograniczenia technologiczne powinny wskazywać, na rozwiązania alternatywne projektowania zaplanowanych funkcjonalności PWD w SI aglomeracji.
Makieta PWD powinna zostać opracowana przez grupę wykonawców we współpracy z twórcami wersji II PWD w SI aglomeracji. Wersja II PWD w SI aglomeracji to drugi, udoskonalony wzorzec PWD w SI aglomeracji w postaci fizycznie istniejącego narzędzia in-formatycznego PWD, który prototypowano, implementowano i zweryfikowano.
190
Na etapie prototypowania tworzone są kolejne wersje makiety do czasu wypracowa-nia przez wykonawców i twórców najlepszego rozwiązawypracowa-nia. Podczas prototypowawypracowa-nia i tworzenia makiety realizowane są kolejno działania:
doprecyzowanie opracowanej wersji II PWD w SI aglomeracji,
doprecyzowanie wymagań i rozwiązanie niezgodności określnych przez twórców i wykonawców PWD,
zaprojektowanie brakujących funkcjonalności,
diagnoza ograniczeń technologicznych projektowanych funkcjonalności.
Po akceptacji prototypu makieta może zostać przekazana do implementacji. Należy pamiętać, że opracowany prototyp nie jest ostateczną wersją PWD w SI aglomeracji, a jedynie makietą, która poddana implementacji i weryfikacji pozwoli na opracowanie wersji III PWD w SI aglomeracji. Wersja III PWD w SI aglomeracji to udoskonalony wzorzec, który pozytywnie zweryfikowano.
4.8.2. Przygotowanie do implementacji podsystemu wspomagania decyzji w systemie informacyjnym aglomeracji
Etap implementacji to czas tworzenia fizycznego narzędzia informatycznego PWD w SI aglomeracji. Na etapie implementacji w pierwszym kroku należy dokładnie zapo-znać się z dokumentacją, analizami i wnioskami z poprzednich etapów projektowania PWD w SI aglomeracji. Naprawianie błędów projektowania związane z niezaimplemen-towanymi funkcjonalnościami narzędzia informatycznego jest bardziej kosztochłonne na etapie wdrażania aniżeli na etapach implementacji, czy weryfikacji PWD w SI aglomera-cji. Implementacja to etap projektowania PWD w SI aglomeracji, który realizowany jest przez wykonawców. W trakcie implementacji wykorzystuje się metody informatyczne, w tym także projektowanie w języku UML.
Metodyka projektowania i wdrażania systemów informatycznych opisana jest przede wszystkim w obszarze inżynierii oprogramowania, która jest praktycznym zastosowa-niem wiedzy naukowej przy projektowaniu systemów informatycznych oraz tworzeniu jej dokumentacji. PWD w SI aglomeracji powinien obejmować narzędzie informatyczne i dialog, które umożliwiać ma interfejs PWD. Warto przypomnieć, że przetwarzanie IP powinno być kompatybilne z Biuletynem Informacji Publicznej, w którym publikowane są wszystkie IP przetwarzane przez aglomerację. Implementacja powinna być realizowa-na w odniesieniu do całej struktury wersji II PWD w SI aglomeracji. Na rysunku 4.28.
zobrazowano strukturę wersji II PWD w SI aglomeracji w odniesieniu do użytkownika aktywnego i biernego.
191
Rys. 4.28. Struktura prototypu PWD w SI aglomeracji. Źródło: opracowanie własne na podstawie: Z. Mala-ra, J. Rzęchowski, Zarządzanie informacją na rynku globalnym. Teoria i praktyka, C.H. Beck, Warszawa 2011,
s.88
4.8.3. Weryfikacja podsystemu wspomagania decyzji w systemie informacyj-nym aglomeracji
Weryfikacja to etap realizowany po prototypowaniu i implementacji. Sprawdzanie a posteriori, pozwala na wprowadzenie działań korygujących, w oparciu o przeprowa-dzone badania, zbiory dokumentów i innych informacji oraz badań pierwotnych i wtór-nych. Na tym etapie dokonywana jest również ocena aposterioryczna125, która ma wpływ na ocenę a priori w kolejnym etapie doskonalenia projektu. Zaprojektowane narzędzie informatyczne poddawane jest symulacji według wcześniej określonych scenariuszy.
Wyniki pozwalają na wskazanie błędów oprogramowania oraz błędów logicznych syste-mu. Dopiero po usunięciu błędów krytycznych może być realizowany etap testowania, w którym aktywnie uczestniczyć powinni przyszli użytkownicy PWD w SI aglomeracji.
125 Ocena a posteriori dokonywana jest z uwzględnieniem wniosków z oceny apriorycznej.
192
W testowaniu powinni wziąć udział zarówno przedstawiciele instytucji sektora publicz-nego, instytucji sektora prywatpublicz-nego, jak również osoby fizyczne zainteresowane przetwa-rzaniem i/lub ponownym wykorzystaniem IP na potrzeby m.in. systemów informacyj-nych. Schemat postępowania podczas weryfikacji wersji II PWD w SI aglomeracji zapre-zentowano na rysunku 4.29.
Rys. 4.29. Schemat blokowy procesu weryfikacji. Źródło: opracowanie własne.
4.8.4. Wdrożenie organizacyjne podsystemu wspomagania decyzji w systemie informacyjnym aglomeracji i dalsze doskonalenie
Po dokładnym zdefiniowaniu wszystkich wymagań funkcjonalnych i niefunkcjonal-nych wobec realizowanego systemu informatycznego, należy przygotować plan wdroże-niowy, w którym określony zostanie m.in. koszt i czas związany z realizacją prac. Obok zasobów, które potrzebne będą do jego realizacji, należy również rozważyć i zastanowić się nad potrzebami reorganizacji bądź wprowadzenia innych zmian związanych z
wdro-193
żeniem systemu informatycznego, a w konsekwencji funkcjonowaniem PWD w SI aglo-meracji.
Przy kosztorysowaniu wskazane jest również oszacowanie pracochłonności realizacji systemu za pomocą metody szacunkowej opartej na zdobytym doświadczeniu lub za po-mocą metody ilościowej.126
Decydenci, zgadzając się na wdrożenie zaprojektowanego systemu na terenie aglome-racji, muszą być świadomi faktu, że podstawowym warunkiem powodzenia wdrożenia rozwiązania jest właściwa organizacja prac. Prawidłowo zorganizowana praca powinna ograniczyć możliwość negatywnych zdarzeń m.in. poprzez cykl szkoleń użytkowników PWD w SI aglomeracji. Organizując prace wdrożeniowe PWD w SI aglomeracji dąży się m.in. do skuteczniejszego, powszechnego informowania o danych publicznych, ich jako-ści i czasie dostępu przyczyniając się w ten sposób do ponownego wykorzystania IP. By skutecznie realizować ten cel, należy szczególnie zwrócić uwagę na:
wykonawców systemu – kto będzie realizował narzędzie informatyczne i przy wyko-rzystaniu jakich technologii projektowania?
twórców systemu – w jaki sposób będzie zarządzać się projektowaniem narzędzia in-formatycznego na terenie aglomeracji oraz jakie relacje będą pomiędzy wszystkimi członkami aglomeracji, konsultantami i ekspertami?
sposób opracowania i przygotowania planu prototypowania, przygotowania do im-plementacji, testowania oraz wdrożenia organizacyjnego na terenie aglomeracji,
udział w realizowanych działaniach instytucji nadrzędnych względem aglomeracji,
metody rozwiązywania problemów.
Istotne znaczenie z punktu widzenia wdrażania ma to, kto będzie liderem w grupie osób pracujących nad PWD w SI aglomeracji. Osoba taka powinna mieć umiejętność rozwiązywania sporów i konfliktów, zapewniając jednocześnie i dbając o odpowiednią atmosferę twórczej pracy. Podczas iteracyjnego ciągłego doskonalenia systemu metodą PDCA (ang. plan, do, check, act) planuj, wykonaj, sprawdź, działaj, w trakcie sprawdza-nia można wykorzystać wynik oceny a posteriori jako a priori, dla kolejnego cyklu do-skonalenia, co przedstawiono na rysunku 4.30.
126 Więcej czytaj m.in. w (Kram, 2007, str. 132)
194
Rys. 4. 30. Wynik oceny a posteriori jako a priori, dla kolejnego cyklu doskonalenia (PDCA) PWD w SI aglomeracji. Źródło: opracowanie własne.