Działania przygotowawcze do projektowania podsystemu wspoma- wspoma-gania decyzji w systemie informacyjnym aglomeracji

W niniejszym podrozdziale opisano pierwszy etap działań przygotowawczych doty-czących projektowania PWD w SI aglomeracji.

Pierwszym z działań podejmowanych podczas projektowania PWD w SI aglomeracji jest podjęcie decyzji o projektowaniu PWD w SI aglomeracji i wybór osób

angażują-114

cych się w projektowanie PWD. Powinni to być przede wszystkim przedstawiciele wszystkich członków; aglomeracji (podmioty I szczebla uczestników aglomeracji), z któ-rych utworzony zostanie zespół ds. projektowania PWD w SI aglomeracji. Podczas dobo-ru osób do zespołu należy uwzględnić:

 zasoby ludzkie i przydzielić te zasoby do prac w zespole,

 kwalifikacje i wiedzę osób z zespołu w zakresie przetwarzania i ponownego wykorzy-stania IP oraz rozwój indywidualnych i grupowych kompetencji w celu zwiększania wydajności w projekcie,

 opis i przydzielenie ról, obowiązków i zależności hierarchicznych w zespole ds. pro-jektowania.

Przy rozpoczęciu prac związanych z projektowaniem podjęte muszą zostać także de-cyzje, co do tworzenia dalszych zespołów np. nadzoru i badań (w tym walidacji i weryfi-kacji), analityki, tworzenia standardów jakości informacji, czy upowszechniania opraco-wanego rozwiązania.

Charakterystyka kolejnych zespołów odnosi się do zadań oraz odpowiedzialności w podziale przynajmniej na: twórców, wykonawców i użytkowników PWD w SI aglome-racji.

Twórcy, wykonawcy i użytkownicy PWD to grupy wzajemne ze sobą powiązane funkcjonalnie. Ich istnienie jest niezbędne do poprawnego zaprojektowania PWD w SI aglomeracji. Warto omówić funkcje oraz role jakie odgrywają w projektowaniu systemu.

Twórcy systemu to przede wszystkim uczestnicy aglomeracji I szczebla oraz eksperci z II szczebla. Wśród tej grupy wyróżnić możemy kolejne grupy:

 stratedzy, którzy określają główne obszary objęte informatyzacją;

 analitycy, którzy badają potrzeby informacyjne przyszłych użytkowników systemu informatycznego;

 projektanci, którzy opracowują koncepcję i projekt właściwy systemu;

 programiści, którzy na podstawie projektu opracowują oprogramowanie;

 wdrożeniowcy, którzy współpracują z użytkownikami wykonując wszystkie konieczne zadania pozwalające na uruchomienie systemu w aglomeracji (Januszewski, 2008, str.

25);

 specjalistyczne zespoły ds.: nadzoru i badań (w tym walidacji i weryfikacji), analityki, tworzenia standardów jakości informacji, upowszechniania.

Użytkownicy systemu to uczestnicy aglomeracji I szczebla (dawcy informacji) oraz II szczebla. Wśród grup użytkowników wyróżnić możemy kolejne grupy:

115

 osoby i organizacje udostępniające dane (tzw. dawcy informacji);

 osoby i organizacje korzystające z danych (emitujące dokumenty, przygotowawcze raporty i zestawienia, ponownie wykorzystujące dane z SWD w systemach informa-cyjnych);

 osoby i organizacje tworzące bazę wiedzy;

 decydenci, którzy analizują informacje pochodzące z systemu i na ich podstawie po-dejmują decyzje (Januszewski, 2008, str. 25).

Wykonawcy systemu z kolei to przede wszystkim uczestnicy aglomeracji II szczebla przy wsparciu uczestników I szczebla. Wyróżniamy tutaj kolejne grupy:

 administratorzy systemu, którzy np. zarządzają oprogramowaniem systemowym, po-mocniczym i narzędziowym (np. antywirusowym), a zatem zarządzają i nadzorują działanie systemu od strony technicznej;

 administratorzy sieci, którzy monitorują poprawne funkcjonowanie sieci;

 administratorzy baz i hurtowni danych, którzy zarządzają dostępem do baz danych lub innych aplikacji, dokonują konfiguracji serwerów baz danych oraz wykonują kopie bezpieczeństwa, a w razie awarii również prowadzą odzyskiwanie danych;

 pracownicy działu help desk (serwisanci), którzy zapewniają prawidłowe funkcjono-wanie sprzętu, jak również udzielają porad użytkownikom systemu (Januszewski, 2008, str. 25).

Użytkownik PWD, będący użytkownikiem przestrzeni miejskiej (osoba fizyczna), wspierający swoje decyzje na poziomie operacyjnym (w codziennym życiu), może być również twórcą innego systemu np. informacyjnego, opracowanego z myślą o wybranej grupie docelowej.

Ze względu na cel korzystania z PWD w SI aglomeracji użytkowników podzielić można na kolejnych:

 aktywni użytkownicy sektora publicznego – mogący korzystać z wszystkich funk-cjonalności PWD (I szczebel uczestników aglomeracji),

 bierni użytkownicy sektora publicznego – mogący korzystać z funkcjonalności PWD z wyjątkiem udostępniania danych i informacji publicznych do ponownego wy-korzystania (I szczebel uczestników aglomeracji),

 bierni użytkownicy sektora prywatnego – mogący korzystać z funkcjonalności PWD z wyjątkiem udostępniania danych opracowanych poza sektorem publicznym, które przeznacza się do ponownego wykorzystania (II szczebel uczestników aglome-racji),

116

 aktywni użytkownicy sektora prywatnego - mogący korzystać z wszystkich funk-cjonalności PWD w tym udostępniania danych opracowanych poza sektorem publicz-nym, które przeznacza się do ponownego wykorzystania (II szczebel uczestników aglomeracji).

Rys. 4.3. Schemat ogólny współpracy podczas projektowania PWD w SI aglomeracji. Źródło: opracowanie własne.

Konieczne jest nadzorowanie funkcjonowania PWD w SI aglomeracji i ciągłe do-skonalenie podsystemu. Analiza kierunków doskonalenia PWD w SI aglomeracji prowa-dzona powinna być w oparciu o treści na platformie komunikacyjnej PWD w SI aglome-racji, do której mają dostęp wszyscy obecni i przyszli jego użytkownicy.

Bez współpracy twórców, wykonawców i użytkowników (rys. 4.3. i 4.4) system ten nie będzie spełniał swojej roli. W przypadku wypracowania wspólnego stanowiska przez uczestników aglomeracji I szczebla, PWD może w istocie stać się siłą napędową aglome-racji przyczyniając się m.in. do rozwoju innowacyjności i przedsiębiorczości, czy wzro-stu świadomości społeczeństwa w zakresie nowych technologii.

Na rysunku 4.4. zilustrowano schemat powiązań twórców, użytkowników i wykonawców PWD.

117

ie ekonomiczne

Rys. 4.4. Schemat powiązań twórcy, użytkownika i wykonawcy PWD w SI aglomeracji. Źródło: opracowanie własne.

W projektowaniu i doskonaleniu funkcjonowania PWD w SI aglomeracji uczestni-czyć powinni wszyscy zainteresowani, w tym przede wszystkim przyszli użytkownicy tego podsystemu. Takie podejście pochodzące z logiki zarządzania współuczestniczące-go, to podkreślanie wagi aktywności obywateli w rozstrzyganiu ważnych spraw publicz-nych oraz służebności administracji publicznej wobec obywateli i ich wspólnot. Rolę twórców, użytkowników i wykonawców w projektowaniu PWD w SI aglomeracji przed-stawiono na rysunku 4.5.

Konieczne jest, aby podczas projektowania PWD, jak również w kolejnych etapach tworzenia systemu, opracowywać i systematyzować powstałą dokumentację, a także tworzyć dokumentację dla użytkownika i administratora narzędzia informatycznego.

Wskazane jest, by na każdym etapie prac włączyć w dyskusje konsultantów z różnych środowisk - twórców oraz przyszłych użytkowników i wykonawców tak, aby zaspokoić potrzeby w zakresie projektowanego narzędzia informatycznego możliwie największej grupy osób.

Ocena stopnia spełnienia potrzeb informacyjnych użytkownika

Badanie potrzeb użytkowników

UŻYTKOWNIK Potrzeba PWD WYKONAWCA

Stopień zaspokojenia potrzeb

Informacja

Bazy danych TWÓRCA

118

Rys. 4.5. Rola twórców, użytkowników i wykonawców w projektowaniu PWD w SI aglomeracji. Źródło:

opracowanie własne

Rys. 4.6. Koncepcja struktury i funkcji twórców, użytkowników i wykonawców PWD w SI aglomeracji.

Źródło: opracowanie własne.

119

Na rysunku 4.6. zaprezentowano działania, jakie realizowane są przez grupy: twór-ców, użytkowników i wykonawców PWD w SI aglomeracji na wejściu do procesu pro-jektowania PWD w SI aglomeracji i wyjściu.

PWD w SI aglomeracji powinien zostać opracowany wspólnie w perspektywie dłu-goterminowej w oparciu o strategię projektowanego PWD w SI aglomeracji. Zadania powinny odnosić się do decyzji strategicznych. Wymienić wśród nich można:

 cele strategiczne, taktyczne i operacyjne przetwarzania oraz ponownego wykorzy-stania informacji publicznej na terenie aglomeracji,

 powołanie wśród wszystkich gmin i miast aglomeracji osób odpowiedzialnych za przetwarzanie i ponowne wykorzystanie informacji oraz utworzenie zespołów specja-listycznych odpowiedzialnych za dane zadania,

 określenie sposobu zarządzania PWD w SI aglomeracji – sugeruje się nadzorowa-nie przez instytucję miasta – lidera aglomeracji,

 dążenie do standaryzacji przetwarzania i ponownego udostępniania informacji na terenie aglomeracji w formacie powszechnie wykorzystywanym w biznesie (np. XML, API),

 dążenie do doskonalenia jakości przetwarzanych i ponownie udostępnianych infor-macji na terenie aglomeracji w oparciu o potrzeby informacyjne użytkowników PWD,

 dążenie do edukowania pracowników instytucji publicznych oraz społeczeństwa o korzyściach wynikających z przetwarzania i ponownego udostępniania informacji,

 ciągłe doskonalenie PWD w SI aglomeracji,

 współprojektowanie PWD w SI aglomeracji przez użytkowników i przyszłych użyt-kowników PWD m.in. poprzez prowadzenie systematycznych badań potrzeb informa-cyjnych powtarzanych nie rzadziej niż dwa razy na rok,

 termin aktualizacji strategii - ze względu na szybki postęp techniczny nie rzadziej niż raz na rok,

 czas realizacji kolejnych zadań.

Badanie potrzeb informacyjnych przyszłych użytkowników powinno być uwzględ-nione na poziomie strategii aglomeracji w zakresie przetwarzania i ponownego wykorzy-stania informacji. Sama koncepcja PWD w SI aglomeracji musi zostać opracowana przez twórców w oparciu o strategię, potrzeby informacyjne użytkowników oraz wymagania PWD w SI aglomeracji zawierający bazy danych. W I wersji PWD w SI aglomeracji dane powinny być udostępniane przez wszystkie podmioty sektora publicznego aglome-racji, w wersji „n” hurtownia powinna być otwarta również na dane sektora prywatnego.

120

Programowanie informatyczne systemu powinno umożliwiać nieustanny rozwój hurtowni danych i oprócz niej, zawierać kolejne moduły: platformę komunikacyjną, bazę wiedzy oraz analizy statystyczne.

Rys. 4.7. Struktura PWD w systemie informacyjnym aglomeracji. Źródło: opracowanie własne.

Po wybraniu zespołów uczestniczących w projektowaniu PWD w SI aglomeracji, rozdzieleniu zadań i czasu ich wykonania, należy się zastanowić nad głównymi funkcja-mi i modułafunkcja-mi PWD. PWD musi być współtworzony przez twórców, wykonawców i użytkowników realizując wspólne działania poprzez (rys. 4.7.):

 tworzenie wspólnego standardu gromadzenia i przetwarzania informacji publicznej na terenie aglomeracji,

 ułatwienie ponownego udostępniania informacji publicznej zarówno podmiotom sektora publicznego, jak i prywatnego,

 tworzenie bazy wiedzy (raporty, analizy, scenariusze, dobre praktyki, mapy procesów, akty prawne, przetargi, procedury przepływu informacji), dotyczącej przetwarzania i ponownego wykorzystania IP na terenie aglomeracji,

121

 opis najlepszych przypadków przetwarzania i ponownego udostępniania informacji publicznej w kraju, w Unii Europejskiej oraz wybranych przypadków na świecie,

 gromadzenie i analizę potrzeb instytucji sektora publicznego oraz społeczeństwa aglomeracji w zakresie typu i szczegółowości danych publicznych,

 monitorowanie i doskonalenie jakości danych i informacji publicznych,

 ułatwienie komunikacji w zakresie przetwarzania i ponownego udostępniania infor-macji publicznej,

 dzielenie się wiedzą w zakresie przetwarzania i ponownego udostępniania informacji publicznej.

Istotnym z punktu widzenia opracowania PWD w SI aglomeracji jest czynnik organi-zacyjny. Istnieje konieczność zgromadzenia w jednym miejscu wszystkich aktów prawnych zarówno tych krajowych, jak i wspólnotowych, w zakresie przetwarzania i ponownego udostępniania informacji publicznej, jak również opracowania spójnej poli-tyki aglomeracji w zakresie wspólnego przetwarzania i ponownego udostępniania infor-macji publicznej na jej terenie. Bez jednoznacznego poparcia idei przez członków aglo-meracji dążącej do wspólnego przetwarzania i ponownego udostępniania informacji pu-blicznej, pojawiać się będą problemy: dyspersja baz danych, brak szczegółowości czy też redundancja danych.

PWD zbudowany powinien być z kolejnych modułów (rys. 4.8.):

1. Hurtownia danych publicznych - pozwalająca na ich przetwarzanie i ponowne