Czynniki wpływające na projektowanie systemów wspomagania decyzji W tym punkcie przedstawiono najważniejsze grupy czynników wpływających na

proces podejmowania decyzji w organizacji. Grupy czynników, które odnoszą się do pro-jektowania systemu wspomagania decyzji w kontekście pracy to przede wszystkim czyn-niki: technologiczne, prawne, organizacji i zarządzania. W niniejszym punkcie wskaże się na najważniejsze aspekty w tych kilku grupach.

Grupa czynników technologicznych ma istotny wpływ na dostęp do Internetu oraz na dostęp do danych i informacji publicznych w zdigitalizowanym formacie. Nowe tech-nologie budowania sieci telekomunikacyjnych i sieci internetowych (w tym sieci

umoż-88 Pojęcia aglomeracji i metropolii omówiono w rozdziale 2 rozprawy.

81

liwiających dostęp do szerokopasmowego⁸⁹ Internetu) sprawiają, że informacja dostępna jest w dowolnej chwili i w niemal każdym miejscu. Początkowo wiodącą technologią budowania sieci telekomunikacyjnych była tzw. technologia „miedziana”, później „świa-tłowodowo-miedziana”, obecnie prym w budowie sieci telekomunikacyjnej wiedzie tech-nologia światłowodowa FTTH⁹⁰. Równolegle ewoluuje dostęp do bezprzewodowego Internetu. Innowacjami są tutaj: bezprzewodowy Internet szerokopasmowy LTE (ang.

Long Term Evolution)⁹¹ czy WiMAX. Wzmożone zainteresowanie systemami dostępny-mi przez Internet (aplikacjadostępny-mi webowydostępny-mi) związane jest również z dostępny-miniaturyzacją urzą-dzeń technologicznych i możliwością korzystania z nich w dostępny sposób w różnych sytuacjach, również w sytuacjach życia codziennego. Jednocześnie coraz więcej użyt-kowników decyduje się na wzbogacanie dotychczasowego oprogramowania smartfonów czy tabletów o nowe aplikacje. Dowodem tego może być najpopularniejszy wśród użyt-kowników sklep internetowy Google Play, udostępniający w 2013 roku ponad 1 milion aplikacji⁹². Wszystkie te czynniki, tj.: łatwiejszy dostęp do urządzeń mobilnych z dostę-pem do Internetu (np. smartphony i tablety), jak również narzędzia upowszechniania aplikacji i systemów (np. Google Play, AppStore czy Windows Store) ułatwiają sieciowy dostęp do systemów wspomagania decyzji.

W kontekście rozprawy, czynniki prawne to m.in. dostęp do informacji publicznej i możliwość ponownego wykorzystania IP.

Istotnym krokiem w procesie otwierania zasobów Państwa była ostatnia nowelizacja ustawy o dostępie do informacji publicznej która weszła w życie 29 grudnia 2011 r.

Poza implementacją dyrektywy 2003/98/WE Rady i Parlamentu Europejskiego w sprawie

89 Według Urzędu Komunikacji Elektronicznej Internet szerokopasmowy to łącze o prędkości min. 2 Mb/s (Streżyńska, 2011).

90 Technologia ta umożliwia doprowadzenie światłowodu oddzielnego do każdego abonenta. Cały system wykorzystuje w szerokim zakresie technologię światłowodową, zapewniając jednocześnie pełną szerokość pasma światłowodu dla każdego użytkownika. Rozwiązanie takie jest najbardziej elastycznym ze względu na pasmo transmisyjne. Sieci takie pozwalają również na świadczenie dodatkowych usług jak:

usługi multimedialne m.in. wideo-konferencje, czy wideo na żądanie. Wadą tego rozwiązania są wysokie koszty wdrożenia rozwiązania z uwagi na konieczność budowania całej nowej infrastruktury dostępowej.

Należy podkreślić, że technologia FTTH jest technologią przyszłości. Mało realnym wydaje się wprowadze-nie tej technologii na skalę globalną, jednak kowprowadze-nieczność zastępowania kabli miedzianych kablami świa-tłowodowymi nie podlega dyskusji. Warto podkreślić, że Gigabajtowa Pasywna Sieć Optyczna (ang. Gigabit Passive Optical Network - GPON) umożliwia prędkość dla kierunku Upstream i Downstram na poziomie do 2.488 Gbit/s.

91 LTE – 4 generacja (4G) mobilnego szerokopasmowego Internetu, która oparta jest o wysoce ela-styczny system radiowej technologii dostępu. Obecnie powszechnie znana jest już technologia 3 generacji (3G). Technologia umożliwia przesył danych na kierunku downstream i upstream odpowiedni do prędkości 300 Mbit/s oraz 75 Mbit/s (Parkvall, 2010).

92 Informacje z 26 lipca 2013 udostępnione na www.onet.technowinki.

82

ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego, nowelizacja ta wprowadzi-ła szereg nowoczesnych rozwiązań i stanowiwprowadzi-ła ważny krok w kierunku zwiększenia do-stępności zasobów publicznych. Nowelizacja ustawy o dostępie do informacji publicz-nej prawnie umożliwiła ponowne wykorzystanie informacji publiczpublicz-nej, jednak no-welizacja nie obejmuje wszystkich zbiorów opracowanych przez instytucje publicz-ne lub przez nie finansowanych.

Zgodnie ze znowelizowaną 29 grudnia 2011 roku ustawą z dnia 6 września 2001 r.

o dostępie do informacji publicznej (MAC, 2012a):

 dostępna już informacja publiczna musi być udostępniana także do celów ponownego wykorzystania (2003/98/WE);

 część zasobów (danych publicznych) dostępna będzie w wersji elektronicznej na stro-nie Biuletynu Informacji Publicznej;

 w przypadku ponownego wykorzystania informacji publicznych konieczne jest speł-nienie podstawowych warunków: należy podać źródło informacji oraz informować o tym, że ponownie się ją wykorzystuje. Pozyskane informacje podlegają również dal-szemu udostępnieniu.

W Polsce nadal nie uregulowano prawnie ponownego wykorzystania zasobów publicznych, których dostarczanie jest poza zakresem i obowiązkami instytucji publicz-nych. Tworzenie tych treści finansowane jest przez podmioty publiczne lub ze środków publicznych, jednak nie stanowią informacji publicznej i podlegają wyłączeniu z udo-stępniania (w tym także ponownego udoudo-stępniania). W szczególności należą do nich:

mapy i plany, fotografie, filmy i mikrofilmy, nagrania dźwiękowe i wideo, opinie, anali-zy, sprawozdania, raporty oraz inne utwory i przedmioty praw pokrewnych w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631, z późn.zm.), a także bazy danych w rozumieniu ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych (Dz.U. Nr 128, poz. 1402, z późn.zm.), które zazwyczaj nie dotyczą funkcjonowania władz publicznych (MAC, 2012a).

Z uwagi na to, że nowelizacja ustawy o dostępie do informacji publicznej nie rozwią-zuje wszystkich problemów związanych z ponownym wykorzystaniem informacji pu-blicznych zwłaszcza w odniesieniu do zasobów pupu-blicznych, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji rozpoczęło pracę nad założeniami projektu ustawy o otwartych zasobach publicznych udostępnionych w grudniu 2012 roku. W nowej, projektowanej ustawie zwraca się uwagę m.in. na: opracowanie modeli udostępniania zasobów, wprowadze-nie ogólnych ram udostępniania i ponownego wykorzystania publicznych zasobów,

83

czy określenie zasad nabywania praw do publicznych zasobów oraz zarządzania tymi prawami. Dodatkowo w projektowanej ustawie o otwartych zasobach publicznych wyjaśnione zostaną zagadnienia problematyki cywilnoprawnej, w tym prawa własności intelektualnej. Projektowana ustawa będzie również dawała podmiotom zobowiązanym pewną swobodę w określaniu warunków i ewentualnie pobieraniu opłat z tytułu ponow-nego wykorzystywania zasobów do celów komercyjnych, przy założeniu, że udostępnia-nie zasobów publicznych w celu ponownego wykorzystywania do celów udostępnia- niekomercyj-nych będzie bezpłatne. Projektowana ustawa ma umożliwić udostępnienie w sposób otwarty:

 zasobów publicznych, które zgodnie z obecnym stanem prawnym posiadają znamiona utworu bądź przedmiotu praw pokrewnych w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. Nr 152, poz. 1016, z późn.zm.),;

 „baz danych”, które chronione są w rozumieniu ustawy z dnia 27 lipca 2001 r.

o ochronie baz danych;

 „dokumentów urzędowych” i „materiałów urzędowych”, które nie stanowią przedmio-tu praw autorskich;

 zasobów zamawianych przez podmioty publiczne u osób trzecich, do których prawa autorskie w inny sposób zostały przeniesione na podmiot publiczny nie stanowią „do-kumentu” bądź „materiału urzędowego”, które jednocześnie podlegają szczególnej ochronie jako przedmioty praw na dobrach niematerialnych.

Oczekiwany efekt zapewnienia otwartości publicznych zasobów to (Minister Administracji i Cyfryzacji, 2012):

 wzrost wykorzystania zasobów do celów komercyjnych (co przełoży się na wzrost PKB) i rozwój sektora przemysłu kreatywnego;

 szerszy dostęp i wzrost wykorzystania zasobów do celów edukacyjnych i nauko-wych;

 łatwiejszy dostęp do zasobów kultury, stworzonych za pieniądze podatników.

Z powodu licznych barier utrudniających ponowne wykorzystywanie informacji pu-blicznych, takich jak: obojętność organów sektora publicznego, niewiedza w zakresie potencjału gospodarczego, czy brak udostępnianych informacji publicznych, brakuje do-brych praktyk w zakresie ponownego wykorzystania informacji publicznej na terenie aglomeracji. Bariery, sposoby ich minimalizowania oraz korzyści z udostępniania infor-macji sektora publicznego przedstawiono na rysunku 2.12.

84

W odniesieniu do aspektu prawnego dostępu do informacji publicznej szczególną uwagę zasługuje projekt Politechniki Poznańskiej dofinansowany przez Narodowe Cen-trum Badań i Rozwoju pt. „Zintegrowany system wspomagania dostępu do informacji w przestrzeni miejskiej”, w którym dąży się m.in. do stworzenia podsystemu informa-tycznego integrującego różne dane sektora publicznego i sektora przedsiębiorstw. To pierwszy projekt w skali kraju pozwalający na wypracowanie metod integrowania i po-nownego wykorzystania danych sektora publicznego i sektora prywatnego w webowej aplikacji mobilnej. Miasto Poznań jest liderem na skalę kraju jeśli chodzi o liczbę katego-rii danych publicznych możliwych w łatwy sposób do ponownego przetworzenia w sys-temach informacyjnych w aglomeracji.

Rys. 2.12. Bariery ponownego udostępniania informacji sektora publicznego, konieczne działania w celu mini-malizowania barier oraz korzyści z usprawnionego dostępu do danych. Źródło: opracowanie własne na

podsta-wie: Wniosku: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającą dyrektywę 2003/98/WE w sprawie ponownego wykorzystania informacji sektora publicznego z dnia 12.12.2011 roku.

85

Przykładem polskich repozytoriów informacji publicznej mogą być repozytoria naukowe (m.in. powstające w ramach projektu SYNAT, finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju), portal edukacyjny Scholaris, Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona, Narodowe Archiwum Cyfrowe oraz inne archiwa tworzone przez narodowe in-stytucje kultury.

Przykładem zasobów publicznych, które dotychczas były udostępniane na mocy ustawy o dostępie do informacji publicznej, to będące w posiadaniu Ministra Administra-cji i CyfryzaAdministra-cji: opracowanie „Społeczeństwo informacyjne w liczbach” (Departament Społeczeństwa Informacyjnego, 2012) i raporty „Badanie wpływu informatyzacji na dzia-łanie urzędów w Polsce” (MSWiA, 2011) oraz wcześniej w latach 2004-2008 „Stopień informatyzacji urzędów w Polsce” (MSWiA, 2008).

Pozostałe dokumenty ważne z punktu widzenia ponownego wykorzystania informacji publicznej to:

 „Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetów Regionów. Otwarte dane – siła napędowa in-nowacji, wzrostu gospodarczego oraz przejrzystego zarządzania” z dnia 12.12.2011 roku, 882 wersja ostateczna (KOM, 2011). W dokumencie tym wskazuje się, że ogól-ne korzyści ekonomiczogól-ne w UE wynikające z otwarcia dostępu do danych sektora pu-blicznego mogą wynieść 40 mld EUR rocznie.

 dyrektywa w sprawie dostępu do informacji dotyczących środowiska i dyrektywa IN-SPIRE (Dyrektywa 2007/2/WE), których celem jest rozpowszechnienie informacji do-tyczących środowiska, jak również harmonizacja głównych zbiorów danych;

 Zielona Księga „Wiedza o morzu 2020” (UE, 2012), którego celem jest, m.in.: uprosz-czenie i umniejszenie korzystania z danych morskich;

 „Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie planu działania na rzecz inteligentnych systemów transportowych (2008/2216 (INI)), które podejmują m.in. kwestie zapewnienia prywatnym usługodawcom dostępu do informa-cji podróżnych oraz informainforma-cji o ruchu w czasie rzeczywistym;

 polityka Komisji w zakresie otwartego dostępu do informacji naukowej, w tym pilota-żowy projekt na rzecz otwartego dostępu do publikacji powstałych w wyniku projek-tów finansowanych przez Unię Europejską oraz ogólnoeuropejską, jak również otwar-tą e-infrastrukturę powszechnie dostępnych baz; wspomnieć należy również o po-wszechnie dostępnej bazie Journal Citation Reports (JCR) oraz projekcie ramowym w zakresie badań naukowych i innowacji Horyzont 2020;

86

 polityka w zakresie digitalizacji dziedzictwa kulturowego i rozwoju inicjatywy „Euro-peana” – europejskiej biblioteki cyfrowej, archiwów i muzeów dążących do maksy-malizowania wykorzystania cyfrowych materiałów dziedziny kultury oraz powiąza-nych z nimi metadapowiąza-nych;

 koncepcja integracji rejestrów publicznych GUS z 2010 roku, dążąca do uporządko-wania infrastruktury informacyjnej państwa, w szczególności w zakresie rejestrów państwowych o zweryfikowanej jakości;

 raport „Państwo 2.0. Nowy start dla e-administracji” z kwietnia 2012 roku (MAC, 2012b).

Problem realizacji prawa dostępu do informacji jest w Polsce podejmowany coraz częściej. Jak stwierdziła prof. Wronkowska-Jaśkiewicz (Zoll, 2006). Skomplikowany i trudny w interpretacji stan prawny, pomimo znowelizowania ustawy o zmianie ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2011 Nr 204 Poz.1195), jak również założenia projektu ustawy o otwartych zasobach publicznych nie pozwala sprawnie zarządzać informacją i zasobami, ich przetwarzaniem i ponow-nym udostępnianiem obywatelom kraju. Z powyższego opisu wynika, że urzeczywist-nienie idei o otwartych zasobach wymaga m.in. wprowadzenia jednolitych zasad określa-nia ich statusu prawnego, zasad ich znakowaokreśla-nia, a następnie zasad ich udostępokreśla-niaokreśla-nia zgodnie z zasadami prawa autorskiego.

Informacje powinny być dostępne dla społeczności w sposób zorganizowany poprzez system zarządzania informacją (ang. management information system). Takie rozwiąza-nia były już proponowane w latach 70. ubiegłego wieku w Stanach Zjednoczonych (Johnson, 1972) ⁹³.

W chwili obecnej istnieje już szereg precedensowych projektów wdrażających na świecie ideę otwartości zasobów publicznych. Są to projekty zarówno generowane przez instytucje publiczne, jak i te finansowane ze środków publicznych. Wśród nich wymienić można (MAC, 2012a):

 wdrożoną w 2008 roku przez amerykańskie National Instituties of Health politykę Open Access w zakresie udostępniania w otwarty sposób wszystkich publikacji będą-cych finansowanych przez nie badań;

93 System informacyjny opisywany w latach 70., w którym uczestniczą mieszkańcy regionów, powinien odnosić się do (Johnson, 1972, str. 26-29): 1) stworzenia panelu umożliwiającego wzajemną komunikację ze społecznością lokalną pozwalającą na większe zaangażowanie zarówno gospodarstw domowych jak i podmiotów indywidualnych, 2) panele powinny być organizowane w mniejszych społecznościach gospo-darstw domowych po to, by lokalnie monitorować aktualność danych oraz zwiększać ich liczbę, 3) system powinien uwzględniać dwie podstawowe kategorie informacji: „environmental record” oraz "social condi-tion record", 4) informacja powinna być publiczna, 5) informacja publiczna nie powinna być gromadzona przez władze lokalne.

87

 pilotaż modelu Open Access wdrażany przez Unię Europejską w ramach Siódmego Programu Ramowego, obejmujący 7 z 12 finansowanych dyscyplin. W ramach pilota-żu wprowadza się wymóg otwartego udostępniania opracowań badań wynikiem finan-sowanych badań;

 przyjęty w 2011 amerykański program Trade Adjustment Assistance Community Col-lege and Career Training Grants, w ramach którego w ramach grantów tworzone będą otwarte zasoby edukacyjne;

 New Zeland Government Open Access and Licensing Framework odnoszący się do ramowych modeli otwartego licencjonowania zasobów publicznych, analogiczne roz-wiązania znane są także w Wielkiej Brytanii pod nazwą Open Government License czy w australiskim projekcie AusGOAL;

 projekty otwierania danych w Brazylii (ustawa wprowadzająca otwartość finansowa-nych publicznie zasobów edukacyjfinansowa-nych i naukowych) czy w Holandii (projekt archi-wizacji narodowych zasobów audiowizualnych Images for the Future w projekcie otwartych danych Open Images).

Z grupy czynników organizacyjnych i zarządzania najbardziej istotną sprawą jest brak wspólnego dla aglomeracji członu kierowniczego. Brak wspólnego dla wszystkich uczestników aglomeracji szczebla I skutkować będzie brakiem pełnego zaangażowania wszystkich członków aglomeracji, czyli przekładać się będzie na mniejszą sprawność i skuteczność zarządzania aglomeracją.

Aglomeracje w Polsce i na świecie występują w kilku podstawowych typach ustro-jowych: modele kooperacyjne, związki gmin, porozumienia komunalne, związki celowe, samorząd metropolitalny, czy aglomeracje zarządzane poprzez współrządzenie. Mieszczą się one między modelem o luźnej współpracy jednostek terytorialnych, tworzących aglomerację (zespół miejski), a modelem, w którym obszar aglomeracji (zespół miejski) stanowi jedną jednostkę administracyjną, zarządzaną wspólnie. Specyfika aglomeracji może być uwzględniona w przepisach prawa, poprzez utworzenie jednostki terytorialnej, obejmującej cały zespół miejski lub poprzez stworzenie i rozwijanie mechanizmów umożliwiających wymianę doświadczeń i współpracy w ramach aglomeracji (Niziołek, 2008, str. 199).

Wśród modeli kooperacyjnych⁹⁴ najczęstszą formą współdziałania wewnątrz aglome-racji są związki współpracy międzygminnej w formie związku gmin (władza

metropoli-94 Są to jedne z nielicznych opracowań obejmujących to zagadnienie.

88

talna), które bez przejmowania kompetencji partnerów w aglomeracji spełniają jedynie rolę doradczą, lub którym przekazywane są kompetencje. Podobne struktury funkcjonują np. w Holandii, Włoszech, Szwajcarii czy Niemczech. Model kooperacyjny opiera się na różnorodnych jednak dobrowolnych więziach współpracujących jednostek, przy zacho-waniu jednocześnie odrębności wspólnot terytorialnych przy jednoczesnym uwzględnia-niu potrzeb zarządzania całym obszarem aglomeracji. Modele kooperacyjne znajdują zastosowanie na rozległych przestrzeniach zurbanizowanych, gdzie występuje uwikłana sieć wzajemnych relacji i powiązań pomiędzy dużą liczbą jednostek terytorialnych. Nie-kiedy zdarza się, że zainteresowane strony poprzez ustawę państwową są przymuszane do wzajemnej współpracy (Niziołek, 2008).

Na terenie Europy istnieją zróżnicowane rozwiązania pozwalające na współpracę w tym samym regionie. Przykładowo we Francji istnieje kilka typów związków gmin np.

Związek Gmin (fr. Syndicat de Commune), Dystrykt Miejski (fr. District Urbain), Wspólnota Miejska (fr Communaité Urbaine), Związek Nowej Aglomeracji (fr. Syndicat d’Agglomération Nouvelle), Spółka o Kapitale Mieszanym (fr. Société d’Economie Mix-te) czy tzw. „kontrakty aglomeracyjne” (fr. contrats de villes, contrats d’agglomérations)⁹⁵.

W Wielkiej Brytanii obok zróżnicowanych form porozumień komunalnych o cha-rakterze celowym (ang. joint arrangements) są Joint Committee zajmujące się sprawami zagospodarowania przestrzennego, transportu, turystyki i wypoczynku oraz ochrony kon-sumenta⁹⁶.

W Niemczech z kolei podstawową formą instytucjonalnego współdziałania mię-dzygminnego jest związek celowy (niem. Zweckverband) mający charakter dobrowolny.

Na terenie Niemiec istnieją również związki przymusowe tworzone przez ustawodawcę kraju związkowego. Wśród związków komunalnych wyróżnić można Regionalverban-de⁹⁷ oraz Landschaftsverbande⁹⁸. Miastem centralnym regionu metropolitalnego w Niemczech jest metropolia. Wśród podobnych obszarów w Niemczech wymienić

moż-95 Więcej czytaj: (Niziołek, 2008, str. 204-205).

96 Przykładem aglomeracji w Wielkiej Brytanii jest region Birmingham. Region ten uczestniczy również w innych formach współpracy np. West Midlands Regional Forum mającym jedynie charakter konsultacyj-ny, czy Black Country Cooperation zajmującym się pozyskiwaniem dotacji od rządu centralnego na m.in.

ochronę środowiska, promocję regionu czy stymulowanie badań naukowych w regionie (van den Berg, 1993).

97 Tworzone na bazie regionalnej a powiązanej funkcjonalnie z dominująca pozycją określonego miasta (Stober, 1996).

98 Tworzone na bazie ziemskiej z więzią historyczną, ludnościową lub kulturalną (Miemiec, 1996, str.

146-148).

89

na m.in.: Monachium, Frankfurt nad Menem, Stuttgart i Zagłębie Ruhry czy Hanover (Niziołek, 2008, str. 203-214).

Innym modelem zarządzania aglomeracją jest ustrój władzy metropolitalnej oparty o status władzy gminnej lub o organ jednostki terytorialnej o szczególnym statusie admi-nistracyjnym. Tego typu model może być utworzony poprzez „rozciągnięcie” uprawnień o jednoszczeblowej lub dwuszczeblowej strukturze władz na obszarze metropolii⁹⁹. Sys-tem ten, ze względu na fragmentyzację obszarów metropolitalnych i podziału na władze lokalne, jest narażony na niebezpieczeństwo nadmiernego rozrostu biurokracji ogólno-miejskiej¹⁰⁰.

Kooperacja daje przewagę w zakresie racjonalizacji zarządzania. Nowe, skuteczniej-sze sposoby zarządzania¹⁰¹ jak np. samorząd metropolitalny (ang. metropolitan government), czy współrządzenie (ang. metropolitan govarnance) to współczesne trendy w zakresie zintegrowanego zarządzania terytorialnego. W Polsce pojęciem integracji aglomeracyjnej/metropolitalnej zajmuje się T. Kaczmarek, który wyróżnia dwa sposoby osiągania spójności terytorialno-administracyjnej (Kaczmarek, 2010):

 wprowadzanie zinstytucjonalizowanych form zarządzania obszarami metropolitalnymi wypływających z dążeń państwa do tworzenia obszarów metropolitalnych i decentra-lizacji kompetencji odnoszących się do zarządzania, tzw. „integracja metropolitalna od góry” (ang. top down integration),

 integracja wypływająca z działań samorządów lokalnych, kompetencji lokalnych, tzw.

„integracja metropolitalna od dołu” (ang. bottom up integration).

W Polsce nie doszło jak dotychczas do utworzenia „miast metropolitalnych”, a status wielkich miast i ich najbliższego otoczenia uregulowano jedynie poprzez utworzenie dwóch kategorii powiatów: grodzkich i ziemskich. Warto jednak wskazać, że prowadzo-ne są konsultacje dotyczące utworzenia obszarów metropolitalnych. Prace takie prowa-dzone są przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, które w kwietniu 2012 udostęp-niło do konsultacji społecznej dokument pt. „Zielona księga dot. obszarów metropolital-nych” ¹⁰²(MAC, 2012c).

99 Ustrój dwuszczeblowy występuje m.in. w aglomeracji: Sztokholmu, Belgradu, Montrealu, Barcelony czy Kopenhagi. Więcej o tym zagadnieniu czytaj: (Niziołek, 2008, str. 214-215).

100 Problem ten jest szczególnie akcentowany w Stanach Zjednoczonych gdzie występuje fragmentary-zacja obszarów metropolitalnych między wiele władz lokalnych.

101 Zagadnienie zarządzania publicznego poruszane jest szeroko w literaturze. Począwszy od lat 70.

m.in. W. Kieżuna , W. Dawidowicza, S. Kowalewskiego, Z. Rybińskiego, A. Jaroszyńskiego, J. Sużyńskiego.

102 W dokumencie tym podejmuje się takie tematy jak: zadania wykonywane w obszarach metropoli-talnych, struktura organizacyjna/ustrój obszarów metropolimetropoli-talnych, nowe narzędzia komunikacji i

party-90

W Polsce ustawodawstwo samorządowe dopuszcza współpracę gmin, miast i powia-tów w kolejnych rodzajach kooperacji: związki, porozumienia i stowarzyszenia¹⁰³. Ma to miejsce m.in. na terenie aglomeracji poznańskiej¹⁰⁴.

cypacji społecznej, finansowanie obszarów metropolitalnych czy wyznaczanie samych obszarów metropo-litalnych. Z końcem 2012 roku przedstawiono do konsultacji społecznej projekt ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego oraz o zmianie niektórych ustaw.

W ustawie tej proponuje się m.in. kolejne formy współpracy jak: stowarzyszenia i komitety aktywności lokalnej, konwent powiatowy, zespół współpracy terytorialnej czy konwent delegatów samorządu lokal-nego w Województwie (Projekt ustawy o samorządzie, 2012).

103 E. Konsala wymienia akty prawne pozwalające instytucjom na współdziałanie między jednostkami samorządu terytorialnego, do których należą: porozumienie międzygminne, dobrowolny związek celowy, stowarzyszenie gmin oraz spółki prawa handlowego. Wszystkie powyższe są oparte na zasadzie pełnej dobrowolności (Knosala, 2010, str. 27).

104 Pierwszym związkiem obejmującym znaczną liczbę gmin powiatu poznańskiego był Związek dzygminny „Schronisko dla Zwierząt” utworzony w maju 2010 roku. Kolejnymi były m.in.: „Związek Mię-dzygminny Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej” (wrzesień 2010), Związek MięMię-dzygminny

„Transport Aglomeracji Poznańskiej” (listopad 2010), Związek Międzygminny „Centrum Zagospodarowa-nia Odpadów – SELEKT” (2004). (Konsorcjum Badań nad Aglomeracją Poznańską, 2011, str. 56-59). Jak do tej pory nie powstała żadna zorganizowana forma współpracy na terenie aglomeracji poznańskiej w ob-szarze wspólnego przetwarzania informacji.

91

3. Wprowadzenie do procesu projektowania podsystemu