Cykliczny projekt przedsiębiorstwa ulepszający produkt

Kolejny przykład sesji twórczej z wykorzystaniem metod stymulowania został włączony w cykliczny, wewnętrzny projekt badanego przedsiębiorstwa. Jego celem jest wypracowanie pomysłów na innowacje z następujących obszarów:

 produkty,  usługi,  działania,  opakowania,  składniki,  aktywacja,  serwis.

Projekt wymagał od pracowników uprzedniego wypełnienia formatki do zapisywania pomysłów. W formatce należało uzupełnić własne obserwacje, ciekawe spostrzeżenia, notatki, które będą pomocne w tworzeniu pomysłów na innowacje.

Dziedzina produkcji niewątpliwie dynamicznie rozwija się w przemyśle spożywczym. Grzybowska [58] wskazuje na kierunki działań innowacyjnych w omawianym przemyśle. Tego typu rynek odczuwa presję ich wprowadzania. Głównie dotyczy to modyfikowania istniejących rozwiązań, z czego jednak 70% nie odnosi sukcesu po wdrożeniu. Specyfika firm spożywczych wymusza doskonalenie procesów związanych z ofertą asortymentową. Obecnie relacja producent – konsument zmienia się, gdyż rośnie świadomość społeczeństwa oraz pojawiają się nowe wzorce konsumowania żywności. Zakłady produkcyjne specjalizujące się w żywności dla niemowląt i dzieci oraz żywności klinicznej dla osób wymagających specjalnej diety przywiązują wagę do bezpieczeństwa, zdrowia (w tym – prawidłowego odżywiania się) oraz jakości swoich produktów. Chcą nadążać za bieżącymi trendami i być źródłem zmian. Grupa odbiorców ich oferty to niemowlęta (0–12 miesięcy), małe dzieci (13–36 miesięcy), kobiety w ciąży, matki karmiące piersią. Odbiorca stawia na wygodę (krótki czas przygotowania posiłku), walory smakowe i składniki odżywcze. Jednocześnie jednak należy do grupy ostrożnej w akceptowaniu nowości. Przemawianie do nich w języku korzyści sprowadza się najczęściej do rzeczy znanych, lubianych, ale subtelnie udoskonalanych. Następnie o każdej nowej korzyści należy ich rzetelnie

87 informować, silnie podkreślać jej atrakcyjność i unikatowość, na przykład że produkt zawiera tylko niezbędne składniki dla określonych potrzeb organizmu. Każda nowość w zamiarze daje szanse na jej wielokrotny zakup. Pozwoli to markom stać się chętniej wybieranymi, dłużej i częściej używanymi.

Uczestnikami spotkań są poszczególni pracownicy działów firmy, z założenia traktowani jako eksperci z tej branży. Zebranie pomysłów na innowacje powinno się odbyć z uwzględnieniem trzech obszarów, mianowicie: produkty są najlepszą alternatywną w żywieniu dziecka, mamom należy oferować produkty premium (z wyższej półki) i co istotne – sprawić, aby ich marki były wybierane przez mamy jako pierwsze.

Do znanych zadań zespołu projektowego wprowadzono metody twórcze mające na celu stymulowanie ich kreatywności. Ich dobór do tematyki spotkania był podyktowany celem przedsiębiorstwa wskazującym, że powstałe pomysły mogą być dalece przyszłościowe. Zaproponowane metody zostały wprowadzone w fazie drugiej planu projektu pn. Generator – inspiracja i generowanie pomysłów. Nie były one znane uczestnikom. Pozwalają one na myślenie w sposób nieschematyczny i oryginalny. Warsztaty stymulujące odbyły się w trzech grupach z zastosowaniem różnych metod. Były one następujące:

 identyfikacja osobista,  personifikacja,

 świat baśni.

Zgromadzone zaś w projekcie pomysły narzuciły niejako dokonanie ich wstępnej oceny z wykorzystaniem metod:

 lista rozwiązań kategorii A i B,

 skutek i ciąg dalszy.

Aby przybliżyć uczestnikom sesji wymienione metody, wykorzystano atrakcyjny i wszechstronnie stymulujący czynnik, jakim jest mapa myśli. W atmosferze zabawy i swobody przekazano priorytetowe dane o metodach w sposób bardziej przejrzysty niż zwykła treść. Jedną z metod w postaci takiej mapy ilustruje rysunek 5.2. Obraz centralny stanowi nazwę metody, od której prowadzą tzw. słowa klucze. Każdą powstałą gałąź można rozbudować, uzupełniając o nowe dane (wiedzę).

88 Rys. 5.2. Mapa myśli dla metody świat baśni [177]

5.3.1. Identyfikacja osobista

Grupa twórczego myślenia miała za zadanie wczuć się po kolei w każdą z grup odbiorców, tj. niemowlę, małe dziecko, kobietę w ciąży, matkę karmiąca piersią. Rozpoczęto zwrotem: „Jestem…”. Początkowo lider grupy zadawał pytania pozwalające lepiej wejść w rolę, aby następnie wskazana osoba mogła samodzielnie pokierować swoją postacią. W ramach jednego spotkania udało się wygenerować 17 rozwojowych pomysłów. Był to jednak najgorszy wynik spośród trzech metod. Istotne okazało się pytanie zadawane uczestnikom o ich samopoczucie jako określona osoba. Na pytanie: „Jak się czujesz…?” zgłaszano przede wszystkim swoje niezadowolenie i dyskomfort, jaki można czuć w danej roli. Wśród pomysłów znalazły się sposoby na choroby, zwiększoną wygodę i odporność. Z tego względu decydował rodzaj mleka i preferowanie określonych składników. Poznano, co jednostki tak naprawdę lubią. Dostrzeżono wiele braków oraz potrzeb zwiększania i zmniejszania gabarytów lub składników niektórych produktów w całości albo ich elementów składowych. Co ciekawe, szukano sposobów na to, jak ominąć to, co zabronione dla którejś z grup, aby było bezpieczniejsze lub przystępniejsze. Pojawiły się także propozycje na zamianę ról: to, co jest dostępne dla dorosłych, zmodyfikować i udostępnić dla dzieci. Wybrane pomysły zawiera rysunek 5.3. Na koniec należało wykazać kluczowe wartości, jakie osiągnie się po wprowadzeniu danego pomysłu w życie. Idea musiała pociągnąć za sobą istotną korzyść, którą trzeba jasno zdefiniować. Poszczególne propozycje niosły więc za sobą zdrowie, większą przyswajalność, spokój, relaks, wygodę, urozmaicenie, pobudzenie na dłużej.

89 Rys. 5.3. Wybrane pomysły metody identyfikacja osobista

Metoda identyfikacji osobistej ujawniła jednocześnie pomysły powstające przy użyciu innych metod, wskazując w ten sposób na swoje duże walory aktywizujące kreatywność. Dla przykładu: są to pytania pomocnicze Osborna, pozwalające na zmiany fizyczne przedmiotu i usuwanie w nim zbędnych elementów lub inne punkty

widzenia (IPW) de Bono, gdzie należy dowiedzieć się: kogo i w jaki sposób dotyczą

konsekwencje określonych działań. Metody te mogą zostać wykorzystane jako uzupełnienie metody głównej, stając się wskazówką naprowadzającą na odpowiedni kierunek myślenia.

5.3.2. Personifikacja

Następny zespół miał za zadanie nadawać rzeczom cechy ludzkie. Każdy z uczestników sam decydował, w jakiej roli będzie występował. Najczęściej wybierał rolę istniejącego produktu firmy i określał, co może w „sobie” poprawić dla poszczególnych grup odbiorców. Dzięki tej metodzie wygenerowane pomysły ulegały znacznemu rozszerzeniu. Jeden pomysł był rozwijany i pociągał za sobą następne. Jest

Pomysły na produkty Nowe składniki: kakao, melisa _Trzy podstawowe warzywa w kostce Zestawy żywieniowe dla przyszłych mam „Slim fast” po karmieniu Kawa dla karmiących matek Wyselekcjo-nowane owoce i warzywa Specjalne mrożonki dla dzieci Herbatka lub tran bez cukru na odporność Rodzaj mleka: kozie

90 to dowód na to, że metoda może nadawać się do rozwijania i wzmacniania pomysłów. Zgłoszone pomysły rozdzielono na ich odbiorców (tab. 5.9).

Tab. 5.9. Pomysły uzyskane z metody personifikacji

Grupa odbiorców Zakres powstałych pomysłów

niemowlęta

Usunięcie grudek w pokarmie, linia dla alergika, nowe kształty wieczek, zmniejszenie etykietek, zmieniony opis wartości odżywczych, większy wybór smaków, radosne nazwy produktów.

małe dzieci

Powrót starego produktu o nowej konsystencji, „więcej wszystkiego”, ciągłe zwiększanie produktu (pojawienie się prototypu w trakcie sesji), zupełnie nowa, zróżnicowana linia produktu.

kobiety w ciąży ^{Pomoc w planowaniu zadań, opieka przed ciążą oraz} w trakcie ciąży, wykorzystanie niecodziennych warzyw. matki karmiące

piersią

Specjalistyczne jedzenie, udoskonalone sprzęty do karmienia, różne formy terapii i wsparcia.

5.3.3. Świat baśni

Efekty uzyskane dzięki zastosowaniu metody okazały się zaskakujące. Początkowo uczestnicy nie potrafili przywołać żadnych postaci adekwatnych do tematu spotkania. Następnie, gdy zaczęli podawać swoje przykłady, nie radzili sobie z umiejętnością wyszukiwania do nich pomysłów. Metoda wymagała kilkakrotnego tłumaczenia i podawania przykładowych rozwiązań. Udało się jednak wybrać najciekawsze przypadki.

Pierwszym przykładem będzie postać Kubusia Puchatka i jego przyjaciół. Jest ona popularna i pozwala wyodrębnić wiele cech ją charakteryzujących. Wszystkie postaci mogą być ciekawym źródłem inspiracji. Postać Tygryska wskazywała na pobudzenie spokojnych, raczkujących dzieci lub stworzenia łyżeczki na trampolinie. Kubuś Puchatek postrzegany był jako egoista. Z tego względu pojawiły się pomysły na poprawiacze nastroju dla mam lub dla kobiet w poszczególnych etapach ciąży. Mama Kangurzyca wywołała skojarzenia odwrotne – o tacie kangurze. Pomysł dotyczył

91 sposobów na edukowanie przyszłych ojców – poprawa jego nastroju, przygotowanie do roli.

Drugim przykładem była postać z bajki Madagaskar – król Julian. Postać zabawna, specyficzna, wywołująca uśmiech na twarzy i podobnie jak wcześniejszy przykład pozwala na szukanie pomysłów w kontekście całego filmu animowanego. Idee skojarzone zostały z zabawą i humorem. Pojawiły się pomysły przewodników humorystycznych po imionach lub płyty dla kobiet z ćwiczeniami prowadzonymi przez zabawną postać. Słynny zwrot „wyginam śmiało ciało” oraz skojarzenia filmu z egzotyką pokierowały ku propozycjom na nową, owocową linię produktową.

Ostatnia postać to Doktor Dośka. Klinika dla pluszaków. Dośka uwielbia leczyć dzieci i chętnie rozwiązuje ich problemy. Od pierwszej chwili kluczowe były słowa

terapia, chore dzieci, trudności. Szukano sposobów, jak przynieść ulgę w dziecięcym

bólu. Pojawiły się także zalecenia dla kobiet, np. formy wsparcia badaniami, specjalnymi akcjami promocyjnymi, uwzględniającymi reguły zaangażowania.

Podsumowując, uczestnicy warsztatów byli pobudzani do różnorodnej aktywności. Udało się w ten sposób stworzyć wiele pomysłów, stanowiących propozycje usprawnień dla badanego przedsiębiorstwa. Wykorzystane metody spełniły swoją funkcję niekonwencjonalności.

Do listy typowych wartościowań należą pytania o możliwe korzyści, prostotę pomysłu i możliwość szybkiej realizacji. Każda propozycja została omówiona pod kątem ich korzyści dla odbiorcy, ale przede wszystkim dla przedsiębiorstwa. Większość najlepszych pomysłów była zaskakująco prosta do wykonania i szybka do realizacji. Zadawano następujące pytania do oceny zadań technicznych:

 czy nastąpi przyrost produkcji?

 czy pomysł poprawi metody pracy?

 czy poprawi warunki pracy?

 czy poprawi się wydajność?

 jakie korzyści osiągnie się w obsłudze?

92

5.3.4. Lista rozwiązań kategorii A i B oraz skutek i ciąg dalszy

Zgromadzona duża liczba pomysłów w projekcie narzuciła niejako dokonanie ich wstępnej oceny. Zaproponowano dwie metody. Dzięki pierwszej utworzono listy A i B. Lista rozwiązań alternatywnych kategorii A (lista tych, które w pełni uwzględniają priorytety przedsiębiorstwa):

1. Pomysł zainstalowania i uruchomienia linii pilotażowej dla półfabrykatów. Dzięki niej można produkować i testować nowe receptury w małej skali do prób laboratoryjnych.

2. Produkcja mleka odtłuszczonego w proszku. Osiągnięcie i utrzymanie dla mleka w proszku odtłuszczonego średniej wydajności miesięcznej 1200 kg/h przy utrzymaniu przerwy w pracy wieży nie dłużej niż 185 min przy spełnieniu wymagań specyfikacji jakościowej.

Lista kategorii B, uwzględniająca tylko niektóre priorytety:

1. Rozszerzenie działania panelu sensorycznego, aby lepiej wykrywać wszelkie nieprawidłowości. Wzrost świadomości sensorycznej na każdym etapie produkcji. 2. Projekt ONE, czyli projekt sukcesywnego wprowadzania na rynek siedmiu

słoiczków jednoskładnikowych dla niemowląt.

Drugim narzędziem jest metoda skutku i ciągu dalszego. Zwrócono uwagę na następujące konsekwencje:

1. Natychmiastowe: konieczność przeszkolenia z minimum sensorycznego. Odbiór techniczny Małego Walca zwanego Walcem Baby Drum, który służy do rozwijania i tworzenia nowych produktów najwyższej jakości. Codzienna przerwa w pracy wieży.

2. Krótkookresowe: pierwsze próby na nowych recepturach. Próba technologiczna z użyciem mleka. Analiza opłacalności – alternatywne surowce, odwrócona osmoza. 3. Średniookresowe: nowa strategia dla cen mleka surowego dla rolników.

Poszukiwanie potencjalnych dostawców.

4. Długookresowe: wybór najlepszych i eliminacja nietrafionych smaków dla niemowląt. Stabilizacja zagęszczania poprzez zapewnienie stałych parametrów próżni na wyparkach oraz braku spadków pary. Zapewnienie stałej prewencji.

93

Podsumowanie

Realizacja wewnętrznego projektu przedsiębiorstwa została wsparta metodami stymulowania w celu wypracowania pomysłów na innowacje z różnych obszarów. Nad pomysłami w formie warsztatów pracowały zespoły składające się z pracowników firmy. W zależności od rozpoznania typu sytuacji problemu proponuje się określone metody stymulujące kreatywność tam, gdzie spełni ona swoje zadanie najlepiej. Całość etapów wdrożonych metod ilustruje rysunek 5.4. Kolejne fazy projektu, tj. tworzenie planu i badania jakościowe, dotyczyły już wstępnie ocenionych i rozwijanych pomysłów. Przy dużej liczbie pomysłów proponuje się ich ocenę pod względem priorytetów oraz możliwych korzyści. Zarządzanie pomysłami stanowi dziś bowiem wyzwanie innowacyjnych przedsiębiorstw.

Rys. 5.4. Etapy wdrożonych metod stymulowania