Jednym z filarów polskiej polityki bezpieczeństwa jest oczywiście członkostwo w NATO. To między innymi dzięki zapisom artykułu 5. traktatu waszyngtońskiego Sojusz stanowi gwarancję bezpieczeństwa naszego kraju, a także w większym stop-niu umożliwia nam reagowanie na nowe zagrożenia, takie jak terroryzm, proliferacja broni masowego rażenia czy te związane z bezpieczeństwem energetycznym [http:// www.mon.gov.pl/pl/strona/164/].
Polska postrzega Sojusz również jako ważne forum dialogu i konsultacji w stosun-kach transatlantyckich, w ramach programu „Partnerstwa dla Pokoju” czy w relacjach z Rosją i Ukrainą. Nasz kraj w ramach umacniania swojej roli w NATO zdecydowanie popiera udział Sojuszu w międzynarodowych działaniach stabilizujących w wielu re-jonach świata. Daje temu wyraz między innymi poprzez swój aktywny udział w więk-szości operacji NATO: w Afganistanie (ISAF), Iraku (misja szkoleniowa NTM-I), Kosowie (KFOR), i na Morzu Śródziemnym („Trwały Wysiłek”).
108
Zdjęcie 1 – ORP Kontradmirał Xawery Czernicki brał udział w Operacji Active Ende-avour („Trwały Wysiłek”) w okresie 14.03.2011–18.06.2011
Źródło: [http://konflikty.wp.pl/kat,1020231,title,ORP-Kontradmiral-Xawery-Czernicki-bedzie-koordyn owal-misje-NATO,wid,15225248,wiadomosc.html?ticaid=1106a0].
Sojusz Północnoatlantycki jest dla Polski najważniejsza formą współpracy wielo-stronnej w polityczno-wojskowym wymiarze bezpieczeństwa oraz filarem stabilno-ści na kontynencie, a także główną płaszczyzną stosunków transatlantyckich [http:// www.mon.gov.pl/pliki/File/zalaczniki_do_stron/SBN_RP.pdf].
Do głównych priorytetów działalności Polski na forum NATO w najbliższym czasie należało będzie:
• zwiększanie zdolności NATO do pełnienia jego podstawowych funkcji – zbio-rowej obrony oraz tworzenia płaszczyzny konsultacji międzysojuszniczych w razie zagrożenia;
• popieranie wszechstronnego rozwoju potencjału Sojuszu w zakresie zapo-biegania kryzysom oraz prowadzenia operacji stabilizacyjnych;
• doskonalenie zdolności Sojuszu do zwalczania zagrożeń nietradycyjnych, w tym spowodowanych przez terroryzm i inne zagrożenia asymetryczne oraz
109 niebezpieczeństw wynikających z proliferacji broni masowego rażenia;
• kontynuowanie transformacji wojskowej NATO;
• zabieganie o zwiększenie roli NATO jako forum strategicznego dialogu trans-atlantyckiego;
• aktywne uczestniczenie w innych działaniach na rzecz umocnienia spoistości Sojuszu, w tym w harmonizowaniu interesów państw członkowskich na are-nie międzynarodowej oraz w dążeniu do zmare-niejszenia dystansów technolo-gicznych miedzy sojusznikami;
• popieranie rozwoju współpracy Sojuszu z państwami partnerskimi;
• umacnianie Rady Partnerstwa Euroatlantyckiego i Partnerstwa dla Pokoju, a także wspieranie dalszego rozwoju Dialogu Śródziemnomorskiego oraz Stambulskiej Inicjatywy Współpracy;
• utrzymywanie zainteresowania Sojuszu rozwojem stosunków z jego partne-rami z Europy Wschodniej i z Zakaukazia;
• pogłębianie wszechstronnej współpracy z Ukrainą i Gruzją [http://www.mon. gov.pl/pliki/File/zalaczniki_do_stron/SBN_RP.pdf].
Członkostwo w UE
Członkostwo Polski w Unii Europejskiej w istotny sposób wpływa na stan bezpie-czeństwa kraju. Zwiększyły się możliwości realizacji polskiej polityki bezpiebezpie-czeństwa i zdolności oddziaływania międzynarodowego. Wzmocniła się pozycja Polski w świe-cie, ale jednocześnie spowodowało to wzrost jej odpowiedzialności za kształt porząd-ku międzynarodowego. Dzięki takim instrumentom, jak: Wspólna Polityka Zagranicz-na i Bezpieczeństwa, Europejska Polityka Bezpieczeństwa i Obrony, Jednolity Rynek Europejski, Wspólna Polityka Handlowa, Fundusz Spójności oraz inne mechanizmy wspierania rozwoju, współpraca w zakresie sądownictwa i spraw wewnętrznych, udział Polski w UE wpływa pozytywnie na bezpieczeństwo i możliwości rozwojowe państwa we wszystkich wymiarach życia politycznego, gospodarczego i społecznego [http://www.mon.gov.pl/pliki/File/zalaczniki_do_stron/SBN_RP.pdf].
Bardzo ważnym elementem bezpieczeństwa europejskiego podporządkowanym Unii Europejskiej i NATO, w którym ma swój udział Polska, jest Eurokorpus. Składa się on z francuskiej I Dywizji Pancernej (11 tys. żołnierzy), niemieckiej 10 Dywizji Pancer-nej (18 tys.), Brygady Francusko-Niemieckiej (5,2 tys.), belgijskiej 1 Dywizji
Zmechani-110
zowanej (10 tys.) i hiszpańskiej 21 Brygady Zmechanizowanej (5 tys.). Sztab znajduje się w Strasburgu, a Eurokorpus stacjonuje w: Baden-Baden, Mülheim, Sigmaringen, Spa i Kordobie. W maju 2008 roku zapadła decyzja o przystąpieniu Polski do Eurokor-pusu i zwiększeniu polskiego udziału w tych siłach (dotychczas był on ograniczony do personelu oddelegowanego do kwatery głównej sił) [http://www.dobrauczelnia. pl/upload/File/KONFERENCJE/BAZPIECZENSTWO/Nowakowski_Protasowicki.pdf ]. Polska chce ponadto mieć czynny udział w kształtowaniu europejskiej polityki, stąd decyzje o udziale w misjach wojskowych prowadzonych przez Unię Europejską w Bo-śni i Hercegowinie oraz Czadzie.
Zdjęcie 2. Żołnierze Eurokorpusu
Źródło: http://www.world-military.net/spip.php?article201.
Przystąpienie naszego kraju do Wspólnoty Europejskiej zapewniło nam również szerokie możliwości promowania interesów narodowych, związanych m.in. z powoła-niem wymiaru wschodniego Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, zwięk-szeniem solidarności energetycznej członków Unii oraz rozwojem współpracy w dzie-dzinie bezpieczeństwa wewnętrznego, ze szczególnym uwzględnieniem współpracy z państwami trzecimi w zakresie ochrony unijnej granicy zewnętrznej [Konarzewska 2008].
111 Przynależność Polski do Unii Europejskiej przyniosła również wiele korzyści
poli-tycznych. Zwiększyła się stabilność zarówno wewnętrzna, jak i w regionie, a poziom bezpieczeństwa RP znacznie wzrósł. Zapewniło to możliwość realizacji najważniej-szych interesów geopolitycznych o zasadniczym znaczeniu dla prawidłowego roz-woju państwa polskiego, wzmocnienie jego pozycji na arenie światowej oraz udział w kreowaniu unijnej polityki zagranicznej, bezpieczeństwa i obrony. Polska stop-niowo zajmuje coraz ważniejsze miejsce w dziedzinie polityki zagranicznej i bezpie-czeństwa rozwijanej w ramach Unii Europejskiej, w tym przede wszystkim w kon-tekście stosunków z państwami Europy Wschodniej i Kaukazu Południowego oraz z Rosją.
Do priorytetów działalności Polski na forum UE należeć będzie:
• opowiadanie się za pogłębianiem procesów integracyjnych w Unii przy za-chowaniu spoistości i solidarności jej członków;
• umacnianie pozycji Unii w świecie i zwiększanie jej międzynarodowego za-angażowania, zarówno w skali regionalnej, jak i globalnej;
• aktywne uczestniczenie w rozwoju Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpie-czeństwa;
• dążenie do zacieśniania współpracy państw członkowskich, zbliżania ich sta-nowisk i harmonizowania interesów oraz wypracowania nowych instrumen-tów wspólnej polityki;
• działanie na rzecz zwiększania aktywności Unii w Europie Wschodniej; • aktywne uczestniczenie w formułowaniu i realizacji wspólnej polityki UE
wo-bec innych regionów świata, także w określaniu roli Unii w stabilizacji Bliskie-go Wschodu;
• zwiększenie swojego udział w pomocy rozwojowej UE;
• wnoszenie znaczącego wkładu w rozwój wojskowych i cywilnych zdolności UE w zakresie reagowania kryzysowego;
• zwiększenie zaangażowania w tworzenie europejskich sił szybkiego reago-wania, także przez udział w tworzeniu grup bojowych;
• udział naszego kraju w organizowanych przez Unię misjach stabilizacyjnych, pokojowych, humanitarnych, ratowniczych i szkoleniowych;
• zabieganie o dalszy rozwój współdziałania w Unii w dziedzinach istotnych dla bezpieczeństwa wewnętrznego, w tym sądownictwa i spraw wewnętrz-nych, zwalczania przestępczości zorganizowanej i terroryzmu oraz przeciw-działania innym nietradycyjnym zagrożeniom i wyzwaniom;
112
• wspieranie współpracy w zakresie polityki imigracyjnej, azylowej i ochrony granic [http://www.mon.gov.pl/pliki/File/zalaczniki_do_stron/SBN_RP.pdf]. Obecnie (od kwietnia 2013) Polska zaangażowana jest wojskowo w misję w Mali (PKW Mali) [http://www.politykaglobalna.pl/2013/02/konflikt-w-mali-z-kim-walcza--francuzi/]. Do głównych zadań kontyngentów należą [http://www.pkwmali.wp.mil. pl/pl/8.html]:
• szkolenie logistyczne żołnierzy Malijskich Sił Zbrojnych;
• realizacja zadań związanych z ochroną bazy w ramach zabezpieczenia prze-ciwminowego (EOD Team);
• realizacja zadań w Dowództwie EUTM Mali w zakresie koordynacji załadunku i rozładunku transportu powietrznego i zabezpieczenia administracyjnego. W misji bierze udział około 20 polskich żołnierzy, pod dowództwem ppłk Adama Jangrota, w składzie [http://www.pkwmali.wp.mil.pl/pl/8.html]:
• instruktorzy (1 oficer, 9 podoficerów),
• saperzy do komponentu ochrony sił (explosive ordnance disposal team – 4 osoby),
• żołnierze odpowiedzialni za rozładunek oraz załadunek transportu powietrz-nego (4 osoby),
• oficer i podoficer w sztabie szkoleniowym w Koulikoro.
Zakończenie
Fakt przynależności Polski do NATO i Unii Europejskiej zmienił diametralnie sytuację geopolityczną naszego kraju. Zakończyło to okres, kiedy Polska opowiadała się po jednej ze stron zimnowojennych zmagań. Poziom bezpieczeństwa, jaki zapewniło członkostwo w tych organizacjach, pozwolił na normalne funkcjonowanie w środo-wisku międzynarodowym oraz odpowiedni rozwój społeczny i gospodarczy.
Granica wschodnia naszego państwa stała się automatycznie zewnętrzną grani-cą Unii, co sprawiło, że Polska stała się ważnym elementem polityki Unii Europejskiej wobec państw Europy Wschodniej.
Istotnym faktem przynależności do Unii była możliwość szerokiego wykorzysta-nia potężnych funduszy unijnych na szereg inwestycji związanych z rozwojem infra-struktury i rolnictwa, inwestycji przemysłowych i ekologicznych oraz rozwojem spo-łecznym dotyczącym głównie obszarów wiejskich oraz Polski Wschodniej.
113 Polska stała się wreszcie po wielu latach państwem, które może aktywnie
uczest-niczyć w kształtowaniu stosunków międzynarodowych w Europie, ma wpływ na po-ziom bezpieczeństwa naszego kraju i kontynentu, a być może w przyszłości będzie spełniało rolę przewodnika prowadzącego inne państwa do członkostwa w Unii.
Polska dzięki pomocy Unii Europejskiej i jej członków staje się państwem więk-szych możliwości w zakresie wymiany gospodarczej. Pozwala to obywatelom na-szego kraju na swobodne zatrudnianie się w zachodnioeuropejskich państwach unijnych.
Rzeczpospolita zyskała również nowy ważny atut w rozgrywce geopolitycznej z Rosją.
Sprawiło to, że społeczeństwo polskie (a nawet jego bardzo sceptyczna część) uwierzyło w sens przynależności do tego typu organizacji międzynarodowej i płyną-ce z tego korzyści.
Fakt pełnego członkostwa w Unii Europejskiej stawia przed Polską wiele długo-terminowych wyzwań. Należą do nich między innymi konieczność dokończenia transformacji polskiego systemu prawnego, ze szczególnym uwzględnieniem pra-wa własności i wynikających z tego konsekwencji. Istotna jest kontynuacja rozwoju gospodarczego i ekonomicznego, dalsza rozbudowa infrastruktury, w tym głównie drogowej i lotniskowej, likwidacja bezrobocia oraz poprawa sytuacji ekonomicznej społeczeństwa.
Jednym z najpoważniejszych wyzwań staje się zapewnienie odpowiedniej ilości surowców energetycznych oraz dywersyfikacja dostaw zewnętrznych w tym obszarze.
Nadrzędnym celem strategicznym Rzeczypospolitej Polskiej będzie redukowanie zagrożeń zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych oraz kształtowanie bezpieczne-go środowiska zapewniającebezpieczne-go dobezpieczne-godne warunki do dalszebezpieczne-go rozwoju.
Bibliografia:
Konarzewska A. (2008), Członkostwo w Unii Europejskiej – korzyści dla Polski, „Bezpie-czeństwo Narodowe”, nr 7–8.
Łastawski K. (2011), Sytuacja geopolityczna Polski po przemianach ustrojowych i wstą-pieniu do Unii Europejskiej, „Studia Europejskie” nr 1, http://www.ce.uw.edu.pl/pliki/ pw/2-2011_lastawski.pdf. http://www.ce.uw.edu.pl/pliki/pw/2-2011_lastawski.pdf. http://www.mon.gov.pl/pl/strona/164/. http://www.mon.gov.pl/pliki/File/zalaczniki_do_stron/SBN_RP.pdf. http://www.politykaglobalna.pl/2013/02/konflikt-w-mali-z-kim-walcza-francuzi/. http://konflikty.wp.pl/kat,1020231,title,ORP-Kontradmiral-Xawery-Czernicki-bedzie-k oordynowal-misje-NATO,wid,15225248,wiadomosc.html?ticaid=1106a0. http://www.pkwmali.wp.mil.pl/pl/8.html. http://www.world-military.net/spip.php?article201.
115 Tom XVII | Zeszyt 5 | Część III | ss. 115–134