W trakcie procesu przygotowania jednostek organizacyjnych do objęcia ich milita-ryzacją realizowanych jest szereg zadań. Do najistotniejszych z nich zaliczyć można:
• opracowanie w istniejących jednostkach regulaminów organizacyjnych, a w jednostkach specjalnie tworzonych (bazach formowania)1 planów formo-wania tych jednostek;
• nadawanie przydziałów organizacyjno-mobilizacyjnych osobom, które prze-widuje się powołać do służby w jednostkach zmilitaryzowanych, szkolenie stanu osobowego jednostek przewidzianych do militaryzacji, a także rekla-mowanie osób od obowiązku pełnienia czynnej służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny;
• wyposażanie w środki transportowe, maszyny, urządzenia i inne przedmioty oraz środki materiałowe, określone w dokumentach organizacyjnych jedno-stek przewidzianych do militaryzacji;
• prowadzenie niezbędnej dokumentacji, w tym aktualizowanie dokumentów (regulaminów i planów formowania), oraz innych informacji i danych doty-czących gotowości do działania jednostek zmilitaryzowanych.
W ramach przygotowania jednostek organizacyjnych do objęcia ich militaryzacją większość zadań z tym związanych przypisanych zostało wojewodom i poszczegól-nym ministrom, w gestii których znajdują się jednostki organizacyjne przewidziane do militaryzacji. Do najistotniejszych zadań mających na celu właściwe przygotowa-nie jednostek do ich militaryzacji zaliczyć można:
• określenie zakresu przedsięwzięć związanych z przygotowaniem do milita-ryzacji oraz szczegółowych zasad i trybu ich wykonywania w działach ad-ministracji rządowej oraz województwach, w tym wyznaczenie podległych i nadzorowanych organów odpowiedzialnych za realizację poszczególnych przedsięwzięć;
• ustalanie sposobu zabezpieczenia potrzeb sprzętowych i materiałowych jednostek przewidzianych do militaryzacji, w szczególności w zakresie środ-ków transportowych, maszyn i urządzeń, które nie mogą być przydzielone w ramach świadczeń na rzecz obrony, a także sprzętu wojskowego i innego 1 Baza formowania – jednostka organizacyjna stanowiąca bazę formowania specjalnie tworzonej jednostki
50
sprzętu specjalistycznego, jeżeli jest on przewidziany w etacie jednostki zmi-litaryzowanej, w tabelach należności i normach należności;
• uzgadnianie z Ministrem Obrony Narodowej zmian dotyczących terminów osiągania gotowości do działania specjalnie tworzonych jednostek zmilitary-zowanych oraz informowanie właściwych organów o zmianach wynikających z aktualizacji odpowiednich zestawień zadań;
• planowanie, w sporządzanych programach pozamilitarnych przygotowań obronnych, środków finansowych na realizację zadań związanych z przygo-towaniem do objęcia militaryzacją ustalonych jednostek organizacyjnych oraz dysponowanie przydzielonymi środkami finansowymi i limitami osób; • ustalanie struktur organizacyjnych i etatów jednostek zmilitaryzowanych
oraz tabel należności i norm należności sprzętu, urządzeń oraz środków ma-teriałowych dla tych jednostek;
• zatwierdzanie regulaminów organizacyjnych i planów formowania jednostek zmilitaryzowanych;
• ustalanie, stosownie do specyfiki jednostek przewidzianych do militaryzacji, szczegółowych warunków i trybu prowadzenia przygotowań, a także sposo-bu zakwaterowania i wyżywienia stanów osobowych tych jednostek; • weryfikowanie informacji i danych dotyczących gotowości jednostek
przewi-dzianych do militaryzacji, przedstawianych przez kierowników baz formowa-nia w formie karty gotowości jednostki zmilitaryzowanej, a także prowadze-nie kartoteki kart gotowości;
• ustalanie programów szkolenia oraz organizowanie i nadzorowanie szkolenia w jednostkach przewidzianych do militaryzacji;
• planowanie i organizowanie kontroli podległych jednostek przewidzianych do militaryzacji;
• określanie trybu współdziałania z innymi jednostkami organizacyjnymi w zakresie realizacji zadań dotyczących przygotowań do militaryzacji. [Dz.U. z 2009 r. Nr 210, poz. 1612].
W ramach czynności przygotowawczych do militaryzacji, po otrzymaniu wyciągu z zestawienia zadań, odpowiedni ministrowie i wojewodowie w zakresie sobie pod-ległych jednostek organizacyjnych, są zobligowani także do zapewnienia osiągnię-cia przez nie gotowości do działania. Proces ten realizowany jest głównie poprzez sprawowanie nadzoru nad realizacją czynności przygotowawczych do militaryzacji. Ponadto osoby te są uprawnione do przedstawienia Ministrowi Obrony Narodowej
51 propozycji do rocznego planu szkolenia oraz liczby osób powoływanych do odbycia
ćwiczeń w jednostkach przewidzianych do militaryzacji, a także rodzaju oraz liczby nieruchomości i rzeczy ruchomych, pobieranych w ramach świadczeń rzeczowych w związku z takimi ćwiczeniami.
Zgodnie z zapisami dokumentów normatywnych, realizacja czynności przygo-towawczych do militaryzacji powinna zapewnić osiągnięcie gotowości do działania poszczególnych jednostek w terminie do sześciu miesięcy od ich zakończenia. Głów-ne zadania mające na celu przygotowanie jednostek do militaryzacji powinny zostać zrealizowane w terminie dziewięciu miesięcy od otrzymania wyciągu ze zbiorczego zestawienia zadań [Dz. U. z 2009 r. Nr 210, poz. 1612].
Czynności przedstawione powyżej, realizowane na szczeblach poszczególnych ministerstw i urzędów wojewódzkich, stanowią jedynie ogólne ramy funkcjonowa-nia jednostek organizacyjnych przewidzianych do militaryzacji. Szczegółowe zadafunkcjonowa-nia realizowali będą wyznaczeni kierownicy tych jednostek, podlegli ministrom lub wo-jewodom.
Do zadań spoczywających na kierownikach jednostek przewidzianych do milita-ryzacji należy:
1. opracowanie regulaminu organizacyjnego jednostki zmilitaryzowanej obej-mującego między innymi:
• przeznaczenie i sposób działania jednostki zmilitaryzowanej, jej struktu-rę organizacyjną, a także tabele należności i normy należności,
• zadania i obowiązki kierownika jednostki, a także innych osób funkcyj-nych jednostki zmilitaryzowanej,
• zakres obowiązków na poszczególnych stanowiskach etatowych, dobo-wy dobo-wymiar oraz rozkład czasu służby i pracy oraz uprawnienia osób peł-niących służbę w jednostce zmilitaryzowanej;
2. planowanie uzupełnienia potrzeb osobowych, sprzętowych i materiałowych jednostki przewidzianej do militaryzacji;
3. planowanie świadczeń osobistych i rzeczowych, w tym świadczeń osobistych polegających na dostarczeniu i obsłudze przedmiotów świadczeń rzeczo-wych na potrzeby jednostki przewidzianej do militaryzacji oraz jednostki zmilitaryzowanej;
4. współdziałanie ze starostami, wójtami, burmistrzami lub prezydentami miast oraz z wojskowymi komendantami uzupełnień w zakresie:
52
• przeznaczania środków transportowych, maszyn, urządzeń oraz innych przedmiotów świadczeń rzeczowych na potrzeby jednostki zmilitaryzowanej, • ustalania sposobu uruchamiania świadczeń oraz powoływania osób do
pełnienia służby w jednostce zmilitaryzowanej, a także trybu wzywania osób do odbycia ćwiczeń w jednostce przewidzianej do militaryzacji; 5. zapewnienie obsady kadrowej jednostki zmilitaryzowanej, w szczególności
przez prowadzenie postępowania reklamacyjnego2 oraz nadawanie przy-działów organizacyjno-mobilizacyjnych pracownikom jednostki organizacyj-nej przewidzianym do służby w tej jednostce;
6. aktualizowanie dokumentacji dotyczącej zadań jednostki zmilitaryzowanej; 7. organizowanie i prowadzenie szkolenia osób przeznaczonych do służby
w jednostce zmilitaryzowanej;
8. współdziałanie z innymi jednostkami organizacyjnymi w zakresie przygoto-wania i realizacji zadań obronnych.
Kierownicy jednostek organizacyjnych będących bazą formowania opracowują plan formowania, w który ujęte są następujące informacje:
• dane dotyczące formowanej jednostki zmilitaryzowanej, w tym miejsce for-mowania, nazwę i adres bazy forfor-mowania, oraz innych jednostek organiza-cyjnych uczestniczących w procesie formowania;
• termin gotowości do działania jednostki zmilitaryzowanej oraz harmono-gram osiągania tej gotowości przez formowaną jednostkę;
• obowiązki osób funkcyjnych wchodzących w skład zespołu kierowania for-mowaniem jednostki zmilitaryzowanej;
• skład i rozmieszczenie elementów bazy formowania, w tym punktu kontrol-no-informacyjnego, punktu wydawania wyposażenia, punktu przyjęcia i roz-działu transportu, oraz sposób rozwinięcia tych elementów;
• sposób powołania osób przeznaczonych do pełnienia służby w jednostce zmilitaryzowanej oraz organizację skompletowania stanu osobowego, a tak-że przyjęcia świadczeń osobistych i rzeczowych;
• zabezpieczenie logistyczne formowania jednostki zmilitaryzowanej, w tym organizację zakwaterowania, żywienia, łączności i ochrony miejsca formowa-nia jednostki [Dz.U. z 2009 r. Nr 210, poz. 1612].
2 Reklamowanie od obowiązku pełnienia służby wojskowej realizowane jest na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 roku w sprawie reklamowania od obowiązku czynnej służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny [Dz.U. Nr 210, poz. 2136 z późn. zm.].
53 Odrębną i niezwykle istotną rolę w procesie przygotowania do militaryzacji
po-siada Minister Obrony Narodowej. Do jego kompetencji należy koordynacja i nadzór nad realizacją tego procesu.
Minister Obrony Narodowej swoje kompetencje realizuje poprzez:
• prowadzenie wykazu ustalonych przez Radę Ministrów jednostek organi-zacyjnych podlegających militaryzacji oraz zbiorczego zestawienia zadań, a także przygotowuje projekty ustaleń Rady Ministrów i aktów normatyw-nych dotyczących przygotowania do militaryzacji;
• przygotowanie wieloletnich i rocznych planów szkolenia jednostek przewi-dzianych do militaryzacji, a także projektów dokumentów w sprawie ćwiczeń jednostek przewidzianych do militaryzacji;
• przedstawianie Radzie Ministrów informacji o stanie przygotowania jedno-stek organizacyjnych do objęcia ich militaryzacją w raporcie o stanie obron-ności Rzeczypospolitej Polskiej.
Minister Obrony narodowej jest odpowiedzialny także za gromadzenie i wymianę informacji niezbędnych do koordynacji przygotowań do militaryzacji, w tym opraco-wanie i aktualizację bazy danych zawierającej informacje dotyczące gotowości po-szczególnych jednostek organizacyjnych. Ustala on również numery identyfikacyjne jednostek przewidzianych do militaryzacji, a także nadaje nazwy jednostkom zmilita-ryzowanym.