HNS – Wsparcie Państwa-Gospodarza (Host Nation Support) – jest pojęciem dość sze-rokim i obejmuje swym zakresem nie tylko zaopatrzenie, usługi, infrastrukturę, ale
137 i dostarczenie wszystkim sojusznikom informacji, zapewnienie warunków
swobodne-go działania. Ponadto HNS obejmuje sferę, która wiąże się z koniecznością zapewnie-nia bezpieczeństwa oraz poparcia społecznego.
Gospodarcze podmioty obronne skupione pod szyldem tj. przedsiębiorców, in-frastruktury, rezerw strategicznych w zakresie zadań wynikających z HNS realizują przedsięwzięcia na rzecz wojska państw wysyłających, określone wcześnie dostawy i usługi. Również mogą utrzymywać w gotowości wytypowane instytucje i organiza-cje na potrzeby tych wojsk.
Wykorzystywanie zasobów krajowych opiera się na następujących założeniach: • zbilansowanie potrzeb i możliwości posiadanych zasobów cywilnych oraz
militarnych;
• korzystanie z zasobów cywilnych zgodnie z zasadami obowiązującego prawa; • komplementarność wykorzystania zasobów cywilnych i militarnych.
Za wykorzystaniem sił i środków muszą iść określone korzyści np. korzyści finan-sowe albo pewne uproszczone procedury w uzupełnianiu braków logistyki wojsko-wej. W obszarze infrastruktury np. istotną sprawą byłaby likwidacja pozwoleń na budowę, co z kolei mogłoby przyspieszyć różne zamierzenia budowlane. Natomiast możliwość wzajemnego uzupełniania się mogłaby doprowadzić do zwiększenia za-kresu wspieranych Sił Sojuszniczych.
Istotnym elementem całej problematyki związanej z HNS jest przygotowanie odpowiedniej Bazy Danych na potrzeby HNS. Zasadniczym celem funkcjonowania Centralnej Bazy Danych o zasobach HNS (CBD HNS) jest stworzenie warunków do gromadzenia i utrzymywania informacji dotyczących krajowych zasobów przewi-dywanych do zapewnienia realizacji zadań Państwa-Gospodarza oraz zabezpiecze-nie możliwości przetwarzania ich na potrzeby procesu planowania. Dalszym kro-kiem było opracowanie i aktualizacja Narodowego Katalogu Możliwości HNS (NKM HNS).
Głównymi obszarami, jakie obejmuje CBD HNS, są: • zasadnicze elementy infrastruktury logistycznej; • obiekty infrastruktury morskiej i lotniczej; • elementy lądowej infrastruktury transportowej; • obiekty infrastruktury cywilnej.
Główne elementy infrastruktury logistycznej dostępne dla HNS to: bazy morskie, rejonowe bazy materiałowe, składy, zakłady remontowe. Obiekty infrastruktury mor-skiej i lotniczej stanowią: porty, lotniska, instalacje portowe i lotniskowe, przewoźnicy
138
morscy i powietrzni. Do elementów lądowej infrastruktury transportowej zaliczamy: system kolejowy i drogowy, linie kolejowe i drogowe, rejony przeładunkowe, centra koordynacji. Na obiekty infrastruktury cywilnej składają się:
• infrastruktura medyczna, • instalacje paliwowe,
• źródła zaopatrzenia w żywność, • instalacje techniczne,
• zakłady remontowe, • baza hotelowa, • łączność, • usługi.
Informacje o infrastrukturze cywilnej są gromadzone przez poszczególne komórki resortu obrony narodowej i za pośrednictwem komórek spraw obronnych resortów cywilnych, a także administracji państwowej oraz samorządowej.
Z punktu widzenia narodowego systemu HNS poziom wykonawczy stanowi final-ny etap w procesie planowania HNS. Stąd zasadniczym elementem wydaje się kie-rowanie realizacją ustalonych zadań. Zgodnie z takimi założeniami do kluczowych elementów stanowiących o sprawności systemu należą:
• koordynacja działań,
• uruchamianie zadań operacyjnych, • udostępnianie zasobów.
Wojewoda jest upoważniony do kierowania obronnością w województwie. Za-dania wykonywane w ramach HNS należą do priorytetowych zadań realizowanych przez wojewodę w danym województwie. Stąd w momencie wprowadzenia Sił So-juszniczych do Polski musi on monitorować tę sytuację w taki sposób, aby skutecznie móc włączyć się w ten proces śledząc ich wejście od samego początku. Samorząd wo-jewództwa wykonuje szereg usług publicznych na rzecz HNS, w tym np.:
• udostępnia drogi,
• sprawuje nadzór nad organizacją bezpiecznego ruchu, • korzysta z odpowiednich baz danych.
Natomiast samorząd powiatowy:
• udostępnia tereny i nieruchomości w celu czasowego rozmieszczenia Sił So-juszniczych,
• udostępnia obiekty i urządzania użyteczności publicznej, • zapewnia ochronę przeciwpożarową,
139 • egzekwuje przestrzeganie przez Siły Sojusznicze przepisów o ochronie
śro-dowiska.
Funkcję głównego wykonawcy cywilnego wsparcia mogą odgrywać także samo-rządy gminne w charakterze „strony świadczącej”. Zadania te polegają na:
• usługach w postaci dostaw mediów komunalnych;
• usługach w zakresie utrzymania właściwych warunków sanitarnych;
• udostępnieniu możliwości korzystania z różnych obiektów miejscowej infra-struktury.
Należy podkreślić, że w większości przypadków zadania te obejmują również świadczenia, których wykonywanie odbywa się poprzez „kontaktowanie świadczeń”, czyli poprzez podpisywanie kontraktów z lokalnymi ogniwami prywatnymi prowa-dzącymi działalność gospodarczą. W rezultacie będą one dotyczyć zapewnienia okre-ślonych usług: użytkowanie pralni, dostawa produktów żywnościowych i środków higienicznych, utylizacja odpadów, wykonywanie bieżących remontów i napraw.
Przykładem profesjonalizmu i odpowiedniego przygotowania polskich ogniw militarnych i niemilitarnych był owocny udział w ćwiczeniu NATO pk. STRONG RESO-LVE w 2002 r. O ile udział części militarnej nie budził obaw od początku tych ćwiczeń, to część niemilitarna mogła mieć pewne problemy z płynnym wykonaniem działań w ramach HNS. Tak się jednak nie stało – również wkład ogniw cywilnych był pozy-tywny i nie budził zastrzeżeń. Przykładem jest chociażby udane uczestnictwo Grupy Ratownictwa – jako części pozamilitarnej.
Dla przypomnienia – celem powyższego ćwiczenia było przygotowanie państw Sojuszu do przeprowadzenia operacji wojskowych w sytuacjach kryzysowych spowo-dowanych konfliktami etnicznymi, koordynacja międzynarodowych sił pokojowych w ranach Operacji Reagowania Kryzysowego (CRO) oraz przygotowanie do przepro-wadzenia operacji antykryzysowej, mającej na celu mediację pomiędzy dwoma skon-fliktowanymi państwami położonymi poza obszarem NATO.
Polscy ratownicy działali sprawnie, a do ich zadań należało: • monitorowanie ruchu poszczególnych grup uchodźców,
• udzielanie wsparcia w procesie zarządzania i planowania budowy obozu dla uchodźców,
• udział w koordynowaniu akcji szczepień ochronnych niezbędnych dla uchodźców,
• monitorowanie procesu przestrzegania międzynarodowego prawa humani-tarnego,
140
• udział w koordynowaniu pomocy humanitarnej, • monitowanie podstawowych potrzeb cywilnej ludności.