mi procesami, narzędziami i komponentami wykorzystywanymi w procesie zarządzania wiedzą (ryc. 4–6). W większości pytań kwestionariusza ankiety respondenci mogli wybrać więcej niż jedną odpowiedź, dlatego suma procent poszczególnych wskazań jest większa od 100.
Zakończenie
Z analizy otoczenia wynika, że aktywa o charakterze intelektualnym, głównie zasoby ludzkie i wiedza, stanowić będą coraz ważniejszą przesłankę sukcesu biznesowego współczesnych przedsiębiorstw turystycznych [Pucia-to, Żmigrodzki 2009, s. 91–93; Mrozowicz, Puciato 2010, s. 26–28]. Sprawą kluczową wydaje się zatem odpowiednie zarządzanie tymi zasobami, przy-czyniające się do realizacji celów strategicznych organizacji. W niniejszej pracy podjęto ten ważny poznawczo i aplikacyjnie problem badawczy oraz zrealizowano sformułowane cele ba dań. Po przeprowadzeniu analizy
wyni-Ryc. 6. Najważniejsze obszary zarządzania wiedzą w analizowanych przedsiębiorstwach tury-stycznych
Źródło: opracowanie własne.
25,00 12,50
25,00
37,50 12,50
50,00 12,50
15,38
30,77 30,77
53,85 15,38
38,46 15,38
0 10 20 30 40 50 60
Kultura organizacyjna BodĨce motywacyjne Proces zarządzania Stosunki ludzkie Technologie informacyjne Wiedza Stosunek kierownictwa
Odsetek badanych [%]
Ȥ2= 1,367521; Ȥ2Į= 12,591587; p = 0,967804 Hotele Biura podróĪy
WYKORZYSTANIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ...
179
ków badań w zasadzie można podtrzymać pierwszą z postawionych hipo-tez badawczych, dotyczącą istotnej roli zasobów niematerialnych i ludzkich w funkcjonowaniu współczesnych przedsiębiorstw turystycznych. Było to szczególnie wyraźnie widoczne w odniesieniu do zasobów ludzkich. Na uwa-gę zasługuje jednak fakt, że respondenci, oprócz aktywów intelektualnych, dużą wagę przywiązywali również do zasobów finansowych. Wynika to za-pewne z aktualnej sytuacji gospodarczej oraz ze specyfiki rynku turystycz-nego, dotyczących głównie takich jego cech, jak [Puciato, Goranczewski 2010, s. 190–192; Puciato, Łoś 2010, s. 110–113]:
• wysoka wrażliwość branży turystycznej na różnego rodzaju spowolnie-nia i kryzysy gospodarcze oraz zawirowaspowolnie-nia finansowe,
• trudności przedsiębiorstw turystycznych (głównie biur podróży) zwią-zane z zachowaniem płynności finansowej, wynikające przede wszyst-kim ze specyfiki procesu dystrybucji,
• wysoki poziom ryzyka operacyjnego, wynikający z takich cech rynku turystycznego jak: sezonowość popytu, sztywność podaży turystycznej w krótkim okresie oraz duże znacze nie czynników losowych dla kształ-towania się wielkości popytu turystycznego.
W świetle poczynionych analiz zrealizowanych badań zaakceptować można także drugą z postawionych hipotez badawczych. Koncepcja zarzą-dzania wiedzą była powszechnie stosowana w analizowanych biurach po-dróży i hotelach. Wykorzystywanie koncepcji zadeklarowało prawie 40%
respondentów z biur podróży oraz niemal połowa badanych przedstawicieli przedsiębiorstw hotelowych. Należy także podkreślić stosunkowo wysoki odsetek ankietowanych, którzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi na pytanie dotyczące stosowania zarządzania wiedzą. Może to świadczyć o tym, że część właścicieli i menedżerów realizuje niektóre procesy zarządzania wiedzą w sposób nie do końca świadomy. Wyniki badań sondażowych wska-zują na zasadność odrzucenia trzeciej z postawionych hipotez badawczych.
Realizacja procesu zarządzania wiedzą nie jest bowiem zależna od rodzaju przedsiębiorstwa turystycznego, a jego rola jest podobna za równo w biurach podróży, jak i w hotelach. Potwierdza to dużą rolę zasobów niematerialnych, w tym wiedzy oraz procesu zarządzania wiedzą, we wszystkich współcze-snych przedsiębior stwach niezależnie od takich ich atrybutów, jak: branża, rodzaj, forma prawno-organizacyjna, wielkość czy lokalizacja.
Duże znaczenie poznawcze i aplikacyjne poruszanych w artykule kwe-stii sprawia, że zasadne wydaje się prowadzenie dalszych, pogłębionych ba-dań związanych z procesem wykorzystywa nia zarządzania wiedzą w przed-siębiorstwach turystycznych. Badania te powinny zostać rozsze rzone i objąć również inne rodzaje przedsiębiorstw turystycznych, a także większą liczbę podmiotów zlokalizowanych na terenie całego kraju.
180
DANIEL PUCIATOPiśmiennictwo
Brennan N., Connel B. (2000) Intellectual capital: current issues and policy implications, Journal of Intellectual Capital, nr 3.
Drucker P. (1993) Post-capitalist society, Harper Business, New York.
Grudzewski M., Hejduk I. (2004) Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwach, Difin, Warszawa.
Grudzewski M., Hejduk I. (2005) Zarządzanie wiedzą w organizacjach, E-mentor, nr 8.
Jashapara A. (2006) Zarządzanie wiedzą, Polskie Wydawnictwo Ekonomicz-ne, Warszawa.
Kaczmarek B., Walczak W. (2009) Zarządzanie wiedzą we współczesnych przedsiębiorstwach, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Kowalczyk A., Nogalski B. (2007) Zarządzanie wiedzą. Koncepcja i narzędzia, Difin, War szawa.
Mikuła B. (2006) Zadania organizacji w zakresie zarządzania wiedzą,
„E-mentor”, nr 17.
Morawski M. (2006) Przedsiębiorstwo zorientowane na wiedzę, „E-mentor”, nr 16.
Mrozowicz K., Puciato D. (2010) Zarządzanie wiedzą jako determinanta współpracy nauki i przedsiębiorczości, Materiały Międzynarodowej Kon-ferencji Naukowo-Praktycznej, Tarnopol.
Perechuda K. (2005) Dyfuzja wiedzy w przedsiębiorstwie sieciowym. Wizu-alizacja i kompozycja, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wro-cławiu, Wrocław.
Probst G., Raub S., Romhardt K. (2002) Zarządzanie wiedzą w organizacji, Oficyna Ekono miczna, Kraków.
Puciato D., Żmigrodzki M. (2009) Zmiany w makrootoczeniu a funkcjonowa-nie współczesnych przedsiębiorstw hotelarskich, Zeszyty Naukowe Mało-polskiej Wyższej Szkoły Ekonomicz nej w Tarnowie, nr 16.
Puciato D., Goranczewski B. (2010) Kształtowanie się kursów akcji przedsię-biorstw turystycz nych notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, Handel Wewnętrzny, nr 8.
Puciato D., Łoś A. (2010) Globalny kryzys finansowy końca pierwszej dekady XXI wieku a rynek usług turystycznych w Polsce, Zeszyty Naukowe Wyż-szej Szkoły Handlu i Usług w Pozna niu, nr 19.
Sopińska A. (2010) Wiedza jako strategiczny zasób przedsiębiorstwa. Analiza i pomiar kapitału intelektualnego przedsiębiorstwa, Oficyna Wydawni-cza Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Warszawa.
Sopińska A., Wachowiak P. (2006) Modele zarządzania wiedzą w przedsię-biorstwie, E-mentor, nr 14.
WYKORZYSTANIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ...
181
Sveiby K. (1997) The New organizational wealth: managing & measuring knowledge-based assets, Berrett-Koehler Publishers, San Francisco.
Żmigrodzki M. (2006) Metodyka zarządzania wiedzą, E-mentor, nr 13.
Abstract
Use of knowledge management in selected tourism enterprises in the Opole Voivodeship
Intellectual assets are one of the major groups of resources for contemporary tourism enter-prises. They require management in a manner that would ensure implementation of strategic objectives. The cognitive goal of this thesis is defining the role of knowledge management in contemporary tourism enterprises. The subjective scope of this dissertation includes the proc-ess of knowledge management, whereas the objective scope – selected tourism enter prises:
travel agencies and hotels. The thesis involved the Opole Voivodeship in the first half of 2011.
The paper en tailed a document examination encompassing inventory of travel agencies and ho-tels located in the Opole Voivode ship, and a diagnostic survey consisting of a poll. A question-naire was used as the research tool. The survey was car ried out on a randomly selected group of representatives of 48 tourism enterprises: 21 travel agencies and 27 hotels. After analysing the results, it was determined that intellectual resources are important assets for the responders.
The process of knowledge management was also widely implemented. Furthermore, the use of this concept did not depend on the type of tourism enterprise. The importance of issues raised in this thesis indicated the necessity of conducting further research on this subject.
Keywords: knowledge, knowledge management, tourism enterprises, hotels, travel agencies
NR 26 FOLIA TURISTICA 2012