Dramatyczne sceny i figury biblijne ST zapowiedzą tajemnicy miłości

O. Honorat prezentuje biblijne zapowiedzi tajemnicy wcielenia. Ukazuje, w jaki sposób w Starym Testamencie zarysowana zostaje coraz wyraźniej postać przyszłego Mesjasza, Jego życie publiczne, zapowiedź cierpienia i Jego misterium Paschy 559

. W świetle współczesnej teologii dramatycznej figury te i sceny mają dramatyczny charakter.

1.3. Dramatyczne sceny i figury biblijne ST zapowiedzą tajemnicy miłości

W historii zbawienia, okres od stworzenia do powołania Abrahama – według Jelon-ka – określa się mianem prehistorii zbawienia, która jest tzw. historią etiologiczną. Był to okres bardzo długi pod względem rozciągłości czasowej560

. Do najważniejszych faktów dziejowych z reminiscencji ludzkiej z pierwszych rozdziałów Księgi Rodzaju Jelonek zalicza: fakt stworzenia, dramat upadku, wydarzenie o bracie bratobójcy, potop i budowa wieży Babel561

. O. Honorat te biblijne wydarzenia prezentuje jako niezwykle barwne sceny z postaciami biblijnymi ST, które bez wątpienia mają charakter dramatyczny562

. Dokument Papieskiej Komisji Biblijnej⁵⁶³ zwraca uwagę na typologię jako na ważną zasadę interpretacji Starego Testamentu w Nowym. Jednocześnie Katechizm

Kościoła Katolickiego wyjaśnia, że pod tym pojęciem kryje się jedność planu Bożego

w dwu testamentach ⁵⁶⁴. Taką typologią posługuje się bł. Honorat. Pierwszą

556 1PP, s. 226-231.

557 Tamże, s. 234-240.

558 Tamże, s. 240- 241. Postacie biblijnych kobiet w ST dokładnie prezentuje s. Jezierska, por. E. Jezierska,

Kobiety w Starym Testamencie, http://www.pwt.wroc.pl/portal/images/stories/2013/kobiety%20w%20st.pdf

[on-line, pobranie: 1.07.2015]

559 1PP, s. 247, 249-256, 259-263.

560 T. Jelonek, Biblijna historia zbawienia, Centrum Badawczo-Wydawnicze „Emet”, Kraków 1995, s. 85-86; Historia etiologiczna wyjaśnia sytuację człowieka poprzez odwołanie się do faktów z przeszłości. Celem jej jest odpowiedź na fundamentalne pytania: kim jest człowiek, dlaczego cierpi i umiera, skąd wzięło się zło? Myślenie hebrajskie odwołuje się do faktów i konkretów. Hebrajczyk przywiązany do swej historii szuka faktów, które leżą u początku dziejów ludzkości i tłumaczą jej stan obecny. Por. tamże, s. 85-86; Biblia nie jest historią świecką, przenika ona w głąb historii i nadaje jej interpretację teologiczną. Ukazuje głębokie znaczenie wydarzenia interwencji Boga na rzecz swojego narodu. L.R. Moran, Chrystus w historii zbawienia, s. 88.

561 T. Jelonek, Biblijna historia zbawienia, s. 85.

562 1PP, s. 226.

563

Interpretacja Biblii w Kościele. Dokument Papieskiej Komisji Biblijnej z komentarzem biblistów polskich, tłum. i red. R. Rubinkiewicz, Warszawa 1999; A. Tronina, Jozue – Jezus. Biblijna Typologia

Zbawiciela, „Verbum vitae” 1, (2002), s. 41.

564 „Typologia oznacza dynamizm zmierzający do wypełnienia planu Bożego, gdy Bóg będzie wszystkim we wszystkich (1Kor 15,28). Tak więc na przykład powołanie patriarchów i Wyjście z Egiptu

118

ną postacią i figurą biblijną w jego dziele jest pierwszy człowiek Adam. Z jego boku Bóg stworzył Ewę, która była „kością z jego kości”. Adam jest typem Chrystusa. Jak Ewa powstała z boku Adama, podobnie z przebitego boku Chrystusa na krzyżu rodzi się Kościół. Adam mógł mówić, że Ewa jest „kością z kości moich” i w ten sposób wska-zywać na Chrystusa, z którego boku zrodzą się Jego wyznawcy. Wypędzenie pierwsze-go Adama z raju, jepierwsze-go skazanie, cierpienie, trud pracy, cierpienia i śmierć, to pierwsza dramatyczna scena biblijna. Scena ta wskazuje i jest typem drugiego Adama, który wszedł w cały ogrom ludzkich grzechów. Mesjasz, opuszczając raj nieba doświadczył trudów ludzkiego życia, został skazany na mękę i śmierć krzyżową565

. Symbol rajskiego drzewa życia wskazywał na drzewo krzyża, które daje prawdziwe życie wieczne566

. Następna dramatyczna scena, która wyłania się z prehistorii biblijnej a którą za-prezentował o. Honorat, to ofiara Abla – pasterza owiec. Złożył on Bogu ofiarę przy-jemną i zginął przez zazdrość i zemstę brata. Abel był typem Chrystusa. Chrystus złożył ofiarę Bogu ze swego życia i zginął z ręki swoich braci Izraelitów tak, że Jego krew głośniej woła niż krew Abla567

. Skutki grzechu rajskiego doprowadziły do dramatycznej bratobójczej zbrodni. Zaznaczyły się w potomstwie Kainitów, wśród których rosło okrucieństwo568

. Opowiadanie o Kainie i Ablu, umieszczone zaraz po opisie upadku – zdaniem Jelonka – ma swą głęboką wymowę i pokazuje, jak przez grzech wchodzi w historię ludzkości śmierć. Jednak ta historia dramatyczna nie przestała być historią zbawienia. Człowiek pierworodny odpowiada zatwardziałością i odrzuceniem Bożej przyjaźni, a Bóg go nie odrzucił lecz dał mu obietnice569

.

Wody potopu to kolejne niezwykle dramatyczne wydarzenie w Starym Testa-mencie, na temat którego wypowiedział się Błogosławiony⁵⁷⁰. Przez potop Bóg oczysz-cza ziemię z grzechu. To oczyszczenie jest bolesne, ale jest zbawcze. Sprawiedliwy Noe

nie tracą własnej wartości w planie Bożym, ponieważ są równocześnie jego pośrednimi etapami”.

Kate-chizm Kościoła Katolickiego, Pallottinum 1994, 130, odtąd KKK.

565 1PP, s. 227. Podstawowa typologia Adam – Chrystus opiera się na Liście do Rzymian: (Rz 5,15), (Rz 5,18-19). Typologia ta ma w ujęciu pawłowym wymiar antytetyczny: dzieło Chrystusa jest jakby odwróceniem uczynku Adama, również konsekwencje dzieła Chrystusa są odwrotne do konsekwencji czynu Adama. Konsekwencje czynu zarówno Adama, jak i Jezusa, dotykają całej ludzkości. K. Bardski,

W kręgu symboli biblijnych, [on-line, pobranie: 12.05.2014],

http://pracownicy.uksw.edu.pl/KrzysztofBardski/?page_id=162

566 1PP, s. 135.

567 Tamże, s. 227;

568 K. Romaniuk, Krótki zarys historii zbawienia, Wydanie II powiększone, Księgarnia św. Wojciecha Poznań 1979, s. 48-49.

569 T. Jelonek, Biblijna historia zbawienia, s. 88-89.

570 1PP, s. 227-228; Powszechnie znane opowiadanie o kataklizmie związanym z wodą, mogło po-wstać na podstawie wielkich powodzi, które przeżyła ludzkość. Opowiadanie o potopie autorzy biblijni ukazali w ramach przekazu prawdy o zbawieniu. T. Jelonek, Biblijna historia zbawienia, s. 89.

119

został wraz ze swym potomstwem ocalony i zawarł Przymierze z Bogiem. Wydarzenie to stanowi kolejny krok, nowy rozdział dramatu, zbliżający człowieka do Boga⁵⁷¹. Noe, jako jedyny sprawiedliwy spośród zepsutej ludzkości znalazł łaskę u Boga i uratował rodzaj ludzki w czasie potopu. Wszedł on w nowe Przymierze z Bogiem, dlatego – zdaniem bł. Honorata – był on figurą Chrystusa. Chrystus, umiłowany przez Boga buduje arkę Kościoła, która wybawia ludzi z potopu grzechu, zła i zguby wiecznej. On też tworzy nowy lud Boży, zawiązując z nim nowe wieczne Przymierze572

. Arka Noego, kołysana i niesiona przez wody potopu, była znakiem przyszłego zbawienia, Kościoła ocalonego z ogólnej zguby (1 P 3,21). Skoro wszystkie gatunki zwierząt miały być w niej ocalone to – zdaniem Dietricha – w Arce można rozpoznać znak zwiastujący nowe stworzenie⁵⁷³.

Wszystkie te postacie i wydarzenia biblijne z prehistorii zbawienia ST, które Koźmiński ukazał jako niezwykle barwne sceny, są zapowiedzią, przygotowaniem do przyjęcia przyszłego Mesjasza.

1.3.1. Figury patriarchów

Honorat Koźmiński ukazał także biblijne figury ST, które nazwał figurami pro-toplastów ludzkiego rodu i figurami patriarchów574. W całej prehistorii biblijnej – jak zaznaczył Jelonek – jest wyraźnie widoczne to, jak Bóg troszczył się o człowieka, a człowiek coraz bardziej oddalał się od Niego. Ostatecznie prehistoria kończy się jakimś ogólnym odejściem, z którego Bóg wyratował tylko jeden naród, który ma po-czątek w patriarchach. Dzieje patriarchów są więc – zdaniem Jelonka – historią w sen-sie o wiele ściślejszym niż prehistoria biblijna, nie są jednak kroniką575

.

Jedną z największych postaci historii zbawienia – według Jelonka – jest Abram, któremu Bóg zmienił później imię na Abraham. Był on człowiekiem wiary, obietnicy i Przymierza⁵⁷⁶. O. Honorat zaprezentował niezwykle dramatyczną i jednocześnie prze-piękną scenę na górze Moria. Abraham miał złożyć ofiarę ze swego syna Izaaka, który niosąc drwa na stos, pytał ojca: „Ojcze mój, oto drzewo i ogień, ale gdzież ofiara? Bóg

571 T. Jelonek, Biblijna historia zbawienia, s. 91.

572 1PP, s. 227-228.

573 S. de Dietrich. Boży Plan Zbawienia. Przewodnik Biblijny, tłum. W. Kowalska, Wydawnictwo PAX 1967, s. 24.

574

1PP, s. 228.

575 T. Jelonek, Biblijna historia zbawienia, s. 92, s. 94-95; Por. L. R. Moran, Chrystus w historii

zba-wienia, s. 72-73; por. H. Shanks, Starożytny Izrael. Od Abrahama do zburzenia Świątyni Jerozolimskiej przez Rzymian, tłum. W. Chrostowski, Oficyna Wydawnicza „Vocatio” Warszawa 2007, s. 25-27, 54-55,

576

120

ją sobie upatrzy, moje dziecko, odpowiada mężnie Abraham, połykając łzy”577

. Zda-niem bł. Honorata Izaak niosący drzewo na ofiarę już wtedy był zapowiedzią Chrystusa, dźwigającego drzewo ofiary krzyżowej, na którym miał umrzeć. Opis cudownego ura-towania Izaaka, świadczy o pełnej ufności wierze Abrahama i wierności Boga, który raz jeszcze potwierdza swoje obietnice⁵⁷⁸. Abraham, który miał dokonać ofiary ze swego syna Izaaka, jest dla bł. Honorata, typem biblijnym. W jego sytuacji uwidoczniła się miłość samego Boga Ojca wydającego na śmierć swego Jednorodzonego Syna, w któ-rym miał największe upodobanie579

. W scenie tej uwidacznia się, w jaki sposób Bóg doświadczał człowieka. Błogosławiony Honorat uważa, że Bóg dopuszcza takie do-świadczenia na człowieka wtedy, gdy żąda od niego rzeczy ważnej. O. Honorat odwołu-jąc się do biblijnych postaci Abrahama (por. Rdz 22,1) czy Hioba (por. Hi 1,12), stawia ich za wzór dla wszystkich ludzi w chwilach doświadczenia i próby. Pokusy, które nękają postaci biblijne nie zawsze były związane z grzechem i koniecznością wymie-rzenia kary⁵⁸⁰. Abraham poddał się Bożemu działaniu, przez co przyczynił się do urze-czywistnienia Bożych planów. Romaniuk podkreślił, że Abraham jest modelem i ojcem naszej wiary⁵⁸¹.

Spadkobiercą Izaaka został Jakub, który udając brata, wyłudził błogosławień-stwo. Księga Rodzaju kreśli obrazową dramatyczna scenę tego wydarzenia. W powrot-nej drodze do Kanaanu, Jakub całą noc walczył z Bogiem, który nadał mu imię Izrael, gdyż walczył z Bogiem i ludźmi i zwyciężył582

. Dla o. Honorata Jakub, który wyruszył na poszukiwanie małżonki do dalekiego kraju, w którym żył ubogo z ciężkiej pracy, a potem wrócił do rodzinnej ziemi z licznym potomstwem, – jest typem Zbawiciela, który przyszedł na ziemię, żył ubogo i znalazł oblubienicę Kościół, który rodzi niezli-czone potomstwo⁵⁸³.

577

1PP, s. 210-11.

578 Tamże, s. 211.

579 Tamże, s. 228; Moran zaznacza, że Ewangelia Mateusza rozpoczyna opowiadanie o życiu i dzia-łalności Jezusa od przekazania Jego rodowodu. „Rodowód Jezusa Chrystusa, syna Dawida, syna Abra-hama” (Mt 1,1). Abraham był więc pierwszym, w długim łańcuchu pokoleń zmierzających ku postaci przyszłości, ku Jezusowi. Chrystus był więc obietnicą Boga uczynioną Abrahamowi i był jego dziedzi-cem.L. R. Moran, Chrystus w historii zbawienia, s. 81-82.

580 ŚFS, t. 1, 170.

581

K. Romaniuk, Krótki zarys historii zbawienia, s. 67; Bóg nie dokonuje zbawienia bez liczenia się z człowiekiem, lecz chce współpracy. Odpowiedzią Abrahama jest przyjęcie słowa Jahwe, Jego planów: „Abra-ham udał się w drogę, jak mu Pan rozkazał”(Rdz 12,4).L. R. Moran, Chrystus w historii zbawienia, s. 76-78.

582 T. Jelonek, Biblijna historia zbawienia, s.100.

583

121

Księga Rodzaju – podkreślił Jelonek – najwięcej uwagi poświęca Józefowi sy-nowi Jakuba⁵⁸⁴. Józef, najukochańszy syn, został z powodu zazdrości sprzedany w niewolę i uwięziony. Wydostał się z więzienia z Bożą pomocą i dostąpił wielkich zaszczytów. Według o. Honorata, ta dramatyczna historia ukazuje prawdę, w jaki spo-sób Bóg opiekuje się i czuwa nad sprawiedliwym, nawet w najtrudniejszych okoliczno-ściach. Zdaniem o. Honorata, jest to jedna z najpiękniejszych figur Syna Bożego, będą-cą przepowiednią Jego przyszłej chwały i wielkości, zdrady Judasza, niewinnego potę-pienia, zamknięcia w ciemnicy i wydania Rzymianom na śmierć. Jak Józef przebaczył swym braciom, tak Jezus przebaczył wszystkim grzechy i został wywyższony jako Pan, Kyrios. W dziejach patriarchów postacią, na którą bł. Honorat zwrócił większą uwagę, jest tajemnicza postać kapłana i króla Melchizedeka. Melchizedek, król sprawiedliwości i pokoju – będąc kapłanem Jahwe, któremu składał mu ofiary – jest zapowiedzią naj-wyższego, prawdziwego i jedynego Kapłana, który złożył Bogu ofiarę najdoskonalszą ze swego Ciała i Krwi⁵⁸⁵. Melchizedek, który wyszedł naprzeciw Abrahama, powraca-jącego z wojny odbierając od niego dziesięcinę, jest typem Chrystusa, który podobnie jak Melchizedek używa chleba i wina jako darów ofiarnych586

.

Wszystkie te dramatyczne postacie biblijne ST, które Honorat Koźmiński na-zwał figurami protoplastów i figurami patriarchów są zapowiedzią i obrazem Mesjasza i w sposób wyraźny opisują postać i życie Chrystusa.

1.3.2. Figury wodzów izraelskich

Po dłuższym odstępstwie czasowym w stosunku do epoki patriarchów, na arenie dziejów zbawienia – jak zaznaczył Jelonek – pojawił się potężny naród Izraelski, który stanowił dla Egipcjan zagrożenie. Z tego powodu był on uciskany i skazany na ekster-minację. Faraon nakazał zabić wszystkich nowonarodzonych chłopców. Bóg nie opuścił jednak potomków Abrahama ze względu na obietnice i objawił się Mojżeszowi587

. W religijnym klimacie pustyni umiejscowiona została w ST niezwykła scena

584 T. Jelonek, Biblijna historia zbawienia, s. 101.

585 1PP, s. 228-229.

586 T. Jelonek, Biblijna historia zbawienia, s. 103.

587

122

tyczna. Mojżesz spotkał się z Bogiem, który objawił mu się w wizji płonącego i niespa-lającego się krzewu (Wj 3,1-6)588

.

Koźmiński ukazał scenę biblijną z Mojżeszem, który po 40 dniach modlitwy na górze, otrzymuje tablice z Bożymi przykazaniami. Lud Izraela okazał się jednak nie-wierny Bogu i nie był gotowy do przyjęcia Dekalogu. Mojżesz niszczy więc tablice, karze winowajców i wraca na górę i ponownie je przynosi aby odnowić Przymierze miłości z Jahwe, który jest cierpliwy589

. Dla Koźmińskiego Mojżesz był jedną z najdo-skonalszych figur biblijnych Chrystusa. Rozkaz zabicia synów Izraela w czasie jego przyjścia na świat, ocalenie i wychowanie w Egipcie wskazuje na rzeź niewiniątek w Betlejem jak i ucieczkę Jezusa do Egiptu. Również powrót Mojżesza do ojczyzny, wyjście z niewoli, 40-letnia wędrówka na pustyni, manna i cuda, krew baranka, która ocala pierworodnych od śmierci, wejście izraelitów do Ziemi Obiecanej – wszystkie te wydarzenia wskazywały na Chrystusa⁵⁹⁰. Historia wyjścia z Egiptu Narodu Wybranego obfituje wręcz w sceny dramatyczne i figury symboliczne, wskazując i zapowiadając tajemnicę Przedwiecznej Miłości. Słup ognisty, który prowadził Naród Wybrany we dnie i w nocy, wskazuje na Chrystusa, jako na przewodnika, który ukazuje drogę pośród mroku świata. Manna z nieba wskazuje na Chrystusa, jako Chleb żywy i prawdziwy, który jest posiłkiem duszy w pielgrzymce wiary. Wąż miedziany wykonany przez Moj-żesza na rozkaz Boga, wskazuje na Chrystusa na krzyżu, który jest źródłem uzdrowie-nia⁵⁹¹.

Kolejny etap z dziejów Izraela – to okres sędziów. Gdy Izraelici odstępują od Boga, następuje nieszczęście, dostają się pod obcą przemoc. Bóg posyła wówczas męża,

588 Imię Boga Jahwe, który się objawił Mojżeszowi, oznaczało Tego „który daje życie”, jest wiecznie żywy i wiecznie działający. Ostatnim słowem Mojżesza było posłuszeństwo i przyjęcie w wierze bolesnej misji oswobodziciela Narodu Wybranego z niewoli. L. R. Moran, Chrystus w historii zbawienia, s. 89-90.

589 1PP, s. 209, 219; Księga Wyjścia ukazuje liczne dramatyczne sceny pertraktacji Mojżesza z fara-onem. Ukazuje plagi, które spadły na Egipt. W tych wydarzeniach, dzięki proroczej misji Mojżesza, Izraelici wychodzący z Egiptu zobaczyli działanie Boga. Były to wydarzenia dramatyczne budzące lęk i były przejawem objawienia się potęgi i mocy Boga. Wydarzenia te zostały na zawsze złączone ze świętem Paschy. Krew baranka uwolniła naród, dlatego też rok po roku, z pokolenia na pokolenie, obrzęd ofiarowania baranka paschalnego powtarza się na pamiątkę tego, co uczynił dla niego Jahwe. Wyjście z niewoli egipskiej jest typem zbawienia przyszłego, pełnego i ostatecznego. L. R. Moran, Chrystus

w historii zbawienia, s. 92-93, 95-96.

590 Chrystus jest tym, który wyprowadza lud z niewoli śmierci, przebywa 40 dni na pustyni, czyni cu-da, karmi swój lud manną - chlebem żywym. Mojżesz daje swemu ludowi prawo Boże, Zbawiciel całemu światu przynosi nowe prawo Ewangelii. Mojżesz ofiaruje krew zwierząt, Chrystus przelewa własną krew i zostaje zabity jako baranek, najdoskonalsza ofiara. 1PP, s. 230; Baranek, którego Mojżesz kazał zabić przed wyjściem z Egiptu, oznaczał zabitego za nasze grzechy Baranka bez zmazy. Krew, którą oznaczono drzwi domów Izraelskich dla odwrócenia anioła śmierci, to krew Jezusa, która wybawia od śmierci wiecznej. 1PP, s. 235.

591

123

który odnosi zwycięstwo nad wrogiem, sprawuje funkcje sędziowskie. Opisy z Księgi Sędziów zawierają pewien określony schemat: grzech – podbój – nawrócenie – wystą-pienie Sędziego – zwycięstwo – sprawowanie władzy sędziowskiej. Księga Sędziów wymienia dwunastu bohaterów, szerzej opisując czyny sześciu592

.

Koźmiński w swym dziele omówił historię Gedeona i Samsona, która ma dra-matyczny charakter. Gedeon powołany został w czasie ucisku ze strony Madianitów. Upewnił się, co do swego powołania przez dwukrotną próbę z runem (runo Gedeona). Na wyraźny rozkaz Boży, Gedeon wziął tylko trzystu wojowników, aby się okazało, że Bóg walczy w obronie swego ludu, a nie działa ludzka przewaga. Gedeon, zwyciężając potężne wojsko nieprzyjaciół z małą garstką ludzi, pozbawiony broni, wskazuje na Chrystusa, który z nielicznym gronem apostołów ogłasza światu Ewangelię o zbawieniu i zwycięża świat593

. Samson jest bohaterem tragicznym. Zdradził tajemnicę swej siły Dalili, w której się zakochał. W czasie snu obcięto mu włosy. Bezsilny Samson został pojmany, oślepiony i wrzucony do lochu. Odzyskawszy siłę, poruszył kolumny pałacu, w którym przebywało wielu Filistynów składajacych ofiary bożkowi Dagonowi, i wszy-scy zginęli594

. Według o. Honorata cudowne narodzenie Samsona i ukryte życie wy-bawcy ludu Bożego przypomina cudowne przyjście na świat Jezusa i ukryte życie w Nazarecie. Samson zabijający lwa, w którego paszczy znajduje plaster miodu, jest typem Zbawiciela zwyciężającego szatana, po pokonaniu którego dał poganom zakosz-tować miłości niebieskiej. Samson, który pomimo straży wydostał się z więzienia, niszcząc jego bramy, jest obrazem zamkniętego w grobie Chrystusa, który burzy bramy piekła i wychodzi własną mocą z grobu. Zbawiciel wzgardzony przez ludzi pokonał królestwo szatana595

.

Historia wyjścia Narodu Wybranego z Egiptu obfituje wręcz w sceny i figury dramatyczne zapowiadające Zbawiciela. Dla Honorata Koźmińskiego Mojżesz był jedną z najdoskonalszych figur biblijnych Chrystusa.

1.3.3. Bóg mówi przez królów i proroków

Czasy królów Saula i Dawida to okres licznych wojen, zdrad i intryg. Namasz-czenie Dawida na króla było symbolem obdarzenia go mocą Bożą. Jako młodzieniec

592 T. Jelonek, Biblijna historia zbawienia, s. 122.

593 1PP, s. 230.

594 T. Jelonek, Biblijna historia zbawienia, s. 122.

595

124

stawił on czoło Goliatowi, wojownikowi filistyńskiemu. Sława, jaką to zwycięstwo go okryło, rozbudziła zazdrość u króla Saula. Ponawiane przez Saula próby zabicia Dawida skłoniły go do ucieczki. Saul zginął podczas ciężkiej inwazji filistyńskiej, w Górach Gilboa. Dawid prowadził liczne walki, a zdobycie Jerozolimy uwieńczyło długie wysił-ki sukcesem. Państwo Dawida stało się rozległe i zorganizowane. Panowanie Dawida przypada na przełom XI i X wieku przed Chrystusem. Natan wypowiedział proroctwo o trwałości i wieczności domu Dawida, a potem karcił króla za popełniony grzech596. Są to liczne dramatyczne sceny pełne intryg i zdrad. Według Honorata Dawid, umiłowany przez Boga, wybrany i namaszczony na króla, jest nową figurą Chrystusa jako Króla. Jak Dawid bezbronny drewnianą procą zwyciężył zbrojnego olbrzyma Goliata, tak Zbawiciel na drzewie krzyża pokonał szatana. Jak Dawid odpłacił Saulowi dobrocią za prześladowanie, tak Zbawiciel przebaczył grzesznikom i swoim prześladowcom. Dawid po trzydziestoletnich wojnach uznany został wreszcie królem przez wszystkie pokole-nia; Jezus po trzydziestu trzech latach cierpień i ogłoszony został Królem i Panem⁵⁹⁷. Królestwo Dawida jest typem biblijnym. Historycznie nie trwało długo i prędko się rozpadło, ale jako typ, zapowiada królestwo wieczne i uniwersalne598

.

W dziele Powieść nad powieściami znajdują się fragmenty poświęcone biblijnej po-staci Salomona. Królowanie Salomona przypadło na czas pokoju. Zbudował on świątynię w Jerozolimie i pałac królewski, a jego sława i mądrość rozchodziła się daleko. Przeszedł on do tradycji, jako mądry władca, chociaż uległszy swym licznym żonom, oddawał się bałwochwalstwu, a nawet budował bożkom świątynie. Rządy Salomona wzbudzały nieza-dowolenie z powodu ciężkich podatków pobieranych na kolejne na budowy. To wszystko przygotowało rozłam w państwie. Zdaniem bł. Honorata, Izraelici patrzyli na okres szczy-towej swej potęgi z perspektywy czasu i idealizowali postacie zarówno Dawida jak i Salo-mona. Królestwo Dawida było dla niego typem oczekiwanego królestwa mesjańskiego. Królestwo to miało być wieczne w przeciwieństwie do królestwa, które po śmierci Salo-mona uległo rozbiciu599

. Dla o. Honorata Salomon, który zasiada na tronie, wziąwszy sobie za małżonkę kobietę z narodu pogańskiego, jest obrazem triumfu, chwały Chrystusa i Jego oblubienicy Kościoła. Salomon budował świątynię dla Boga według planów; Chrystus

596 T. Jelonek, Biblijna historia zbawienia, s. 124-5.

597 1PP, s. 231-232.

598 T. Jelonek, Biblijna historia zbawienia, s. 140.

599

125

natomiast zamienia cały świat w Kościół prawdziwego Boga, wznosi go według Bożych planów na fundamencie apostołów i męczenników600

.

Bóg mówi przede wszystkim przez proroków Izraela. Proroctwo jest zjawiskiem

W dokumencie Elementy teodramatyczne chrystologii w "Powieści nad powieściami" błogosławionego Honorata Koźmińskiego (Stron 117-125)