Działalność Narodowego Banku Polskiego na rzecz integracji

uzy-skania przez Polskę członkostwa w UE. Obecnie jego działania skupiają się na kolejnym celu, którym jest pogłębienie integracji poprzez wstąpienie Polski do Unii Gospodarczej i Walutowej. Rola NBP w procesie integracji polskiego sy-stemu bankowego z jednolitym rynkiem fi nansowym UE była i jest szczególna.

Wraz z odpowiednimi ministerstwami współuczestniczył on w procesie nego-cjacji o członkostwo w UE w zakresie zagadnień odnoszących się bezpośrednio

377 J. Popowska, Bilans korzyści i kosztów z przystąpienia Polski do strefy euro, [w:] A. Nowakow-ska, P. Szukalski (red.), Polska w Unii Europejskiej. Droga do sukcesu?, Łódź 2006, s. 69.

378 A. Nowak-Far, Unia Gospodarcza i Pieniężna, [w:] J. Barcz (red.), Prawo Unii Europejskiej, Warszawa 2003, s. 149–151.

lub pośrednio do bankowości. Oprócz działań na zewnątrz NBP podejmował również – z własnej inicjatywy – liczne przedsięwzięcia wewnątrz NBP. Ponadto jednym z podstawowych zadań NBP w procesie integracyjnym jest obowiązek zapewnienia stabilności i integralności całego systemu fi nansowego w Polsce oraz dostosowania go do wymogów obowiązujących w Europejskim Systemie Banków Centralnych. Zadanie to jest realizowane m.in. poprzez prawidłowe kształtowanie niezależnej polityki pieniężnej, dostosowanie przepisów praw-nych dotyczących bankowości do obowiązującego acquis communautaire (do-robku prawnego UE), czy też dostosowanie statystyki oraz systemu płatniczego do standardów ESBC. Ponadto NBP, czuwając jako bank centralny nad bez-pieczeństwem całego systemu bankowego, prowadzi wiele działań związanych z wprowadzeniem euro³⁷⁹.

Zacieśnienie współpracy między EBC i NBP nastąpiło już w lutym 2000 roku.

Opierała się ona głównie na wizytach studyjnych, seminariach i na świadczeniu pomocy merytorycznej przez zagranicznych ekspertów ESBC³⁸⁰. W spotkaniach roboczych oprócz kwestii dotyczących rozwoju gospodarczego sektora banko-wego były poruszane zagadnienia szczegółowe, m.in. problematyka bilansu płat-niczego, kursu walutowego, statystyki bankowej. W celu precyzyjnego zidenty-fi kowania dziedzin będących przedmiotem konsultacji z EBC, departamenty NBP przygotowały listę szczegółowych zagadnień oraz harmonogram współ-pracy merytorycznej między bankami. NBP zaproponował następujące działy współpracy merytorycznej między EBC a NBP:

− aspekty prawne;

− polityka pieniężno-kredytowa;

− statystyka pieniężna i bankowa;

− system płatniczy;

− rachunkowość i sprawozdawczość;

− współpraca o charakterze badawczym;

− emisja znaków pieniężnych;

− informatyka i telekomunikacja;

− współpraca w zakresie wpływu regulacji ostrożnościowych na sytuację fi nan-sową instytucji kredytowych;

− pomoc szkoleniowa i wymiana doświadczeń³⁸¹.

Po podpisaniu Traktatu Akcesyjnego w Atenach 16 kwietnia 2003 roku Prezes NBP zaczął brać udział w pracach Rady Ogólnej EBC na zasadzie aktywnego obserwatora. Podobny status uzyskali eksperci NBP uczestniczący w pracach po-szczególnych komitetów i grup roboczych ESBC. Z chwilą poszerzenia Unii Eu-ropejskiej 1 maja 2004 roku status obserwatora został automatycznie

przekształ-379 Rola…, s. 5.

380 M. Grzesiak, Miejsce…, s. 170–172.

381 Rola…, s. 55–56.

cony w pełnoprawne członkostwo, gdyż wcześniejszy udział w pracach Rady Ogólnej EBC, komitetów i grup roboczych pozwolił na właściwe przygotowanie się przedstawicieli NBP do efektywnego włączenia się w działania wszystkich or-ganów decyzyjnych i eksperckich EBC. Przystąpienie Polski do UE oznacza rów-nież, że na NBP został nałożony obowiązek wniesienia części przypadającego mu udziału w kapitale zakładowym EBC jako wkładu na pokrycie kosztów operacyj-nych EBC. Ze względu na ograniczone kompetencje Rady Ogólnej uczestnictwo NBP w tym organie sprowadza się głównie do realizacji funkcji administracyj-nych. NBP wspomaga EBC w gromadzeniu danych statystycznych, działalno-ści sprawozdawczej, przygotowywaniu rocznych sprawozdań fi nansowych oraz w określaniu norm dotyczących normalizacji procedur księgowych i informacyj-nych w zakresie operacji krajowych banków centralinformacyj-nych. Pełni również funkcje doradcze, wydając opinie związane z uchyleniem derogacji³⁸².

Rola NBP w procesie przyjmowania przez Polskę euro polega przede wszyst-kim na dążeniu do wypełnienia kryteriów zbieżności gospodarczej, które są wa-runkiem zakwalifi kowania do UGiW. Bank centralny koncentruje się w szcze-gólności na prowadzeniu w sposób niezależny polityki pieniężnej, uwzględniając jednocześnie konieczność zagwarantowania pełnej autonomii NBP od rządu, konsekwentnie prowadzi politykę antyinfl acyjną, której gwarantem jest zobo-wiązanie NBP, zawarte w Konstytucji RP, do dbania o wartość polskiego pienią-dza oraz podstawowy cel NBP – zgodnie z ustawą o NBP – utrzymanie stabilne-go poziomu cen. Konsekwencją niskiestabilne-go poziomu infl acji będzie w przyszłości również niski poziom stóp procentowych – porównywalny z poziomem państw członkowskich UE. Jeżeli chodzi o kryterium zbieżności dotyczące kursu walu-towego, to wymaga ono m.in. włączenia złotego na okres co najmniej dwóch lat do Europejskiego Mechanizmu Kursowego II. W systemie ERM II złoty będzie powiązany sztywnym parytetem z euro, a kurs złotego będzie mógł się wahać w stosunku do tego parytetu w określonym przedziale³⁸³.

NBP prowadzi również działalność analityczną, legislacyjną i informacyjną związaną z wprowadzaniem euro. 15 maja 2007 roku prace rozpoczęło Biuro do spraw Integracji ze Strefą Euro³⁸⁴ utworzone w ramach struktur NBP. Biuro mia-ło za zadanie opracowanie kompleksowego raportu dotyczącego pełnego uczest-nictwa Rzeczypospolitej Polskiej w trzecim etapie Unii Gospodarczej i Waluto-wej, a szczególnie zanalizowanie kosztów i korzyści płynących z członkowstwa Polski w strefi e euro. Raport ten, opracowany w porozumieniu ze środowiskami naukowymi, biznesu i fi nansów oraz ze stroną społeczną, został opublikowany w lutym 2009 roku³⁸⁵. Do zadań szczegółowych biura należy: ocena

dotychcza-382 M. Grzesiak, Miejsce…, s. 170–172.

383 K. Szeląg, R. Żak, S. Jakubiec, M. Glibowska, Analiza wpływu wprowadzenia euro na polski system bankowy, „Materiały i Studia”, 2000, nr 107, s. 37–38.

384 Biuro obecnie znajduje się w strukturze Instytutu Ekonomicznego.

385 http://www.nbp.pl/publikacje/o_euro/re.pdf (31.12.2012).

sowego funkcjonowania strefy euro, zdefi niowanie warunków optymalizujących wprowadzenie euro w Polsce, oszacowanie korzyści i kosztów z przystąpienia do strefy euro oraz sformułowanie ocen, rekomendacji i postulatów mających znaczenie dla decyzji podejmowanych w procesie uzyskiwania przez Polskę peł-nego uczestnictwa w trzecim etapie UGW. Biuro zorganizowało również wiele seminariów poświęconych szeroko pojętej tematyce wprowadzenia euro, poru-szających zagadnienia prawne, fi nansowe, ekonomiczne³⁸⁶. W ramach swojej działalności edukacyjnej NBP prowadzi również dwa portale, których głównym zadaniem jest szerzenie wiedzy na tematy związane z wprowadzeniem wspólnej waluty: euro.nbpportal.pl oraz Centrum Informacji o Euro.

5.3.3. Perspektywa przystąpienia Polski do strefy euro – korzyści i zagrożenia