Z tego samego źródła wynika, że w wojewódz-twie zachodniopomorskim najwyższą stopę bezrobocia notowano w grupie osób w wie-ku 15–24 lata, czyli 14,0% wobec 20,4%
w analogicznym okresie ubiegłego roku. Struk-tura ludności według statusu na rynku pracy obejmuje osoby pracujące, bezrobotne i bier-ne zawodowo. Pracujący i bezrobotni tworzą grupę osób aktywnych zawodowo. Do bier-nych zawodowo kwalifikuje się osoby niepra-cujące i nieposzukujące pracy. Według wyni-ków BAEL w IV kwartale 2017 r. grupa biernych zawodowo ogółem w województwie zachod-niopomorskim liczyła 628 tys. osób, stanowiąc 46,4% ogółu badanej ludności w wieku 15 lat i więcej. Osoby pracujące stanowiły 51,0%
ogółu, a pozostałe 2,5% to grupa osób bezro-botnych. Odmiennie prezentowała się struk-tura statusu na rynku pracy ludności w wie-ku 15–24 lata. W zbiorowości tej pracowało 25,6% osób, 4,3% stanowiły osoby bezrobot-ne, a bierność zawodowa dotyczyła 69,5%
najmłodszych badanych. W porównaniu z wy-nikami za IV kwartał 2016 r. odnotowano spa-dek w liczbie biernych zawodowo wśród osób w wieku 15–24 lata o 7 tys. osób.
Bezrobocie rejestrowane osób do 30. roku życia w Polsce
Na koniec grudnia 2017 r. w rejestrach powia-towych urzędów pracy w Polsce znajdowało się łącznie 134,3 tys. osób do 25. roku życia
wobec 179,2 tys. w analogicznym okresie ubie-głego roku. Stopa bezrobocia ludzi młodych w Polsce wynosiła 13,5% wobec 15,3%
wcześniej. Bezrobotni do 30. roku życia sta-nowili 12,4% wszystkich bezrobotnych, czyli 1 p.p. mniej niż przed rokiem. Najwięcej bez-robotnych do 25. roku życia zarejestrowa-nych było w województwie mazowieckim – 18,0 tys. osób (11,7% bezrobotnych w regio-nie), a najmniej w województwie lubuskim – 2,8 tys. osób (11,6% bezrobotnych w regio-nie). Odsetek osób z badanej grupy wśród za-rejestrowanych bezrobotnych jest zróżnico-wany terytorialnie. W siedmiu województwach był on niższy niż w Polsce, także w wojewódz-twie zachodniopomorskim, gdzie na koniec 2017 r. kształtował się na poziomie 11,2%
(11,9% przed rokiem). Udział najmłodszych bezrobotnych wahał się od 9,9% na Dolnym Śląsku do 14,6% w województwie lubelskim.
W porównaniu z danymi z końca 2016 r. licz-ba bezrobotnych do 25. roku życia w ciągu 12 miesięcy zmniejszyła się we wszystkich województwach.
Grupa bezrobotnych do 30. roku życia na ko-niec 2017 r. liczyła 282,4 tys. osób, w tym 47,6% stanowiły osoby do 25. roku życia. Udział tej kategorii bezrobotnych wyniósł 26,1%
w ogólnej liczbie bezrobotnych. Najwięcej bez-robotnych do 30. roku życia pozostawało w rejestrach urzędów pracy w województwie mazowieckim – 37,6 tys. osób (24,4%
bezro-. . .
Wykres 1. Liczba oraz udział procentowy osób bezrobotnych do 30. roku życia według województw – stan na koniec grudnia 2017 r.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MRPiPS.
0
Rynek Pracy nr 4/2018 (167)
56
D ZIAŁALNOŚĆ URZĘDÓ W PRA CY
57
D ZIAŁALNOŚĆ URZĘDÓ W PRA CY
Kamila Dunaj Sytuacja osób młodych na zachodniopomorskim rynku pracy
botnych w regionie). Zdecydowanie mniej osób z analizowanej grupy notowano w woje-wództwie lubuskim – 6,1 tys. osób (24,8%
bezrobotnych w regionie). Udział bezrobot-nych z grupy do 30. roku życia wśród zareje-strowanych wynosił od 21,5% w wojewódz-twach dolnośląskim i łódzkim do 30,9% w wo-jewództwie lubelskim.
Bezrobocie rejestrowane osób młodych w województwie zachodniopomorskim Na koniec 1999 r. kategoria osób bezrobotnych do 25. roku życia w województwie zachodnio-pomorskim liczyła blisko 34,8 tys. osób, a jej udział w ogólnej liczbie zarejestrowanych bez-robotnych wyniósł 26,6%. Według rejestrów powiatowych urzędów pracy w końcu 2017 r.
grupa ta liczyła 5,9 tys. osób, czyli najmniej od momentu rozpoczęcia prowadzenia staty-styk bezrobocia rejestrowanego w układzie województw obowiązującym od 1999 r. W po-równaniu z rokiem 2016 zanotowano spadek w grupie najmłodszych bezrobotnych o blisko 2 tys. osób. W dalszym ciągu w porównaniu z latami ubiegłymi zauważa się także systema-tyczny spadek udziału tej grupy bezrobotnych w ogólnej liczbie bezrobotnych – z 19,7% na koniec 2009 r. do 11,2% na koniec 2017.
Udział osób bezrobotnych do 25. roku życia w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobot-nych w województwie zachodniopomorskim na koniec 2017 r. wyniósł 11,2%, czyli 0,7 p.p.
mniej niż w analogicznym okresie poprzed-niego roku. W porównaniu z końcem 2016 r.
spadek liczby najmłodszych bezrobotnych notowano w 20 powiatach w regionie. Udział bezrobotnych do 25. roku życia w ogóle bez-robotnych w powiatach na koniec 2017 r. wa-hał się od 5,5% w Koszalinie i w Szczecinie do 14,1% w powiatach choszczeńskim i łobe-skim.
W końcu 2017 r. w rejestrach urzędów pracy w województwie zachodniopomorskim znaj-dowało się łącznie 12,4 tys. osób do 30. roku życia stanowiących 0,25% ogółu zarejestro-wanych. W stosunku do danych z końca 2016 r.
notowano spadek w tej grupie bezrobotnych o 3,6 tys. osób. Blisko połowę grupy stanowiły osoby do 25. roku życia.
Bilans bezrobotnych
W ciągu 2017 r. do rejestrów powiatowych urzędów pracy włączono 21,8 tys. osób do 25. roku życia, a wyłączono z ewidencji 22,5 tys.
Wyraźną przewagę rejestracji nad wyłączenia-mi z ewidencji notowano zwłaszcza w styczniu Wykres 2. Liczba bezrobotnych do 25. i 30. roku życia oraz ich udział procentowy
w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w województwie zachodniopomorskim w latach 1999–2017
Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania MRPiPS-01.
50 000
D ZIAŁALNOŚĆ URZĘDÓ W PRA CY D ZIAŁALNOŚĆ URZĘDÓ W PRA CY
i we wrześniu. Większa liczba rejestracji w mie-siącach jesienno-zimowych wynika z sezono-wości na rynku pracy, a w przypadku zauwa-żalnego napływu do bezrobocia osób młodych we wrześniu zaryzykować można stwierdze-nie, iż są to absolwenci szkół, którzy po okre-sie wakacyjnym i pracach sezonowych zareje-strowali się w urzędach pracy. Analogiczna sytuacja zauważalna jest w przypadku bezro-botnych do 30. roku życia.
Główną przyczyną wyłączeń z ewidencji mło-dych bezrobotnych w 2017 r. było podjęcie pracy. Z tego powodu wyrejestrowano 49,4%
osób do 30. roku życia oraz 46,8% osób do 25. roku życia. Zdecydowana większość bezro-botnych podjęła pracę niesubsydiowaną – po-nad 70%, w tym co dziesiąty sezonową. Z za-angażowanych środków finansowych najwię-cej młodych bezrobotnych zdecydowało się na podjęcie działalności gospodarczej, podję-cie pracy w ramach refundacji kosztów zatrud-nienia bezrobotnego, podjęcie pracy poza miej-scem zamieszkania w ramach bonu na zasie-dlenie oraz na prace interwencyjne. W porów-naniu z 2016 r. odnotowano mniejszą liczbę wyłączeń z ewidencji młodych bezrobotnych z powodu podjęcia pracy. Kolejnym znaczą-cym powodem utraty statusu osoby bezrobot-nej było niepotwierdzenie gotowości do pod-jęcia pracy, czyli 23,3%wyrejestrowań osób do 30. roku życia i 24,8% wyrejestrowań w gru-pie osób do 25. roku życia.
W 2017 r. program stażu rozpoczęło 3,7 tys.
osób do 30. roku życia (co stanowiło 9,0%
wyłączeń), w tym 2,3 tys. do 25. roku życia (10,1% wyłączeń). Popularną formę aktywiza-cji stanowią także szkolenia, na które w 2017 r.
skierowano 984 osoby, z czego 479 osób do 25. roku życia. Zarówno w przypadku staży, jak i szkoleń, notowano spadek liczby osób akty-wizowanych w ramach tych form w porówna-niu z 2016 r.
Struktura zarejestrowanych
według płci, wykształcenia, stażu pracy i czasu pozostawania bez pracy
W strukturze młodych bezrobotnych według płci na koniec 2017 r. większość stanowiły
ko-biety, czyli 67,7% w grupie bezrobotnych do 25. roku życia i 70,9% wśród bezrobotnych do 30. roku życia. W porównaniu z mężczyzna-mi zdecydowanie częściej były one klasyfiko-wane jako osoby długotrwale bezrobotne – 86,9% wśród długotrwale bezrobotnych ko-biet do 30. roku życia i 86,1% w grupie długo-trwale bezrobotnych do 25. roku życia.
Z danych dotyczących wykształcenia bezro-botnych do 25. roku życia wynika, że na ko-niec 2017 r. największa liczba osób dokumen-towała wykształcenie gimnazjalne bądź niż-sze, czyli 33,6% analizowanej grupy. Dalej plasowały się osoby posiadające wykształce-nie policealne i średwykształce-nie zawodowe oraz śred-nie ogólnokształcące. Najmśred-niejszą grupę wśród bezrobotnych do 25. roku życia stanowiły oso-by z wykształceniem wyższym – 4,8%. W po-równaniu z końcem 2016 r. zaobserwowa-no niewielkie zmiany w strukturze analizowa-nej grupy bezrobotnych według wykształce-nia. W dalszym ciągu ponad połowa z nich posiada łącznie wykształcenie gimnazjalne lub niższe i zasadnicze zawodowe. Udział osób z wyższym wykształceniem pozostał na zbli-żonym poziomie.
Bezrobotni do 25. roku życia z racji wieku, edukacji czy bierności zawodowej nie posia-dają znaczącego doświadczenia i potwier-dzają to statystyki bezrobocia rejestrowane-go. Na koniec 2017 r. 39,8% z nich nie posia-dało jakiegokolwiek stażu pracy wobec 41,8%
w końcu 2016 r. Co trzecia osoba dokumen-towała staż do jednego roku, a doświadcze-nie zawodowe 1/4 osób wynosiło od roku do 5 lat. W stosunku do danych z końca 2016 r.
notowano w strukturze grupy do 25. roku ży-cia spadek udziału osób bez stażu pracy – o 2,1 p.p.
Z analizy danych dotyczących czasu pozosta-wania bez pracy wynika, że na koniec 2017 r.
najwięcej młodych bezrobotnych pozostawa-ło w ewidencji urzędów pracy od jednego do 3 miesięcy – 28,0%. Z pomocy urzędów pracy w regionie od ponad dwóch lat korzystał co dziesiąty bezrobotny do 25. roku życia i 14,1%
bezrobotnych do 30. roku życia. W porówna-niu z 2016 r. notowano wzrost udziału osób
Rynek Pracy nr 4/2018 (167)
58
D ZIAŁALNOŚĆ URZĘDÓ W PRA CY
59
D ZIAŁALNOŚĆ URZĘDÓ W PRA CY
Kamila Dunaj Sytuacja osób młodych na zachodniopomorskim rynku pracy
pozostających bez pracy ponad 24 miesięcy o 2,2 p.p. wśród bezrobotnych do 25. roku ży-cia i 2,3 p.p. w grupie do 30. roku żyży-cia.
W grupie bezrobotnych z przedziału wiekowe-go 25–30 lat zauważa się wyraźny udział bez-robotnych z wykształceniem wyższym – 20,6%, zaraz po udziale osób z wykształceniem gim-nazjalnym i niższym – 26,4%. Dane dotyczące stażu pracy tej grupy bezrobotnych pokazują, że w przeciwieństwie do najmłodszych bezro-botnych posiadają oni doświadczenie na ryn-ku pracy. Prawie 40% zarejestrowanych doryn-ku- doku-mentowało staż pracy od roku do 5 lat, a 6,2%
od 5 do 10 lat. Stażu pracy nie posiadało 21,1%
zarejestrowanych wobec 39,8% w grupie 18–24 lata. Blisko co piąty bezrobotny w wie-ku 25–30 lat pozostawał w rejestrach urzędów pracy od jednego do 3 miesięcy. W porówna-niu z bezrobotnymi do 25. roku życia w grupie tej odsetek osób będących w ewidencji od ponad dwóch lat był na koniec 2017 r. wyraź-nie wyższy i wyniósł 17,4%.
Struktura zawodowa
Na koniec 2017 r. zawodu nie miał co trzeci bezrobotny do 30. roku życia. Struktura zawo-dowa osób z tej grupy informuje, że najwięcej posiadało zawód mieszczący się w grupie pra-cownicy usług i sprzedawcy (grupa wielka) – 25,5%. Co dziesiąty zarejestrowany miał za-wód zawierający się w następujących grupach wielkich: technicy i inny średni personel, spe-cjaliści. Osoby bez zawodu z analizowanej grupy stanowiły 56,8% wszystkich bezrobot-nych bez zawodu w regionie. Analiza
bezro-bocia w ramach poszczególnych grup wiel-kich zawodów wskazuje, że najwyższy udział osób do 30. roku życia notowano w grupie pracownicy biurowi – 28,9%, a następnie w grupie pracownicy usług i sprzedawcy – 26,8% i specjaliści – 25,8% bezrobotnych w regionie.
W przypadku bezrobotnych do 25. roku życia bez zawodu było 46,0% najmłodszych bezro-botnych (36,6% wszystkich bezrobezro-botnych bez zawodu w regionie). Spośród dokumen-tujących zawód najwięcej osób zawierało się w grupie wielkiej pracownicy usług i sprze-dawcy – 22,2% analizowanej grupy, a następ-nie w grupie technicy i inny średni personel – 8,8% oraz w grupie robotnicy przemysło-wi i rzemieślnicy – 8,2%. Duży udział bez-robotnych do 25. roku życia notowano tak-że w grupie zawodów pracownicy biurowi – 11,9% oraz pracownicy usług i sprzedawcy – 11,0%.
Szczegółowa analiza struktury zawodowej mło-dych bezrobotnych do 30. roku życia według zawodów i specjalności pokazuje, że na ko-niec 2017 r. najwięcej z nich posiadało zawód sprzedawcy – 11,2% osób do 30. roku życia.
Zauważa się wyraźną różnicę w liczbie bez-robotnych w tym i w kolejnych zawodach z dużą liczbą zarejestrowanych. Na kolejnych miejscach plasowały się osoby w zawodach:
kucharz, fryzjer, technik żywienia i gospodar-stwa domowego, pozostali pracownicy obsłu-gi biurowej. Najliczniejszą grupę specjalistów reprezentowały osoby w zawodzie pedagoga – 81 osób.
Wykres 3. Struktura bezrobotnych w województwie zachodniopomorskim w 2017 r.
Źródło: opracowanie własne na podstawie załącznika nr 3 do sprawozdania MRPiPS-01.
����������������� ���������������� ����������������
14%
86% ���
46% �����
�����
���������� ���������
. .
D ZIAŁALNOŚĆ URZĘDÓ W PRA CY D ZIAŁALNOŚĆ URZĘDÓ W PRA CY
Podsumowanie
Prezentacja sytuacji młodych bezrobotnych na rynku pracy pokazuje, że w porównaniu z la-tami wcześniejszymi zaszły pozytywne zmia-ny zarówno w Europie, jak i w Polsce. Zgodnie z danymi z bezrobocia rejestrowanego w Pol-sce w 2017 r. liczba bezrobotnych do 25. roku życia zmniejszyła się w stosunku do 2016 r.
o blisko 44,9 tys. osób,a ich udział w ogól-nej liczbie bezrobotnych zmalał z 13,4% na 12,4%. W województwie zachodniopomor-skim na koniec 2017 r. grupa bezrobotnych do 25. roku życia była najmniej liczna od momen-tu powstania województwa zachodniopomor-skiego. W porównaniu z latami ubiegłymi za-uważalny jest także stały spadek udziału ana-lizowanej grupy bezrobotnych w zbiorowości bezrobotnych w regionie. Pozytywną informa-cją płynącą z badania BAEL GUS za IV kwartał 2017 r. (BAEL GUS 2018) jest zmniejszenie się poziomu bezrobocia i spadek bierności zawo-dowej w najmłodszej grupie wiekowej.
Z wieloaspektowej analizy młodych bezrobot-nych wynika, że są to najczęściej kobiety, osoby zamieszkujące tereny wiejskie, posia-dające wykształcenie gimnazjalne lub niższe.
Analizowane dane potwierdziły brak doświad-czenia zawodowego nierzadko oczekiwanego przez pracodawców. Stażu pracy nie posiadał blisko co trzeci bezrobotny do 30. roku życia.
Analiza struktury zawodowej młodych bezro-botnych pokazała, że na koniec 2017 r. naj-więcej z nich posiadało zawód sprzedawcy, a kolejne pozycje zajmowały osoby w zawo-dach: kucharz, fryzjer, technik żywienia i go-spodarstwa domowego, pozostali pracownicy obsługi biurowej.
Młodym osobom trudniej zaistnieć na rynku pracy i ma na to wpływ między innymi brak doświadczenia oraz kwalifikacji. Brak pierw-szego wynika z młodego wieku bezrobotne-go, ale także niepodejmowania jakiejkolwiek aktywności zawodowej, np. w czasie studiów.
Należy jednakże podkreślić, że największą gru-pę wśród młodych bezrobotnych stanowią osoby ze stosunkowo niskim wykształceniem.
Wyniki Badania Aktywności Ekonomicznej Lud-ności w województwie zachodniopomorskim
w IV kwartale 2017 r. (BAEL GUS 2018) po-kazują, że w grupie badanych w wieku 15–
24 lata, odsetek biernych zawodowo wynosił 69,5%, a pracowała co czwarta osoba.
Kwalifikacji nie posiadają osoby, które zakoń-czyły edukację na poziomie szkoły podstawo-wej, gimnazjum, liceum oraz te, które nie zdały egzaminu zawodowego. W zdobyciu kwalifika-cji i umiejętności poszukiwania pracy poma-gają usługi i instrumenty rynku pracy, stano-wiące katalog podstawowych form aktywizacji zawodowej. Są to między innymi: programy staży, szkoleń, subsydiowane formy zatrud-nienia, a także usługi w zakresie pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego. Według zno-welizowanej ustawy z 20 kwietnia 2004 r.
o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004…) po-wiatowe urzędy pracy po rejestracji bezrobot-nego mają obowiązek ustalić mu profil pomo-cy. Zakres wsparcia zależny będzie od tego, do którego z trzech profili zostanie on zakwalifi-kowany. Ustawa informuje ponadto o dodat-kowych instrumentach skierowanych do bez-robotnych do 30. roku życia, znajdujących się w kategorii osób będących w trudnej sytuacji na rynku pracy. Osoby te mają możliwość uzy-skania bonów szkoleniowych, bonów stażo-wych, bonów zatrudnieniowych lub bonów na zasiedlenie. Wzrasta również zainteresowanie pracodawców możliwością refundacji składek na ubezpieczenie społeczne w przypadku za-trudnienia osoby bezrobotnej do 30. roku życia.
Powyższe zmiany dają dodatkowe możliwości sprzyjające aktywizacji zawodowej i zwiększa-ją szanse na zatrudnienie większej grupy mło-dych bezrobotnych.
Bibliografia
BAEL GUS, 2018, <https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinfor- macyjny/pl/defaultaktualnosci/5475/4/28/1/aktyw-nosc_ekonomiczna_ludnosci_polski_4_kwartal_
2017.pdf>.
Eurostat 2018 <https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-ex-plained/index.php/Unemployment_statistics>.
MRPiPS, 2018, Sprawozdanie o rynku pracy. MPRiPS-01, Mi-nisterstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, Dz.U. z 2018 r., poz. 1265 (tekst ujednolicony).
Rynek Pracy nr 4/2018 (167)
60
D ZIAŁALNOŚĆ URZĘDÓ W PRA CY
61
D ZIAŁALNOŚĆ URZĘDÓ W PRA CY
Kamila Dunaj Sytuacja osób młodych na zachodniopomorskim rynku pracy
Summary
Recently, there have been positive changes in the situation of young unemployed people on the labor market, both in Europe and in Poland. According to Eurostat, there has been a decline in unemployment among people under 25 and 30 in most European Union countries. According to data from registered unemployment in Poland, the number of unemployed under 25 years of age decreased in comparison to 2016 by nearly 44.9 thousand people, and their share in the total number of unemployed decreased from 13.4% to 12.4%. In the West Pomeranian Voivodeship at the end of 2017, the group of the unemployed up to the age of 25 was the least numerous since the establishment of said voivodeship.
Key words
unemployed youth, West Pomeranian Voivodeship
Więcej o autorze
Kamila Dunaj
Wojewódzki Urząd Pracy w Szczecinie
Absolwentka geografii Uniwersytetu Szczecińskiego, specjalność geografia społeczno-ekonomiczna. W Wydzia-le Badań i Analiz Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Szczecinie pracuje od blisko dekady jako analityk/statystyk.
W pracy zawodowej zajmuje się gromadzeniem i wielowymiarową analizą danych dotyczących bezrobocia rejestro-wanego oraz publikacją opracowań na temat bieżącej sytuacji i zmian na rynku pracy. Przez kilka lat monitorowała skalę napływu oświadczeń pracodawców o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcom na poziomie powiatowym i wojewódzkim.