Konferencja odbyła się 15–21 września 2019 roku w Islandii – Reykjavík ‑Siglufjörður‑Akureyri. Uczest-nikami byli profesorowie, członkowie PTE i TNOiK reprezentujący wszystkie ważniejsze ośrodki naukowe w Polsce (Szkoła Głowna Handlowa w Warszawie, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Łódzki, Uni-wersytet Poznański, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Politechnika Lubelska, Politechnika Częstochowska, Akademia Wojskowa we Wrocła-wiu oraz przedstawiciele nauki z Islandii, Niemiec, Rosji i Holandii. Naukowy patronat konferencji objęli profesor Leszek Kiełtyka – prezes Zarządu Głównego TNOiK, profesor Bogdan Nogalski – prezes Komitetu Naukowego Organizacji i Zarządzania PAN oraz pro-fesor Piotr Kacejko – rektor Politechniki Lubelskiej.
Patronat medialny – „Przegląd Organizacji”.
Konferencji towarzyszyły wizyty studyjne w kilku przedsiębiorstwach, na Uniwersytecie w Akureyri, Instytucie Rozwoju Regionalnego. Spotkania z wła- dzami lokalnymi Siglufjörður (z merem – Mr Gun-narem Birgissonem, merem Akureyri – Ms Asrhildur Sturludottir i merem Skagafiördur Mr Sigfus Ingi Sigfusson).
Islandia – kraj wyspa na Oceanie Atlantyckim, część południowa koła podbiegunowego, gdzie stykają się dwie płyty tektoniczne. Islandia jest znana nie tylko z powodu aktywnych wielu wulkanów, gejzerów, wodo-spadów, malowniczych fiordów i klifów. Przez okrągły rok możliwy jest odpoczynek w gorących kąpieliskach i basenach zlokalizowanych na terenie całego kraju.
Islandia przyciąga uwagę wielu ludzi nie tylko z po-wodu malowniczych krajobrazów. Ten wulkaniczny kraj ma również wiele innych walorów. Islandia jest jednym z najmniejszych krajów w Europie, zarówno pod względem powierzchni, jak i liczby ludności.
* Prezes Oddziału TNOiK Lublin, przewodnicząca Ko-mitetu Organizacyjnego Konferencji.
ZĘŚĆ IIISCELLANEA Całkowita powierzchnia kraju wynosi 103 tys. km2.
Liczba ludności – 332 tys. Islandia jest wyspą, którą możemy traktować jako specyficzny region.
Na początku XX wieku Islandia była słabo roz-winiętym regionem, zamieszkałym przez bardzo biednych mieszkańców. W latach 60. wkroczyła na drogę dynamicznego wzrostu. W tym czasie, produkt krajowy brutto per capita wynosił 1400 USD i był podobny do poziomu osiąganego w roz-winiętych krajach europejskich. W roku 1980 PKB per capita osiągnął poziom 80% wyższy niż prze-ciętnie odnotowany w rozwiniętych krajach świata.
Spadek wzrostu gospodarczego obserwowany w dwu ostatnich dekadach XX wieku został zaha-mowany na początku XXI wieku, co było wynikiem deregulacji i liberalizacji islandzkiej gospodarki.
Zarówno Bank Światowy, jak i OECD podają, że w 2018 roku PKB wyrażany w amerykańskiej
walucie zamknął się kwotą 25.9 mld USD, a PKB per capita wynosił 73,2 tys. USD. Tempo wzrostu PKB osiąga 4,5%.
Obecnie Islandia jest jednym z bardziej postępo-wych krajów w świecie. Odniosła bezprecedensowy sukces w budowaniu kapitalizmu, zwłaszcza biorąc pod uwagę lata jej lewicowości. Islandię spośród innych krajów europejskich wyróżniają prawa mniej-szości seksualnych, feminizm, awangardowa sztuka, drastycznie ekologiczne podeście w gospodarce i gospodarstwach domowych. Szczególną rolę od-grywa skandynawski styl ubezpieczeń społecznych.
Na podkreślenie zasługuje fakt, że jest to kraj bardzo przyjazny dla obywateli, lecz ich nie deprawuje.
Wskaźnik aktywności zawodowej wynosi 83%, podczas gdy stopa bezrobocia kształtuje się na po-ziomie 4%, co oznacza, że 8 z 10 Islandczyków jest aktywnych zawodowo.
Uczestnicy konferencji Rozwój regionu i organizacji wyzwaniem dla ekonomii i nauk o zarządzaniu.
Te imponujące wyniki rodzą pytanie, dzięki czemu było to możliwe do osiągnięcia. Uczestnicy konferen-cji starali się na nie odpowiedzieć.
W literaturze na temat gospodarki światowej mamy obserwację, że kraje o podobnej zasobności bogactw naturalnych rozwijają się z różną dynamiką i to za-leży od posiadanego przez nie kapitału społecznego i umiejętności jego wykorzystania. Przykładem po-twierdzającym ten stan jest Islandia. Główne bogactwo naturalne Islandii to czysta, o wysokiej temperaturze woda oraz odnawialna energia. Bez wykorzystania kapitału społecznego sukces ekonomiczny kraju byłby niemożliwy. Dlatego tak ważne dla uczestników kon- ferencji było uzyskanie informacji o kapitale społecz-nym Islandii i możliwości obserwacji mechanizmów potrójnej, poczwórnej, a nawet pięciokrotnej heliksy, odpowiedzialnych za rozwój ekonomiczny Islandii.
Współcześnie rozwój regionalny determinowany jest wieloma czynnikami, Przez wiele lat trwały prace nad dopracowaniem koncepcji innowacyjnego rozwoju regionu. Koncepcja 3H uwzględniająca współpracę 3 aktorów Biznes+Nauka+Władza dała podstawę do stworzenia teorii w obszarze tworzenia środowiska innowacji. Potrójna heliksa jest modelem innowacji, który obejmuje wzajemne złożone relacje zachodzące w procesie tworzenia wiedzy pomiędzy trzema rodza-jami podmiotów: ośrodkami naukowymi (uniwersytety, ośrodki badawczo ‑naukowe, instytucje wspierające), przemysłem (przedsiębiorstwa) i rządem (włączając w to instytucje samorządowe). O potencjale współpracy decydują relacje między tymi trzema podmiotami, brak tych powiązań znacząco utrudnia przepływ wiedzy.
Model poczwórnej spirali (Quadruple Helix) do systemu innowacji włącza media i społeczeństwo obywatelskie. Proces poczwórnej spirali pozwala na kształtowanie się społeczeństwa opartego na wiedzy oraz demokracji opartej na wiedzy. Model poczwórnej heliksy pozwala na analizę interakcji czterech helis i badanie ich wpływu na wzrost gospodarczy gene-rowany poprzez ciągłe innowacje. Opisuje to nowe środowisko gospodarcze i pozwala zauważyć, że całe społeczeństwo zaangażowane jest w ciągłe innowacje, które są rezultatem współtworzenia pomiędzy czte-rema helisami połączonymi za pośrednictwem sieci, partnerstw i symbiotycznych relacji.
W odniesieniu do modeli innowacji i wiedzy inte- resującą koncepcją jest również model pięcioelemen-towej spirali (Quintuple Helix), którego istotą jest uwzględnienie środowiska naturalnego, jako ważnego elementu procesów produkcji i innowacji opartej na wiedzy. Procesy w nim zachodzące pozwalają na zrównoważony rozwój gospodarki, jednakże rozwoju takiego nie da się osiągnąć bez „socjoekologicznej”
przemiany społeczeństwa.
Te mechanizmy podczas całego pobytu na Islan-dii uczestnicy mogli zaobserwować, a jednocześnie
wymienić poglądy z przedstawicielami modelu biznes‑
‑nauka‑władza. Mogli dowiedzieć się od przedsta-wicieli biznesu, że warto powrócić do rodzimego kraju i zainwestować pieniądze zarobione w USA czy Meksyku w luksusowy hotel. Przenieść się ze stolicy kraju do maleńkiej osady i zaangażować się w budowę nowoczesnych firm farmaceutycznych Genis i Primer.
Pokazać, że jest możliwe przejście drogi od zwykłego łowienia śledzia i prostego jego przetwarzania do produkcji wykorzystującej najnowsze technologie.
To bardzo przekonywujący przykład dobrej praktyki w zakresie kreatywnego działania biznesu. Zaanga- żować się w remont domów (opuszczonych w cza-sie kryzysu ekonomicznego) a uzyskanych od władz osady za przysłowiowego dolara, by przyczynić się do ożywienia upadającej osady.
Odwiedzane przez uczestników konferencji miejsca to wzorcowo zorganizowane małe i średnie firmy w Islandii: w Saudarkrokur fabryka przetwórstwa skór owczych i rybich, przedsiębiorstwa high tech – Genis and Primex, zakład przetwórstwa ryb, zakład poboru i gospodarki gorącej wody, kąpieliska geotermalne stanowiące przykład CSR, a także hotele umożliwia-jące prowadzenie działalności turystycznej.
Dobre praktyki Islandii dotyczą wykorzystania kapitału społecznego. Umiejętność budowania relacji między:
1) władzą, a lokalną społecznością,
2) przedsiębiorcami, którzy nie tylko konkurują, ale również współpracują na rzecz społeczności lokal-3) lokalną społecznością a cudzoziemcami,nej,
4) młodzieżą powracającą po odbyciu edukacji do swoich stron rodzinnych, to kapitał ważny dla roz- woju lokalnych obszarów, a w konsekwencji ca-łego kraju.
Wizyta międzynarodowej grupy naukowców wzbu- dziła zainteresowanie polskiego konsula w Islandii Ja- kuba Pilcha oraz honorowo konsula Hiszpanii w Islan-dii Margret Jonsdottir. Wspólne spotkanie i wymiana poglądów dostarczyły wiedzy na tematy dotyczące potencjalnych obszarów kooperacji.
Podsumowując, zorganizowane w Islandii przedsię-wzięcie naukowe skłania do refleksji, że w większym niż dotychczas stopniu powinniśmy prowadzić inten-sywną współpracę między Islandią i Polską w wielu obszarach. Przede wszystkim współpraca ta powinna dotyczyć wspólnych badań naukowych. Dobra prak- tyka Islandii w zakresie zatrudniania pracowników fi-zycznych rekrutowanych w Polsce, ich rzetelna praca, pracowitość i odpowiedzialność podkreślane były na każdym kroku i przez wszystkich spotkanych praco-dawców oraz władze lokalne i regionalne. To dobra wskazówka, że należy przenieść współpracę z najniż-szych poziomów na poziom wymiany doświadczeń naukowych i prowadzenie wspólnych badań.
ZĘŚĆ IIISCELLANEA