„Niezmienną prawdą w historii pieniądza jest to, że każdy środek zaradczy stanie się z pewnością źródłem nowego nadużycia”.
John Kenneth Galbraith (1908–2006)1
P
roblem odpowiedzialności w bankowości pojawił się już w starożytności. Zastąpienie towarów peł-niących funkcje płatnicze pieniądzem kruszcowym przyczyniło się do usprawnienia wymiany handlo-wej, a wraz z nią do szybszego bogacenia się kupców i bankierów2. Od bankierów oczekiwano bezpiecznego przechowania i zwrotu powierzonych pieniędzy oraz niestosowania lichwy w przypadku pożyczek. Jednak chciwość bankierów, a do tego brak kontroli nad wyda-wanymi kwitami depozytowymi prowadziły często do nadużyć, a w końcu do sprzeniewierzania przyjętych depozytów, bankructwa banków i zmniejszenia podaży pieniądza. Władcy starali się ograniczać nadużycia bankierów poprzez wprowadzenie obowiązkowych poręczeń i zabezpieczeń ich działalności, a nawet dra-stycznych kar. Sami też chętnie korzystali z pożyczek w celu finansowania swoich potrzeb, często impe-rialnej polityki. Za defraudację pieniędzy klientów, nieuczciwych bankierów czekała konfiskata majątku, a także – w zależności od obowiązujących w danym okresie zwyczajów, stosowanych zasad, czy prawa – publiczna chłosta, obcięcie ręki, zesłanie, więzienie.Nie zawsze pomagały dobre relacje bankierów z wład-cami, którzy – zdarzało się – sami nie spłacali swoich zobowiązań3. Finansowanie władców z jednej strony
1 J.K. Galbraith, Pieniądz. Pochodzenie i losy, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa 2011, s. 37–38.
2 Kupcy oddawali pieniądze/złoto na przechowanie oso- bom posiadającym skarbce (złotnikom), a w zamian otrzy-mywali kwity depozytowe uprawniające do ich odbioru.
Z czasem wielu złotników stało się bankierami i nie tylko przechowywali oszczędności, ale zaczęli udzielać pożyczek na procent, początkowo wykorzystując tylko swoje zasoby, a następnie część pieniędzy swoich klientów.
3 G. Davies, A history of money. From ancient times to the present day, University of Wales Press, Cardiff 2016, s. 113–233.
było głównym źródłem wielkich fortun rodzinnych4, z drugiej zaś przyczyną kłopotów finansowych ban-kierów, a nawet bankructw5.
W XVII wieku zaczęto tworzyć banki narodowe (centralne), którym przekazywano prawa bicia mo- net, ograniczając tym samym fałszowanie i obniża-nie wartości monet6. Zaczęły one emitować mający pokrycie w złocie pieniądz papierowy (banknoty).
Miały też czuwać nad jakością pieniądza i jego ilością w obiegu. Nie zapobiegło to jednak zbyt dużym emi-sjom banknotów bez pokrycia, które prowadziły do inflacji, powstawania baniek spekulacyjnych, a ban-kierów nierzadko do bankructwa. Ich przyczyną było najczęściej ryzykowne udzielanie pożyczek bez lub z niewielkim zabezpieczeniem, spekulacje giełdowe, a przy tym nieutrzymywanie rezerw gotówkowych w wymaganej wysokości i rozwijanie działalności
4 Wśród nich w XV wieku wyróżniają się rodziny wło-skie Bardi, Pazzi i Medici; w XVI wieku Grimaldi, Spinola, w Niemczech Berenberg, Fugger, Welser, Hiszpanii – Men-des. J. Kelman, The history of banking: A comprehensive re‑
ference source & guid, CreateSpace, Scotts Valley 2016.
5 Kłopotów finansowych nie uniknęli nawet spadkobiercy fortuny najbardziej znanego i wpływowego niemieckiego przedsiębiorcy i bankiera Jakuba Fuggera noszącego przy-domek Bogaty (1459–1525), który na zabezpieczonych pożyczkach dla rozrzutnych książąt, finansując wyprawy wojenne i łapówki dla elektorów (np. w przypadku wyboru cesarza Karola V Habsburga, czy nawet papieża Juliusza II) dorobił się nie tylko olbrzymiego majątku, ale i uzyskał tytuły arystokratyczne wraz z wielkimi wpływami (był bankierem władców, jak i papieży). Jednak, kiedy król Hiszpanii w 1557 roku zawiesił spłatę długów, jego na-stępcy ledwo uniknęli bankructwa. Rozpoczął się „czas międzynarodowych kryzysów finansowych” potęgowany przez dwa kolejne bankructwa hiszpańskie (1575 i 1607).
W Europie upadło wiele banków, m. in. liczne banki włoskie finansujące władców hiszpańskich i austriackich (Habsbur- gów). Fuggerowie długo borykali się z problemami niewy-płacalności, a ich majątek i wpływy uległy drastycznemu ograniczeniu. G. Steinmetz, Jakub Fugger i jego epoka.
Największy bogacz wszech czasów, Wydawnictwo Studio Emka, Warszawa 2018.
6 J.K. Galbraith, Pieniądz. Pochodzenie i losy..., op.cit., s. 37.
ponad realne możliwości7 . Dostępność usług banko- wych się zwiększała, więc konsekwencje nieodpowie-dzialności bankierów ponosiła coraz większa grupa społeczeństwa. W połowie XIX wieku zniesiono za-sadę nieograniczonej odpowiedzialności w przypadku spółek. W związku z tym współwłaściciele banków przestali odpowiadać za zobowiązania całym swoim majątkiem, a tylko do wartości wniesionych udziałów.
Ta zmiana sprzyjała podejmowaniu coraz większego ryzyka przez bankierów. W tym czasie, banki centralne zaczęły nadzorować banki komercyjne i zabezpieczały ich płynność w sytuacjach kryzysowych8. Zdarzało się też, że banki były ratowane ze środków publicz-nych (1907 USA). Jednak nieodpowiedzialne decyzje bankierów przyczyniły się m. in. do wielkiego kryzysu gospodarczego w latach 1929–1933, w wyniku którego wiele banków upadło, a te które przetrwały znacznie ograniczyły działalność kredytową9.
W okresie międzywojennym zaczęto odchodzić od parytetu złota, a w ramach układu w Bretton Wo- ods (1944) wprowadzono w rozliczeniach między-narodowych system dolarowo ‑złoty oraz znacznie ograniczono bariery dla prywatnych przepływów kapitałowych. Zbyt duża emisja dolara (dodruk do-lara) w porównaniu do podaży złota na świecie, a do tego zwiększenie kwoty międzynarodowych transak-cji finansowych dokonywanych przez banki (w tym
7 Bankructwa nie uniknął założony w Amsterdamie w 1609 roku – cieszący się światowa renomą – Amsterda-mer Wechselbank. Był on pierwszym bankiem publicznym (określany często jako pierwszy na świecie bank centralny).
Jego zadaniem było przyjmowanie depozytów w różnych walutach i ułatwianie bezgotówkowych rozliczeń między kupcami, skupowanie metali szlachetnych i monet oraz wybijanie nowych. Poręczycielem depozytów było Miasto Amsterdam, a bankiem zarządzał komitet miasta. Bank deklarował utrzymywania 100% rezerw dla depozytów na żądanie. Jednak od 1657 roku został uprawniony do pożyczania dużych kwot Miastu Amsterdam oraz United East Indies Company ( UEIC), a w 1794 roku okazało się, że bank udzielił wielomilionowych pożyczek bez zabezpie-czenia mającej wówczas kłopoty finansowe UEIC, a stopa utrzymywanych rezerw wynosiła zaledwie 20%. Bank został przejęty przez Miasto, a w 1819 roku zamknięty. S. Quinn, W. Roberds, The big problem of large bills: The Bank of Amsterdam and the Origins of Central Banking, Working Paper, Federal Reserve Bank of Atlanta, Atlanta 2005.
8 XIX wiek to początek tworzenia fortun finansowych takich rodzin, jak: Baring, Bethmann, Fargo, Goldman‑
‑Sachs, Merck, Morgan, Morris, czy Rothschild.
9 W tym okresie rezerwa gotówkowa, jaką zobowiązane były utrzymywać w tym okresie banki na pokrycie wypłat z tytułu depozytów oscylowała w granicach 10%. Podczas na początku XIX wieku wynosiła ona 60–70%. Gdy dłuż-nicy banku zaprzestawali spłaty zobowiązań, a deponenci masowo zaczęli wycofywać swoje wkłady, banki stały się niewypłacalne i zaczęły bankrutować. W tym czasie upadło ponad 9 tys. banków. W następstwie w 1933 roku w USA powstała pierwsza instytucja gwarantująca depozyty – Fe-deral Deposit Insurance Corporation ( FDIC).
spekulacyjnych) przyczyniły się do załamania systemu i całkowitego odejścia od parytetu złota10 . Banki sku-piały się wówczas głównie na finansowaniu potrzeb gospodarki realnej i ludności, a w mniejszym stop-niu na działalności spekulacyjnej, zaś ilość pieniądza w obiegu oraz jego kreacja kontrolowana była przez banki centralne.
Począwszy od lat 80. XX wieku sytuacja zaczęła ulegać zmianie. Gwałtowny rozwój gospodarczy, li-beralizacja i internacjonalizacja rynków finansowych, postępująca globalizacja, rozwój bankowości inwesty-cyjnej, a zwłaszcza technologii bankowych i systemów informatycznych wraz z deregulacją ostrożnościową doprowadziły do swobodnego przepływu kapitałów, powstania globalnego rynku finansowego i kapitało-wego, ograniczając przy tym mechanizmy kontrolne oraz skuteczność polityki pieniężnej. Spekulacje, nadużycia finansowe, hazard moralny, wysokie le-warowanie mające zapewnić ponadprzeciętne zyski, stały się dość powszechne w działalności bankowej11. Ich skutkiem był m. in. globalny kryzys finansowy i kryzys strefy euro (2007–2013). W jego rezultacie doszło do upadku lub też nacjonalizacji wielu banków, a także udzielenia bankom przez rządy państw pomocy finansowej ze środków publicznych. Rozgorzała dys-kusja na temat transparentności funkcjonowania oraz odpowiedzialności banków i bankierów nie tylko za straty finansowe, lecz także za negatywne skutki ich działalności dla gospodarki i społeczeństwa. Szcze-gólne miejsce w tej dyskusji zajęła odpowiedzialność dużych globalnych instytucji finansowych, uważanych za głównych sprawców kryzysów i kłopotów go-spodarczych wielu krajów (np. Argentyna, Brazylia, Grecja, Tajlandia, Wenezuela) oraz dysproporcji w ich rozwoju i narastania nierówności społecznych.
Syntetyczna ocena rozwoju bankowości pozwala stwierdzić, że chciwość bankierów, wcześniej czy później, prowadziła do strat deponentów, a – wraz z zacieśnianiem stosunków banków z decydentami, a później rozwojem systemu gwarantowania depozy-tów – za kryzysy bankowe płacili w znacznym stopniu podatnicy, nawet wtedy, gdy sami bankierzy ponosili dotkliwe straty. Nie można też pomijać okoliczności, że bankowość sukcesywnie ulegała skomplikowaniu i to zarówno w kwestii czynności i usług bankowych, jak i standardów regulacyjnych, czy zachowania
10 Z. Fedorowicz, Teorie pieniądza, Poltext, Warszawa 1992, s. 14–16.
11 Podporządkowanie zarządzania bankami (szczegól-nie dużych podmiotów) idei wartości dla akcjonariuszy (shareholder value), a do tego uzależnienie wynagrodzenia menedżerów od wzrostu tej wartości doprowadziło do tego, że skupiały się one wyłącznie na maksymalizacji korzyści finansowych, nie przejmując się interesami pracowników, klientów i społeczności lokalnych, w których działały – w myśl zasady „cel uświęca środki”.
ZĘŚĆ IIISCELLANEA
podmiotów rynku finansowego. W istotny sposób rzutowało to na nierówność stron transakcji finanso-wych, w tym zjawisko asymetrii informacji, hazardu moralnego – patologii w zachowaniu banków, jak i klientów.
Istotnym czynnikiem pozycji banków w krajach gospodarki towarowo ‑pieniężnej było to, że stały się głównymi partnerami finansowymi rządów – na-bywcami papierów skarbowych, kredytodawcami dla finansowania preferowanych inwestycji, czy nawet programów socjalnych, co prowadziło do wzrostu podatności systemów społeczno ‑gospodarczych na ryzyko kryzysów finansowych12. I chociaż działalność bankowa podlega nadzorowi, a jej prowadzenie zwią-zane jest z przestrzeganiem zaostrzonych po ostatnim kryzysie norm, to nadal ujawniane są różnego rodzaju nieprawidłowości związane z funkcjonowaniem ban-ków, defraudacje pieniędzy, oszustwa itp.
Wraz z rozwojem świadomości społeczeństwa co do roli i możliwości banków w gospodarce, a przy tym świadomości realnych zagrożeń cywilizacyjnych, oczekiwania co do zakresu odpowiedzialności banków
12 Rządy, ratując zagrożone upadłością banki przejęły ich dług, co w efekcie doprowadziło do znacznego wzrostu krajowego długu publicznego, np. w Hiszpanii, Irlandii, Słowenii, na Cyprze.
znacznie wzrosły. Obecnie nie chodzi tylko o zwrot zdeponowanych środków pieniężnych, czy uczciwość w relacjach z klientami, ale o aktywne włączenie się banków w rozwiązywanie problemów współczesnego świata i budowę dobrobytu społecznego.
Siła finansowa największych banków na świecie
Obecnie na świecie funkcjonuje 26 banków, których sumy bilansowe przekraczają 1 bln USD, co oznacza, że każdy z nich dysponuje aktywami wyższymi od nominalnego PKB co najmniej 170 krajów na świecie na 192 uwzględnionych w klasyfikacji. Łączne aktywa tych banków wynoszą prawie 54 bln USD, z tego:
7 – to banki chińskie (19 bln USD), 4 amerykańskie (8,78 bln USD), 4 japońskie (8,34 bln USD), 4 fran-cuskie (7,41 bln USD), 3 angielskie (5 bln USD) i po jednym hiszpańskim, niemieckim, holenderskim i ka-nadyjskim (tabela 1). Nie wszystkie banki posiadają sieć globalną, ale poprzez dostęp do międzynarodo- wych i globalnych rynków finansowych i kapitało-wych mogą angażować posiadane środki finansowe bez granic.
Największe banki w niektórych krajach w porówna- niu z nominalnym PKB dysponują aktywami stanowią-cymi jego wielokrotność, co stanowi m. in.: o ich sile Tabela 1. Banki o sumie aktywów powyżej 1 bln USD
(stan na 31 grudnia 2018 roku)
Lp. Bank Kraj Aktywa
(w bln USD)
Chiński Bank Przemysłowo ‑Handlowy China Construction Bank, Chiny Agricultural Bank of China Bank of China
Mitsubishi UFJ Financial JPMorgan Chase HSBC
Bank of America Chiński Bank Rozwoju BNP Paribas,
Credit Agricole Citigroup Japan Post Bank Wells Fargo
Sumitomo Mitsui Financial Group Mizuho Financial Group Banco Santander Deutsche Bank Societe Generale Grupa BPCE Barclays
Bank of Communications Postal Savings Bank of China Grupa ING
Lloyds Bank Royal Bank of Canada
Chiny Chiny Chiny Chiny Japonia USAWlk. Brytania USAChiny Francja Francja USAJaponia USA Japonia Japonia Hiszpania Niemcy Francja Francja Wlk. Brytania Chiny Chiny Holandia Wlk. Brytania Kanada
4,03 3,383,29 3,01 2,782,62 2,55 2,352,35 2,332,12 1,921,90 1,89 1,831,83 1,67 1,541,50 1,461,44 1,391,38 1,01 1,011,00
Źródło: https://www.advratings.com/banking/top‑banks‑in‑the‑world (7.09.2019).
Tabela 2. PKB nominalna wartość w mld USD (stan na
31 grudnia 2018 roku)
Lp. Kraj PKB
1.
Świat
USAUnia Europejska Chiny
Japonia Niemcy Indie Wlk. Brytania Francja Włochy Brazylia Kanada Korea Płd.
Rosja Hiszpania Australia Meksyk Indonezja Holandia Arabia Saudyjska Szwajcaria Turcja Tajwan Polska
87.270,8 21.344,7 18.705,1 14.216,5 5.176,2 3.963,9 2.971,9 2.829,2 2.761,6 2.025,9 1.960,2 1.739,1 1.656,7 1.610,4 1.429,1 1.417,0 1.241,5 1.100,9 914,0 762,3 742,0 706,2 601,4 593,3 Źródło: https://www.imf.org/external/
pubs/ft/weo/2019/01/weodata/weorept.
aspx?sy=2018 (7.09.2019).
finansowej i pozycji w stosunkach z rządami. Suma aktywów 26 największych banków na świecie stanowi aż 61,4% światowego PKB i przewyższa ponad dwu-krotnie PKB Unii Europejskiej (tabela 2).
Kraje się zadłużają (rządy, przedsiębiorstwa, insty-tucje finansowe, ludność), a globalny rynek długu jest trzy razy większy od globalnego rynku akcji, zaś dług skarbowy stanowi jego największą część. Rentowność obligacji skarbowych ma wpływ na pozostałe aktywa finansowe, takie jak: akcje, ceny nieruchomości, ren-towność dłużnych papierów korporacyjnych, ceny metali szlachetnych, kursy walut. Dług publiczny o wartości powyżej 1 bln USD posiada 9 krajów na świecie (tabela 3), co oznacza, że każdy z banków ma aktywa wyższe niż kwoty nominalne zadłużenia kolejnych krajów w rankingu. Jest to o tyle istotne, że główną część tego zadłużenia stanowi składnik aktywów banków komercyjnych zarówno krajowych, jak i zagranicznych. Na koniec 2018 roku 29% pol-skiego długu skarbowego posiadały krajowe banki komercyjne (w strukturze ich aktywów dług stanowił ponad 20%), natomiast w posiadaniu inwestorów za-granicznych (w tym banków) było 47,3%13. Emisja dłużnych papierów wartościowych przez państwa jest tak duża, że w zasadzie bez zaangażowania banków, ich zbycie byłoby niemożliwe. Dlatego też wiąże ona rządy krajów z bankami, a wręcz je od nich uzależnia.
Banki – dopóki systematycznie regulowane są odsetki od długów – bardzo chętnie udzielają kolejnych po-życzek na spłaty kapitału. W ten sposób dochodzi do tzw. rolowania długu. Jednocześnie poprzez skalę długu mogą one wpływać na sytuację kraju dłużnika.
Nagła wyprzedaż obligacji skarbowych danego kraju może doprowadzić do jego bankructwa14.
Tabela 3. Dług publiczny w mld USD
Lp. Kraj Kwota długu
1. 2.
Stany Zjednoczone Japonia
Chiny Francja Włochy Niemcy Wielka Brytania
Hiszpania Indie Kanada
Polska...
21.454 9.731 5.347 2.741 2.907 2.525 2.462 1.480 1.090 924 303...
Źródło: https://commodity.com/debt‑clock/ (7.09.2019).
13 https://www.gov.pl/web/finanse/zadluzenie‑skarbu‑
panstwa (7.09.2019).
14 Wyprzedaż długu prowadzi do wzrostu rentowności obligacji, a to do wzrostu kosztu obsługi długu, który może spowodować atak spekulacyjny – waluta danego państwa zostanie nadmiernie wyprzedana.
Banki komercyjne chętnie inwestują pieniądze w dłużne instrumenty skarbowe, nie tylko z uwagi na oprocentowanie, lecz przede wszystkim na niskie ryzyko i koszty obsługi oraz wysoką płynność. Nato-miast udzielenie kredytu podmiotowi gospodarczemu lub konsumentowi wiąże się ze zdecydowanie więk-szymi kosztami i większym ryzykiem. Wyższe ryzyko działalności banku – zgodnie z regulacjami – wymaga posiadania wyższych kapitałów własnych. Natomiast dla skarbowych papierów dłużnych utrzymywana jest zerowa waga ryzyka. I mimo iż od czasu kryzysu w strefie euro, wiadomo, że dług skarbowy wiąże się z ryzykiem, to propozycje Komitetu Bazylejskiego odejścia od zerowych wag ryzyka, czy nałożenia limitów na długi rządowe15, nie znalazło aprobaty regulatorów krajów UE.
Zatem dług nie tylko uzależnia rządy od finanso- wania bankowego, ale pośrednio ogranicza im wdra-żanie twardych regulacji. I choć w ostatnich latach wprowadzono szereg nowych i zaostrzono istniejące regulacje bankowe, stworzono listę systemowo waż-nych globalnych instytucji finansowych ( SIFI – Syste‑
mically Important Financial Institutions)16, dla których określono dodatkowe wymogi kapitałowe i zasady nadzoru, to ostateczny kształt uregulowań budzi nadal zastrzeżenia i niezadowolenie społeczne17. Przy czym nowe, czy zaostrzone regulacje uderzają najbardziej w banki lokalne, osłabiając ich konkurencyjność.
Banki globalne zaś wykorzystują możliwości rekom-pensowania utraty potencjalnych zysków w jednym kraju, w krajach o mniej restrykcyjnych systemach regulacyjnych i nadzorczych. Nadto efektywna kon-trola nad globalnymi instytucjami finansowymi przez państwa narodowe jest praktycznie niemożliwa.
W przeszłości głównie bankierzy i banki zabiegały o względy władców, natomiast współcześnie – nie-rzadko – to rządy zabiegają o względy banków, które niezadowolone np. z restrykcyjnych regulacji lub da-nin publicznych mogą przenieść działalność do innego kraju, zaprzestać finansowania długu skarbowego, a nawet poprzez operacje spekulacyjne pogrążyć
15 Basel Committee on Banking Supervision, Discussion paper The regulatory treatment of sovereign exposures, Bank for International Settlements 2017, https://www.bis.
org/bcbs/publ/d425.htm (7.09.2019).
16 Z 26 banków posiadających aktywa powyżej 1 bln USD na liście 29 systemowo ważnych instytucji finanso-wych znajdują się 22 z nich. Financial Stability Board, 2018 list of global systemically important banks (G‑SIBs), 16 No- vember 2018, https://www.fsb.org/2018/11/2018‑list‑of‑glo-bal‑systemically‑important‑banks‑g‑sibs/ (7.09.2019).
17 Np. związane z brakiem ograniczenia możliwości kreacji pieniędzy przez banki komercyjne, czy hazardem moralnym. Powstają stowarzyszenia, ruchy społeczne, które domagają się regulacji ograniczających szkodliwe działania banków z ekologicznego i społecznego punktu widzenia, a także skutecznych sankcji.
ZĘŚĆ IIISCELLANEA gospodarkę danego kraju.
Stąd pojawiają się kon-cepcje, aby banki miały obowiązek raportowania celów, na jakie przezna-czają depozyty zgroma- dzone w kraju działalno-ści. I mimo braku twardych nakazów w tym zakresie są banki, które to czynią, łą- cząc przy tym interes eko-nomiczny ze społecznym i ekologicznym.
Triodos Bank – przykład banku odpowiedzialnego
Triodos Bank został utworzony w 1980 roku w Holandii przez grupę osób fizycznych i praw-nych posiadających po-dobne systemy wartości, przywiązujących dużą wagę do społecznych i ekologicznych aspektów działalności gospodar-czej18. Swoją działalność rozpoczął od świadcze-nia podstawowych usług depozytowo ‑kredytowych i płatniczych. Stopniowo rozszerzył działalność o usługi inwestycyjne, zarządzania aktywami, ubezpieczenia i private banking19. Obecnie Triodos
Bank posiada oddziały w Belgii, Wielkiej Brytanii,
18 Triodos Bank został w 2009 roku laureatem przy-znawanej przez Financial Times nagrody dla najbardziej zrównoważonego banku na świecie (Sustainable Banking Awards). W konkursie tym wyróżniane są instytucje finan-sowe za przywództwo i innowacyjność w integrowaniu kwestii społecznych, środowiskowych i ładu korporacyj-nego z codzienną działalnością biznesową. W 2019 roku za najbardziej zrównoważone banki uznano BNP Paribas (Francja), Arab African International Bank (Egipt), Banco Bci (Chile), Orange Bank (Belgia), mBank (Polska), Bank of the Philippine Islands (Filipiny), Access Bank (Nigeria), Jordan Islamic Bank (Jordania). https://www.worldfinance.
com/banking‑awards (7.09.2019).
19 W 1990 roku utworzył pierwszy w Europie fundusz ekologiczny Biogrond Beleggingsfonds, następnie Wind Fund i Green Investment Fund. W 1994 roku współtworzył pierwsze na świecie dwa fundusze, które inwestują w roz-wój mikrofinansów w krajach rozwijających się (Stichting Triodos ‑Doen, Stichting Hivos ‑Triodos Fonds).
Hiszpanii i Niemczech. Na koniec 2018 roku bank posiadał kapitał własny w wysokości 1131 mln EUR, aktywa – 15 543 mln EUR, zysk netto – 38,6 mln EUR i zatrudniał 1427 pracowników. Bank finansuje jedynie przedsiębiorstwa, które uwzględniają w swojej działal-ności aspekty społeczne, środowiskowe i kulturowe;
głównie w takich dziedzinach, jak energia odnawialna, budownictwo społeczne, opieka zdrowotna, uczciwy handel, żywność i rolnictwo ekologiczne, czy instytu-cje i organizacje społeczne. W zasadzie od początku działalności bank uważa, że jego obowiązkiem jest dążenie do godzenia celów rozwoju gospodarczego, społecznego i ekologicznego – zarabianie pieniędzy na pozytywnych zmianach społecznych, środowiskowych i kulturowych.
Triodos Bank w swojej działalności skupia się na transparentnych relacjach z klientami. Ważne przy tym są relacje między deponentami a kredytobior-cami i ich wzajemna zależność. Dla banku jest ważne, Wykres 1. Dynamika wybranych wielkości bilansowych Triodos Banku
w latach 2004–2018
0%
100%
200%
300%
400%
500%
600%
700%
800%
900%
1000%
1100%
1200%
1300%
1400%
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Kapitał własny Depozyty Pożyczki i kredyty Suma bilansowa Źródło: opracowanie na podstawie raportów finansowych banku; https://www.annual‑report‑triodos.
com (7.09.2019).
Wykres 2. Dynamika przychodów, kosztów i zysku netto Triodos Banku w latach 2004–2018
100%0%
200%300%
400%
500%600%
700%800%
900%
1000%
1100%
1200%
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Przychody ogółem Koszty operacyjne (bez rezerw) Wynik finansowy netto Źródło: opracowanie własne na podstawie raportów finansowych banku; https://www.annual‑
report‑triodos.com (7.09.2019).
kto otrzyma kredyt i na jakie cele go przeznaczy.
Klienci powierzający swoje oszczędności bankowi mogą sprawdzić na jego stronach internetowych, gdzie i w co inwestowane są ich pieniądze – bank publikuje informacje o podmiotach, które finansuje20.
Oferta banku nie obejmuje skomplikowanych produktów bankowych czy złożonych instrumentów finansowych służących tylko i wyłącznie generowaniu
Oferta banku nie obejmuje skomplikowanych produktów bankowych czy złożonych instrumentów finansowych służących tylko i wyłącznie generowaniu