Kluczowym tematu tej części pracy jest prawo do sądu, jako prawa rozpoznania sprawy przez sąd właściwy. Nauka procesu karnego niejednokrotnie podkreśla, że prawo do sądu właściwego stanowi jeden z podstawowych składników gwarancji wynikających z art.
45 § 1 Konstytucji RP. Dlatego znaczenie gwarancyjne właściwości sądu w ramach prawa do sądu uznać należy za najważniejsze.172 Zaznaczyć należy również, że prawo do rozpoznania sprawy przez sąd właściwy zalicza się do grupy składników tworzących „dobro wymiaru sprawiedliwości”173
W art. 45 ust. 1 Konstytucji RP mowa jest o rozpoznaniu sprawy przesz sąd właściwy.
Językowa wykładnia tego przepisu, może prowadzić do wniosku, że ustawodawca miał na myśli, rozpoznanie sprawy przez sąd właściwy rzeczowo i miejscowo, zgodnie z treścią przepisów proceduralnych. Jak słusznie zauważone w doktrynie - taką interpretację można uznać za zbyt wąską.174 Zgodnie z poglądem przedstawionym przez W. Sanetrę „sąd właściwy” może być rozumiany na trzy sposoby. W pierwszej kolejności możemy rozumieć go, jako sąd właściwy rzeczowo, miejscowo i funkcjonalnie do rozpoznania sprawy. Po drugie „sąd właściwy” może być rozumiany jako sąd, który orzeka we właściwym składzie.
Tak jak zaznaczyłem to w rozdziale pierwszym - przedmiotem analizy w niniejszej pracy jest problematyka właściwości i sądu właściwego w ich wąskim znaczeniu. Autor prezentuje również trzecie znaczenie „sądu właściwego” jako ogólną właściwość danego pionu sądów do rozpoznawania spraw konkretnego rodzaju. Z ostatnim poglądem autora nie można się zgodzić, takie rozumienie zagadnienia sądu właściwego w rzeczywistości nie mieszczą sie zakresie problematyki właściwości sądu. Kwestie związane z rozpoznawaniem spraw przez dany pion sądów stanowią element podsądności sądów i dlatego nie mogą być łączone z problematyką właściwości.175
171 Por. P. Wiliński, Proces..., str. 102
172 Zob. P. Wiliński, Proces..., str. 122, oraz D. Szumiło-Kulczycka, Prawo do sądu właściwego w polskim procesie karnym i gwarancje jego realizacji (w:) Zasady procesu karnego wobec wyzwań współczesności.
Księga ku czci profesora Stanisława Waltosia, Warszawa 2000.str. 247-257.
173 Zob. Paprzycki L.K., Dobro wymiaru sprawiedliwości – art. 37 k.p.k. (w:) Jakubowska – Hara J., Nowak C., Skrupiński J. Reforma prawa karnego propozycje i komentarze Księga pamiątkowa Profesor Barbary Kunickiej – Michalskiej Warszawa 2008 .s 391-404.
174 Por. W. Sanetra, Sąd..., str. 11.
175 Jak wyżej.
~ 61 ~
W ocenie P. Wilińskiego konstytucyjny obowiązek rozpoznania sprawy przez sąd właściwy nie obejmuje właściwości miejscowej. Autor uzasadnia swój pogląd tym, iż przesłanki pozwalające na wyznaczenie sądu właściwego miejscowo nie dotyczą takich okoliczności jak waga sprawy czy kompetencja sądu, lecz są powiązane ze sprawnością, racjonalnością czy ekonomiką postępowania, które wynikają zasadniczo z problematyki rozpoznania sprawy bez zbędnej zwłoki. P. Wiliński zaznaczył jednocześnie, że prezentowane przez niego stanowisko nie oznacza, że reguły określające właściwość miejscową sądu mogą być regulowane za pośrednictwem przepisów innych niż ustawa.176 W mojej ocenie z prezentowanym przez P. Wilińskiego stanowiskiem nie można się zgodzić. Artykuł 45 § 1 Konstytucji RP wskazuje, że składnikiem prawa do sądu jest właściwość nie wyłączając żadnej z jej odmian. Prowadzi to do wniosku, że istota gwarancyjnej funkcji właściwości sądu jako elementu prawa do sądu rozciąga się na wszystkie jej odmiany w tym również na właściwość miejscową. Niewątpliwie dla prawidłowej realizacji owej funkcji gwarancyjnej właściwość miejscowa będzie mniej istotna niż właściwość rzeczowa, co wynika z wagi przesłanek, które kształtują ich reguły. Jednak nie oznacza to, iż możliwe jest pominięcie właściwości miejscowej w zakresie funkcji gwarancyjnej właściwości sądu.
Jak podkreśla się literaturze przedmiotu, podstawowym przepisem prawa o randze konstytucyjnej, wypełniającym treść prawa do sądu właściwego, jest art. 176 § 2 Konstytucji RP. W powyższym przepisie ustrojodawca wskazuje, że właściwość sądu musi być ukształtowana przez przepisy rangi ustawowej. Obowiązek ów przejawia się w dwóch aspektach, a mianowicie poprzez odpowiednie ukształtowanie ustroju sądu oraz prawidłowe określenie pozycji organów, jakimi są sądy, rozpoznające sprawę pomiędzy innymi organami publicznymi.177
Treść prawa do sądu właściwego pozwala również wyciągnąć wniosek, że właściwość sądów nie może być uregulowana w taki sposób, aby występowały w niej luki, jednym słowem, regulacja taka musi być kompletna, czyli nie może dojść do sytuacji, w której nie da się ustalić sądu właściwego do zajęcia się sprawą jednostki, która podejmuje decyzję o wykorzystaniu przysługującego jej prawa do sądu.178 Również Trybunał Konstytucyjny wskazał, że istota funkcji gwarancyjnej prawa do sądu właściwego przejawia się w tym, że właściwość musi być ukształtowana w taki sposób aby zawsze, któryś z sądów był sądem właściwym do rozpoznania sprawy dotyczącej praw i wolności jednostki. Istota
176 Zob. P. Wiliński, Proces..., str. 123
177 Wyrok TK z dnia 16 marca 1999 roku, SK 19/98, OTK 1999 Nr 3 poz. 36.
178 Por. . L. Gardocki (red.), Komentarz..., do art. 45, str. 4.
~ 62 ~
gwarancyjnego charakteru przepisów kształtujących właściwość wynika w ocenie Trybunału z konstytucyjnego prawa do rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy przez sąd właściwy.
Trybunał wskazuje również, że w związku z tym kontrola sądowa konkretnych kategorii spraw winna być przekazana sądowi będącemu najlepiej do tego przygotowanym, niezależnie od tego, czy to ze względu na jego miejsce w strukturze sądownictwa, czy ze względu na jego specjalizację.179 Określenie tych najlepiej przygotowanych sądów jest właśnie zadaniem regulacji dotyczących właściwości sądu. Sama Konstytucja RP w znaczącym stopniu określa prawo do sądu właściwego, w szczególności w zakresie przedmiotowym, poprzez nakazanie określenia właściwości sądów w taki sposób, aby sprawy rozpoznawane przez sądy były adekwatne do stosowanych przed nimi procedur. Uwagi poczynione przez Trybunał w uzasadnieniu do przybliżonego powyżej wyroku prowadzą nie tylko do wniosku, że Trybunał Konstytucyjny wskazuje na istnienie prawa do sądu właściwego jako wyodrębnionego elementu prawa do sądu. Orzeczenie to w swojej treści wskazuje również na istotną kwestię będącą uzasadnieniem takiego wyodrębnienia. Otóż nie wystarczy uznanie, że sprawę rozpoznaje sąd, niezbędne jest również określenie sądu przygotowanego merytorycznie do rozpoznania sprawy.
W ocenie przedstawicieli nauki procesu karnego powyższy wymóg na łamach procesu karnego należy rozumieć jako nakaz rozpoznania sprawy karnej przez polski sąd karny, który jest w świetle regulacji ustawowych kompetentny do przeprowadzenia rzetelnej analizy sprawy pod względem oceny jej stanu faktycznego oraz okoliczności prawnych, a następnie jej rozstrzygnięcia w sposób rzetelny i zgodny z wiedzą i doświadczeniem życiowym.180 Przytoczyć w tym miejscu można więc pogląd K. Marszała, że prawo do sądu właściwego ma stanowić gwarancję prawidłowego rozpoznania sprawy i sprawiedliwego rozstrzygnięcia.181
Funkcja gwarancyjna właściwości sądu była nie raz podnoszona w orzecznictwie sądów polskich. Najwyraźniejszym przykładem w tym zakresie jest postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 3 lutego 1993 roku.182 Przytoczone orzeczenie w swojej treści można traktować w zasadzie jako definicję funkcji gwarancyjnej właściwości sądu w
179 Wyrok TK z 10 czerwca 2008 roku, SK 17/07, OTK ZU 2008/A Nr 5 poz. 78.
180 Zob. P. Wilińsk, Proces..., str. 123.
181 Zob. K. Marszał, Badanie właściwości sądu w sprawach o przestępstwo w: Skargowy model postępowania karnego. Księga ofiarowana Profesorowi Stanisławowi Stachowiakowi, Warszawa 2008. str. 244.
182 Postanowienie S.A. w Krakowie z dnia 3 lutego 1993 roku II Ako 3/93 KZS 1993 Nr 2 poz. 12. „Przepisy o właściwości mają charakter nie tyle porządkowy, co gwarancyjny. Nie chodzi w nich jedynie o zapobieganie ewentualnym sporom kompetencyjnym organów procesowych, ale głównie o to, by strony z góry wiedziały, który z nich będzie wykonywał czynności, w szczególności, który sąd będzie orzekał. Stan taki nie tylko eliminuje możliwość celowych manipulacji dla osiągnięcia pożądanej treści wyroku, ale i zapobiega powstawaniu podejrzeń o takie zabiegi. Przyjęte kryterium właściwości miejscowej wyraża i treść moralną, a to założenie, by sprawca przestępstwa odpowiadał tam, gdzie je popełnił.”
~ 63 ~
zakresie realizacji prawa do sądu. Sąd zwraca również uwagę na kilka zasadniczych kwestii, związanych z możliwością realizacji przez jednostkę prawa do sądu właściwego. W pierwszej kolejności Sąd Apelacyjny w Krakowie podnosi, że jednostka musi wiedzieć z góry, jaki sąd będzie właściwy do rozpoznania jej sprawy, a więc musi to wiedzieć już przed zaistnieniem sytuacji, która będzie podstawą do zwrócenia się do sądu. Wynika z tego, że wiedza ta po stronie jednostki musi istnieć nie tylko na kanwie konkretnej sytuacji faktycznej, lecz musi mieć również charakter abstrakcyjny, odnoszący się do sytuacji opisanych w poszczególnych przepisach prawa materialnego.
Najistotniejszą kwestią odnośnie gwarancyjnej funkcji prawa do sądu właściwego, na kanwie wszystkich występujących w naszym systemie prawa procedur sądowych, jest wynikający z niej zakaz wpływania na właściwość sądu przez podmioty prowadzące lub uczestniczące w postępowaniu.
Obowiązek określania sądu właściwego za pomocą przepisów o randze ustawowej, został ukształtowany w art. 176 § 2 Konstytucji RP i odnosi się do wszystkich form postępowań sądowych, a więc karnego, cywilnego czy administracyjnego i innych. Zaznaczyć należy jednak, że funkcja gwarancyjna prawa do sądu właściwego może być rozumiana w sposób odmienny dla różnych procedur. Przykładowo - k.p.c. w artykule 46 § 1 stwarza stronom możliwość zawarcia umowy, określającej sąd właściwy miejscowo do rozpoznania sprawy. Podobna sytuacja będzie miała miejsce w procedurze karnej - jeżeli strona postępowania działa w granicach przewidzianych przepisami prawa, np. strona wnosi zażalenie na postanowienie w przedmiocie właściwości na podstawie art. 35 k.p.k., to jej działanie nie będzie mogło być ocenione jako zabronione oddziaływanie na właściwość sądu.
W konsekwencji tego niemożliwe stanie się stwierdzenie, że takie zachowanie stron doprowadzi do naruszenia prawa do sądu.183
Problematyka funkcji gwarancyjnej właściwości sądu w świetle prawa do sądu, przejawiająca się przede wszystkim w zapewnieniu jednostce sądu, który rozpozna jej sprawę, znalazła również miejsce w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego.
Mając na uwadze treść art. 176 § 2 Konstytucji RP, regulacje określające właściwość sądów muszą być umiejscowione w przepisach o randze ustawowej. Treść powyższego przepisu, w świetle jego wykładni językowej, prowadzi do wniosku, że nie jest możliwe określenie reguł właściwości sądu w przepisach niższej rangi niż ustawa. Niniejszy pogląd nie zyskał jednak pełnej aprobaty w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, który przewiduje
183 Por. L. Gardocki (red.) Komentarz..., do art. 176, str. 10.
~ 64 ~
możliwość wystąpienia wyjątków od generalnej zasady obowiązku kształtowania reguł właściwości przez akty prawne rangi ustawowej. W wyroku z dnia 30 czerwca 2003 roku184 Trybunał Konstytucyjny uznał, że ukształtowanie właściwości sądu w rozporządzeniu w pewnych określonych warunkach i zakresie, pozwala na uznanie, iż przepisy te są zgodne z treścią z art. 176 § 2 Konstytucji RP. Trybunał w uzasadnieniu do tego wyroku wylicza, iż rozporządzenie takie musi być wydane na podstawie delegacji ustawowej, uprawniającej do ukształtowania rozporządzenia. Zauważyć należy, że delegacja taka może być zawarta w każdej ustawie, nie tylko w ustawie karno-procesowej, co wynika z treści art. 176 § 2 Konstytucji RP, który wymaga jedynie regulacji ustawowych, nie precyzując charakteru ustaw.
Następnie regulacja ta musi być ukształtowana w sposób zgodny z ogólnymi zasadami kształtowania właściwości sądu oraz ich obszarów działania. Trybunał dokonuje również, podziału w zakresie przepisów prawnych, dotyczących właściwości sądu, które w jego ocenie mogą znaleźć się w rozporządzeniu. Zdaniem Trybunału, należy wyodrębnić przepisy o charakterze podstawowym, jak i przepisy o charakterze pomocniczo – administracyjnym.
Nie ulega wątpliwości, że przepisy o charakterze podstawowym w zakresie właściwości sądów muszą być umieszczone w aktach prawnych o randze ustawowej. Do grupy przepisów o charakterze podstawowym możemy zaliczyć z pewnością wszystkie regulacje określające podział spraw pomiędzy poszczególne poziomy sądów oraz przepisy zawierające przesłanki, na bazie których ustala się sąd właściwy do rozpoznania sprawy. W przepisach rangi ustawowej uregulowane muszą być również wszystkie przypadki, w których możliwe jest zastosowanie wyjątków od podstawowych regulacji dotyczących właściwości sądu, jak również wszystkie te kwestie, które wiążą się z uprawnieniami i obowiązkami stron postępowania w tym zakresie np. uprawienie do wniesienia zażalenia na postanowienie w przedmiocie właściwości. Natomiast zdaniem Trybunału Konstytucyjnego nie ma żadnych przeciwwskazań, aby pozostałe regulacje pomocniczo – administracyjne były uregulowane w aktach prawnych niższej rangi, takich jak rozporządzenia. W zakresie przepisów pomocniczo-administracyjnych mieszczą się przepisy dotyczące określenia terytorialnego podziału obszaru kraju pomiędzy okręgi sądów, czy ustalenie miejsca siedziby sądu lub siedziby wydziałów zamiejscowych sądu, jeżeli takowe zostaną ustanowione. Przedstawione powyżej rozważania zostały powtórzone przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 27 marca 2013 roku.185
184 Wyrok TK z dnia 30 czerwca 2003 roku, P 1/03, OTK ZU 2003 roku Nr 6 poz. 56.
185 Wyrok TK z dnia 27 marca 2013 roku K 27/12, Dz. U. 2013 poz. 448.
~ 65 ~
Podobne poglądy do przedstawionego przez Trybunał Konstytucyjny, pojawiły się w nauce prawa karnego procesowego, które akceptują przytoczone powyżej uwagi Trybunału Konstytucyjnego.186Z treści orzeczenia Trybunału wynika jeszcze jedna kwestia, a właściwie zasada interpretacyjna przepisów Konstytucji RP, wskazująca na fakt, iż pomimo wykorzystania przez ustrojodawcę w ustawie zasadniczej zwrotów, iż właściwość sądów jest określana ustawą, to nie można jej rozumieć jako absolutnej wyłączności regulowania tego typu przepisów za pośrednictwem ustawy z pominięciem aktów prawa niższego rzędu.187
Pomimo tego, iż Trybunał Konstytucyjny nie wyklucza możliwości kształtowania reguł właściwości sądów w ograniczonym zakresie w rozporządzeniu, to jednak w żadnym wypadku nie może dojść do sytuacji, w której za pomocą rozporządzenia ustawodawca będzie usiłował wypełnić luki w zakresie braków, występujących w przepisach ustawowych, dotyczących właściwości sądów.188 Tak samo w tej kwestii wypowiedział się Trybunał w wyroku z dnia 16 listopada 1999 roku.189Zaznaczyć należy, że orzeczenie zostało wydane na bazie stanu faktycznego związanego z określeniem właściwości Naczelnego Sądu Administracyjnego, nie mniej jednak w związku z faktem, iż prawo do sądu właściwego ukształtowane w art. 45 § 1 Konstytucji odnosi się do wszystkich form procedur sądowych, uwagi poczynione przez Trybunał Konstytucyjny w powyższym wyroku odnoszą się również do właściwości sądu w sprawach karnych. Stanowisko Trybunału wskazuje wyraźnie, że przepisy niższego rzędu nie mogą kształtować właściwości sądów w przypadku, gdy luka prawna w tym zakresie wystąpiła w regulacji rangi ustawowej. Powyższa zasada wynika bezpośrednio z art. 87 Konstytucji RP190 określającej hierarchię aktów prawnych, obowiązujących w naszym ustawodawstwie. Wszelkie luki w przepisach o charakterze ustawowym winny być uzupełniane poprzez przepis o tej samej randze. Niniejsze orzeczenie wskazuje również na jeszcze jedną istotną kwestię. Naruszenie prawa do sądu właściwego, o którym mowa w analizowanym orzeczeniu, nie następuje w zakresie przepisów rozporządzenia, kształtujących właściwość sądu, tylko w przepisach ustawy, w której występuje luka prawna, polegająca na braku możliwości ustalenia sądu właściwego do rozpoznania określonej sprawy lub grupy spraw, w konsekwencji czego dochodzi do zamknięcia dla jednostki drogi sądowej oraz naruszenia jej prawa do sądu.191
186 Por. W. Jasiński, Bezstronność..., str. 201-202.
187 Por. L. Garlicki, Polskie..., str. 139.
188 Por. L. Gardocki (red.) Komentarz..., do art. 176, str. 10.
189 Wyrok TK z dnia 16 listopada 1999 roku, SK 11/99, OTK ZU 1999 roku Nr 7 poz. 814.
190 Por. L. Garlicki, Polskie..., str. 132 i nast.
191 Wyrok TK z dnia 16 listopada 1999 roku, SK 11/99, OTK ZU 1999 roku Nr 7 poz. 814.
~ 66 ~
Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego w zakresie prawa do sądu właściwego nie ogranicza się jedynie do przytoczonych powyżej wyroków, w dalszej kolejności wskazać należy na ustalenia Trybunału z dnia 6 lipca 2004 roku,192 w których w znaczący sposób eksponuje on gwarancyjny charakter właściwości sądu ponad jej funkcją porządkującą działanie sądów. Jednocześnie Trybunał zauważa, iż źródło prawa do bycia sądzonym przez sąd właściwy wynika z przepisów Konstytucji, a nie z przepisów proceduralnych. Trybunał Konstytucyjny wskazuje, iż przepisy proceduralne, określające właściwość sądu w poszczególnych ustawach procesowych, takich jak Kodeks postępowania karnego, nie kształtują prawa do sądu właściwego, a jedynie stanowią formę realizacji owego konstytucyjnego prawa jednostki przez ustawodawcę, zgodnie z ukształtowanym w art. 45 § 1 Konstytucji RP przez ustrojodawcę prawem do sądu właściwego.
Jak zaznaczyłem na wstępie niniejszej rozprawy, przedmiot analizy stanowi właściwość sądu w jej ścisłym znaczeniu, nie mniej jednak omawiając problematykę funkcji gwarancyjnej właściwości sądu w aspekcie prawa do sądu, o którym mowa w art. 45 § 1 Konstytucji RP, zasadnym wydaje się w tym miejscu dokonanie niewielkiej dygresji od ścisłego rozumienia pojęcia właściwości w kierunku pojęcia właściwości sądu w jego szerokim rozumieniu.
Pojęcie właściwości sądu w szerszym zakresie może obejmować nie tylko kwestie związane z abstrakcyjnym podmiotem, jakim jest sąd, lecz również może odnosić się do sądu jako grupy określonych osób – sędziów – orzekających w sprawie.193 Powyższe powiązanie powoduje, że pojawia się pytanie, czy na prawo do sądu właściwego ma wpływu tylko określenie kryteriów właściwości sądów rozumianego jako abstrakcyjny podmiot, czy również dotyczy ono możliwość przenoszenia sędziów pomiędzy sądami w sposób niekontrolowany. Zagadnienie to nie jest nowym problemem dla doktryny procesu karnego.194
W. Jasiński wskazuje, iż obok sądu właściwego, możliwe jest wyodrębnienie pojęcia sędziego właściwego do rozpoznania danej sprawy. Zauważyć należy, że takowe zagadnienie pojawia się również w rozważaniach judykatury obcej, a dokładnie orzecznictwa niemieckiego.195 Sędzia będzie sędzią właściwym w przypadku, gdy rozstrzyga on w sprawach w sądzie, do którego został mianowany. Także orzekanie przez takiego sędziego w czasie delegacji spełnia warunki orzekania w sposób prawidłowy. Natomiast rozpoznawanie
192 Wyrok TK z dnia 6 lipca 2004 roku, Ts 59/03, OTK ZU 2004/B Nr 3 poz. 176.
193 Zob. Rozdział I str. 17.
194 Por. W. Jasiński, Bezstronność..., str. 182-183.
195 Por. P. Girdwoń, Zarys niemieckiego procesu karnego, Białystok 2006, str. 39-40.
~ 67 ~
spraw przez sędziego niezgodnie z powyższymi zasadami będzie stanowiło naruszenie prawa jednostki do sądu właściwego.
Powyższe kwestie zostały również zasygnalizowane przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 15 stycznia 2009 roku.196 W uzasadnieniu do powyższego wyroku Trybunał zauważa, że w przypadku sędziego, który orzeka z naruszeniem zakresu powierzonej mu władzy, niezależnie od tego, czy mówimy o przekroczeniu zakresu władzy w kontekście terytorialnym, czy rzeczowym mamy do czynienia z sytuacją sędziego (sądu) niewłaściwego w rozumieniu art. 45 § 1 Konstytucji RP. Trybunał podkreśla, że pojęcie sędziego właściwego jest istotnym składnikiem prawa do sądu i jako taki nie może być pominięty w odniesieniu do problematyki prawa jednostki do rozpoznania sprawy przez sąd właściwy.
Przytoczone rozważania Trybunału prowadzą do wniosku, że prawem do sądu właściwego nie jest jedynie prawo do rozpoznania sprawy przez sąd przeznaczony do rozpoznania danego typu spraw przez ustawę, lecz również oznacza ono prawo jednostki do rozpoznania sprawy przez sędziego bądź sędziów przewidzianych ustawowo do rozpoznania tego typu sprawy i uprawnionych do orzekania w danym sądzie, zarówno na podstawie mianowania na stanowisko sędziego konkretnego sądu, jak i delegowanego do wykonywania czynności w takim sądzie.
Konsekwencją przyjęcia takiej, wydaje się słusznej, wykładni jest fakt, iż prawo do sądu właściwego będzie obejmowało nie tylko właściwość w jej ścisłym rozumieniu, lecz również właściwości w znaczeniu szerokim, w szczególności w sytuacji, gdy obecnie większość spraw karnych jest rozpoznawana przez sąd I instancji w składzie jednoosobowym.
W dalszej kolejności judykatura wskazuje na okoliczność, iż przepisy, określające właściwość sądu, nie tylko określają sąd właściwy do rozpoznania sprawy, lecz jednocześnie nakładają ustawowy obowiązek na organy wymiaru sprawiedliwości, aby sprawy, kierowane do sądu, były rozpoznana przez sąd właściwy, zgodnie z regułami ją określającymi, zarówno w zakresie właściwości rzeczowej, jaki i miejscowej. Stanowisko takie zostało przedstawione przez Sąd Apelacyjny w Katowicach w postanowieniu z dnia 29 października 2003 roku.197 Niniejsze orzeczenie wskazuje na obowiązek zapewnienia jednostce wiedzy o tym, który sąd będzie rozpoznawał jej sprawę, jak również stanowi gwarancje, że nie dojdzie do zmiany owego właściwego sądu na inny niewłaściwy sąd. Jednocześnie pośrednio można uznać, że
196 Wyrok TK z dnia 15 stycznia 2009 roku, K 45/07, OTK ZU 2009/A nr 1 poz. 3.
197 Postanowienie S.A. w Katowicach z dnia 29 października 2003 roku, II Akz 916/03, KZS 2004 Nr. 2 poz. 49.
„O właściwości danego sądu do rozpoznania sprawy przesądza przepis k.p.k., nie zaś wola osób prowadzących postępowanie. Przepisy k.p.k. w sposób ścisły i pozbawiony elementów uznaniowych kształtują reguły rządzące tak właściwością miejscową, jak i właściwością rzeczową sądu, nakazują rozpoznawanie sprawy właśnie przez sąd właściwy, nieustalony dowolnie przez organy procesowe czy strony.”
~ 68 ~
orzeczenie to wskazuje, na potrzebę zapewnienia jednostce mechanizmów procesowych pozwalających na weryfikacje właściwości sądu.
Gwarancyjny charakter przepisów o właściwości sądów odnosi się nie tylko do
Gwarancyjny charakter przepisów o właściwości sądów odnosi się nie tylko do